|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
URAZY CZASZKOWO-MÓZGOWE. Opracował: Jerzy Kozakiewicz Urazem czaszkowo-mózgowym zwykle określa się uszkodzenie powłok miękkich czaszki, kości czaszki i/lub jej zawartości (mózgowie, nerwy czaszkowe, opony mózgowo-rdzeniowe). Urazy czaszkowo-mózgowe występują w ilości 200-300/100 tysięcy osób rocznie, w tym lekkie stanowią 15-20%, a ciężkie 80-85%. W 50% przypadków współistnieją z urazami innych okolic ciała. Ze względu na rodzaj urazu, jak i jego następstwa, dzielimy urazy czaszkowo-mózgowe na pierwotne i wtórne. W bardzo krótkim czasie działania sił destrukcyjnych mózg ulega urazowi pierwotnemu. Objawy kliniczne są zależne od wielkości tych sił, miejsca działania i rozległości. Występują bezpośrednio po zadziałaniu urazu, a wraz z upływem czasu pozostają trwałe lub zmniejszają się. W pierwotnym urazie objawy kliniczne nie nasilają się. Nie istnieją sposoby ograniczenia ciężkości pierwotnego urazu mózgu. Można to uczynić tylko pośrednio, poprzez działania prewencyjne (np. znak ograniczenia prędkości, noszenie kasków ochronnych). Uraz wtórny mózgu spowodowany jest powikłaniami urazu pierwotnego lub też niewydolnością innych narządów, a szczególnie układów oddechowego i sercowo-naczyniowego. Uraz wtórny ma początek opóźniony. Opóźnienie może być w ciągu sekund lub minut (np. niedokrwienie mózgu z powodu wstrząsu krwotocznego). Kliniczne następstwa wtórnego urazu mózgu mają nie tylko opóźniony początek, ale i tendencję do nasilania. Oznacza to, że pojawienie się i/lub nasilenie ubytkowych objawów neurologicznych jest zawsze skutkiem wtórnych uszkodzeń. Ciężkość urazu czaszkowo-mózgowego, zarówno pierwotnego jak i wtórnego, rozciąga się od całkowicie odwracalnych do nieodwracalnych zaburzeń czynności mózgu, które powodują trwałe inwalidztwo, a nawet śmierć. Komórki mózgu, które doznały nieodwracalnego uszkodzenia, zostają całkowicie zniszczone. Urazy czaszki i mózgu są najczęściej złożone. O ile złamania czaszki bez towarzyszącego uszkodzenia mózgu są bardzo rzadkie, o tyle większa część uszkodzeń mózgu następuje bez złamania czaszki. Do oceny urazu czaszkowo-mózgowego istotna jest ciężkość uszkodzenia mózgu, ewentualna zaś obecność złamania czaszki ma znaczenie tylko pośrednie.
Pierwotny uraz czaszkowo-mózgowy: o obrażenia powłok miękkich i kości czaszki - otarcia skóry, rany, stłuczenia, krwiaki podskórny i podczepcowy, złamania kości czaszki , płynotoki, urazy nerwów czaszkowych, o obrażenia mózgu - wstrząśnienie mózgu, stłuczenie mózgu , rozlany uraz aksonalny nazywany niekiedy stłuczeniem pnia mózgu, rany drążące mózgu, pourazowa przetoka szyjno-jamista. Wtórny uraz czaszkowo-mózgowy: o obrzęk mózgu, o obrzmienie mózgu, o krwiaki śródczaszkowe - śródmózgowy , nadtwardówkowy , podtwardówkowy - ostry , podostry i przewlekły . Mechanizm powstawania urazu. Uraz akceleracyjny Uraz deceleracyjny
Przyspieszenie rotacyjne (uraz bokserski)
Następstwa urazów czaszkowo-mózgowych. n zranienia powłok czaszki n złamania kości czaszki n uszkodzenia mózgu n odległe następstwa urazów Można je także podzielić na: Wczesne: v wstrząśnienie mózgu v stłuczenie mózgu v ucisk mózgu spowodowany: o krwiakiem nadtwardówkowym o krwiakiem podtwardówkowym o krwiakiem śródmózgowym o obrzękiem mózgu Późne (odległe):
· cerebrastenia pourazowa · encefalopatia pourazowa · tętniak pourazowy · pourazowe podciśnienie wewnątrzczaszkowe · padaczka pourazowa · wodogłowie normotensyjne - ZESPÓŁ HAKIMA o otępienie o nieotrzymanie moczu o zaburzenia chodu
Mechanizm uszkodzeń odległych: o kawitacja (powstawanie pęcherzyków gazu w obszarze gwałtownego spadku ciśnienia, spowodowana bezwładnością mózgu). o przemieszczanie fali uderzeniowej o gradient ciśnień na granicy otworu wielkiego -uszkodzenia pnia mózgu.
