wd dzikie, VII semestr, Dziko rosnące rośliny lecznicze

10-11-2011

Zbiorowiska trawiaste o ziołoroślowe

Cechy wyróżniające zbiorowiska trawiaste i ziołoroślowe: 1. znaczący udział traw, turzyc, sitów i ziół, 2. pokrywa zwarta, darniowa,3. duza zdolność krzewienia się roślin i odrastania, 4. w ziołoroślach-dominujący udzial okazałych gatunków dwuliściennych

Klasa ammophiletea (murawy wydm nadmorskich)

Klasa asteretea trifolium (murawy solniskowe)

Klasa violetea calaminariae (murawy galmanowe)

Klasa kohleria glaucae- corynephoretea canescensis (murawy piaskowe)

Zajmują tereny piaszczyste, struktura roślinna wyrażnie dwuwarstwowa, z gospodarczego punktu widzenia są to na ogół nieużytki lub mało wydajne łaki, ubocznie pozyskuje się z nich rosliny lecznicze

Klasa molinio- arrhenatheretea (łaki i pastwiska wilgotne i świeże)

Występują na niezabagnionych glebach mineralnych i organiczno- mineralnych, pełnią funkcję związane z produkcja paszy, występuje na nich wiele roślin użytkowanych leczniczo.

Ostrożeń warzywny  cirsium oleraceum występ: gleby żyzne i wilgotne. Wymaga zasilania w wode ruchliwa, z zastoisk ustępuje. Dobrze znosi duże zmiany wilg. gleby. Lubi gleby zasobne w węglan wapnia. Preferuje łąki i zarośla oraz brzegów rowów. Na łąkach wapiennych może pojawiać się masowo. Wrażliwy na udeptywanie i spasanie. Skład chem: 1. flawonoidy -linaryna (pochodna aka cetyny),pektolinaryna, glikozydy apigeniny i uteoliny, 2. Kwasy fenolowe, 3. Olejek eteryczny, 4. Garbniki, 5. Fitosterole, 6. Laktony seskwiterpenowe. Działanie i zastosowanie: moczopędnie, odtruwająco i oczyszczająco, żółciotwórczo, żółciopędnie (wpływa na wydalanie z moczem szkodliwych produktów przemiany materii), ma właściwości przeciwzapalne (znosi stany zapalne wątroby, dwunastnicy, zwiększa funkcje regeneracyjne wątroby), działa przeciwreumatycznie, wzmacnia organizm i jego odporność, łagodzi stany zapalne i świąd skóry. Stosowac go można przy wysypkach alergicznych i trądziku, uszkodzeniach skóry, leczy oparzenia termiczne, chemiczne i słoneczne, można go również stosować do mycia skóry głowy przy wystep. łupieżu , wykazuje duza skuteczność powstrzymująca wypadanie włosów i przyspiesza ich odrost, pomaga przy zapaleniu oczu oraz bólach głowy,

Klasa seslerietea varia, juncetea trifidi (murawy i ziołorośla wysokogórskie)

Krótki okres wegetacji, gatunki sa drobne, niskie „przytulone do ziemi”, ziołorośla reprezentowane sa przez gatunki okazałych bylin, duże pokrycie krzewinek wrzosowatych

Klasa festuco- brometea (murawy kserotermiczne)

Reprezentują zbiorowiska trawiaste obejmujące suchorośla (stepy, prerie, pampy), w PL są to murawy naskalne lub zubożałe tereny porębowe,  rozwijają się na siedliskach suchych o odczynie zasadowym, często zasobnych w składniki pokarmowe, roślinność rozpoczyna wegetację tuz po stopnieniu śniegu, a maksimum rozwoju osiąga na początku lata. Miłek wiosenny adonis vernalis rodzina jaskrowate ranunculaceae występ: murawy kserotermiczne, wrzosowiska, bory sosnowe, rośnie wyłącznie na podłożu wapiennym. Skład chem: glikozydy nasercowe (ok. 0,25%) gł adonitoksyna (pochodna adonitoksygeniny), inne glikozydy nasercowe: adonitoksol (pochodna adonitoksygenolu), cymaryna i b-strofantyna K. (pochodne strofanty dyny), flawonoidy, saponiny.  Działanie i zastosowanie: nasercowe (cardiotonicum) –glikozydy działają szybko, krótkotrwałe (nie wiążą się z albuminami krwi), słabo kumulują się i nie zwalniają czynności serca. Zwiększają siłę skurczu mięśnia sercowego (działanie inotropowe dodatnie) i zmniejszają częstotliwość skurczów (działanie chronotropowe ujemne). Ulegają hydrolizie w żołądku.  Moczopędne (diureticum)-słabe działanie związane z polepszeniem krążenia krwi, uspokajające (sedativum). Wtórne glikozydy wykazują słabsza aktywność niż związki pierwotne. 

