|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
Uwagi do rozporządzenia Rady Unii
Europejskiej w sprawie ochrony zwierząt podczas ich uśmiercania unieruchamiania oraz sprzętu do oszała- miania zwierząt. W tym opracowaniu ograniczę się do zagadnień związanych ze zwierzętami rzeźnymi. Na stan izyczny i psychicz- ny zwierząt ma wpływ nie tylko to, jak są one traktowane w rzeźni (z uwzględnie- niem wymagań technicznych), lecz rów- nież to, jak się z nimi postępuje w trans- porcie i w czasie rozładunku. Odniesienie do tych zagadnień, z wyłączeniem trans- portu, znajduje się w art. 28 omawianego rozporządzenia. Poza wymaganiami zapewniającymi efekt ekonomiczny i technologiczny, sprzęt znajdujący się w rzeźni, a także obsługa muszą zapewnić warunki chroniące zwie- rzęta przed cierpieniami. Obowiązuje po- stępowanie, które wyznacza pięć zasad ochrony zwierząt przed: 1) głodem i pragnieniem, przez zapew- nienie wolnego dostępu do karmy Jan Szymborski rozporządzenie Rady (WE) nr 1099/2009 z 24 września 2009 r. w spra- wie ochrony zwierząt podczas ich uśmier- cania (1). Rozporządzenie to szczegó- łowo określa rygorystyczne wymagania w zakresie ochrony dobrostanu zwierząt. Szczególna odpowiedzialność w tym za- kresie spoczywa na podmiotach gospo- darczych prowadzących ubój zwierząt rzeźnych. Wyraża się ona w wymaga- niach dotyczących stosowanego sprzętu i urządzeń, wyszkolenia i postępowania personelu oraz odnoszących się do róż- nych metod oszałamiania, uboju oraz uśmiercania zwierząt. Z uprawnień wynikających z ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej jej organy będą odpowiedzialne za zapewnienie przestrze- gania wymagań tego rozporządzenia. Dużą rolę przypisuje ono również działalności i współpracy z gremiami naukowymi oraz organizacjami pozarządowymi. Obejmu- je ono również producentów urządzeń do Życie Weterynaryjne • 2011 • 86(5) 353 Od 2013 r. będzie obowiązywało Prace poglądowe Remarks on the Council Regulation (EC) on the protection of animals at the time of killing 5) strachem i wyczerpaniem, przez zapew- nienie warunków i traktowanie wyklu- czające lub zmniejszające dolegliwości psychiczne. Zasady te wyrażone są w art. 3 rozpo- rządzenia. Treść rozporządzenia jest czy- telna i jasna, ale miejscami jest kontrower- syjna (o czym niżej). Niektóre jego elemen- ty wymagają wyjaśnienia lub podkreślenia. Są one następujące: 1. W art. 4, drugi akapit, napisano, że po zastosowaniu metod oszałamiania, któ- re nie prowadzą do natychmiastowej śmierci, należy stosować procedury, prowadzące do pewnej śmierci; jedną z nich jest zmiażdżenie ośrodkowego układu nerwowego. Rekomendacja ta budzi zastrzeżenia: – w terminologii ubojowej termin ten to „zgłębnikowanie” (pithing), które nie prowadzi do śmierci w pojęciu uboju, lecz niszczy jedynie ośrod- ki ruchowe serca i płuc, wpływając negatywnie na proces wykrwawia- nia (2), – rozporządzenie Rady 999/2001 z 22 maja 2001 r. zabrania stosowa- nia tego zabiegu. 2. Podkreślenia wymaga treść art. 9 (go- towość operatora, zapasowy sprzęt do oszałamiania), ponieważ zaniedbania w tym zakresie, według obserwacji au- tora, są dość powszechne i łatwe do wy- eliminowania. 