|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
WŁASNOŚC INTELEKTUALNA – WYBRANE ZAGADNIENIA Własność intelektualna (ang. intellectual property) - zbiór praw odnoszących się w szczególności do: · dzieł literackich, artystycznych i naukowych, · interpretacji artystów, interpretatorów oraz wykonań artystów wykonawców, · fonogramów i programów radiowych i telewizyjnych, · wynalazków we wszystkich dziedzinach działalności ludzkiej, · odkryć naukowych, · wzorów przemysłowych, · znaków towarowych i usługowych, · nazw handlowych i oznaczeń handlowych, · ochrony przed nieuczciwą konkurencją.
PRAWO AUTORSKIE Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych ( Dz. U. 1994, nr 24, poz. 83) Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia – czyli utwór (dzieło). -przejaw działalności twórczej, Spełnienia przesłanki twórczości (oryginalności i indywidualności) można doszukiwać się w: doborze, układzie lub uporządkowaniu składników utworu. Utworem może być kompilacja wykorzystująca dane powszechnie dostępne, pod warunkiem, że ich wybór, segregacja i sposób przedstawienia mają znamiona oryginalności.
Utwór jest dobrem niematerialnym, w odróżnieniu od przedmiotu materialnego, jakim jest nośnik, służący utrwaleniu utworu.
Do przedmiotów prawa autorskiego Ustawa zalicza w szczególności utwory: · wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe), · plastyczne, · fotograficzne, · lutnicze, · wzornictwa przemysłowego, · architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne, · muzyczne i słowno-muzyczne, · sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne, i pantomimiczne, · audiowizualne
Nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego: -akty normatywne i ich urzędowe projekty, -urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole, -opublikowane opisy patentowe lub ochronne, -proste informacje prasowe.
Prawo autorskie przysługuje twórcy, Twórca - wyłącznie osoba fizyczna, ( i co ważne !!!! - bez względu na fakt, czy ta osoba posiada pełną, czy ograniczoną zdolność do czynności prawnych lub nawet jest jej pozbawiona (np. z powodu wieku lub ubezwłasnowolnienia).
Jeśli twórca nie ujawnił swojego nazwiska, w wykonywaniu prawa autorskiego zastępuje go producent lub wydawca, a w razie ich braku – właściwa organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi.
USTALENIE UTWORU – początek bytu utworu, wystarczy jego wyartykułowanie słowne, nie jest konieczne utrwalenie, wystarczy, że jedna osoba zapozna się z utworem
Wyróżnia się autorskie prawa osobiste i autorskie prawa majątkowe.
Autorskie prawa osobiste to rodzaj szczególnej więzi, niezbywalnej i nie podlegającej zrzeczeniu się, łączącej twórcę z jego utworem a wyrażającej się w prawie do: · autorstwa utworu, · oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo, · nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania, · decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności, · nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.
Autorskie prawa osobiste są chronione w nieograniczonym czasie. Autorskie prawa majątkowe gasną z upływem lat 70 : -od śmierci twórcy, -w przypadku nieznanego twórcy – od daty pierwszego rozpowszechnienia utworu Majątkowe prawa autorskie bazują na koncepcji prawa własności (kodeks cywilny). Podobnie jak właściciel rzeczy, twórca ma prawo do rozporządzania swoim utworem oraz prawo do korzystania z niego.
Twórca ma prawo do pobierania wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Majątkowe prawa autorskie można przenieść na inne osoby w drodze dziedziczenia lub na podstawie umowy: o przeniesienie autorskich praw majątkowych (cesja praw) oraz o korzystanie z utworu (licencja).
