urazy, Licencjat materialy, Neurologia

Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.

Ośrodkowy układ nerwowy (OUN)

Ośrodkowy układ nerwowy (OUN) obejmuje

· mózgowie (mózg, pień mózgu i móżdżek)

· oraz rdzeń kręgowy.

Największą część mózgu stanowią półkule mózgu, które dzieli się na cztery płaty: czołowy, ciemieniowy, skroniowy i potyliczny .

Mózgowie

I-mózg, II-móżdżek, III-pień mózgu,
A-płat czołowy,

B-płat ciemieniowy,
C-płat skroniowy, D-płat potyliczny.

1-mowa, 2-ruchy dowolne, 3-czucie bólu i dotyku, 4-widzenie, 5-słuch Płat czołowy związany jest z czynnościami ruchowymi i psychicznymi. Uszkodzenie tego płata jest przyczyną niedowładów lub porażenia kończyn. Płat ciemieniowy bierze udział w analizie doznań czuciowych, a następstwem uszkodzenia tego płata jest przeciwstronna niedoczulica. W płacie potylicznym znajdują się ośrodki wzrokowe. Jeśli dojdzie do upośledzenia funkcji tego płata, pacjent będzie odczuwał zaburzenia w polu widzenia. Analiza doznań słuchowych odbywa się w płacie skroniowym.
Zewnętrzną powierzchnię półkul mózgowych pokrywa kora mózgowa. Uszkodzenie kory mózgowej może doprowadzić do zaburzeń funkcji związanej z uszkodzonym obszarem (np. niedowład, zaburzenia mowy, niedowidzenie) lub wyzwolić nadmierną aktywność komórek leżących w sąsiedztwie uszkodzenia. Taka nadpobudliwość może być przyczyną wystąpienia napadów padaczkowych.

PROBLEMY PIELĘGNIARSKIE PACJENTÓW PO URAZIE RDZENIA KRĘGOWEGO W RÓŻNYCH FAZACH LECZENIA

USZKODZENIA RDZENIA KRĘGOWEGO

RDZEŃ KRĘGOWY

położony jest w kanale kręgowym, jest jakby przedłużeniem rdzenia przedłużonego. Kończy się na wysokości II kręgu lędźwiowego.

Rdzeń kręgowy

Ośrodki znajdujące się w rdzeniu :

· ośrodek ruchów przepony

· ośrodki ruchowe kończyn górnych

· ośrodki mięśni klatki piersiowej, grzbietu i brzucha

· ośrodki ruchowe kończyn dolnych

Kręgosłup widziany z boku

lordoza szyjna

Kręgi szyjne (C1-C7)

kyfoza piersiowa

Kręgi piersiowe (Th1-Th12)

lordoza lędźwiowa

Kręgi lędźwiowe (L1-L5)

Odcinek krzyżowy- 5 kręgów w tym odcinku jest zrośniętych ze sobą całkowicie, likwidując ruch na tym poziomie.
Odcinek guziczny- składa się z 4-5 kręgów nie do końca wykształconych; nie odgrywa on tak znaczącej roli jak poprzednie odcinki, jest tylko szczątkową pozostałością ogona, który zanikł w wyniku ewolucji.

Uszkodzenie nad IV i V kręgiem szyjnym: tetraplegia

( porażenie kończyn górnych i dolnych)

Uszkodzenia między VI, VII kręgiem szyjnym : paraliż kończyn dolnych, stawów kończyn górnych i dłoni, pacjent może zginać ręce w łokciach i poruszać ramionami.

Uszkodzenie między V i VI kręgiem piersiowym : porażenie kończyn częściowe

( chory może zginać i podnosić ręce )

Uszkodzenie kręgów piersiowych lub lędźwiowych : paraliż powyżej lub poniżej kolan.

ZESPÓŁ POŁOWICZEGO PRZERWANIA RDZENIA KRĘGOWEGO

( zespół Browna – Seguarda )

Przyczyna: ucisk na rdzeń kręgowy przez toczące się procesy chorobowe w oponach, kręgosłupie, korzeniach.

Objawy: niedowład kurczowy po stronie uszkodzonej

zaburzenia czucia głębokiego po stronie niedowładu

zaburzenia czucia bólu i temperatury po stronie przeciwnej

korzeniowy pas przeczulicy po stronie uszkodzenia

ZESPÓŁ WEWNĄTRZRDZENIOWY

Przyczyna:

¨ uraz rdzenia kręgowego podczas wypadku drogowego ( samochody bez zagłówków )

¨ skoki do wody

¨ procesy nowotworowe

Objawy : rozszczepienne zaburzenie czucia

niedowład wiotko-spastyczny kończyn górnych

niedowład spastyczny kończyn dolnych

FAZY OBJAWÓW PO URAZIE RDZENIA

I FAZA WIOTKA:

Przez okres 2 – 6 tygodni występuje „ szok rdzeniowy“ , który polega na zatrzymaniu czynności odruchowych

( wydalanie moczu i stolca ) i wystąpieniu zaburzeń wegetatywnych. Innymi objawami są porażenia kończyn, zniesienie napięcia mięśniowego, zniesienie czucia.

II FAZA NARASTANIA OBJAWÓW SPASTYCZNYCH:

Rdzeń niekontrolowany przez ośrodki korowe i podkorowe podejmuje samodzielną działalność odruchową. Objawia się to porażeniem kończyn o charakterze spastycznym, wygórowaniem odruchów ścięgnistych, objawami patologicznymi

( objaw Babińskiego ), automatycznym oddawaniem stolcu i moczu ( pęcherz opróżnia się mimo woli chorego).

