|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
Wykład 9.I.2013
Żyzność gleby w uprawie warzyw - jest to zdolność gleby do zapewnienia roślinom wody, powietrza i składników pokarmowych w ilościach, które odpowiadają ich maksymalnemu zapotrzebowaniu.
Idealna gleba pod uprawę warzyw: - przepuszczalna i przewiewna - nie wymaga melioracji - jest czynna (wiosną łatwo obsycha i nagrzewa się) Stanowi to warunek wczesnego przystąpienia wiosną do siewu lub sadzenia, a także warunek szybkiego wzrostu roślin i łatwej uprawy mechanicznej. Wierzchnia warstwa gleby nie zaskorupia się. Jednocześnie gleba ta w miesiącach letnich ma wierzchnią warstwę dostatecznie zasobną w wodę oraz jest bogata w składniki pokarmowe.
Wymagania pokarmowe są zróżnicowane w zależności od gatunku. Bardziej wrażliwe na nieurodzajność gleby są gatunki o płytszym systemie korzeniowym. -największe wymagania mają: cebula, ogórek, kalafior, seler, papryka -średnie wym.: warzywa kapustne, rabarbar, rzepa -małe wym.: strączkowe, marchew, pietruszka
Z ważniejszych właściwości fizycznych gleby, odpowiedniej do uprawy warzyw należy wymienić: 1. Strukturę - warzywa wymagają gleb o dobrej strukturze, najlepsza gleba o stukturze gruzełkowatej 2. Wilgotność-uzależniona jest od: -składu mechanicznego gleby -poziomu wody gruntowej -podsiąkaniawody gruntowej -pojemności wodnej -sumy opadów 3.Zwięzłość 4.Porowatość 5.Właściwości cieplne i powieytrzne
Zwiększenie żyzności gleby można uzyskać poprzez: -uregulowanie odczynu gleby poprzez wapnowanie -stosowanie nawożenia organicznego (obornik, nawozy zielone) -zmianę stosunków wodnych- deszczowanie lub poprawa właściwości fizycznych przez nawożenie torfem, materiałami ilastymi, komponentem.
Powierzchnia gleb poszczególnych klas w Polsce: 1. Gleby z przewaga klas I i II 1,76 mln ha 9,3% 2. Gleby z przew. kl. III 7,08 37,4% 3. Gleby z przew. kl. IV 4,97 26,2% 4. Gleby z przew. kl. V 3,64 19,2% 5. Gleby z przew. kl. VI 1,49 7,9
Odnośnie pH gleby wyróżnia się następujące zakresy: pH(wH2O) optymalne oraz dopuszczalne dla ważniejszych gartunków warzyw - pH 6,8-6,0: fasola, burak, sałata, szpinak, kalafior - pH 6,8-5,5: ogórek, kapusta, seler, groch, marchew, pomidor - pH 7,2-6,5: cebulowe
Zasolenie gleby = nadmierna koncentracja soli w roztworze glebowym -powoduje: -ograniczenie pobierania wody -zjawisko suszy fizjologicznej więdnięcie i śmierć rośliny Wrażliwość na zasolenie zależy od: -fazy wzrostu rośliny -gatunku (właściwości genetycznych)
Wszystkie rośliny wykazują najjwiększą wrażliwośc na zasolenie w okresie kiełkowania i wschodów- zasolenie gleby lub podłoża w tej fazie nie powinno przekroczyć 1,0-1,5g KCl/l
Warzywa wrażliwe na zasolenie: sałata, cebula, ogórek, fasola, bób, papryka 2,0-2,5g KCl/l Średn. wrażliwe: marchew, szpinak, kukurydza Mało wrażliwe: kapustne, burak, rzepa, szparag
Niektóre warzywa są wrażliwe na wysoką koncentrację chlorków w glebie -b.wrażliwe: ogórek, fasola, groch 0,35g Cl/l -wrażliwe: cebula, marchew, seler, pietruszka, sałata 0,75 -umiarkowane: kalafior, kapusta, ziemniak, pomidor 1,45 -tolerancyjne: burak ćwikł., szparag, szpinak
Nadmiar zawartości sodu w glebie: -niszczy strukturę i przepuszczalność gleby -jest toksyczna dla roślin
Wrażliwość warzyw na wilgotność gleby zależy od: -regionu pochodzenia -gatunku -fazy rozwojowej
Uprawiane u nas gatunki dzieli się ze wzgl. na głebokość systemu korzeniowego: 1.Płytko zakorzeniające się-do 30cm: rzodkiewka, szpinak, ogórek 2.O średniej głębokości zakorzeniania się-do 60cm: sałata, kalafior, cebula, groch, fasola 3.Głęboko zakorzeniające się- gł. niż 75cm: burak ćwikł., marchew, kapusta i warzywa wieloletnie(rabarbar, szparag, chrzan)
Wrażliwość roślin na pikowanie: 1. Rośliny łatwo znoszące pikowanie: kapusta, kalafior, burak ćwikł., pomidor, sałata 2. Rośliny wymagające ostrożności przy pikowaniu i przesadzaniu: seler naciowy i morzeniowy, oberżyna, papryka, cebula 3. Rośliny wrażliwe na pikowanie, których nie pikuje się i nie przesadza: fasola, groch, kukurydza, melon, rzepa
Różnice między gatunkami warzyw co do optymalnej wilgotności gleby: 70-80% kapusta biała i czerwona, kalafior, seler, sałata, ogórek, pomidor (do pierwszych owoców) 65-75% cebula (pierwsze mies. wegetacji), por, kapusta włoska, kalarepa 60-70% fasola (po kwitnieniu), groch, burak ćwikł., marchew, szpinak 55-65% fasola, groch (przed kwitnieniem), ogórek, pomidor, cebula (dojrzewanie)
Gleby torfowe - są to gleby bagienne. powstawanie gleb torfowych w Polsce wynosi ponad 1 mln ha. - są to gleby organiczne- zawartość masy organicznej 25-90%
Gleby torfowe powstają w wyniku obumierania i niezupelnego rozkładu roślinności bagiennej w warunkach nadmiernego uwilgotnienia.
