|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
Kolumny dofi nansowane przez
tekst i zdjęcia mgr inż. Agnieszka Rękas- -Romaniuk, starszy specjalista w Wydziale Operacyjnym KW PSP w Katowicach Sprawdzeniu założeń planów operacyjno-ratowniczych sporządzonych na potrzeby zakładów dużego ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej służą ćwiczenia. W październiku ubiegłego roku w województwie śląskim owe założenia sprawdzano w trzech zakładach dużego ryzyka. Wery kacja planów operacyjno-ratowniczych w zakładach dużego ryzyka dowiska nakłada na pro- wadzących zakłady du- żego ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (ZDR) obowiązek przeprowadzania, co naj- mniej raz na trzy lata, analizy i przećwi- czenia założeń zawartych w wewnętrz- nym planie operacyjno-ratowniczym. Działania te mają na celu aktualizację planu i dokonanie w nim uzasadnio- nych zmian. O przeprowadzonej analizie i jej rezultatach prowadzący zakład powinien niezwłocznie zawiado- mić komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej oraz wojewódzkiego inspektora ochro- ny środowiska. Także na organach PSP spoczywają obowiązki, któ- rych zakres kompetencyjny wska- zano w wyżej cytowanej ustawie. Komendant wojewódzki PSP jest zobowiązany minimum raz na trzy lata poddać analizie i przećwiczeniu Zewnętrzny Plan Operacyjno-Ratow- niczy (ZPOR). się – oprócz obiektów produkcyjnych, magazynowych i administracyjnych rm sąsiadujących z Shell Gas – nie- publiczny zakład opieki zdrowotnej, dwa budynki z mieszkaniami socjalny- mi, zakład stolarski, zakład mechaniki pojazdowej oraz budynki mieszkalne zlokalizowane przy ulicach: Wspólnej, Rybnickiej, Pałki i Folwareckiej. Z wyżej wymienionych powodów uruchomiony zostaje Zewnętrzny Plan Operacyjno-Ratowniczy. Ko- nieczna jest ewakuacja zagrożonych osób. W sposób automatyczny zo- staje przerwana praca pompowni, a tym samym proces napełniania cysterny. Zostają uruchomione zra- szacze nad frontem załadowczym. Trwa ewakuacja pracowników termi- nala i osób znajdujących się w stre e zagrożenia. Na miejsce przybywają pierwsze siły i środki. Działania po- legają na zraszaniu cysterny, która w dalszym ciągu jest podgrzewana Shell Gas w Żorach 19 października 2009 roku miało miejsce praktyczne sprawdzenie założeń Zewnętrznego Planu Opera- cyjno-Ratowniczego sporządzonego dla zakładu dużego ryzyka Shell Gas w Żorach. Scenariusz ćwiczenia za- kładał, że na stanowisku załadunku podczas napełniania autocysterny dochodzi do awarii elementu insta- lacji, tj. ramienia stałego. Wyciekający gaz ulega zapłonowi i podgrzewa płaszcz tankowanej cysterny. Próba zamknięcia zaworu w cysternie przez pracowników terminala kończy się niepowodzeniem. Istnieje ryzyko wy- buchu typu BLEVE. Analiza zasięgów stref promieniowania cieplnego po- wstałego na skutek takiego wybuchu wskazuje, iż w stre e rażenia znajdują 36 3 2010 U stawa Prawo ochrony śro- Zapobieganie awariom przemysłowym Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach jest publiczną instytucją nansową, realizującą politykę ekologiczną województwa śląskiego. Realizując swoją misję, Fundusz koncentruje się na: • wspieraniu działań proekologicznych podejmowanych przez administrację publiczną, przedsiębiorców, instytucje i organizacje pozarządowe, • pozyskiwaniu i zarządzaniu środkami europejskimi ukierunkowanymi na ochronę środowiska i gospodarkę wodną. przez płomienie. Stawiane są kurtyny wodne ograniczające rozprzestrze- nianie się chmury gazowej. Kierujący działaniami ratowniczymi podejmuje decyzję o zadysponowaniu na miej- sce akcji Specjalistycznej Grupy Ratownictwa Chemicznego z JRG Bielsko-Biała nr 1, której zadaniem będzie uszczelnienie wycieku. Za- opatrzenie wodne jest realizowane z zakładowej i miejskiej sieci hydran- towej. Przybyła grupa ratownictwa chemicznego przystępuje do działań. Ugaszono palący się gaz i podjęto skuteczne działania zmierzające do uszczelnienia wycieku. Akcję za- kończono pomiarem stężenia gazu, który wykazał wynik zerowy. W ćwiczeniach składających się z części teoretycznej i praktycznej, oprócz pracowników samego za- kładu, wzięli udział przedstawiciele wytypowanych jednostek organiza- cyjnych PSP, przedstawiciele instytu- cji i służb współdziałających, takich