w5, Studia, PK OŚ, prawo i ochrona własności intelektualnej, ściągi

Prawo własności intelektualnej: Prawo własności intelektualnej (inaczej Prawo na dobrach niematerialnych lub mniej ściśle – Prawo autorskie i prawo własności  przemysłowej)

jest to:

• dział prawa cywilnego, w którym zawarta

została regulacja prawna dotycząca dóbr

niematerialnych (intelektualnych) lub

• regulacja dotycząca własności przemysłowej

Dobra niematerialne (intelektualne) to dobra występujące w obrocie cywilnoprawnym, nie

posiadające postaci materialnej. stanowią one wynik twórczości artystycznej, naukowej i wynalazczej. Problematykę dóbr niematerialnych regulują przepisy

różnych gałęzi prawa np. prawa administracyjnego lub karnego.

Cechą wspólną regulacji dotyczących poszczególnych dóbr niematerialnych jest ukształtowanie praw uprawnionych jako cywilnych praw podmiotowych

bezwzględnych, chroniących interesy osobiste i majątkowe.

Regulacje (w Polskim Systemie prawa): Własność intelektualna jest uregulowana w różnych gałęziach prawa. Zawiera konstrukcje typowe dla regulacji prawa

rzeczowego, zobowiązań, a normy części ogólnej i prawa spadkowego stosuje się wprost do stosunków uregulowanych przez prawo własności intelektualnej. Podstawowymi aktami prawnymi są:

• W zakresie prawa własności artystycznej naukowej i literackiej (prawa autorskiego) – ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawa o ochronie baz danych;

• W zakresie prawa własności przemysłowej – ustawa — prawo własności przemysłowej oraz ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (prawo antymonopolowe)

I. Prawo autorskie –przedmiot i podmiot ochrony

Przedmiot prawa autorskiego:

a) pojecie utworu, przykłady i rodzaje utworów (utwory

samoistne i niesamoistne)

b) utwory zaleŜne – cechy i postacie

c) utwory zaleŜne a utwory inspirowane

d) prawo autorskie do opracowania (prawo zaleŜne)

e) prawo zezwalania na wykonywanie autorskich praw zaleŜnych

f) utwory zbiorowe

g) wyłączenia spod ochrony

2. Podmiot prawa autorskiego

a) twórca – podmiot pierwotnie uprawniony, domniemanie co do osoby twórcy

b) utwory współautorskie – współtwórczość, wspólność prawa autorskiego

c) utwory połączone i zbiorowe

d) utwory pracownicze

e) utwory audiowizualne

Z prawem autorskim mamy do czynienia, gdy możemy wyodrębnić określony system norm prawnych, regulujących stosunki powstające w związku z:

• dokonanym już stworzeniem „dzieła” – określanego w nomenklaturze prawa autorskiego mianem „utworu” –

• lub aktualnym jego tworzeniem , trzeba bowiem już na wstępie zaznaczyć, iż także szkice, projekty utworów, plany, ich wstępne wersje itd., byleby tylko - samoistnie ujmowane - spełniały konieczne cechy utworu są objęte ochroną

Prawno autorską. (Prawo autorskie. System prawa prywatnego, …….., str. 1).

• Taki system norm prawnych zawiera ustawa z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. Nr 24. poz. 83) i analizą zapisów tego aktu prawnego będziemy zajmować się przez kilka najbliższych wykładów

Przedmiot prawa autorskiego: pojecie utworu, przykłady i rodzaje utworów (utwory samoistne i niesamoistne)

Definicja przedmiotu prawa autorskiego zawarta jest w art. 1 prawa autorskiego

1. Przedmiotem prawa autorskiego

• jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze,

• ustalony w jakiejkolwiek postaci,

• niezależnie od wartości,

• przeznaczenia i

• sposobu wyrażenia (utwór).

2. W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:

1) wyrazone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe);

2) plastyczne;

3) fotograficzne;

4) lutnicze;

5) wzornictwa przemysłowego;

6) architektoniczne, architektoniczno urbanistyczne

i urbanistyczne;

7) muzyczne i słowno-muzyczne;

8) sceniczne, sceniczno-muzyczne,

choreograficzne i pantomimiczne;

9) audiowizualne (w tym filmowe)

2.1. Ochroną objęty moze być wyłącznie sposób wyrazenia; nie są objęte ochroną

odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne

Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociazby miał postać nieukończoną.!!

