urzadzania, LEŚNICTWO SGGW, Urządzanie

1.1.2. Podział na gospodarstwa

§ 82.

1. W ramach obrębu leśnego tworzy się, dla celów planowania urządzeniowego,

jednostki regulacyjne nazywane gospodarstwami.

2. Gospodarstwa tworzy się na podstawie dominujących funkcji pełnionych przez

lasy (z uwzględnieniem wszystkich funkcji pozostałych), a także przyjętych

celów gospodarowania (z uwzględnieniem możliwości produkcyjnych siedlisk

leśnych).

3. Dominujące funkcje lasu narzucają główny podział gospodarczy na: rezerwaty,

lasy ochronne i lasy gospodarcze, z tym że drzewostany pełniące funkcje

specyficzne kwalifikowane są do gospodarstwa specjalnego, niezależnie

od głównego podziału gospodarczego. Podobnie kwalifikowane są w odrębne

gospodarstwo (zarówno z lasów ochronnych, jak i gospodarczych) drzewostany

przeznaczone do pilnej przebudowy. Pozostałe drzewostany ujmowane

są odpowiednio w gospodarstwie lasów ochronnych lub w gospodarstwie

lasów gospodarczych, podzielonym odpowiednio na mniejsze

gospodarstwa: zrębowe, przerębowo-zrębowe i przerębowe.

4. Tworzy się w ten sposób następujące gospodarstwa:

1) gospodarstwo specjalne (S),

2) gospodarstwo lasów ochronnych (O),

3) gospodarstwo zrębowe w lasach gospodarczych (GZ),

4) gospodarstwo przerębowo-zrębowe w lasach gospodarczych (GPZ),

5) gospodarstwo przerębowe w lasach gospodarczych (GP),

6) gospodarstwo przebudowy w lasach ochronnych i gospodarczych (R).

5. Drzewostany grupuje się w gospodarstwa w ramach obrębów leśnych, a dla

każdego gospodarstwa określa się i przyjmuje etat użytkowania rębnego na

okres obowiązywania planu (w zasadzie na 10 lat).

98

6. Gospodarstwa: S, O, GP i R tworzy się bez względu na ich powierzchnię,

natomiast w GZ i GPZ powierzchnie mniejsze od 100 ha włącza się do większego

gospodarstwa.

7. Do gospodarstwa specjalnego (S) zalicza się:

a) rezerwaty przyrody wraz z otulinami;

b) projektowane rezerwaty przyrody;

c) lasy uzdrowiskowe w strefach A i B ochrony uzdrowiskowej, określonych

statutem uzdrowiska;

d) lasy w strefie górnej granicy lasu;

e) lasy glebochronne na wydmach nadmorskich i klifach w pasie nadbrzeżnym,

na wydmach śródlądowych, na stokach o nachyleniu powyżej 45°

oraz na stromych zboczach jarów, wąwozów i wzgórz;

f) lasy wodochronne w strefach ochronnych ujęć wody i źródeł wody, wyodrębnionych

stosownymi decyzjami administracyjnymi;

g) lasy na terenach ośrodków wypoczynkowych (liczących co najmniej 50

miejsc noclegowych) i w ich najbliższym otoczeniu (100–500 m);

h) wyłączone powierzchnie badawcze i doświadczalne;

i) lasy stanowiące cenne fragmenty rodzimej przyrody (w tym na siedliskach

łęgowych i bagiennych);

j) wyłączone drzewostany nasienne oraz drzewostany zachowawcze;

k) lasy o szczególnym znaczeniu dla obronności i bezpieczeństwa Państwa;

l) lasy stanowiące ostoje zwierząt objętych ochroną gatunkową;

m) lasy znajdujące się na gruntach stanowiących współwłasność oraz na

gruntach spornych.

8. Do gospodarstwa lasów ochronnych (O) zalicza się wszystkie lasy ochronne

z wyjątkiem zaliczonych do gospodarstwa specjalnego lub do gospodarstwa

przebudowy.

9. Do gospodarstwa zrębowego (GZ) zalicza się te drzewostany w lasach gospodarczych

(nie ujęte w gospodarstwie specjalnym lub przebudowy), w których

ze względu na typ siedliskowy lasu oraz GTD i aktualny skład gatunkowy

przyjmuje się zrębowy sposób zagospodarowania (rębnią zupełną).

10. Do gospodarstwa przerębowo-zrębowego (GPZ) zalicza się te drzewostany

w lasach gospodarczych (nie ujęte w gospodarstwie specjalnym lub przebudowy),

w których ze względu na typ siedliskowy lasu oraz GTD i aktualny

skład gatunkowy stosuje się przerębowo-zrębowy sposób zagospodarowania

(rębniami częściowymi, gniazdowymi lub stopniowymi z okresem

odnowienia do 40 lat).

11. Do gospodarstwa przerębowego (GP) zalicza się te drzewostany w lasach

gospodarczych (nie ujęte w gospodarstwie specjalnym lub przebudowy),

w których ze względu na typ siedliskowy lasu oraz GTD i aktualny skład

gatunkowy stosuje się przerębowy sposób zagospodarowania (rębnią przerębową

lub stopniową z okresem odnowienia ponad 40 lat).