Znaczenie CO2 w uprawach warzywnych.
Dwutlenek węgla znajdujący się w powietrzu pochodzi z: -oddychania żywych organizmów -procesów rozkładu materii organicznej zachodzących w glebie pod wpływem działania mikroorganizmów -spalania paliw w wyniku działalności człowieka -żródła mineralne i wyziewy Powietrze atm. zawiera 0.03% CO2 (300ppm)
Źródła CO2 w pomieszczeniach: -spalanie gazu ziemnego -spalanie propan-butanu i nafty -sprężony CO2 w butlach lub cysternach, rzadziej w postaci stałej tzw. "suchego lodu"
W uprawach glebowych warzyw pod osłonami mamy dostateczne naturalne źródło CO2, które mogą stanowić rozkładające się nawozy organiczne.
W uprawach bezglebowych w szklarni stosuje sie sztuczne źródła CO2: -płynny CO2 poprzez specjalistyczną instalację i perforowane rury polietylenowe- CO2 gazowy -system Carborain- rozprowadza CO2 przy użyciu wody, którą nasyca się gazowym CO2, system ten stanowi także dodatk. system nawadniający.
W uprawach warzyw w szklarniach i tunelach foliowych przy dniu o dobrym nasłonecznieniu i wysokiej temp. powietrza zawartość CP2 jest zazwyczaj niższa od naturalnej: -przy intensywnej asymilacji nawet poniżej 0,01% -należy wzbogacić atmosfere w CO2 (dokarmianie roślin CO2) -zwiększone stężenie CO2 w pomieszczeniu do wartości 0,1% a nawet do 0,15% ma korzystny wpływ na wzrost i plonowanie -w praktyce jest to 0,06%
Koncentracja CO2 Przy dokarmianiu roślin CP2 uzyskuje się u pomidora: -> 20-30% przyspieszenie tampa wzrostu roślin -> 20-35% wzrost plonu wczesnego -> 15% wzrost plonu całkowitego Optymalne stężenie dla pomidora w szklarni 900-1000ppm
W praktyce ogrodniczej (względy ekonomiczne) najczęściej podnosi się koncentrację CO2 do 500-600ppm.
Zasady dokarmiania roślin CO2: 1. duże nasłonecznienie 2. wysoka temperatura powietrza 3. dobra kondycja zdrowotna roślin 4. optymalna wilgotność powietrza 5. faza wzrostu- gdy naturalna zawartość CO2 jest niewystarczająca Czas dokarmiania roślin-przy spełnieniu w.w warunków od godzin rannych do wczesnego popołudnia.
Wykład 15.I.2013
Rejonizacja-jest to rozmieszczenie produkcji niektórych gatunków warzyw o dużym znaczeniu gospodarczym, a nawet odmian warzyw w optymalnych warunkach przyrodniczych. -ma znaczenie w produkcji wielkotowarowej warzyw uprawianych dla potrzeb: - przemysłu przetwórczego - produkcji na eksport - gatunki, które dobrze znoszą transport
Najważniejsze kryteria rejonizacji (ogólne wytyczne lokalizacji) niektórych gatunków w Polsce: -izotermy poszczególnych miesięcy okresu wegetacji (w danym regionie) -długość okresu bezmroźnego i bezprzymrozkowego -długość okresu wegetacji -suma opadów
Cebula z bezpośredniego siewu nasion 1. Izoterma kwietnia pow. 7'C, sierpnia pow. 16,5'C 2. Maksymalna suma opadów w sierp. 70mm, wrzes. 50mm 3. Łączna powierzchnia gleb I-III klasy stanowi więcej niż 30% powierzchni użytków rolnych na danym terenie.
Kapusta odm. późne 1. Minimalna suma opadów w lipcu 70mm, w sierp. 50mm 2. Łączna powierzchnia gleb I-III klasy powinna stanowić con. 30% całkowitej pow. użytkowej
Groch zielony 1. Izoterma w czerwcu pon. 15,5'C, lipca pon. 17,5'C 2. Suma opadów w V i VI powyżej 50mm, w VII pow. 70mm
Fasola 1. Izoterma lipca pow. 18'C, długość okresu bezprzymrozkowego ponad 140 dni.