Prawo autorskie chroni WIZERUNEK danej osoby (plus k.c. – dobro osobiste) Art 81 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych stanowi, iż rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku zaś wyraźnego zastrzeżenia takiej zgody zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną opłatę za pozowanie ALE ! mimo uzyskania zapłaty za sesję zdjęciową osoba fotografowana może zastrzec uzyskanie zezwolenia na publikację zdjęć POZA TYM mimo, ze nie jest to określone prawem autorskim, na publikację zdjęć nieletnich wymagana jest zgoda ustawowych opiekunów
SOBOWTÓRY Wymagana jest zgoda na wykorzystanie wizerunku osoby znanej przez sobowtóra w reklamie, dlatego, ze odbiorca będzie kojarzył sobowtóra z „oryginałem”
WIZERUNEK GŁOSOWY Głos można traktować jako odrębnego rodzaju wizerunek albo jako samodzielny składnik ogólnie ujmowanego wizerunku człowieka. Do tego typu wizerunku zaliczyć można np. ciekawą, niepowtarzalną barwę głosu, wysokość i brzmienie, sposób mówienia, intonację, charakterystyczne regionalizmy, indywidualne zwroty i powiedzonka.”[ J. Barta, R. Markiewicz, A. Matlak, Prawo mediów, Warszawa 2008, s. 474]
Co się stanie jeśli ktoś jednak opublikuje zdjęcie bez zgody uprawnionego ? egzekwowanie prawa do ochrony wizerunku następuje na wniosek osoby sfotografowanej lub jej krewnych w linii prostej w przypadku jej zgonu. Krewni mogą występować z pozwem do okresu 20 lat po śmierci osoby fotografowanej. Ochrona wizerunku przewidziana prawem autorskim jest mniejsza niż ta, jaką przyznaje kodeks cywilny, gdyż dotyczy jedynie wizerunku o charakterze plastycznym (obrazu, zdjęcia, karykatury), nie obejmując wizerunku jaki może być przedstawiony w utworze piśmienniczym. Zgody nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych, oraz osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, czy publiczna impreza. Ustawa nie wyjaśnia kto to jest osoba publicznie znana Ustalenie okoliczności, czy dany wizerunek jest wizerunkiem osoby powszechnie znanej będzie więc każdorazowo zależne od konkretnego przypadku jego rozpowszechnienia, kręgu jego odbiorców lub terytorialnego zasięgu. Problemem może być też ustalenie granicy pomiędzy ujęciem wizerunku jako szczegółu, a ujęciem wizerunku jako zasadniczego elementu danego ujęcia. Czy w takim razie karykatura konkretnej osoby może podlegać również ochronie ? Tak, jeśli identyfikacja konkretnej osoby jest możliwa CZYLI rozpowszechnianie wizerunku/karykatury wymaga zgody tej osoby
Co do zasady wykonywanie i publikowanie karykatury jest dozwolone z wyjątkiem sytuacji, gdy została ona stworzona wyłącznie w celu dokuczenia portretowanemu, karykatur napastliwych zniesławiających lub naruszających godność człowieka [E. Wojnicka, Ochrona autorskich dóbr osobistych, Łódź 1997, s. 117]
Dozwolony użytek chronionych utworów
ograniczenie treści autorskich praw majątkowych. Daje możliwość do korzystania z chronionego utworu bez zgody uprawnionego. Wyróżnia się dozwolony użytek osobisty i publiczny.
Dozwolony użytek zgodnie z art. 35 prawa autorskiego nie może naruszać normalnego korzystania z utworu i godzić w słuszne interesy twórcy. Korzystanie z utworu wymaga podania autora i źródła, z którego korzystamy. Eksploatacja jest bezpłatna, tylko w przypadkach wyczerpująco w ustawie wymienionych. Przepisy dozwolonego użytku odnoszą się, do utworów już rozpowszechnionych !!!!!! Interpretacja przepisów o dozwolonym użytku nigdy nie może mieć charakteru rozszerzającego. Dozwolony użytek osobisty umożliwia osobom fizycznym, korzystanie z rozpowszechnionych utworów w zakresie własnego użytku osobistego. Z dzieła można korzystać na wszystkich polach eksploatacji i w dowolnym celu np. edukacyjnym albo rozrywkowym.
