|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
URAZY GŁOWY ,URAZOWE USZKODZENIE MÓZGU URAZY CZASZKOWO-MÓZGOWE WIADOMOŚCI OGÓLNE
PRZYCZYNY URAZÓW :
- wypadki komunikacyjne - 48% - upadki z wysokości - 21% - pobicia - 12% wyraźna dominacja urazów głowy w wypadkach komunikacyjnych
ALKOHOL A URAZY GŁOWY
- ponad 15 tys. ofiar śmiertelnych urazów komunikacyjnych związanych ze spożyciem alkoholu (USA, 1999, Polska ok. 2000 ?) - koszty tej urazowości ok. 27 mld $ (USA, 1998, Polska ok. 12 mld PLN ?) dodatkowe trudności z chorym po urazie głowy i spożyciu/nadużyciu alkoholu: - utrudniona diagnostyka (pobudzenie, negatywizm, często agresja, wymioty) - zmienna reakcja na leki (możliwa interakcja alkoholu z lekami sedatywnymi z możliwym zatrzymaniem oddechu). pamiętajmy ! - w świetle kodeksu karnego jaki i etyki chory po spożyciu/nadużyciu alkoholu (C2H5OH) (czy innego środka odurzającego)w stosunku do oczekiwań diagnostycznych, leczniczych i opieki ma takie same prawa jak jak każdy inny - stopień trudności diagnostycznych i leczniczych leczniczych jest nieporównywalnie większy - jest więc to wyzwanie, któremu musimy sprostać - w świetle kodeksu karnego jaki i etyki chory po spożyciu/nadużyciu alkoholu (C2H5OH) (czy innego środka odurzającego)w stosunku do oczekiwań diagnostycznych, leczniczych i opieki ma takie same prawa jak jak każdy inny - stopień trudności diagnostycznych i leczniczych leczniczych jest nieporównywalnie większy - jest więc to wyzwanie, któremu musimy sprostać wszelkie działania personelu medycznego naśladujące negatywne zachowania nietrzeźwego chorego tylko pogarszają sprawę i mnożą problemy działania rozsądne i unikające konfliktu dają większą szansę przeżycia chorego po alkoholu i mniejsze ryzyko prawnych kłopotów personelu.
PODEJRZENIE URAZU GŁOWY
- każdy wypadek komunikacyjny, zwłaszcza potrącenie pieszego - każdy upadek szczególnie kiedy jest bezwładny (bez wykonywania czynności obronnych) - zaburzenia przytomności przebyte lub aktualne - ślady obrażeń na głowie (rany, siniaki) czy na przedmiotach ochronnych (kask)
SKALA GLASGOW (GLASGOW COMA SCALE)
Skala Glasgow służy do ilościowego określania stanu przytomności i jego zaburzeń jest w miarę obiektywnym miernikiem dysfunkcji mózgu
Składa się na nią ocena takich parametrów klinicznych jak: - otwieranie oczu - reakcja ruchowa - reakcja słowna
Składa się na nią ocena takich parametrów klinicznych jak: - otwieranie oczu - reakcja ruchowa - reakcja słowna
Reakcja ruchowa: reaguje na polecenie - 6 pkt. lokalizuje ból - 5 ucieczka od bólu - 4 zgięciowa na ból - 3 wyprostna na ból - 2 brak reakcji – 1
Odpowiedź słowna (werbalna): zorientowany - 5 pkt. splątany - 4 niewłaściwe słowa - 3 niezrozumiałe dźwięki - 2 brak reakcji – 1
Otwieranie oczu: spontaniczne - 4 pkt. na polecenie słowne - 3 na bodziec bólowy - 2 brak reakcji – 1
Reakcja ruchowa: spontaniczna aktywność - 6 pkt. cofanie na dotyk - 5 cofanie na ból - 4 sztywność typu odkorowania - 3 sztywność odmóżdżeniowa - 2 brak reakcji – 1
Odpowiedź słowna: gaworzy - 5 pkt. pobudzone - 4 płacze - 3 jęczy - 2 brak reakcji - 1 Wynik to suma uzyskanych w czasie badania punktów Gdy ilość punktów nie przekracza 8 traktujemy badaną osobę jako nieprzytomną
WYNIKI LECZENIA KLASYFIKACJA GLASGOW (GOS)
- pełny powrót do zdrowia i wykonywanej pracy (GR) - lekkie inwalidztwo, ubytki nieznaczne (MD) - znaczne inwalidztwo, niesamodzielność (SD) - stan wegetatywny (VS) - 1% po ciężkim TBI - zgon (D)
CZYNNIKI DETERMINUJĄCE WYNIKI LECZENIA URAZÓW GŁOWY
- rozległość pierwotnego uszkodzenia mózgu - współistnienie obrażeń wielonarządowych - ewentualne wtórne uszkodzenie mózgu z niedotlenienia, utraty krwi, hipotensji, opóźnienia intensywnego leczenia czy operacji - wiek - stan psychosocjalny w momencie urazu (zawód, praca, alkohol, używki) - płeć ?
