|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
Uszkodzeniatkanek
Uszkodzeniatkanekdzielimyna: 1.Obra»eniazamkni¦te-stłuczenia 2.Obra»eniaotwarte-rany 1Stłuczenie(contusio) Stłuczenie(contusio)-rana,wktórejnadprzerwanymitkankamiznajdujesi¦nieuszkodzonaskóra.Nast¦puje zniszczenieorganizacjitkanek.Wi¦kszo±¢stłucze«powstajenaskutekzgnieceniatkanekpomi¦dzyko±ci¡aprzedmio- temdziałaj¡cym. Tkankimałowytrzymałe: 1.tkankatłuszczowa 2.napi¦temi¦±nie 3.wypełnionyp¦cherzmoczowy 4.narz¡dywewn¦trzne Tkankinapi¦tełatwiejulegaj¡rozerwaniu. Objawystłuczenia: 1.obrz¦k 2.krwawepodbiegni¦cie-powstajenaskutekwypływukrwizuszkodzonychnaczy«krwiono±nych 3.ucieplenieskórywmiejscuurazu 4.bólsamoistnyibolesno±¢uciskowa Leczenie: 1.Wpierwszejdobie-zimnem-zakładamyopask¦uciskow¡iokładamynp.workiemzlodem. 2.Po24godzinach(krwiakiobrz¦kprzestaj¡narasta¢)-ciepłem(przyspieszatoprzebudow¦stłuczonychtkanek). Opaskauciskowaprzyspieszaleczenie.Nienale»ystosowa¢mokrychokładów(borozpulchniaj¡skór¦izwi¦kszaj¡ podatno±¢nazaka»enia). Wskazanejestzabezpieczenieprzedprzypadkowymiurazamiiunikanieruchów. Je±liwobr¦bieuszkodzeniapowstałkrwiak-nale»ygoewakuowa¢wci¡gu24godzin.Potymczasiekrwiaknale»y pozostawi¢dosamoistnejresorpcji. 2Rany Rana(vulnus)-przerwanieci¡gło±citkanki. 2.1Podziałran Zewzgl¦dunagł¦boko±¢: 1.Otarcie(excoriatio)-powierzchowneuszkodzenienaskórka 2.Powierzchowna(v.superficiale)-przerwanieci¡gło±ciskóryitkankipodskórnej 3.Gł¦boka(v.profundum) 4.Powikłana(v.complicandum)-dr¡»¡cadojamciałalubuszkadzaj¡canaczynia,nerwy,±ci¦gna Podziałzewzgl¦dunarodzajnarz¦dzia,którymranazastałazadana: 1.Kłuta(v.ictum)-niezieje,brzegiszybkozrastaj¡si¦,wn¦trzemo»eby¢zaka»onelubzawiera¢ciałaobce 1 2.Ci¦ta(v.sectum)-gładkiebrzegi,obfitekrwawienie 3.Tłuczona(v.contusum) • brzeginierówne,obrz¦kni¦te • wotoczeniuobecnes¡krwawepodbiegni¦cia • krwawienieniezbytobfite(bonaczynias¡zgniecione) • krewnaciekas¡siaduj¡cetkanki • brzegiranys¡utworzonezmartwychtkanek • ranajestwysocepodatnanazaka»enie 4.Szarpana(v.laceratum) 5.Postrzałowa(v.sclopetarium) 6.Mia»d»ona(v.conquasatum) 7.Zatruta(v.venenatum) 8.K¡sana(v.morsum)-małyotwórjestotoczonyzmia»d»onymitkankami. Ka»depogryzienieprzezzwierz¦tawymagaodszukaniazwierz¦ciaizbadaniagoprzezweterynarza.Je±liwykryje onw±cieklizn¦,lubniemo»najednoznaczniejejwykluczy¢,nale»ychoregoskierowa¢doszczepienia. Pogryzienieprzez»mij¦-post¦powanie: (a)na1godzin¦zało»y¢opask¦uciskow¡powy»ejzranienia(zdj¡¢j¡po30minutnakilkaminut) (b)przemywa¢ran¦wod¡-podtrzymujetokrwawienieiwypłukujejad (c)je±lis¡odpowiedniewarunki-ostrzykn¡¢ran¦nowokain¡inaci¡¢ (d)poda¢surowic¦przeciwjadowi»miji(najlepiejwmiejscuuk¡szenia) 9.Oparzeniowa(v.combustum) 10.Odmro»eniowa(v.congelatum) 1.Czysta-np.pozabieguchirurgicznym 