3. Opracowanie i upowszechnianie do- brej praktyki jest ze wszech miar słusz- ne i obejmować powinno zagadnie- nia opisane w załącznikach III, IV do rozporządzenia. Rozplanowanie, kon- strukcja i wyposażenie rzeźni opisane w omawianym rozporządzeniu (załącz- nik II) powinny mieć odbicie w bardziej szczegółowym przepisie polskim, ponie- waż „pakiet przepisów higienicznych”, a szczególnie rozporządzenie 853/2004, ze względu na swą ułomność i niedo- statki merytoryczne, nie załatwiają spra- wy. Podręczniki zasad dobrej praktyki pełnią rolę doradczą i nie stanowią pra- wa materialnego. Powinny być opraco- wane przez organizacje podmiotów go- spodarczych, po konsultacji z organiza- cjami pozarządowymi i zaakceptowane przez Inspekcję Weterynaryjną, 4. Art. 14 stanowi, że podmioty gospodar- cze przedkładają organom nadzoru na- stępujące dane: – maksymalną liczbę ubijanych zwie- rząt na godzinę na każdej linii ubo- jowej, – kategorie zwierząt i masę ciała (po- winno być „średnią masę ciała” – przyp. aut.), w stosunku do których mogą być używane dostępne urzą- dzenia do unieruchamiania i oszała- miania, – maksymalną pojemność każdego magazynu żywca (w oryginale: każ- dej strefy magazynu żywca – each lairage area). Stanowi to podstawę (jedną z wielu) do wydania zezwolenia na prowadze- nie działalności rzeźni. Wobec braku w przepisach unijnych wymagań doty- czących powierzchni magazynu żywca przypadającej na jedno zwierzę, kiero- wać należy się oceną czy: – ma ono swobodny dostęp do wody, – ma wystarczającą powierzchnię do odpoczynku w pozycji leżącej. Urządzenia do wiązania zwierząt w kojcach nie powinny być obowiąz- kowe (3), a wymagane jedynie dla zwie- rząt agresywnych (np. buhaje). U bydła przetrzymywanego luzem w magazynie żywca często dochodzi do urazów gór- nych partii grzbietu wskutek „obskaki- wania się”. Łatwo temu zapobiec, sto- sując urządzenia działające na zasadzie elektrycznego pastucha, zawieszone na odpowiedniej wysokości nad kojcami (electroshocker – 45V). 5. Art. 15 – drób nie jest pętany. Jest za- wieszany na strzemionach. 6. Postanowienia art. 16, 17 i 21 precyzują obowiązki podmiotów gospodarczych i są poza dyskusją. 7. Art. 19 – uśmiercanie z konieczności; posiadacz zwierzęcia ma obowiązek natychmiastowego uboju, w okolicz- nościach opisanych w art. 2 d. To jest oczywiste. Jak więc ma się do tego wy- móg przeprowadzania badania przed- ubojowego, określony w załączniku III, sekcja I, rozdział VI pkt 2 do rozporzą- dzenia 853/2004 (4), w którym wcze- śniej, bo w rozdziale IV pkt 2 (c) napi- sano, że „mięso ze zwierząt, które pod- dano ubojowi w związku z wypadkiem w rzeźni (nie użyto terminu „ubój z ko- nieczności” – emergency slaughter/ kil- ling – przyp. aut.), może być użyte do konsumpcji, jeżeli w wyniku badania nie stwierdzono istotnych zmian innych, niż związane z wypadkiem”. W art. 1 ust. 2 jest błąd, bo zamiast „art. 9”, powinno być „art. 19”. 8. Art. 28 utrzymujący w mocy niektóre wymagania dyrektywy 93/119 (5), dla lepszego zrozumienia brzmi następu- jąco: a) załącznik A – sekcja I pkt 1: rzeźnia uruchomio- na po 30 czerwca 1994 r. musi po- siadać sprzęt i urządzenia do rozła- dunku zwierząt, a wszystkie istnie- jące rzeźnie muszą odpowiadać tym wymaganiom do 1 stycznia 1996 r., – sekcja II pkt 1 – techniczne wyma- gania dla sprzętu i urządzeń służą- cych do rozładunku zwierząt (ram- py, kładki, barierki itp.), Szymborski J., Warsaw. The aim of this paper was to present Council Regula- tion (EC) No 1099/2009 of 24 September 2009 on the protection of animals at the time of killing. This regulation was very necessary. The responsibility of the entities mentioned has been clearly