|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
UPRAWA ROLIN
JAGODOWYCH METODAMI EKOLOGICZNYMI materia³y dla rolników Radom 2004 Dodruk wykonano w ramach zadania zleconego MRiRW zgodnie z decyzj¹ HORre-401-182/04 z dnia 25.06.2004 r. 1 Autorzy: 1. dr G. Doruchowski 2. prof. dr hab. Z. S. Grzyb 3. dr J. Gwozdecki 4. doc. dr hab. R. Ho³ownicki 5. doc. dr hab. B. H. £abanowska 6. mgr B. Meszka 7. dr E. Szwonek 8. dr W. Treder Praca zbiorowa pod redakcj¹ prof. dr hab. Z. S. Grzyba Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach Podstaw¹ opracowania materia³ów by³a praca zbiorowa Ekologiczne meto- dy produkcji owoców pod redakcj¹ prof. dr hab. E. ¯urawicza Zdjêcia: B. £abanowska, M. Tartanus, B. Meszka Projekt ok³adki: Marek Rz¹sa, RCDRRiOW w Przysieku © Copyright by: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Wydawca: Krajowe Centrum Rolnictwa Ekologicznego - Regionalne Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich w Radomiu ul. Chorzowska 16/18, 26-600 RADOM tel. +48(48) 365 69 00 e-mail:radom@cdr.gov.pl www.cdr.gov.pl/radom Realizacja i druk: GP RCDRRiOW w Radomiu ul. Chorzowska 16/18, 26-600 RADOM tel. +48(48) 365 69 00 e-mail:radom@cdr.gov.pl www.cdr.gov.pl/radom ISBN 83-89060-40-x Nak³ad: 5000 egz. 2 Spis treci Wstêp .....................................................................................................................4 1. Cel rolnictwa ekologicznego i usytuowanie plantacji ................................... 4 2. Wybór stanowiska i uprawa gleby ................................................................. 5 2.1. Rodzaj gleby i jej w³aciwoci fizyko chemiczne ......................................... 5 2.2. Uprawa gleby przed za³o¿eniem i utrzymanie jej po za³o¿eniu plantacji ...... 6 2.3. Utrzymanie gleby po za³o¿eniu plantacji ....................................................... 9 3. Zasady nawo¿enia rolin jagodowych ........................................................... 9 4. Gatunki i odmiany rolin jagodowych ......................................................... 10 5. Zak³adanie i prowadzenie plantacji rolin jagodowych ............................... 16 5.1. Sadzenie i przycinanie rolin po posadzeniu ............................................... 16 5.2. Nawadnianie plantacji .................................................................................. 17 5.3. Maszyny i narzêdzia przeznaczone do pielêgnacji gleby i nawo¿enia rolinjagodowych. ........................................................................................ 18 5.4. Technika ochrony rolin ............................................................................... 19 5.5. Ochrona rolin przed przymrozkami ........................................................... 21 6. Ochrona rolin jagodowych przed szkodnikami i chorobami. ..................... 21 A. Ochrona rolin jagodowych przed szkodnikami .......................................... 25 B. Ochrona rolin jagodowych przed chorobami ............................................. 32 7. Zbiór owoców i przygotowanie ich do sprzeda¿y ....................................... 37 8. Przetwórstwo owoców z produkcji ekologicznej ........................................ 38 9. Ustawodawstwo zwi¹zane z produkcj¹ ekologiczn¹ ................................... 38 10. Fotografie szkodników i chorób do broszury pt. Uprawa rolin jagodo- wych metodami ekologicznymi ................................................................ 40 11. Za³¹cznik Nr 1 Upowa¿nione jednostki certyfikuj¹ce rolnictwo ekologiczne ................................................................................................ 42 3 Wstêp Krzewy rolin jagodowych rosn¹ na okrelonej powierzchni w formie rzêdów, ³a- nów pasów lub zagonów. Wymagaj¹ przewa¿nie innej ni¿ drzewa w sadach uprawy gleby oraz ochrony rolin przed chorobami i szkodnikami. Po ilociowym zaspokoje- niu zapotrzebowania na ¿ywnoæ w wiêkszoci krajów, a nawet w warunkach pewnej jej nadprodukcji, coraz wiêksz¹ uwagê zwraca siê na jakoæ produktów spo¿ywczych. W produkcji wielkotowarowej ogranicza siê stosowanie pestycydów o wiêkszej szko- dliwoci dla konsumentów i rodowiska naturalnego. W wielu krajach, w tym równie¿ w Polsce rozpowszechnia siê integrowana produkcja owoców (IPO) z ograniczaniem zabiegów chemicznych do rozs¹dnego minimum. Najwy¿szym stopniem bezpieczeñ- stwa