Pomidor 1. Izoterma lipca pow. 18'C, długość okresu bezprzymrozkowego pow. 4 miesięcy.
Papryka 1.Izoterma lipca pow. 18,5'C, długość okresu bezprzymrozkowego przynajmniej 130 dni.
PĘDZENIE WARZYW -jest to uzyskanie z odpowiednio traktowanych organów spichrzowych części wegetatywnych (najczęściej liści) rośliny warzywnej, które służą człowiekowi za pokarm w formie naturalnej.
Pędzimy tylko te gatunki warzyw, które w uprawie polowej wytwarzaja organy wegetatywne spichrzowe. Pędzimy: korzenie: pietruszka korzeniowa i naciowa, seler naciowy, cykoria sałatowa; kłącza: szczypiorek; karpa: szparag, rabarbar; cebula: duże frakcje dymki;
Pietruszka korzeniowa i naciowa -do pędzenia korzenie o dł. 6-8cm i śr. więszej niz 6mm, zaś u naciowej tylko o większej średnicy; warunki pędzenia: -temp. pow 10-12'C -temp. podloża 8-12'C Zbyt wysoka temp. (pow.20'C)npowoduje wiotczenie i więdnięcie liści. Światło jest potrzebne do wybarwienia liści, do pędzenie pitruszki odpowiednie są wszystkie podłoża organiczne.
Szczypiorek -do pędzenia przeznacza się rosliny jednoroczne lub dwuletnie z których nie zbierano liści w okresie wegetacji w polu. -kłacza śr. 7-8cm wykopuje sie z pola we IX, czyści się, przesusza i dołuj. Kępki są w fazie głebokiego spoczynku fizjologicznego.
Przerywanie spoczynku polega na działaniu podwyższonej temp. 34-40'C przez 14-16 godzin (w praktyce są to kąpiele-moczenie w ciepłej wodzie)-
-pędzenia przeprowadza się w pomieszczeniach, które zapewniają temp. 16-18'C -trwa 6-8 tyg. -2 tyg. przed zbiorami wymaga db. światła (zwiększanie zawart. chlorofilu, uzyskanie zielonych liści) -zbiór, cięcie liści, gdzy osiągną wys. 20 cm - podłożem moga być użyte podłoża, ziemie ogrodnicze.
Szparag -roślina, która nie przechodzi spoczynku fizjolog. -terminy pędzenia mogą być dowolne -temperatura otoczenia jest czynnikiem decydującym o szybkości wzrostu wypustek Karpy takie przygotowuje się na rozsadniku. -długość pędzenia i czas zbioru wypustek zależy od temperatury pomieszczenia i podłoża, opt. zakres temp. 23-24'C -szparagi na białe wypustki wymagają w czasie pędzenia zabiegu bielenia.
Rabarbar -pędzone są 2-3 letnie karpy, zdrowe, wolne od patogenów -w roku, w którym będą pobierane karpy do pędzenia nie zbiera się ogonków liściowych -karpy wykopuje się po zakończeniu okresu wegetacji X,XI konieczne jest przerwanie spoczynku bezwzględnego karp, odpowiednie do tego są niskie temp. -5 do -9'C -rabarbar pędzi się bez dostępu światła -podłoże o dużej wilgotności-80% oraz wysoka wilg. powietrza-85% mogą być powodem porażenia patogenami -wskazane nawożenie azotem
Cebula zwyczajna -w czasie pędzenia dużej frakcji dymki wyrastające liście korzystają ze składników zapasowych cebuli -spoczynek fizjolog. trwa ok. 2 mies., kończy się więc w naturalny sposób w listopadzie, nie wymaga specjalnych zabiegów w celu jego przerwania Czynniki decydujące o efekcie pędzenia: -temp. 16-20'C -wilgotność powietrza do 70% -wilg. podłoża 80-85% -czas 3-4 tyg.
Seler korzeniowy i naciowy -organem zapasowym u selera korzeniowego jest korzeń spichrzowy, a u naciowego korzeń wiązkowy -do pędzenia selera korzeniowego często stosuje się tunel przesuwny
Cykoria sałatowa -pędzenie polega na umieszczeniu korzeni (z zachowanym stożkiem wzrostu) w pojemnikach, w zakresie temp. 10-14'C w czasie ukorzeniania się (5-6 dni) oraz 16-24'C w następnych dniach -duże uwilgocenie podłoża -zabieg wyk. wraz z zabiegiem bielenia Mamy dwie podstawowe metody pędzenia cykorii: -tradycyjna -hydroponiczna (aktualnie powszechna w uprawach towarowych)
BIELENIE WARZYW -zabieg polega na odcięciu dostępu światła do rośliny lub określonej jej części. Następstwem jest zanik chlorofilu w roślinie lub w jwj częsci. Celem jest poprawienie walorów smakowych.
W Polsce bieli się m.in: endywię, szparagi, seler naciowy, kard
|
Menu
|