deined. The supervisory role of veterinary authorities is indisputa- ble. Through partnership of the described bodies, the guidelines to good practice are to be developed. Pro- ducers of the restraining and stunning equipment are responsible for delivering of instructions on the use and maintenance thereof. The hygiene and animal welfare conditions at slaughterhouse depend mainly on two factors: the technical equipment used and the competence (ethical, professional) of the slaughter personnel. In author’s estimation some elements of Annex II are controversial, as recording of electrical stunning process in pigs and poultry with unknown system for the continuous recording of parameters during the mass slaughter – monitoring, if suitable, is quite suicient. Then the system which is in con- tact with breast of the birds between shackling and water-bath stunner is also unknown with no infor- mation on how to install it and how to dismantle it at the entrance to stunner. Next, it is unclear how to perform at the slaughterhouse the simpliied ante- mortem inspection, pursuant to regulation 854/2004, Annex I, section IV, chapter V, p.4 (b). The Author sug- gests, that the content of Annex III should also cover: the requirement, that animal must not be stunned at the slaughterhouse in the sight of any other hoist- ed or stuck animals (horses, cattle), the conditions of poultry unloading (rational darkness, ventilation, lim- itation /elimination of noise, the ban of blood or oth- er byproducts transfer through lairage, description of stun to stick intervals depending on stunning method and animals species concerned. The date when this Regulation will entry into force is not so distant. All entities involved should then be prepared to under- take the activities to cope with this great and dii- cult work. This efort will be beneicial in the future. Keywords: responsible entities, restraining, stunning, sticking, guidelines to good practice. (w określonych okolicznościach) i wody (zawsze), 2) niewygodami, przez zapewnienie od- powiedniego schronienia i wygodnego miejsca odpoczynku, 3) bólem i obrażeniami, przez odpowied- nią konstrukcję pomieszczeń i urządzeń rzeźni oraz właściwą obsługę, 4) czynnikami niezgodnymi z behawiorem, przez zapewnienie odpowiedniej prze- strzeni, właściwych urządzeń i groma- dzenie w kojcach zwierząt tego same- go gatunku, 354 Życie Weterynaryjne • 2011 • 86(5) Prace poglądowe – sekcja II pkt 3 zdanie drugie: zakaz podnoszenia lub przeciągania zwie- rząt za głowę, rogi, uszy, kończyny, ogon lub runo w sposób powodujący ból lub cierpienie; wymóg ten jest już zamieszczony w załączniku III, pkt 1.8 (c) omawianego rozporządzenia, – sekcja II pkt 6 – rzeźnie muszą być wyposażane w odpowiednią licz- bę kojców dla właściwego przetrzy- mywania zwierząt, chroniąc je przed zmiennymi warunkami pogodo- wymi, – sekcja II pkt 7 – magazyny żywca muszą posiadać: posadzki zapobie- gające ślizganiu się zwierząt i nie- powodujące obrażeń, odpowiednią wentylację i oświetlenie pozwalające na badanie zwierząt (540 lx – mie- rzone 1 m od posadzki – przyp. aut.) w każdym czasie; jeżeli konieczne, uwiązy dla zwierząt, odpowiednią ilość ściółki dla przetrzymywanych przez noc, – sekcja II pkt 8 – dotyczy magazy- nów polowych, odpowiednio zacie- nionych i chroniących przed zmien- nymi warunkami pogodowymi, – sekcja II pkt 9 zdanie pierwsze: zwie- rzęta, które