dla konsumentów charakteryzuj¹ siê jednak owoce z gospodarstw ekologicznych, gdzie nie stosuje siê ¿adnych syntetycznych rodków chemicznych. Pierwsze ekolo- giczne plantacje zosta³y ju¿ za³o¿one. Istniej¹ instytucje szkol¹ce i nadzoruj¹ce takich producentów oraz sklepy z ¿ywnoci¹ ekologiczn¹. Produkty te uzyskuj¹ na rynku wy¿sz¹ cenê ni¿ wyprodukowane w sposób tradycyjny. Niniejsze opracowanie przeznaczone jest dla producentów owoców i zawiera szczegó³owe zalecenia agrotechniczne .W najbli¿szych latach w tej dziedzinie pro- dukcji nale¿y spodziewaæ siê jednak dalszych zmian. Wyrany postêp bêdzie mo¿- liwy do zauwa¿enia po wprowadzeniu do uprawy nowych odmian ma³o wra¿li- wych na patogeny oraz rozpowszechnianiu ma³ych ch³odni i nowych technologii (np. nawadnianie podpowierzchniowe, agrow³óknina, pu³apki feromonowe zwa- biaj¹ce szkodniki, walka biologiczna itp.). Jak zwykle istotne innowacje bêd¹ wpro- wadzane równie¿ przez samych producentów. 1. Cel rolnictwa ekologicznego i usytuowanie plantacji Zasadniczym celem rolnictwa ekologicznego jest pozyskiwanie pe³nowarto- ciowej ¿ywnoci w powi¹zaniu z utrzymywaniem trwa³ej ¿yznoci gleby. W wy- znaczaniu obszarów rolniczych, które odpowiadaj¹ kryteriom, potrzebom i ce- lom uprawy ekologicznej nale¿y pomijaæ te, które s¹ nadmiernie zanieczyszczo- ne lub zagro¿one ska¿eniami, takimi jak: radio-aktywny jod, stront, cez, o³ów. Niebezpieczne s¹ tak¿e py³y przenoszone poprzez atmosferê, cieki przemys³o- we i bytowo-gospodarcze, cieki nios¹ce wody zanieczyszczone, szczególnie na terenach okresowo zalewanych, pyl¹ce sk³adowiska odpadów, gazy i py³y emi- towane przez rodki transportu, nawozy i pestycydy, zawieraj¹ce nadmierne ilo- ci pierwiastków ladowych, osady ciekowe, odpady przemys³owe, w tym szcze- 4 gólnie: górnicze, hutnicze, chemiczne, petrochemiczne i budowlane. Wp³yw zanieczyszczenia gleby pierwiastkami ladowymi na ich nagromadza- nie siê w owocach jest w zasadzie ograniczony. Szkodliwe jest natomiast przeni- kanie pierwiastków toksycznych do roliny poprzez korzenie oraz licie. Wynika st¹d potrzeba odpowiedniego lokalizowania plantacji. Uprawa rolin jagodowych metodami ekologicznymi mo¿e odbywaæ siê na terenach oddalonych, co najmniej o 200 m od osi arterii komunikacyjnych. Plony zbierane z obszarów uprawnych nie mog¹ byæ ska¿one radionuklidami ponad dopuszczaln¹ wartoæ. Wybieraj¹c miejsce pod plantacjê rolin jagodowych nale¿y uwzglêdniæ jego ekologiczne aspek- ty. Korzystne siedlisko umo¿liwia produkcjê owoców wysokiej jakoci bez stoso- wania zabiegów chemicznych, pod warunkiem, ¿e uprawiane bêd¹ odmiany od- porne na choroby a w miarê mo¿noci i na szkodniki. Nieodpowiednim siedliskiem pod plantacjê ekologiczn¹ s¹ w¹skie doliny rzek i bezodp³ywowe kotliny. Stoki po³udniowe s¹ z regu³y najcieplejsze, tote¿ mo¿na je wykorzystaæ do uprawy ga- tunków i odmian ciep³olubnych, zw³aszcza do uprawy odmian wczesnych. Plantacja ekologiczna powinna siê znajdowaæ w otoczeniu przyjaznym dla ró¿- norodnoci biologicznej. Istniej¹ce elementy krajobrazu, takie jak naturalne za- drzewienia i zakrzewienia, nale¿y zachowaæ, a jeli ich nie ma, to nale¿y obsadzaæ nieu¿ytki drzewami i krzewami, w których mog¹ znaleæ schronienie ptaki i owa- dy po¿yteczne. Gleba pod plantacjê rolin jagodowych powinna byæ redniozwiê- z³a, g³êboka, przepuszczalna, nie podmok³a. Wymóg ten spe³niaj¹ gleby py³owe (lessy), lekkie gliny, ró¿nego typu gleby piaszczysto gliniaste i niezbyt zwiêz³e mady. I³y, ciê¿kie gliny, szczere piaski i p³ytkie rêdziny nie nadaj¹ siê pod planta- cjê. Krzewy owocowe udaj¹ siê dobrze na glebach zaliczanych do klasy bonitacyj- nej III i IV. Gleby lepszej klasy s¹ rzadko przeznaczane pod plantacje. Na glebie klasy V przy zastosowaniu nawadniania udaj¹ siê truskawka i aronia. Bardzo istotn¹ rolê odgrywa poziom wody gruntowej w glebie. Teren podmok³y nie nadaje siê do uprawy krzewów owocowych. Mog¹ one rosn¹æ, gdy woda grun- towa podchodzi okresowo do oko³o 70 cm od powierzchni. 2. Wybór stanowiska i uprawa gleby 2.1. Rodzaj gleby i jej w³aciwoci fizyko chemiczne Pod roliny uprawiane metodami ekologicznymi zaleca siê wybieraæ stanowi- ska odpowiadaj¹ce wymaganiom agrotechnicznym gatunku. Szczególn¹ uwagê na- le¿y zwróciæ na naturaln¹ ¿yznoæ gleby. Gleba przeznaczona pod uprawy jagodo- wych powinna charakteryzowaæ siê korzystnymi w³aciwociami fizyko-che- 5 |
Menu
|