2.Zaka»ona 1.Powikłana 2.Niepowikłana 2.2Gojeniesi¦rany 2.2.1Czynnikiwpływaj¡cenaprocesgojeniarany Czynnikimiejscowe: 1.Sprawnyukładkrzepni¦cia 2.Sprawnasyntezakolagenu 3.Prawidłowedziałaniemakrofagów 4.Angiogeneza 5.Obecno±¢zaka»enia-spowalniaprocesgojenia(zaka»enieniszczyfibroblastyip¡czkuj¡cenaczynia) 6.Obecno±¢tkankimartwiczej-powstrzymujegojeniedoczasucałkowitegooczyszczeniarany 7.Wła±ciweukrwienierany 8.Wła±ciwezej±ciesi¦brzegówrany 9.Unikanieurazówwobr¦bierany 2 10.Lokalizacjarany:ranynagłowie,szyigoj¡si¦szybkoiczysto(szwymo»nazdj¡¢ju»po2dobach-adzi¦kitemu niepozostawiaj¡one±ladównaskórze),nako«czynachdolnych,plecach-wolno(nako«czynachdolnychszwy ±ci¡gamypo10dniach,naplecach-po2tygodniach),naklatcepiersiowej,brzuchu,pachwinach-szwy±ci¡gamy po7dniach Czynnikiogólne: 1.Chorobytowarzysz¡ce-¹lenaprocesgojeniawpływaj¡:cukrzyca,mia»d»yca,skazykrwotoczne,zaburzenia immunologiczne,białaczki 2.Wiekpacjenta-udzieciranygoj¡si¦najszybciej 3.Niedo»ywienie 4.Niedokrwisto±¢ 5.Niedoborynp.witamin,białka,mikroelementów 6.Wiek 7.Leki: (a)kortykoidy-hamuj¡angiogenez¦,proliferacj¦fibroblastówinarastanienaskórka,utrudniaj¡wyleczenie zaka»enia (b)cytostatyki-opó¹niaj¡procesgojenia (c)promieniowaniejonizuj¡ce-opó¹niaj¡procesgojenia 2.2.2Tkankowareakcjapourazowa 1.Aktywacjaukładówkrzepni¦ciakrwi. 2.Napływneutrocytów,limfocytówimakrofagów. 3.Wypełnienieranygranulocytami,włóknikiem,białkamiosocza,erytrocytamiileukocytami. 4.Zprzerwanychnaczy«chłonnychwydobywasi¦chłonka,którakrzepn¡ctworzyzapor¦dlabakterii. 5.Upo±ledzonekr¡»eniewobr¦bieranyizwi¦kszonaliczbakomórekpowoduj¡niedobórtlenuwobr¦bierany!# pH. 6.Granulocytyfagocytuj¡martwetkanki.Rozpadaj¡cesi¦granulocytyuwalniaj¡enzymyrozkładaj¡cemartwe tkanki. 7.Rozpoczynasi¦odrostnabłonka-wranachczystychpo12godzinach,wranachzaka»onych-pó¹niej.Odrost zachodziskokamico15-18godzin.Naskórekuczłowiekanieodtwarzagruczołówimieszkówwłosowych.Nabłonek przykrywaj¡cydu»¡powierzchni¦łatwoulegauszkodzeniuimo»eby¢miejscemrozwojuraka. 8.Po48godzinach-malejeliczbagranulocytów,zwi¦kszasi¦liczbamonocytów.Monocytyfagocytuj¡martwe tkankiibakterie. 9.Rozpoczynasi¦proliferacjanaczy«krwiono±nychichłonnych,któreumo»liwiaj¡przemieszczaniesi¦fibroblastów. Ruchemfibroblastówkieruj¡makrofagi,aleukocytyigranulocytychroni¡przedzaka»eniami. 10.2-3dzie«-pojawiaj¡si¦fibroblasty.Ponitkachwłóknikaprzesuwaj¡si¦down¦trzarany.Wytwarzaj¡kolagen, którywypełniaran¦-pomi¦dzy4a21dniem. 11.Od4dnia-odrostwłókiennerwowych. 12.Wytrzymało±¢ranywstosunkudotkanekotaczaj¡cych: 1.1-3dzie«-do2% 2.5-21dzie«-do20% 3.po40dniach-ok.50% Najszybciejmocnyzrostpowstajew»oł¡dkuijelitach(do14dnia),skóra-po7-14dniachmo»nazdj¡¢szwy, mi¦±nie,±ci¦gnaipowi¦zie-wolno. 