bezpośrednio po wyła- dunku nie są poddawane ubojowi, muszą mieć stały dostęp do wody z odpowiednich urządzeń. Komentarz: właściciele rzeźni często chcą stosować poidła mechaniczne w ma- gazynach żywca; najczęściej wyjaśniają, że tak jest „bardziej nowocześnie”. Nie zdają sobie sprawy z tego, że większość zwierząt tych urządzeń nie zna, a poza tym często ulegają one awariom. Notowano również przypadki, że dostęp do poidła bloko- wał osobnik dominujący w kojcu. Najlep- szym rozwiązaniem są dobrze osadzone kamionkowe koryta z blokowanym spu- stem, co umożliwia ich mycie i częstą wy- mianę wody. b) załącznik C, sekcja II – pkt 3.A.2 – kiedy zwierzęta są osza- łamiane indywidualnie, urządzenie (elektronarkoza) musi być sprzężo- ne z urządzeniem mierzącym opor- ność pozorną i zapobiega stosowaniu tego urządzenia, gdy nie przepływa prąd o wymaganych parametrach; jest sprzężone z urządzeniem aku- stycznym lub wizualnym, wskazu- jącym czas trwania aplikacji prądu; musi być połączone z urządzeniem wskazującym woltaż i amperaż oraz usytuowane w sposób widoczny dla operatora. Komentarz: zwykle stosuje się prąd o stałym, niskim <150V lub wysokim >150V napięciu (6). Ważne jest natęże- nie prądu, wynikające z zależności napię- cia i oporu elektrycznego ciała zwierzęcia (prawo Ohma – natężenie = napięcie: opór). Sprzeczność z powyższym wymo- giem występuje w załączniku II, pkt 4.1 i 5.10 do tego rozporządzenia. Autor kon- sultował problem z ekspertami w tej dzie- dzinie; obecnie w Europie nie ma urządzeń rejestrujących parametry prądu stosowa- nego przy uboju świń lub drobiu. Przepi- sy amerykańskie (7), australijskie (8) i bry- tyjskie (6) wymagają panelu wskazujące- go czas aplikacji i natężenie stosowanego prądu, również dla drobiu (9). Jest to więc międzynarodowy standard. Wystarczające są procedury opisane w artykułach 16 i 17. Na tym polega monitorowanie, jeżeli jest prowadzone rzetelnie, wymagania rozpo- rządzenia są spełnione. – pkt 3.B.2 – gdy drób jest oszałamia- ny grupowo metodą zanurzenio- wą, musi być utrzymywane napięcie zdolne wyprodukować wystarczają- ce natężenie zapewniające oczekiwa- ny efekt, – pkt 3.B.4 – wodne urządzenia do oszałamiania muszą mieć odpowied- nią długość i głębokość, dostosowane do typu ubijanego ptactwa, woda nie może się wylewać z wejścia do urzą- dzenia, elektroda musi odpowiadać jego długości; wymóg ten jest powtó- rzony w pkt 5.5 i 5.7 w załączniku II do omawianego rozporządzenia, – sekcja II (pominięta w tłumaczeniu) pkt 4.2 dotyczy komór do gazowe- go oszałamiania; ich konstrukcja ma zapobiegać obrażeniom, uciskom na klatkę piersiową i pozwalać na utrzy- mywanie pozycji stojącej do czasu utraty przytomności, – sekcja II pkt 4.3: komora musi być wyposażona w urządzenie do po- miaru koncentracji gazu w miejscu maksymalnej ekspozycji oraz dające wyraźny optyczny i akustyczny sy- gnał, kiedy koncentracja dwutlenku węgla spadnie poniżej wymaganego poziomu. Komentarz: wymaganie to zostało utrzymane prawdopodobnie przez prze- oczenie. Prawidłowo natomiast wyrażo- ne jest w pkt. 6.2 załącznika II do omawia- nego rozporządzenia, dotyczące rejestracji stężenia gazu i czasu ekspozycji. Podobnie brzmi przepis amerykański (7) – „koncen- tracja gazu i czas ekspozycji powinny być graicznie rejestrowane każdego dnia ope- racji” – i brytyjski (10). Uwaga: art. 28 stanowi także, że ode- słania do uchylonej dyrektywy (93/119) należy odczytywać jako odesłania do tego rozporządzenia. 