12. Do gospodarstwa przebudowy (R) zalicza się drzewostany zgodnie z wytycznymi

określonymi w § 40, ust. 6 niniejszej instrukcji (zarówno z lasów

99

ochronnych, jak i lasów gospodarczych, ale bez drzewostanów zaliczonych

do gospodarstwa specjalnego).

13. Drzewostany zaliczone do gospodarstw grupuje się w tabele klas wieku wg

gatunków panujących o tym samym przeciętnym wieku rębności do obliczenia

etatu wg dojrzałości.

14. Ponadto, również do obliczenia etatów, sporządza się wykazy: drzewostanów

zakwalifikowanych do przebudowy w najbliższym 10-leciu (wzór nr 3),

drzewostanów w KO (wzór nr 4) oraz drzewostanów w KDO (wzór nr 5).

KTG może też zalecić sporządzenie innych wykazów (np. wykazu drzewostanów

o budowie przerębowej) na odpowiednio dostosowanym formularzu

wzoru nr 3 lub wzoru nr 4.

15. W nadleśnictwach, w których występują odpowiednie obszary drzewostanów

o budowie przerębowej lub o budowie zbliżonej do przerębowej, możliwe

jest zastosowanie „Wytycznych wdrożenia nowego etatu według potrzeb

hodowlanych i nowej metody regulacji w przerębowym sposobie zagospodarowania”,

po ich zatwierdzeniu przez Dyrektora Generalnego

Lasów Państwowych. Decyzje o zastosowaniu „Wytycznych...” – w gospodarstwie

przerębowym lub odpowiednio w drzewostanach o budowie przerębowej

w lasach ochronnych, w szczególności w terenach górskich – podejmowane

są podczas I KTG.

1.1.3. Wieki rębności

§ 83.

1. Przeciętne wieki rębności dla głównych gatunków drzew w obrębach leśnych,

wyznaczające przeciętny wiek osiągania celu gospodarowania (określanego

w poszczególnych drzewostanach obrębu wg gatunków drzew panujących),

przyjmuje się dla sosny, świerka, jodły, dębu i buka na podstawie wykazu,

uzgodnionego w ministerstwie właściwym do spraw środowiska.

2. Zmiany przeciętnych wieków rębności, o których mowa w ust. 1, ustalonych

dla głównych (panujących) gatunków drzew w obrębach leśnych, mogą być

dokonywane w sytuacjach wyjątkowych; wymagana jest tu zgoda ministra środowiska,

na wniosek przewodniczącego KTG, zaopiniowany przez Dyrektora

Generalnego Lasów Państwowych.

3. Przeciętne wieki rębności dla pozostałych gatunków drzew (nie wymienionych

w ust. 1 niniejszego paragrafu) należy – w zasadzie – przyjmować według

poprzedniego planu urządzenia lasu, z uwzględnieniem żyzności siedliska

i stanu zdrowotnego, w następujących orientacyjnych wysokościach:

– modrzew, klon, jawor, jesion – około 100 lat;

– grab, lipa, brzoza, olsza – około 80 lat;

– osika, olsza odroślowa – około 60 lat;

– topola i olsza szara – około 40 lat.

4. Przeciętny wiek rębności służy przede wszystkim do obliczenia etatów wg

dojrzałości w gospodarstwach: O, GZ, GPZ. Przeciętny wiek rębności ga100

tunku panującego w drzewostanie może, lecz nie musi być zgodny z wiekiem

rębności (wiekiem dojrzałości rębnej) tego drzewostanu.

5. Dla drzewostanów młodszych (dla których określa się dwucyfrową jakość

hodowlaną) wiek rębności drzewostanu utożsamia się z przeciętnym wiekiem

rębności określonym dla głównego (panującego) gatunku drzewa w obrębie

leśnym, natomiast dla drzewostanów starszych lub zakwalifikowanych do przebudowy

(dla których określa się jednocyfrową jakość techniczną) wiek rębności

drzewostanu (nazywany też wiekiem dojrzałości rębnej drzewostanu

lub wiekiem dojrzałości do odnowienia drzewostanu) określa się dla każdego

drzewostanu oddzielnie.

6. Wiek dojrzałości rębnej drzewostanu określa się z dokładnością do 10 lat,

z uwzględnieniem:

– rzeczywistego składu gatunkowego drzewostanu (proporcjonalnie do przyjętych

wieków rębności dla poszczególnych gatunków wchodzących w skład

drzewostanu);

– jakości drzewostanu (wyższy wiek przy dobrej jakości, niższy przy złej);

– stopnia uszkodzenia drzewostanu i zgodności składu gatunkowego drzewostanu

z GTD (wyższy przy składzie zgodnym w drzewostanach nie uszkodzonych,

niższy przy składzie niezgodnym w drzewostanach uszkodzonych);

– przyjętych okresów: odnowienia, uprzątnięcia lub przebudowy drzewostanu;

– „Wytycznych w sprawie kryteriów i postępowania przy określaniu indywidualnego

wieku dojrzałości do odnowienia drzewostanów” (patrz część 3.

„Instrukcji urządzania lasu”).

7. Wiek dojrzałości rębnej zapisuje się w opisie taksacyjnym każdego drzewostanu.