Zranienia powłok czaszki
Złamania czaszki. Obrażenia czaszki możemy podzielić na pęknięcia bez przemieszczenia, włamania lub złamania złożone złamanie czaszki należy podejrzewać u osoby z dużym krwiakiem lub obrzękiem skóry głowy z przebarwieniem. Złamanie dzielimy ze względu na miejsce występowania na złamania podstawy i sklepienia czaszki , złamania twarzoczaszki. Złamania przedniego dołu czaszki • krwiaki okularowe • uszkodzenia nerwu węchowego i wzrokowego • wyciek płynu mózgowo - rdzeniowego z nosa
Złamania środkowego dołu czaszki Szczelina pęknięcia biegnie wzdłuż przedniego brzegu piramidy kości skalistej. • przerwanie błony bębenkowej • przemieszczenie kosteczek słuchowych • porażenie nerwu twarzowego
Złamania tylnego dołu czaszki Jeżeli szczelina złamania przechodzi poprzecznie przez piramidę kości skalistej • całkowitą głuchota • porażeniem n. twarzowego • wyciekiem krwi i płynu mózgowo - rdzeniowego - z ucha ( gdy jest rozerwana błona bębęnkowa ) - przez trąbkę słuchową do gardła ( gdy jest zachowana ciągłość błony bębęnkowej )
Objaw Battle’a, świadczy o złamaniu tylnego dołu podstawy czaszki. Krwiaki okularowate. Świadczą o złamaniu przedniego dołu postawy czaszki. Dzięki swej półkolistej postaci pokrywa czaszki lub sklepienie wykazuje szczególnie wysoką elastyczność i przez to odporność na złamanie. Zależnie od okoliczności ta elastyczność może sprawić, że siły działające na pokrywę czaszki mogą się przenieść na podstawę i spowodować jej złamanie mimo nietkniętej pokrywy. Złamania pokrywy dzieli się odpowiednio do sposobu ich powstania i rozległości na złamania zgięciowe i powstałe na skutek pęknięcia. Złamania zgięciowe powstają na skutek miejscowego zadziałania siły, a pęknięcia-nacisku na całą czaszkę .
Pęknięcie czaszki. Złamanie okolicy ciemieniowej z wgnieceniem.
Do powstania otwartych urazów czaszkowo-mózgowych może dochodzić w różnorodny sposób. Każdą ranę postrzałową, jak również każde drążące śródczaszkowo ciało obce należy traktować jako otwarte złamanie czaszki.