ODLEGŁE KONSEKWENCJE ZESPÓŁ OTĘPIENNY - ENCEFALOPATIA POURAZOWA
z reguły po ciężkich urazach - cechy zespołu otępiennego z rozbudowaną drażliwością (charakteropatia) - zaburzenia koordynacji ruchowej - zaburzenia wegetatywne: potliwość - często ubytki współistnieją ubytki neurologiczne: niedowłady - często współistnieje padaczka pourazowa - często współistnieje depresja raczej trwałe kalectwo układu nerwowego
ODLEGŁE KONSEKWENCJE PADACZKA POURAZOWA - często współistnienie z encefalopatią pourazową raczej trwałe kalectwo układu nerwowego
ODLEGŁE KONSEKWENCJE POURAZOWY PRZETRWAŁY STAN WEGETATYWNY (APALLICZNY)
stan po ciężkim uszkodzeniu mózgu, z przetrwaniem jedynie funkcji wegetatywnych: - rytm czuwania i snu - własny oddech i krążenie - elementy kontroli autonomicznej - stan zupełnego braku własnej aktywności, możliwe okresowe wodzenie oczyma za personelem - częste okresy snu, rzadsze czuwania - brak jakiegokolwiek kontaktu z otoczeniem - okresowe objawy wegetatywne: pocenie, przyspieszenie oddechu, tętna
URAZOWE USZKODZENIE MÓZGU
urazowe uszkodzenie mózgu (uraz głowy, uraz czaszkowo-mózgowy) traumatic brain injury (TBI) uraz głowy, który zaburza w różnym stopniu prawidłowe funkcjonowanie mózgu.
WSTRZĄŚNIENIE MÓZGU
- najczęściej rozpoznawane następstwo urazu czaszkowo-mózgowego - praktycznie każdy uraz głowy jest związany z pewną formą wstrząśnienia mózgu
GRADACJA WSTRZĄŚNIENIA
I stopień przemijająca dezorientacja z natychmiastowym powrotem do pełnej świadomości, bez utraty przytomności nie stwierdza się niepamięci wstecznej II stopień dezorientacja dłuższa z późniejszym powrotem pełnej świadomości bez utraty przytomności okres niepamięci bardzo krótki III stopień dezorientacja dłuższa wyraźna wyraźny okres niepamięci wstecznej utrata przytomności - chwilowe wyłączenie świadomości IV stopień klasyczne wstrząśnienie mózgu dezorientacja (splątanie) różnie długo trwające krótkotrwała utrata przytomności różnie długo trwający okres niepamięci wstecznej i następczej.
KLINIKA – PRZEBIEG
- niekoniecznie zaburzenia przytomności jeśli już to różnego stopnia (przemijające) - bezpośrednio po urazie chory wiotki, źrenice sztywne, szerokie, możliwy bezdech, zaburzenia krążenia (krótkotrwale) - nieco później: zawroty głowy, wirowanie - nieco później: nudności, wymioty - następny dzień: męczliwość, nadmierna pobudliwość (zespół powstrząśnieniowy) - stan neurologiczny: bez odchyleń
LECZENIE
- krótkotrwałe leżenie, spokój, aby poprawić krążenie mózgowe i uniknąć zespołu powstrząśnieniowego (ok.. 48 h) - leki sedatywne
ZESPÓŁ POWSTRZĄŚNIENIOWY
- bóle głowy nieczęsto - zawroty głowy - ogólne osłabienie, drażliwość - nudności - zaburzenia widzenia, węchu, snu - upośledzenie słuchu, szum w uszach - zaburzenia postawy ciała - zaburzenia koncentracji - depresja
STŁUCZENIE MÓZGU
Pourazowe strukturalne uszkodzenie mózgu: - morfologicznie istnienie ognisk odpowiadających martwicy krwotocznej i obrzęku tkanki mózgu zazwyczaj widocznymi w badaniu KT - występujące od momentu urazu kliniczne cechy uszkodzenia ogniskowego mózgu róznej lokalizacji i nasilenia - zaburzenia przytomności trwające z reguły 6 godzin i więcej
KLINIKA STŁUCZENIA MÓZGU
- silne bóle głowy, nudności, wymioty - zaburzenia przytomności (nie tylko GCS <7), ale mniej nasilone też możliwe pobudzenie albo spowolnienie, - czasem poszerzenie jednej źrenicy - objawy ogniskowe: niedowład stronny kończyny górnej i dolnej od momentu urazu rzadziej niedowład twarzowy pochodzenia centralnego.