Klasa nardo –callunetea (murawy bliźniaczkowe i wrzosowiska)

24.11-2011

Roślinność przywodna (bagienna) obejmuje zbiorowiska szuwarów, zbiorowiska krzewinkowo-torfowcowe, torfowiska wysokie i niskie, zespoły olsów i zarośli wierzbowych, zespoły borów bagiennych. Klasy roślinności w obrębie zbiorowisk przywodnych : phragmitetea –zbirowiska szuwarów w strefie brzegowej wód stojących i płynących, oxycocco-sphagnetea –zbiorowiska krzewinkowo-torfoowcowe torfowisk wysokich i mokrych wrzosowisk, scheuchzeria-caricetea-niskoturzycowe torfowiska niskie i przejściowe. Tatarak zwyczajny acorus calmus rodzina: tatarakowate (acoraceae). Występowanie: szuwary właściwe, tworzy zespół szuwaru tararakowego, brzegi stawów, na moczarach i stojących wodach tworząc zarośla. Surowiec: kłącze tataraku zawierające nie mniej niż 2,5% olejku. Związki czynne: gł zw. czynne zawarte w olejku: alfa i beta azaron, kariofilen, kadinen, kalamen, kamfen, pinen, garbniki, zw. gorzkie, skrobia. Działanie i zastosowanie: pobudza aktywność przewodu pokarmowego(zwiększa wydzielanie soku żołądkowego,  produkcję żółci, przyspiesza trawienie i przyswajanie pokarmów), zwiększa produkcję mukopolisacharydów- subst. z których tworzy się w żołądku warstwa ochronna śluzu, zawiera subst. Bakteriobójcze co jest korzystne w przypadkach nadmiernej fermentacji w jelitach, działanie moczopędne, odwar stosowany przy łupieżu, pobudza szpik kostny do zwiększonego tworzenia czerwonych krwinek, słabe działanie uspokajające, działanie przeciwbólowe (zęby), stany zapalne jamy ustnej, gardła, ch. wrzodowa), do wcierań-bolace stawy, nerwoból. Kropidło wodne oenanthe aquatica rodzina selerowate Apiaceae. Wystep: na niżu pospolicie, brzegi rzek i zbiorniki wodne, torfowiska niskie, wody o przeciętnym stopniu eutrofizacji. Gat. Charakterystyczny dla klasy phragmitetea i zespołu phragmition (szuwary właściwe). Szuwar kropidła wodnego i rzepichy ziemnowodnej: w większości zbiorowisk występują oba gatunki nominalne, czasem występują płaty samej rzepichy, rzadziej samego kropidła. Szuwar kropidła wodnego i rzepichy ziemnowodnej to szuwar wysoki zajmujący płytkie wody stojące i wolno płynące zbiorniki, cieki, starorzecza itp. Skład chemiczny owoców:  enantotoksyna, falkarinon, olejek eteryczny 1-2,5% (felandren, androl, felandral, pinen, sabinen), kumaryna, żywica 4%, olej 20%, subst. woskowe 2-3%. Działanie: poraża błony śluzowe dróg oddechowych, wieksze dawki wywołują stan narkozy. Objawy zatrucia:  silne kolki i kurcze, silne biegunki, depresja, osłabienie, trudności w oddychaniu. Szalej jadowity Cucuta virosa rodzina selerowate apiaceae. Występ: brzegi rzek w miejscach bez silnego prądu, brzegi wód stojących o silnie zmiennym poziomie lustra wody, bagniste olszyny. Charakterystyczny dla szuwarów wielko turzycowych, olsów porzeczkowych. cała roślina zawiera trujący wielonienasycony alkohol-cykutoksynę (spożycie ok. 5g kłącza powoduje zgon). Objawy zatrucia: ślinotok, pieczenie w jamie ustnej, wymioty, często wielokrotne drgawki. Śmierć może nastąpić wskutek porażenia ośrodka oddechowego.

