|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
ochrona i kształtowanie równowagi krajobrazowych systemów ekologicznych KSE układ lądowych i wodnych ekosystemów o różnym stopniu naturalności i antropogenicznego przekształcenia powiązanych wzajemnie serią związków funkcjonalno – przestrzennych ze sobą oraz z abiotycznym i antropogenicznym otoczeniem
czynniki stabilizujące i destabilizujące KSE
stabilizujące: Ø stabilność stosunków klimatycznych (temperatura, wilgotność, długi okres wegetacji) Ø stabilność stosunków wodnych Ø duża powierzchnia podstawowych przyrodniczych jednostek przestrzennych Ø duża powierzchnia i znaczna zwartość przestrzenna ekosystemów oraz ich krajobrazowych kompleksów Ø złożona struktura wewnętrzna i duża różnorodność biologiczna ekosystemów Ø obecność dużej liczby struktur o charakterze węzłów ekologicznych Ø liczne i silne powiązania obwodów węzłowych siecią ciągów i korytarzy ekologicznych oraz dobra drożność tych korytarzy Ø dobrze rozwinięta sieć szerokich, łagodnych stref ekotonowych łączących sąsiadujące ze sobą ekosystemy, w szczególności bogata sieć ekotonów woda-ląd Ø znaczna biomasa ekosystemów lądowych (duży udział torfowisk i lasów w krajobrazie) Ø użytkowanie gospodarcze zasobów przyrody na skalę nie przekraczającą ich naturalnego odnawiania się
destabilizujące Ø znaczna zmienność stosunków klimatycznych Ø zmiany stosunków wodnych Ø rozdrobnienie struktury przestrzennej KSE, zwłaszcza rozbicie ich przez układy zurbanizowane Ø duży udział struktur o charakterze monokulturowym Ø obecność znacznej liczby struktur o charakterze barier ekologicznych i stref śmierci wielu gatunków Ø spadek różnorodności siedlisk i uproszczenie składu gatunkowego ekosystemów Ø dominacja ekosystemów ostrych o charakterze antropogenicznym (strefy przejścia są często bogatsze gatunkowo od ekosystemów ponieważ zawierają gatunki z obu ekosystemów, które dany ekoton łączy) Ø introdukcja gatunków obcych rodzimym biocenozom Ø użytkowanie zasobów przyrody ponad naturalne zdolności ich odradzania się
formy ochrony i zasady kształtowania KSE schemat Diamonda - większy ekosystem jest stabilniejszy, lepiej tworzyć duże obszary niż małe - zwarty kompleks jest stabilniejszy i bogatszy gatunkowo niż kila rozdrobnionych o tym samym charakterze (jeśli uwzględnimy rolę stref ekotonowych, może się okazać, że układ rozdrobniony może mieć większą różnorodność gatunkową) - większą różnorodność i stabilność mają podobne do siebie układy ekotonowe położone blisko siebie niż wyspy krajobrazowe, lepiej tworzyć lokalne lub regionalne zespoły obszarów chronionych niż pojedyncze obszary chronione - zwarty układ jest lepszy niż pasmo (ale wyjątek stanowią doliny rzeczne – sprzyjają migracji gatunków), niekorzystny w pobliżu obszarów o presji antropogenicznej - ekosystemy połączone korytarzami ekologicznymi są lepsze niż izolowane – kształtując system obszarów chronionych należy dbać o jego ciągłość przestrzenną i zróżnicowanie funkcjonalne - kształt zwarty układów ekologicznych jest lepszy niż silnie rozczłonkowany (mniejsza powierzchnia styku z obszarem zewnętrznym i mniejsza powierzchnia presji) – nie sprawdza się na obszarach o braku antropopresji, tworzą się duże obszary ekotonowe, często bogatsze gatunkowo
aby zachować możliwie pełną różnorodność KSE niezbędna jest duża różnorodność form ochrony krajobrazu ustawa o ochronie przyrody stwarza możliwości tworzenia na obszarze Polski następujących form ochrony przyrody Ø parki narodowe Ø rezerwaty przyrody Ø obszary Natura 2000 (siedliskowe i ptasie) Ø parki krajobrazowe Ø obszary chronionego krajobrazu Ø użytki ekologiczne Ø zespoły przyrodniczo-krajobrazowe Ø stanowiska dokumentacyjne Ø strefy ochronne miejsc rozrodu ginących gatunków zwierząt Ø korytarze ekologiczne Ø pomniki przyrody
mają różne zadania i pełnią różne funkcje w systemie ochrony przyrody różnorodność ta zapewnia zróżnicowanie przedmiotu i zakresu ochrony oraz metod i technik jej wykorzystywania oraz zróżnicowanie form udostępniania i użytkowania chronionych zasobów i walorów przyrody
poszczególne formy obszarów chronionych powinny tworzyć system ciągły przestrzennie i zróżnicowany funkcjonalnie tak, aby poszczególne ogniwa tego systemu mogły się wzajemnie przyrodniczo zasilać oraz wspierać i uzupełniać swoje funkcjonowanie
niestety wiele danych wskazuje że cele i zadania stawiane przed systemem jako całością oraz przed wieloma jego ogniwami nie są należycie realizowane
naturalna chłonność turystyczna – maksymalna ilość osób, które mogą wypoczywać na danym terenie nie powodując degradacji jego walorów przyrodniczych
jednym z rozwiązań odgrywających istotną rolę w kształtowaniu równowagi KSE są wytyczne ekologiczno-krajobrazowe, są one stosowane m.in. w planach ochrony obszarów Natura 2000 we Francji, w planach krajobrazu w Niemczech oraz w planach zagospodarowania przestrzennego w Anglii
postulat ich wprowadzenia w Polsce w planach ochrony przyrody i zagospodarowania przestrzennego jest wysuwany od kilku lat Ø płaty leśne i kępy zadrzewień na zewnętrznej stronie meandrów rzek – stabilizacja brzegu Ø po drugiej stronie tereny otwarte (rozmieszczenie oświetlenia, zróżnicowanie gatunków – światłolubne-cieniolubne), przestrzeń dla przepływu wód powodziowych, płaty leśne nie powinny zajmować więcej niż 50% powierzchni dna doliny
strukturę i funkcjonowanie KSE można odwzorować za pomocą różnych modeli koncepcyjnych, każdy wyraża jedynie wybrane aspekty bardzo złożonej rzeczywistości - należy posługiwać się całą serią modeli i podejmować próby ich zintegrowanej interpretacji w odniesieniu do konkretnego badanego miejsca
chcąc chronić i urozmaicać KSE należy synergicznie wspomagać możliwie liczne czynniki stabilizujące oraz likwidować lub minimalizować czynniki destabilizujące te układy |
Menu
|