3 2.2.3Sposobygojeniasi¦rany 1.przezrychłozrost-je±liranajestczysta,ozdrowychbrzegach(np.ranaci¦ta),brzegis¡doci±ni¦te.Czasgojenia -ok.1tydzie«. 2.przezziarninowacenie-gdywraniewyst¦pujeubytektkaneklubranajestzanieczyszczona.Najpierwnast¦puje oczyszczenierany-zmia»d»onetkankiulegaj¡rozpadowiis¡usuwanezrany.Pooczyszczeniuranynast¦pujejej wypełnienieziarnin¡-jestto»ywoczerwonatkanka.Najejpowierzchni¦narastanaskórek(naszeroko±cido1-2 cmodbrzegurany).Ziarninaulegazwłóknieniu,kurczysi¦izaciskaran¦. 3.przezwtórnegojenie 4.podstrupem-jesttoodmianagojeniaprzezziarninowacenie.Strup-tkankimartwicze,kolagen. 2.3Zaopatrywanieran Post¦powanie: 1.Zatamowaniekrwawienie-poprzezuciskWMIEJSCUkrwawienie. 2.Wraziewstrz¡sulubodwodnienia-podj¡¢odpowiedniedziałania. 3.Zaopatrzenierany: 1.Zdj¦cieopatrunku 2.Oczyszczenie: i.przepłukanieH 2 O 2 lubNaCl,obmycieskóry(myjemyodranynazewn¡trz) ii.brzegidezynfekujemy±rodkiemantyseptycznym(uniaka¢przedostaniasi¦płynudown¦trzarany-powo- dujeonuszkodzeniatkanekiupo±ledzagojenie) 3.Opracowaniechirurgiczne: i.Usuni¦cieciałobcych,skrzepów,tkanekmartwiczych ii.Naprawauszkodzonych±ci¦gien,naczy«,nerwów iii.Usuni¦ciebrzegówidnarany(wyj¡tek:ranytwarzyidłoni) iv.Szycie: 1.Szewpierwotny:ranaci¦ta,czysta,do4godzinodurazu-zaszywamyszczelnie,mo»napozostawi¢ dren 2.Szewpierwotnyodroczony-wranachzanieczyszczonych,zakładamyszwy,aleichniezawi¡zujemy 3.Po4godzinachodurazu-niewolnozaszywa¢,pozostawiamyran¦dowygojeniaprzezziarninowanie 4.Post¦powanieprzeciwt¦»cowe,antybiotykoterapia. 3T¦»ec(tetanus) Czynniketiologiczny:laseczkibeztlenoweClostridiumtetani. Drogazara»enia:zarodnikiznajduj¡si¦wziemi,poprzezzanieczyszczon¡ran¦trafiaj¡dotkanek.Najlepiejrozwijaj¡ si¦wranachonieregularnychbrzegach-jestwnichupo±ledzonydopływtlenu.Laseczkinieprzenikaj¡dokrwiobiegu, tylkowytwarzaj¡toksynydziałaj¡cenaukładnerwowy. Inkubacja:do14dni. Objawykliniczne:toksynydziałaj¡nakomórkirdzeniakr¦gowegopowoduj¡cskurczemi¦±niiichwzmo»onenapi¦cie (szcz¦ko±cisk,skurczemm.mimicznych!u±miechszyderczy(risussardonicus),zaburzeniapołykania,oddychania, bolesneskurczemm.szkieletowychcałegociała).Nawetniewielkiebod¹cemog¡wywoływa¢skurczemi¦±ni(dlatego choregohospitalizowanegonale»yumie±ci¢wprzyciemnionymicichympomieszczeniu). Zapobieganie:szczepieniaochronne(ostatniadawka-19r.».,pó¹niejdawkiprzypominaj¡ceco5lat).Poostatnim szczepieniuodporno±¢utrzymujesi¦przez5lat.Je±liodostatniegoszczepieniemin¦łowi¦cejni»4latalubniewiemy kiedyosobabyłaszczepiona-podajemyanatoksyn¦(odzjadliwion¡toksyn¦)wtrzechdawkach:wdniuzranienia, po1miesi¡cuiporoku.Surowicazprzeciwciałami(antytoksyna)niejeststosowanazewzgl¦dunaznaczn¡ilo±¢ wywoływanychpowikła«.Podczaszaopatrywaniaranynale»yusun¡¢martwetkanki,umo»liwi¢odpływwydzieliny, poda¢antybiotyki,płuka¢wod¡utlenion¡. 4 |
Menu
|