Eksploatacja utworu nie może mieć celu komercyjnego. !!!!!!!! Dla własnych celów osobistych można zwielokrotniać dzieło, na co składa się również jego utrwalanie . Muszą to być pojedyncze egzemplarze Prócz samego użytkownika zakres dozwolonego użytku osobistego obejmuje również krąg osób pozostających z nim w związku osobistym (pokrewieństwo, powinowactwo czy stosunek towarzyski).
WAŻNE !!!!!! Dozwolony użytek osobisty nie upoważnia do budowania według cudzego utworu architektonicznego i architektoniczno-urbanistycznego. Nie można powołać się na dozwolony użytek osobisty w przypadku korzystania z elektronicznych baz danych spełniających cechy utworu oraz programów komputerowych.
Wolno rozpowszechniać w celach informacyjnych w prasie, radiu i TV: -już rozpowszechnione: sprawozdania o aktualnych wydarzeniach, aktualne artykuły polityczne, gospodarcze, religijne, aktualne wypowiedzi i fotografie reporterskie -krótkie wyciągi ze sprawozdań i artykułów -przeglądy publikacji i utworów już rozpowszechnionych -mowy wygłoszone na publicznych zebraniach i rozprawach -krótkie streszczenia rozpowszechnionych utworów.
Dozwolony użytek publiczny Prawo cytatu Można przytaczać w utworach, które stanowią samoistną całość urywki innych utworów lub drobne utwory w całości, np. w celach wyjaśnienia, analizy, nauczania. Nie ma ustalonego rozmiaru cytatu. W podręcznikach szkolnych, wypisach i antologiach umieszczanie cytatów jest dozwolone tylko ze względu na cel dydaktyczny i naukowy. Możliwe jest rozpowszechnianie utworów wystawionych na stałe w ogólnie dostępnych miejscach takich jak: drogi, ulice, place, ogrody. Dla promocji utworów można rozpowszechniać w katalogach lub innych publikacjach, utwory wystawione w muzeach, galeriach i salach wystawowych. PROGRAMY KOMPUTEROWE
Utworem, podlegającym ochronie prawa autorskiego, jest również program komputerowy. Do legalnego korzystania z programu komputerowego konieczne jest uzyskanie stosownej licencji od twórcy (producenta programu komputerowego). Wykorzystanie programu winno być zgodne z treścią umowy licencyjnej dołączanej do programu komputerowego. Przy zakupie programu należy szczegółowo zapoznać się z treścią umowy. Każda umowa licencyjna dotycząca programu komputerowego zawiera warunki korzystania z programu.
Naruszenie Prawo autorskie przewiduje konsekwencje prawne wobec osoby, która używa program komputerowy bez posiadania właściwej licencji. Podmiot taki narażony jest na ryzyko poniesienia odpowiedzialności karnej lub cywilnej. Zgodnie z art. 278 § 2 Kodeksu karnego ten, kto bez zgody osoby uprawnionej (licencji) uzyskuje cudzy program komputerowy w celu osiągnięcia korzyści majątkowej podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.
W wyniku powództwa cywilnego naruszyciel może być zobowiązany do wypłacenia podwójnej albo potrójnej wartości wynagrodzenia za korzystanie z programu z chwili stwierdzenia naruszenia a ponadto również do wypłacenia uzyskanych w ten sposób korzyści.
Przepisy odnośnie programów komputerowych bardziej restrykcyjne niż w odniesieniu do naruszania praw do innych utworów
Pamiętajmy ! jeśli nawet dana sytuacja nie wyczerpuje znamion przestępstwa to możemy narazić się na odpowiedzialność cywilną
Własność przemysłowa
Pojęcie po raz pierwszy pojawiło się w Konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej z 1883 roku.
„własność przemysłowa obejmuje te grupę dóbr niematerialnych, których rola i znaczenie ujawniają się w szeroko rozumianym przemyśle, czyli we wszystkich dziedzinach działalności gospodarczej, bez względu na to, czy dobra te są wynikiem twórczego wysiłku umysłu ludzkiego, czy też – przenoszą jedynie określone informacje – są instrumentem podboju klienteli” ... |
Menu
|