9. Istotna jest treść art. 29 ust. 2, zezwala- jąca na wydawanie świadectw kwalii- kacji do 8 grudnia 2015 r. przy zastoso- waniu procedury uproszczonej w przy- padku osób, których odpowiednie doświadczenie zawodowe wynosi nie mniej niż 3 lata. 10. Załącznik I rozdział I – wykaz metod oszałamiania lub uśmiercania. Treść jest jasna, wymaga jedynie uzupełnie- nia w kolumnie „najważniejsze para- metry”, w zakresie czasu między oszo- łomieniem a kłuciem. Zasadą jest, że u zwierząt, które zostały oszołomione, wykrwawianie należy podjąć tak szyb- ko, jak to możliwe, w sposób powodu- jący nagłe, obite i całkowite wykrwa- wienie. W każdym przypadku wykrwa- wienie musi być wykonane nim zwierzę odzyska przytomność. Z tego wzglę- du, zgodnie z art. 4, drugi akapit roz- porządzenia, czas od oszołomienia do kłucia w celu wykrwawienia (stunning to sticking intervals), z zastosowaniem metod, po których zwierzęta odzysku- ją przytomność (reversibly stunned animals) wynosi nie mniej niż: świnie, owce, kozy, jagnięta – 15 s., cielęta – 10 s, bydło dorosłe (urządzeniem bol- cowym niepenetrującym) – 30 s. (8,11). Podobne wymagania stawia się dla dro- biu, kiedy wykrwawianie powinno być podjęte w czasie nie dłuższym niż 10 do 15 s po ekspozycji na prąd elektrycz- ny (9); świnie po ekspozycji na gaz do 30 s (11). Warunkiem oczywiście jest uzyskanie pożądanego efektu oszoło- mienia. Kontrolowanie jego skutecz- ności wymaga oddzielnego opracowa- nia ze względu na różnorodność me- tod oraz gatunków zwierząt rzeźnych. Z tego powodu nie można się zgodzić z treścią § 10.1 rozporządzenia (3), uza- leżniającego czas rozpoczęcia wykrwa- wiania od tego, czy zwierzę znajduje się w pozycji leżącej czy wiszącej, co ma wpływ jedynie na efekt wykrwawiania (2). Określony dla bydła i nieparzysto- kopytnych czas 60 s jest zbyt długi. 11.Załącznik I rozdział II – wymogi do- tyczące określonych metod. Wbrew stwierdzeniu, że urządzenia bolcowe niepenetrujące mogą być stosowane u przeżuwaczy o ciężarze mniejszym niż 10 kg, przepisy brytyjskie (10,11) i ame- rykańskie (7) różnią się od siebie, ponie- waż pierwsze zalecają je dla dorosłego bydła, podczas gdy drugie pozwalają na stosowanie tej metody u prosiąt, jagniąt i cieląt. Ubijane cielęta ważą z pewno- ścią więcej niż 10 kg. Według wymagań amerykańskich (7) buhaje, barany i knu- ry powinny być oszałamiane urządze- niem bolcowym penetrującym, co wy- daje się rozwiązaniem logicznym i racjo- nalnym. Nie ma przesłanek do zakazu stosowania tej pierwszej metody u by- dła o ciężarze do 100 kg. 12. Załącznik II – rozplanowanie, budo- wa i wyposażenie rzeźni. Na higienę procesu ubojowego oraz dobrostan Życie Weterynaryjne • 2011 • 86(5) 355 Prace poglądowe zwierząt mają wpływ dwa czynniki: konstrukcja, urządzenia i stosowa- ny sprzęt w rzeźni oraz kwaliikacje (etyczne, zawodowe) personelu. Na uwagę zasługuje treść pkt. 2.4, który wymaga, aby ściany kojców były lite. Jest to istotne, ponieważ w ten spo- sób zapewnia się zwierzętom ochro- nę przed przeciągami, a poza tym dają one poczucie większego bezpieczeń- stwa. Wymogu tego nie ma w rozpo- rządzeniu 853/2004, co stwarza wra- żenie, że oba rozporządzenia tworzo- ne były w dwóch różnych instytucjach. 13. Wydaje się, że zamiast terminu „krę- powanie” bardziej odpowiednim był- by termin „unieruchamianie”. 