5-01-2012

Klasa EPILOBIETEA angustfolii- zbiorowiska porębowe (nitrofilne zbiorowiska zrębów)

Rząd Atropelia

Stadium nietrwałych ziołorośli, stadium trwałych ziołorośli o zarośli krzewiastych, stadium finalne lasu

Naparstnica purpurowa (digitalis purpurea) rodzina trędownikowate (scrophulariaceae)

Występ: rośnie głównie w świetlistych lasach w wolnych przestrzeniach kosodrzewiny, na porębach leśnych, na obrzeżach lasów, w ziołoroślach górskich, surowiec: liście zebrane w czasie słonecznej pogody i natychmiast wysuszone. Surowiec wymaga mianowania. Zw. czynne: glikozydy kardenoidowe pierwotne (purpureaglikozydy A i B ), saponiny (digitonina, gitonina, tigonina), flawonoidy. Glikozydy wtórne naparstnicy purpurowej (w procesie wtórnej powstają glikozydy wtórne ok. 0,3%) działanie: zwiększa siłę Skórczów mięśnia sercowego oraz zwiększa pojemność wyrzutową serca przy jednoczesnym zwolnieniu jego pracy, obniża ciśnienie żylne co powoduje ustąpienie obrzęków i zastojów narządowych. Izolowane z surowca glikozydy stosowane są do produkcji leków używanych przy niewydolności układu krążenia pochodzenia sercowego, nadciśnieniu oraz pomocniczo w zaburzeniach rytmu pracy serca. Objawy zatrucia: brak apetytu, mdłości, uczucie bicia w skroniach, silne palenie w ustach i gardle, biegunka, wymioty koloru trawiasto-ziel, niepokój, błyszczenie oczu, ból i zawroty głowy.

Związek epilobion angustifolii

Związany jest z siedliskami świeżymi, mało lub średnio zasobnymi

Związek atropion beladonnae

Związany jest z siedliskami wilgotnymi i zasobnymi

SZCZAW POLNY RUMEX ACETOSELLA rodz. Rdestowate-polygonaceae

Wystepowanie: gat. wyróżniający dla związku epilobion angustifolii (zbiorowiska ziołorośli i traworisli porębowych na glebach ubogich) i dla zbiorowisk chwastów upraw na srednio żyznych siedliskach. Istotny diagnostycznie i wspólny gatunek dla boru sosnowego świeżego i suchego. Surowiec: korzeń i ziele (radix et herba rumicis lapathi, hydrolapathi). Ziele zbiera się na początku kwitnienia rośliny, natomiast korzeń jesienią lub wiosną, surowce suszy się w temp do 50 st i przechowuje w światłoszczelnych pojemnikach. Skład chemiczny: w korzeniu i zielu: związki antrachinonowe (4-7%, w tym glikozydy antrachinonowe, kwas chryzofanowy,  chryzarobina, chryzofanol, reina, nepotyna, emodyna), kwasy org (askorbinowy, cytrynowy, szczawiowy, szczawian potasu), garbniki, organiczne zw. żelaza (askorbinian, bursztynian, cytrynian, szczawian żelaza), flawonoidy (rumeryna, rutyna, hiperozyd, witek syna, kwercetyna, kwercetyna), saponiny, fenolokwasy (protokatechowy, taninowy) zastosowanie: historyczne: przy zapaleniu dziąseł, przy bolesnym ząbkowaniu, wrzodach, zaburzeniach w wydzielaniu żółci i zaparciach, w medycynie ludowej: przeciwko szkorbutowi, zastojom żółci, osłabieniu, anemii, w leczeniu artretyzmu, chorób pasożytniczych, przewlekłych wyprysków, żółtaczki, astmy, w homeopatii: w leczeniu grypy, astmy, chronicznego kataru nosa, zapaleniu gardła, zapaleniu krtani, oskrzeli  w leczeniu współczesnym: w diecie, przy niedokrwistości oraz przy schorzeniach sercowo-naczyniowych, polecany gł w ziołolecznictwie zagranicznym (choroby skóry, alergia, łuszczyca, fitoterapia chorób autoimmunologicznych)liście –zupy, sałatki, korzenie i owoce- środek przeciwszkorbutowy i przeciwgnilny, przy krwotokach, w medycynie chińskiej –rozdrobnione korzenie  przy zaburzeniach  skórnych. Właściwości toksyczne: szczawiany mogą odkładać się w nerkach i pęcherzu moczowym sprzyjając powstawaniu kamicy moczowej, absorbowanie wapnia przez związki szczawianowe może spowodować odwapnienie kości i zaburzenia kurczliwości mięsni (hipokalcemia), nadmierne ilości antrachinonów i szczawianów wywołują ostrą, długotrwała biegunkę, zaburzenia wodno-elektrolitowe i kwasowo-zasadowe organizmu. Objawy zatrucia szczawianem i kwasem szczawiowym: niepokój, zwolnienie tętna, biegunka, wymioty, gorączka, drgawki, szczękościsk, początkowo częstomocz potem zatrzymanie moczu, krwawa biegunka i wymioty z krwią, krwiomocz nadużywanie szczawiu może wywołać zgon (dawka śmiertelna kwasu szczawiowego czystego wynosi 5 do 15g) ratowanie zatrutego: doustnie podanie wody wapienne z mlekiem, pozajelitowe podanie chlorku sodu, wapnia i glukozy.