jak Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach, Urząd Miasta w Żorach, KM Policji w Żorach i pogotowie ratunkowe. Ćwiczenia praktyczne na obiekcie Shell Gas Żory pozwoliły stwier- dzić, że miejska sieć hydrantowa w pobliżu zakładu posiada niepra- widłowe parametry. Do usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości zobligowano właściwą terenowo komendę PSP. stworzył realne zagrożenie w postaci wybuchu typu BLEVE. Dyspozytor zgodnie z wytycznymi zawartymi w Wewnętrznym Planie Operacyjno- Ratowniczym dla Zakładu Guardian uruchomił instalację zraszaczową, zlokalizowaną na parku zbiorników, oraz poinformował o zajściu Miejskie Stanowisko Kierowania PSP w Czę- stochowie. Realizując wytyczne planu, zarządzono ewakuację pra- cowników spółki. Dyżurny operacyjny MSK PSP w Częstochowie zadysponował na miejsce awarii pierwsze siły i środ- ki. Ze względu na istniejące ryzyko wybuchu typu BLEVE, którego skutki objęłyby swym zasięgiem Guardian, ISD Huta Częstochowa SA oraz wę- zeł kolejowy Częstochowa – Kielce, konieczne stało się uruchomienie Zewnętrznego Planu Operacyjno- Ratowniczego. Pierwsze przybyłe na miejsce zda- rzenia zastępy z JRG 1 Częstochowa dokonały wstępnego rozpoznania, wyznaczyły strefę bezpieczną i za- bezpieczyły miejsce działań. Schła- dzanie autocysterny wypełnionej Guardian Częstochowa Sp. z o.o. 23 października 2009 roku odbyły się ćwiczenia na terenie Zakładu Gu- ardian Częstochowa Sp. z o.o. Miały one na celu sprawdzenie założeń Zewnętrznego Planu Operacyjno- Ratowniczego. Scenariusz zakładał kolizję autocysterny przewożącej propan-butan z samochodem oso- bowym. Wynikiem zderzenia było uszkodzenie zaworu spustowego autocysterny, które skutkuje wycie- kiem przewożonego gazu. Kierow- cy obu pojazdów uczestniczących w zdarzeniu nie doznali większych obrażeń i samodzielnie opuścili swoje wozy. Jednak ulatniający się gaz uległ zapłonowi i podgrzewając zbiornik z mieszaniną propan-butan, Zraszanie podgrzewanej przez płomienie autocysterny było etapem sprawdzenia Zewnętrznego Planu Operacyjno-Ratowniczego w zakładzie Shell Gas w Żorach Fragment ćwiczeń w ZDR Shell Gas w Żorach w październiku ubiegłego roku. Widoczne są kurtyny wodne zapobiegające rozprzestrzenianiu się chmury gazowej 3 2010 37 Zapobieganie awariom przemysłowym Przygotowania do ćwiczeń na terenie Zakładu Guardian Sp. z o.o. w Częstochowie. Do działań przygotowują się strażacy ze Specjalistycznej Grupy Ratownictwa Chemicznego z JRG 2 Częstochowa LPG ma uchronić ją przed wybu- chem. W celu uniemożliwienia rozprzestrzeniania się ulatniające- go się gazu propan-butan rozsta- wiono kurtyny wodne. Na miejsce akcji dotarła Specjalistyczna Grupa Ratownictwa Chemicznego z JRG 2 Częstochowa. Ratownicy chemicz- ni dokonali pomiarów temperatury płaszcza uszkodzonej autocysterny. Kolejnym ich krokiem było podjęcie działań zmierzających do uszczel- nienia wycieku – są to działania skuteczne. Pomiary stężeń gazu w wyznaczonych strefach wska- zały, że uszkodzony zbiornik został uszczelniony. W ćwiczeniach w częstochowskim Guardianie brali udział przedstawicie- le Komendy Wojewódzkiej PSP w Ka- towicach, przedstawiciele Komendy Miejskiej PSP w Częstochowie, Cen- tralnej Szkoły PSP w Częstochowie, Zakładu Guardian Częstochowa SA, ISD Huty Częstochowa, WIOŚ w Kato- wicach, delegatura w Częstochowie, a także przedstawiciele Urzędu Mia- sta w Częstochowie, Stacji Pogoto- wia Ratunkowego w Częstochowie oraz policja. Zaangażowanie w ćwiczenia tak wielu instytucji i służb ujętych w pla- nach operacyjno-ratowniczych po- zwoliło na sprawdzenie umiejętności współdziałania na wypadek ewentu- alnych realnych zdarzeń. Ćwiczenie uświadomiło władzom samorządo- wowym rodzaj potrzeb organizacyj- no-technicznych niezbędnych do zre- alizowania w przypadku konieczności podjęcia działań ratowniczych. trzeby zakładu E.M.D. Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Chorzowie. W wyniku błędu ludzkiego podczas transportu beczki zawierającej 200 kg fosforu żółtego doszło do upadku beczki z wózka widłowego i jej roz- szczelnienia. Nastąpił wyciek wody stanowiącej warstwę ochronną dla fosforu. Uwolniła się niewielka ilość substancji, która ze względu na właściwości fizykochemiczne uległa zapłonowi. Pożar emitował promieniowanie cieplne, powstała toksyczna chmura produktów spa- lania fosforu. Prognozowane zasięgi strefy skażenia objęły teren położony w sąsiedztwie zakładu, w tym Dom Pomocy Społecznej i budynki miesz- kalne. Zaszła konieczność ewakuacji zagrożonych osób. Zostały urucho- mione procedury Zewnętrznego Planu Operacyjno-Ratowniczego. Zaalarmowane Miejskie Centrum Zarządzenia Kryzysowego podjęło E.M.D. Polska Sp. z o.o. 28 października 2009 roku zostały zorganizowane ćwiczenia mające na celu weryfikację założeń Ze- wnętrznego Planu Operacyjno-Ra- towniczego opracowanego na po- 38 3 2010 Zapobieganie awariom przemysłowym działania zmierzające do pomocy w organizacji ewakuacji. Na miejsce zdarzenia dotarły pierwsze zastępy straży pożarnej. Strażacy zabezpieczyli teren, wyznaczyli strefy, ustawili kur- tyny wodne w celu zminimalizowania możliwości migracji chmury toksycz- nych produktów spalania fosforu. Stra- żacy przy wykorzystaniu dostępnych środków gaśniczych ugasili palący się fosfor. Do akcji wkroczyła zadyspo- nowana z JRG Katowice-Piotrowice Specjalistyczna Grupa Ratownictwa Chemicznego. Jej zadanie polegało na uszczelnieniu uszkodzonej becz- ki z fosforem. Ratownicy chemiczni zlikwidowali zagrożenie, uszczelnili beczkę i przetransportowali ją na sta- nowisko rozładunku beczek do zbior- nika magazynowego. Ćwiczenia praktyczne poprzedzi- ła część teoretyczna, podczas któ- rej scharakteryzowano zakład oraz omówiono założenia Zewnętrznego Planu Operacyjno-Ratowniczego. W ćwiczeniach oprócz przedstawi- cieli zakładu E.M.D. i straży pożar- nej uczestniczyli przedstawiciele Urzędu Miasta w Chorzowie, WIOŚ Katowice, KM Policji i Straży Miejskiej z Chorzowa. Ponadto do udziału zostali zaproszeni przedstawiciele rm zlokalizowanych w prognozo- wanych strefach zagrożenia i osoby reprezentujące Stację Pogotowia Ratunkowego z Chorzowa. Podsumowanie W 2009 roku przećwiczono założe- nia trzech Zewnętrznych Planów Operacyjno-Ratowniczych. Pod- czas ćwiczeń sprawdzono między innymi procedury alarmowania podmiotów ratowniczych przewi- dzianych do działań na wypadek wystąpienia awarii. Uczestnicy za- poznali się ze specy ką i rodzajem zagrożeń na obiektach, na których były prowadzone ćwiczenia. Omó- wiono przyjęty system powiadamia- nia ludności o wystąpieniu awarii i możliwości jej zaistnienia. Wszystkie instytucje i służby współdziałające zostały poinstruowane o obowiązu- jących procedurach, ze szczególnym uwzględnieniem procesu ewaku- acji. Przedstawiono i omówiono instrukcje postępowania dla osób znajdujących się w prognozowanych strefach zagrożenia. Dlatego należałoby zwery kować dostępność osób funkcyjnych poza godzinami pracy urzędów, w dni wolne od pracy oraz w dni świątecz- ne. Aby ewakuacja była skuteczna, wszystkie ujęte w planach służby i instytucje muszą być dostępne pod wskazanymi numerami telefonów 7 dni w tygodniu, przez 24 godzi- ny na dobę. Niemalże 40% zakładów dużego ryzyka w województwie śląskim to zakłady o profilu działalności związanym z LPG, w związku z tym zachodzi konieczność doskonalenia strażaków w zakresie taktyki działań i zasad postępowania w przypadku zdarzeń i awarii z udziałem LPG. Zasadny wydaje się kolportaż ulotek informacyjnych wśród rm sąsiadujących z ZDR oraz osób za- mieszkujących strefę zagrożoną. Uświadomienie społeczeństwu realnych zagrożeń i przedstawie- nie zasad ewakuacji niewątpliwie przyczyniłoby się do lepszego zrozu- mienia problemu i wyeliminowania nieprawidłowych zachowań podczas ewentualnej ewakuacji, takich jak bierność, panika czy lekceważenie niebezpieczeństwa. Wnioski W przypadku zaistnienia ewentu- alnej awarii oprócz działań ratow- niczo-gaśniczych prowadzonych przez jednostki PSP równie ważną rolę odgrywa ewakuacja. Odpowie- dzialność za zabezpieczanie potrzeb socjalnych ewakuowanych osób spoczywa na instytucjach i służbach ujętych w ZPOR-ze. Awaria może za- istnieć w letni dzień, ale także w nocy przy kilkunastostopniowym mrozie. Podstawa prawna Ustawa z 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2008 r. nr 25, poz. 150 z późn. zm.). W październiku 2009 roku w Zakładzie Guardian w Częstochowie sprawdzano założenia ZPOR. Za chwilę zaczną się ćwiczenia… Teren spółki Guardian w Częstochowie – rozstawianie kurtyn wodnych, które mają zatrzymać ulatniający się gaz propan-butan 3 2010 39 |
Menu
|