KLINIKA STŁUCZENIA – PRZEBIEG - trwanie: od wielu godzin do wielu tygodni, zależnie od omówionych wcześniej czynników
ROZPOZNANIE - KT: doskonale widoczne ogniska wynaczynienia krwi i martwicy tkanki mózgu
LECZENIE
- w zasadzie zachowawcze - z reguły niezbędna intensywna terapia
STŁUCZENIE PNIA MÓZGU PODZIAŁ STŁUCZEŃ PNIA
- pierwotne pourazowe uszkodzenie pnia mózgu (od momentu urazu) rzadko, ale jednak przeżywane - wtórne pourazowe uszkodzenie pnia mózgu będące następstwem współistniejących uszkodzeń mózgu, stłuczenia, krwiaka i krytycznego wzrostu ciśnienia śródczaszkowego
KLINIKA
- głębokie zaburzenia przytomności w zasadzie stan nieprzytomności, śpiączki trwające dużo więcej niż 6 godzin po urazie GCS z reguły 4 pkt - spontaniczna lub wywołana bodźcem reakcja wyprostna kończyn górnych i dolnych z pronacją przedramion stopniowe utrwalanie ułożenia ze wzmożonym napięciem mięśni - współistniejące zaburzenia funkcji wegetatywnych czasem „burza wegetatywna” wzrost tętna, skok ciśnienia systemowego przyspieszenie oddechu z jego niewydolnością, skok temperatury nawet do 42 stop ! często spontaniczne znaczny wydatek energetyczny „zespół hiperergotropowy” (Powiertowski) - zmienne zachowanie źrenic często ustawienie w zezie rozbieżnym, słaba reakcja, często szerokie przebieg: - rzadko możliwa poprawa, jeśli to u dzieci - z reguły utrwalenie pozycji z kończynami górnymi w przeproście i pronacji (ułożenie „foki”) i kończynami dolnymi w silnym zgięciu podeszwowym - często przejście w trwały zespół wegetatywny
BADANIA OBRAZOWE
- możliwy brak zmian w KT - częściej obraz rozległych stłuczeń półkulowych
LECZENIE
- intensywna terapia, - operacja prawie nigdy, chyba że powikłania - zwalczanie zespołu hiperergotropowego: mieszanka lityczna Laborita (dolargan, difergan, fenaktil), barbiturany, dormicum, ewentualnie prowokowana śpiączka barbituranowa
KRWIAK NADTWARDÓWKOWY UWAGI OGÓLNE
Krwiak nadtwardówkowy: - coraz łatwiej leczony - coraz lepsza prognoza - postępy w diagnostyce (KT) uczyniły rozpoznanie krwiaka n. szybkim i dokładnym - inaczej zwany zewnątrzoponowym
DEFINICJA
- krwiak występujący w potencjalnej przestrzeni pomiędzy opona twardą a kośćmi czaszki
EPIDEMIOLOGIA
- 10 - 20% osób z urazem głowy (?) - 17% w grupie osób po urazie, u których nasilają się zaburzenia przytomności
ETIOPATOGENEZA
zewnętrzne czynniki urazowe powodujące krwiaka: - uraz komunikacyjny - upadek z wysokości - pobicie tępokrawędzistym przedmiotem - bezpośredni uraz - zazwyczaj złamanie kości czaszki - strukturalne uszkodzenie (złamanie) kości sklepienia czaszki, a wtórnie naczynia opony źródła krwawienia powodujące krwiaka (strukturalnie uszkodzone naczynia): - rozerwane naczynia opony twardej, głównie gałęzie tętnicy oponowej środkowej - uszkodzone żyły - uszkodzone zatoki żylne opony twardej - uszkodzone naczynia kostne
pośredni czynnik sprawczy: złamanie kości czaszki bezpośrednim urazem - ciągłe krwawienie - wzrost nowej objętości - krwiak staje się masą wiśniowych twardych skrzepów - w końcu nadciśnienie śródczaszkowe
KLINIKA - zaburzenia przytomności, klasycznie: narastające po fazie lucidum interwallum - objawy ogniskowe: często znaczny niedowład stronny, nawet porażenie - objawy wegetatywne: bradykardia, tętno„twarde”, „bijące” - stan źrenic: w skrajnych przypadkach szersza jedna źrenica zazwyczaj po stronie krwiaka
KRWIAK PODTWARDÓWKOWY OSTRY EPIDEMIOLOGIA
5 - 25% ciężkich urazów głowy prowadzi do ostrego krwiaka
ETIOPATOGENEZA wyraźna dwoistość pochodzenia krwiaka: - z korowych ognisk stłuczenia, współistnienie dużego uszkodzenia mózgu ciężki stan, złe rokowanie - z urwanych żył mostkowych uszkodzenie mózgu może być niewielkie lepszy stan przynajmniej na początku dobre rokowanie pod warunkiem szybkiej operacji. KLINIKA zaburzenia przytomności, zazwyczaj głębokie, GCS < 8 - objawy ogniskowe: raczej nieznaczny niedowład - objawy wegetatywne: zmienne – bradykardia lub tachykardia - stan źrenic: w skrajnych przypadkach szersza jedna źrenica zazwyczaj po stronie krwiaka
KRWIAK PODTWARDÓWKOWY PRZEWLEKŁY UWAGI OGÓLNE
- okres od urazu dłuższy niż 20 dni (US) około 14 dni (PL) - często brak urazu w wywiadzie (zbyt banalny lub zbyt dawno) - w obrazie KT hypodensyjne w stosunku do tkanki mózgu
KLINIKA
- narastające bóle głowy - czasem niewielki niedowład stronny - zmiany psychiczne: najczęściej senność i spowolnienie psychoruchowe
LECZENIE ciągle kontrowersy... |
Menu
|