Kiedy oprócz uszkodzenia skóry i kości czaszki dojdzie do otwarcia opony twardej, powstaje duże niebezpieczeństwo zakażenia mózgu: oprócz zapalenia kości pojawia się groźba zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i zapalenia mózgu z dalszym niebezpieczeństwem wytworzenia się ropnia mózgu lub ropniaka podtwardówkowego. Urazy twarzoczaszki. • pęknięcie łuku brwiowego • uszkodzenie gałki ocznej • uszkodzenie małżowiny usznej • złamanie kości nosa • złamanie żuchwy • złamanie kości jarzmowych • złamania zębów
Ogniskowe uszkodzenia mózgu
Przy obrażeniach otwartych , w miejscu zadziałania urazu powstają zaburzenia czuciowe i ruchowe po stronie przeciwnej do miejsca uszkodzenia części kory regulującej dane czynności
Uogólnione obrażenia mózgu (wstrząśnienie i stłuczenie mózgu) - następstwo urazu , w wyniku którego dochodzi do mikroskopowych zmian strukturalnych w komórkach nerwowych pnia i kory mózgu -
Wstrząśnienie mózgu Jest pojęciem klinicznym i oznacza takie uszkodzenie ,w którym bezpośrednio po urazie dochodzi do : - nagłej utraty przytomności - nagłego osłabienia lub wygaszenia czynności odruchowych ( atonia i arefleksja ) - brak reakcji na bodźce zewnętrzne
- krótkotrwałych zaburzeń czynności serca i oddechu - spadku ciśnienia krwi - obniżenia napięcia mięśniowego - osłabienia lub zniknięcia niektórych odruchów ścięgnistych - źrenice szerokie nie reagują na światło - utrzymujących się zaburzeń świadomości
Często pojawia się dezorientacja , brak koordynacji , zaburzenia widzenia i słuchu, niepamięć wsteczna, niepamięć pourazowa.
Stłuczenie mózgu Podobnie jak wstrząśnienie jest również pojęciem klinicznym odnoszącym się do cięższych uszkodzeń mózgu powodujących znacznie większe nasilenie objawów chorobowych jak : - długotrwała utrata przytomności - odmóżdżenie - wyładowania drgawkowe Powikłania : - obrzęk mózgu - krwiaki śródczaszkowe -pourazowe zapalenie opon mózgowych
Obrzęk mózgu Towarzyszy prawie zawsze wstrząśnieniu i stłuczeniu mózgu . Prowadzi do wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego ( zaburzenie proporcji pomiędzy pojemnością jamy czaszki a objętością mózgu ). Objawy : - bóle głowy - wymioty - obrzęk tarczy nerwu wzrokowego - zwolnienie tętna - zaburzenia oddechowe
- przy gwałtownym wzroście ciśnienia może dojść do zaburzeń świadomości Krwiak śródmózgowy. Krwiaki śródczaszkowe W następstwie urazu krwawić mogą : • powierzchownie leżące naczynia mózgu
• naczynia zewnętrznej powierzchni opony twardej
• zatoki żylne opony twardej • naczynia kostne
Krwiaki podpajęczynówkowe W niewielkiej postaci towarzyszą większości urazów głowy. Uszkodzeniu ulegają naczynia żylne i tętnicze powierzchni kory mózgu. Krew dostaje się do płynu mózgowo – rdzeniowego. W większej ilości powoduje drażnienie komórek nerwowych.
Objawy : - bóle głowy - sztywność karku
- światłowstręt
Krwiaki podtwardówkowe Przy urazie następuje uszkodzenie naczyń krwionośnych przechodzących od kory mózgowej do zatok opony twardej. Najczęściej krwiak umieszczony jest w okolicy skroniowej , skroniowo-czołowej , skroniowo-ciemieniowej. Występują w formie ostrej , podostrej (7–10 dni po urazie) i przewlekłej ( szereg tygodni, a nawet miesięcy po urazie).
Objawy : - po okresie poprawy występują bóle głowy, bradykardia, wymioty, porażenie nerwów czaszkowych ( rozszerzenie źrenicy, porażenie nerwu twarzowego ) , niedowłady - następuje powolny ucisk na tkankę mózgową – chorzy do szpitala trafiają często z rozpoznaniem guza mózgu. Diagnostyka : rtg , eeg , TC , NMR , nakłucie lędźwiowe. ... |
Menu
|