4. Ochrona przysługuje twórcy niezaleznie od spełnienia jakichkolwiek formalności!!!

Z przytoczonego art. 1 ust. 1 wynika, ze przedmiotem prawa autorskiego jest utwór.

Utwór to podstawowe pojęcie prawa autorskiego. Przez utwór rozumiemy niematerialne dobro prawne. To niematerialne dobro prawne powinno być odrózniane od przedmiotu materialnego (materialnego nośnika – określanego corpus mechanicum), na którym zazwyczaj jest ono utrwalone i za pomocą którego można  się z nim zapoznać.

W stosunku do przedmiotu materialnego (corpus mechanicum), na którym utrwalono utwór znajdą zastosowanie ogólne przepisy prawa cywilnego (głównie prawo rzeczowe oraz prawo zobowiązań). Natomiast do "utworu" rozumianego jako dobro

niematerialne zastosowanie znajdą głównie przepisy prawa autorskiego.

Ustawodawca w art. 1 ust. 1 określił przesłanki, jakie musi spełniać dzieło, aby stanowiło utwór w rozumieniu prawa autorskiego i podlegało z tego tytułu ochronie przewidzianej w ustawie.

Natomiast ustawodawca nie wprowadził do ustawy zamkniętego, wyczerpującego katalogu utworów.

W art. 1 ust. 2 posługuje się bowiem określeniem: W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory i wymienia dalej przykładowe utwory

Stąd wniosek, ze w art. 1 ust. 2 prawa autorskiego, przedstawiony został jedynie przykładowy, otwarty katalog utworów.

Mozna zatem powiedzieć, ze art. 1 ust. 1 posługuje się syntetyczną, ogólną definicją utworu, określając w sposób generalny konieczne cechy utworu wyrózniające utwór od innych rezultatów działalności człowieka.

W art. 1. ust. 1 prawa autorskiego czytamy, ze "Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezaleznie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrazania."

Zatem wytwór niematerialny, aby uzyskać kwalifikację "utworu" w rozumieniu art. 1 ust. 1 komentowanej ustawy, powinien wykazywać łącznie następujące cechy:

a.) stanowić rezultat pracy człowieka (twórcy),

b.) stanowić przejaw działalności twórczej,

c.) mieć indywidualny charakter,

d.) zostać ustalony w jakiejkolwiek postaci.

Ad. a) i b)

Przesłanka twórczości (oryginalności utworu) /Utwór jako przejaw działalności twórczej.

Określenie „przejaw”, oznacza kazdy uzewnętrzniony rezultat działania.

Przesłanka „twórczości”, niekiedy określana jest jako

przesłanka „oryginalności”, utworu.

Przesłanka ta oznacza, ze utwór powinien stanowić rezultat działalności o charakterze kreacyjnym. Powstanie dzieła ma charakter kreatywny, niesie w sobie pewne nowe nie istniejące wcześniej wartości oparte w zdolnościach i umiejętnościach twórcy.

Jak stwierdza J. Błeszyński "Twórczość jest kreowaniem czegoś niepowtarzalnego, niebanalnego".

Zdaniem J. Barty i R. Markiewicza przesłanka twórczości (oryginalności utworu)zrealizowana jest wówczas, gdy istnieje subiektywnie nowy wytwór intelektu; „jest ona zatem ujmowana wyłącznie w płaszczyźnie nowości subiektywnej i zorientowana retrospektywnie"

przesłanka ta jest zrealizowana gdy w dziele występują nowe, wymyślone, wykreowane, przez twórcę elementy. Tak rozumiana "oryginalność" nie moze być

utożsamiana z "obiektywną nowością".

Przykład: Klasycznym przykładem jest sytuacja dwóch malarzy, malujących

ten sam obiekt, z tego samego miejsca, w tym samych warunkach, oświetleniu

itp. Dzieło drugiego artysty nie będzie "nowe" ale nie znaczy to, ze nie będzie

"oryginalne"