|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
Bezpieczeństwo
klatki piersiowej Najczęstszymi powodami urazów klatki piersiowej są: upadki, wypadki komunikacyjne oraz przygniecenie ciężarem, czyli urazy tępe. Maja Grzanka U szkodzeniu ulega wtedy najczęściej wiele na- dla życia narządów. Jednak dla ułatwienia rozważań można ją schematycznie podzielić na trzy główne strefy: zewnętrzną, środkową (czyli centralną) oraz wewnętrzną: • strefa zewnętrzna – obejmuje ścianę klatki pier- siowej, czyli skórę, mięśnie, więzadła, gruczoły sutkowe, żebra, mostek, obojczyki oraz piersiową część kręgosłupa, • strefa centralna – zawiera serce, osierdzie, głów- ne naczynia (aorta, żyła główna górna), tchawicę i duże oskrzela (a więc górne drogi oddechowe) oraz przełyk, czyli tzw. śródpiersie, • strefa wewnętrzna – obejmuje dolne drogi od- dechowe, płuca oraz opłucną i jamę opłucnej. Jak widać, istnieje wiele rodzajów urazów klatki piersiowej, jednak – jak obliczono – je- dynie 10-15% wymaga doraźnej interwencji chirurgicznej (torakotomii, czyli otwarcia jamy klatki piersiowej). Pozostałe urazy mogą być z kolei leczone zachowawczo (najczęściej przy zastosowaniu tlenoterapii, przetoczeń płynów, drenażu oraz środków przeciwbólowych). Są to jednak urazy dość często nierozpoznawane lub bagatelizuje się ich powagę, co powoduje, że właściwe leczenie stosowane jest zbyt późno lub rządów i okolic ciała (tzw. urazy kombinowane), jednak aż u 2 ⁄ 3 śmiertelnych ofiar takich wypadków występowało uszkodzenie w obrębie klatki piersio- wej. Oznacza to, że uraz taki nie tylko może być bezpośrednią przyczyną utraty zdrowia lub życia, ale także zmniejsza szansę na przeżycie w przypadku uszkodzenia innych narządów. Kolejną istotną przy- czyną są postrzelenia i obrażenia zadane ostrym przedmiotem, np. nożem (tzw. urazy przenikające, penetrujące). Wielu powierzchownie rannych nie wymaga specjalistycznych zabiegów, a spory odsetek poważnie chorych udaje się uratować, ale możliwe jest to jedynie, jeżeli szybko zostaną podjęte właściwe zabiegi ratujące życie. W urazach klatki piersiowej szczególnie istotna jest rola osoby, która jest na miej- scu wypadku i udziela pacjentowi pierwszej pomocy (bardzo ważne jest prowadzenie oddechu zastępcze- go i zewnętrznego masażu serca, jeśli są konieczne). W poważniejszych przypadkach opóźnienie działania może bowiem skończyć się tragicznie. Z ARYS ANATOMII KLATKI PIERSIOWEJ Anatomia klatki piersiowej jest skomplikowana, ponieważ w tej okolicy znajduje się wiele istotnych Stany nagłego zagrożenia życia w urazach klatki piersiowej: • odma opłucnowa wentylowa, • otwarta odma opłucnowa, • klatka piersiowa wiotka, • masywny krwotok do jamy opłucnej, • niedrożność dróg oddechowych (spowodo- wana np. ciałem obcym), • pęknięcie aorty, przepony, tchawicy, perfo- racja przełyku, • tamponada serca, pęknięcie ściany serca, • ciężkie stłuczenie płuca. Strefa zewnętrzna Strefa centralna Strefa wewnętrzna Złamanie żeber i/lub mostka Odma śródpiersia Odma opłucnowa zamknięta, otwarta, wentylowa Odma podskórna Tamponada serca, stłuczenie serca Stłuczenie i rany płuca Wiotka (cepowata) klatka piersiowa Przerwanie ciągłości tchawicy, oskrzela lub przełyku, pęknięcie aorty Niedrożność dolnych dróg oddechowych Otwarta odma opłucnowa Niedrożność górnych dróg oddechowych Krwotok do jamy opłucnej Tab. 1. Najczęstsze urazy klatki piersiowej z podziałem na strefy 44 Promotor 12/07 Urazy Bezpieczeństwo wcale. Sytuacje, w których najczęściej dochodzi do urazów klatki piersiowej, są dość powszech- ne, warto więc zaznajomić się z mechanizmem powstawania, objawami i głównymi sposobami leczenia najczęstszych przypadków. • ból wzmagający się przy oddychaniu, • przyspieszony oddech, sinica, • objawy wstrząsu. Mechanizm urazu jest bardzo istotny, tak samo jak sytuacja na miejscu wypadku. Dlatego w momencie przyjazdu wykwalifikowanych służb medycznych należy podać kierownikowi zespołu ratowniczego maksymalnie szczegółowe informacje dotyczące wypadku: • w przypadku wypadku komunikacyjnego: czy pasażerowie byli przypięci pasami bezpieczeń- stwa, jaka była prędkość pojazdu, czy chory był wyjmowany z pojazdu, czy ktoś zginął w wyniku wypadku, • w