14. W pkt. 4.2 wymaga się „podawania prądu o stałym natężeniu”. Jest to błąd w tłumaczeniu, ponieważ wymaga się dostawy prądu o stałym napięciu; do- wodzą tego tabele 1 i 2 w rozdziale II załącznika I. Nieznany jest powód, dla- czego w tabeli 1 pominięto króliki. Nie zawsze stosuje się metodę określoną w zał. I, rozdz. I, tabela 1, poz. 6, lecz w większości przypadków elektronar- kozę. We Francji i Belgii, gdzie ubojo- wi poddaje się dużo królików, ta dru- ga metoda jest bardziej preferowa- na. Podobnie jest w Polsce. Ponadto, w załączniku I rozdz. II pkt 3, napisa- no, że: 1) metoda „uderzenie w głowę” nie może być stosowana jako metoda rutynowa, 2) nie może być stosowa- na w rzeźniach (chyba że jako rezer- wowa). W praktyce urządzenia bolcowe nie- penetrujące (non penetrative capti- ve bolt) to nic innego, jak uderzenie w głowę (percussive blow to the head). Różnica polega jedynie na sile ładunku wybuchowego oraz średnicy i kształ- tu bolca uderzającego w „zewnętrz- ną powierzchnię głowy ponad mó- zgiem zwierzęcia” – „lattened circu- lar head against the external surface of the animmal’s head over the bra- in”(6-§ 313.(a)(3)). 15. O pętaniu ptaków napisano wyżej; cho- dzi o przenośnik strzemion, operujący w streie zawieszania i części „brudnej” rzeźni (oszałamianie, wykrwawianie, oparzanie, skubanie i mycie tuszek). Wymagać należy, aby strzemiona były stale zwilżane przed wprowadzeniem ptaków do urządzenia oszałamiające- go. Ułatwia to przepływ prądu, szcze- gólnie u ptaków ze zrogowaciałym na- skórkiem (gęsi, indyki). 16. Treść pkt 5.8 budzi pytanie, o jaki cho- dzi system pozwalający na utrzymanie kontaktu z klatką piersiową ptaków w celu ich uspokojenia. Próby konsul- tacji z kompetentnymi projektantami i lekarzami weterynarii zatrudnionymi w Komisji wywołały zaskoczenie i zdzi- wienie; rozwiązanie takie nie jest zna- ne. Jego realizacja może spowodować: – problemy techniczne wynikające ze sposobu instalowania tego systemu na przenośniku strzemion i usuwa- nia go przed wejściem do urządze- nia oszałamiającego, przy przecięt- nej prędkości przesuwu dla średnie- go uboju, np. 6000 kurczaków / 1 h, – problem z uproszczonym badaniem przedubojowym w rzeźni, określo- nym w załączniku I, sekcja IV, roz- dział V, pkt 4 (b) rozporządzenia 854/2004. Konkluzja: wymóg jest bez sensu. 17. Określony w pkt 5.2 czas zawieszania ptaków przed oszołomieniem jest zbyt krótki. Proponowany w brytyjskich przepisach (9) czas zawieszenia przed oszołomieniem dla indyków wynosi 6 min., a dla innych gatunków ptaków 3 minuty jest racjonalny, ponieważ są one uspokojone i jest znacznie mniej urazów, gdy rozluźnione ptaki wpro- wadzane są do kąpieli wodnej. 18. Załącznik III – zasady operacyjne do- tyczące rzeźni. a) ocena dobrostanu każdej dosta- wy zwierząt do rzeźni, określona w pkt 1.1 tego załącznika jest bar- dzo słuszna; powinna być także do- kumentowana; taką była instrukcja głównego lekarza weterynarii (12) odnosząca się do przesyłek drobiu, b)wymóg określony w pkt 1.9 jest słusz- ny; napięcie w „elektrycznych poga- niaczach” nie powinno przekraczać 50V (7); często są one stosowane nie- potrzebnie i bezmyślnie. c) wymóg pkt. 3.2 dotyczący wykrwa- wiania jest uproszczony; nie zawsze przecina się tętnice szyjne (1,10). Komentarz: zdaniem autora treść tego załącznika powinna być uzupełniona: – zakazem przemieszczania przez maga- zyn żywca krwi i innych odpadów po- chodzenia zwierzęcego, – wymogiem usytuowania boksów do oszałamiania koni i bydła w taki spo- sób, aby zwierzęta do niego wprowa- dzane nie mogły widzieć zwierząt pod- wieszanych lub wykrwawianych, – określeniem warunków w streie za- wieszania ptaków na strzemionach (za- ciemnienie, wentylacja, eliminacja ha- łasu itp.). 