przypadku upadku z wysokości: przybliżona wysokość, • w przypadku ran postrzałowych: ile słyszano wystrzałów, z jakiej odległości strzelano, czy chory upadł po postrzale, • w przypadku ran zadanych ostrym przedmio- tem: jak długi był przedmiot, jaki był kierunek zadanej rany. O GÓLNE POSTĘPOWANIE NA MIEJSCU WYPADKU Najczęstszą sytuacją życiową, w której możemy się spotkać z urazami klatki piersiowej, są wypadki komunikacyjne i wypadki przy pracy (przygniecenie przez maszynę lub przez ziemię). Pacjenci z urazem klatki piersiowej mogą mieć wiele różnych objawów, w zależności od: ciężkości urazu, wieku, stanu ogólnego czy współistnienia uszkodzeń innych narządów lub przewlekłych chorób. W każdym przypadku podejrzenia urazu klatki piersiowej należy bezwzględnie wezwać fachową pomoc medyczną i uważnie monitorować czynności życiowe poszkodowanego, ponieważ często występuje zatrzymanie oddechu albo krą- żenia, a stan pacjenta może ulec bardzo szybko pogorszeniu. Kiedy należy podejrzewać uraz klatki piersiowej: • upadek z wysokości, • wypadek komunikacyjny, • przygniecenie, • postrzał, rana zadana ostrym narzędziem, • pacjent skarży się na trudności z oddychaniem lub się krztusi, • widoczny wysiłek oddechowy, wymuszona pozy- cja, zaciąganie przestrzeni międzyżebrowych, • zasinienia, zniekształcenia w obrębie klatki piersiowej, P ODSUMOWANIE Pomoc poszkodowanym z urazem klatki piersiowej często wymaga ścigania się z czasem. W takich sytuacjach stresowych nasza zdolność do logicznej oceny sytuacji i wykorzystania swoich umiejętności często bywa upośledzona. Dlatego warto przyswoić sobie schematy działania, które ułatwiają upo- rządkowanie czynności i zwiększają prawdopodo- bieństwo tego, że nic nie zostanie pominięte, jak również przećwiczyć je w komfortowych warunkach symulacji, np. na kursie pierwszej pomocy. W ten Oceń swoje bezpieczeństwo Oceń bezpieczeństwo, a następnie przytomność poszkodowanego Przytomny Nieprzytomny Wstępne badanie urazowe WEZWIJ POMOC Brak obrażeń klatki piersiowej Obecne obrażenia klatki piersiowej lub objawy sugerujące Udrożnij drogi oddechowe, oceń oddech Uspokajaj, monitoruj czynności życiowe, jeśli to konieczne, wezwij pomoc Złamanie żeber Odma wentylowa Trudności w oddychaniu Rana otwarta klatki piersiowej Oddech obecny Oddech nieobecny Ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej Rozpocznij RKO WEZWIJ POMOC Złamanie pojedynczego żebra – ułożenie pacjenta na bolesnej stronie (stabilizacja żeber). Jeśli nastapiło złamanie kilku żeber– stabilizacja własną ręką Nakłucie grubą igłą w 2 PMŻ (tylko przeszkoleni) Pozycja półsiedząca lub najwygodniejsza dla pacjenta Opatrunek foliowy szczelnie umocowany z 3 stron i stabilizacja Monitoruj czynności życiowe, poszukaj ewentualnych obrażeń i zaopatrz je; czekaj na pomoc 46 Promotor 12/07 Bezpieczeństwo Fot. 1, 2. Obszary, których zranienie może spowodować tamponadę serca sposób łatwo można się przekonać, w jakim stop- niu wiedza teoretyczna przekłada się na praktykę, a także ile udało nam się z przyswojonej wiedzy zapamiętać „na zawsze”. 4.Bochenek A., Reicher M.: Anatomia ogólna. Ko- ści, stawy i więzadła. Mięśnie. Warszawa, PZWL, 1990. 5.Driscoll P., Gwinnutt C., LeDuc Jimmerson C., Goodall O.: Doraźne leczenie urazów. Warszawa, PZWL, 1997. 6. Dyaczyńska-Herman A.: Zarys zasad postępo- wania anestezjologicznego w torakochirurgii i w obrażeniach klatki piersiowej. Alfa-medica press, 2001. 7.Brongel L., Duda K.: Mnogie i wielonarządowe obrażenia ciała. Warszawa, PZWL, 2001. 8. Fibak J.: Chirurgia. Warszawa, PZWL, 2002. Piśmiennictwo 1.Plantz S.H., Adler J.N.: Medycyna ratunkowa. U & P, 2000. 2.Driscoll P., Skinner D., Earlam R.: ABC postę- powania w urazach. Wrocław, Górnicki Wydaw. Medyczne, 2003. 3.Robertson C., Redmond A.D.: Kompendium leczenia dużych urazów. WM, 1994. Schematy obrażeń narządów położonych wewnątrz klatki piersiowej Opłucna Tchawica Krew w jamie opłucnej Tchawica Zapadnięte płuco Oskrzela Oskrzela Otwarta rana klatki piersiowej Uciśnięte płuco Zdrowe płuco Jama opłucnej Zdrowe płuco Serce Serce Przepona Op łucna Przepona Otrzewna Ryc. 1. Krwawienie do jamy opłucnej Ryc. 2. Odma opłucnowa otwarta www.promotor.elamed.pl 47 |
Menu
|