19. Załącznik IV – zasób wiedzy wymaga- ny do egzaminu kwaliikacyjnego jest obszerny, lecz niezbędny. konieczność właściwego traktowania zwie- rząt, kwaliikacji pracowników zatrudnio- nych przy uboju oraz nadzorujących ich pracę. Podmioty gospodarcze zajmujące się produkcją urządzeń i sprzętu obowią- zane są do przedstawiania instrukcji ich użytkowania, metod monitorowania sku- teczności ich działania oraz zalecenia do- tyczące konserwacji lub kalibracji sprzętu do oszałamiania. Odpowiedzialność pod- miotów gospodarczych jest wielokrotnie podkreślana. Dla zapewnienia ciągłego postępu w ochronie zwierząt przed zło- żonymi negatywnymi zjawiskami, z jaki- mi spotykają się w rzeźniach, niezbędne jest wsparcie naukowe. Bardzo istotne zna- czenie mają konsultacje i uzyskiwanie rze- czowych, wyważonych opinii od organiza- cji pozarządowych, statutowo zajmujących się szeroko rozumianą ochroną zwierząt. Odpowiedzialność Inspekcji Weterynaryj- nej jest oczywista. Termin wejścia w życie postanowień omawianego rozporządzenia nie jest tak bardzo odległy. Czasu zosta- ło niewiele, a pracy trzeba wykonać dużo. Program szkoleń i ich koordynacja doty- czą nie tylko podmiotów gospodarczych wymienionych w tym rozporządzeniu, lecz także organów nadzoru weterynaryj- nego. Opracowanie zasad dobrej praktyki wymaga czasu, lecz mniej niż na ich wdro- żenie oraz uczynienie właściwymi i ruty- nowymi działaniami. Piśmiennictwo 1. Rozporządzenie Rady (WE) nr 1099/2009 z dnia 24 września 2009 r. w sprawie ochrony zwierząt podczas ich uśmiercania. Dz. Urz. UE L 303 z 18.11.2009, s. 1. 2. Prost E.: Higiena mięsa . PWRiL, Warszawa 1985. 3. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9 września 2004r w sprawie kwaliikacji osób uprawnio- nych do zawodowego uboju oraz warunków i metod ubo- ju i uśmiercania zwierząt (DzU nr 205 poz. 2102). 4. Regulation (EC) No 853/2004 of the Europe- an Parliament and of the Council of 29 April 2004 lay- ing down speciic hygiene rules for food of animal origin (O.J No 226). 5. Council Directive 93/119 of 22 December 1993 on the protection of animals at the time of slaughter or killing (O.J No 340). 6. Electrical stunning of sheep, goats and pigs. Guidance no- tes No 1. Humane Slaughter Association, London 1992. 7. Code of Federal Regulations. US Government Printing Oice, Washington 2002. 8. Operational Guidelines for the Welfare of Animals at Abat- toirs and Slaughterhouses. Australian Quarantine and In- spection Service,. Canberra 1995. 9. he Welfare of Poultry at Slaughter . Ministry of Agricul- ture, Fisheries and Food, London 1991. 10. Welfare of Red Meat Animals at Slaughter. Ministry of Agriculture, Fisheries and Food. London 1993. 11. Red Meat Manual – Hygiene, operation, OVS duties, and Welfare at slaughter. Ministry of Agriculture, Fisheries and Food, London1995. 12. Instrukcja Głównego Lekarza Weterynarii przesłana pi- smem GIW hig UE. 501dr/1/01 z 4 stycznia 2001. Podsumowanie Omawiane rozporządzenie stawia szereg różnorodnych wymagań, które muszą być spełnione ze względu tak oczywistych, jak Dr Jan Szymborski, Jeziorowa 67W/7, 03-991 Warszawa 356 Życie Weterynaryjne • 2011 • 86(5) |
Menu
|