PROBLEMY PIELĘGNACYJNE CHORYCH PO URAZIE RDZENIA KRĘGOWEGO

1. Możliwość wystąpienia powikłań pourazowych

a) powikłania w OIOM

b) powikłania wynikające z zaburzeń ruchowych

( odleżyny, zapalenie płuc, zakrzepowe zapalenie żył, infekcje )

c) zatrzymanie moczu

2. Zaburzenia procesów psychologicznych ( osoby młode skazane na wózek)

Są trzy okresy reakcji chorego na kalectwo:

I szok

II negacja , zaprzeczenie

III gniew, depresja, płacz

( ten stan może się poprawić gdy powróci napięcie mięśniowe, wtedy pacjent jest pełny optymizmu)

3. Problemy natury społecznej

Pierwsza pomoc i transport.

Podczas udzielania pierwszej pomocy na miejscu wypadku należy przyjąć zasadę, że każdy ranny, który doznał urazu kręgosłupa, jest podejrzany o jego złamanie.

Zasada ta obowiązuje niezależnie od tego, czy u chorego wystąpiły objawy porażenia, czy też badanie wstępne na miejscu wypadku nie wskazuje na uszkodzenie rdzenia.

Należy pamiętać, że złamanie, jakiego doznał chory, może być nie stabilne, a niewłaściwe udzielenie pierwszej pomocy może doprowadzić do podrażnień.

Podstawową jest dbanie o utrzymanie kręgosłupa w bezruchu podczas przekładania chorego na nosze oraz w czasie transportu. Do przeniesienia rannego potrzebne są przynajmniej trzy osoby zabezpieczające stabilizacje w poszczególnych odcinkach kręgosłupa.

Chory podejrzany o uszkodzenie kręgosłupa w odcinku szyjnym powinien być transportowany na twardym podłożu w pozycji leżącej na wznak.

Pomocny dla osiągnięcia prowizorycznej stabilizacji szyi może się okazać zaimprowizowany kołnierz Schanza lub umieszczenie po obu stronach głowy i szyi zwiniętych koców, zabezpieczających przed ruchami rotacyjnymi.

Chory wymiotujący powinien być ułożony w tzw. Pozycji bezpiecznej na boku po uprzednim zabezpieczeniu stabilizacji kręgosłupa w odcinku szyjnym kołnierzem Schanza.

W złamaniach kręgosłupa w odcinku piersiowym i lędźwiowym chory powinien leżeć na plecach, mając podłożoną poduszkę lub koc pod lordozę lędźwiową i kolana.

Nie należy podczas transportu zmieniać pozycji chorego, ani też zdejmować go z noszy przed przekazaniem do ośrodka specjalistycznego. Podczas transportu mogą wystąpić zaburzenia oddechowe (w uszkodzeniach powyżej C4, C5), będące wskazaniem do tracheostomii i prowadzenia oddechu kontrolowanego.

Z uwagi na upośledzenie czynności naczynioruchowej nie należy unosić górnej połowy ciała. Równocześnie prowadzimy walkę ze wstrząsem urazowym.

Rozpoznanie

· wywiad (przebieg wypadku)

· objawy kliniczne

· diagnostyka uszkodzeń na podstawie oceny ruchomości kończyn dolnych, przepony, kończyn górnych i palców, mięśni międzyżebrowych, granic zaburzeń czucia itp.

Postępowanie :

Na miejscu wypadku należy przede wszystkim:

· zabezpieczenie funkcji życiowych (oddychanie, krążenie)

· unieruchomienie kręgosłupa szyjnego za pomocą dostępnych środków

· ochronić chorego przed wyziębieniem

· unikanie jakiegokolwiek czynnego lub biernego ruchu chorego przy umieszczaniu go w materacu próżniowym

· w razie przemieszczenia kręgów, zwłaszcza z uskokiem lub w odcinku szyjnym kręgosłupa, nie podejmować prób repozycji na miejscu wypadku

· przewozić poszkodowanego bez wstrząsów przy całkowitym unieruchomieniu, ewentualnie dodatkowo unieruchomić szyjny odcinek kręgosłupa

· przewieźć do szpitala chirurgicznego lub neurochirurgicznego pod opieką lekarza

Przy przenoszeniu lub wydobywaniu poszkodowanego np. z samochodu należy należy roić to bardzo ostrożnie, najlepiej na twardej, płaskiej desce lub drzwiach bez nadmiernych nacisków tak aby nie dopuścić do uszkodzenia rdzenia kręgowego.

Podejrzenie uszkodzenia kręgosłupa zachodzi w szczególnych rodzajach urazów, np. spowodowanych upadkiem z wysokości.

Objawy: pacjent z zachowaną świadomością zgłasza ból w okolicy kręgosłupa oraz ew. utratę czucia w nogach.

Chorego z urazem kręgosłupa należy ułożyć na płaskim podłożu
i unikać obracania w osi ciała.

Ułożenie chorego z urazem kręgosłupa w czasie transportu

Objawy

Niewiele urazów kręgosłupa jest ograniczonych tylko do tej części ciała. W większości przypadku należy zwrócić uwagę na inne obszary ciała (głowa, jama brzuszna, kończyny górne i dolne, klatka piersiowa). Do najczęstszych objawów związanych z uszkodzeniem kręgosłupa należy:

· widoczne na zewnątrz obrażenia kręgów

· opasujący ból lub przymusowe ułożenie (w razie uszkodzenia kręgosłupa szyjnego)

· krwiaki, otarcia, ślady stłuczenia na ciele głównie w miejscu działania siły

· ból uciskowy wyrostków kolczystych oraz zmiana odstępu między wyrostkami kolczystymi, uskoki i garby

· niedowłady: niedowład poprzeczny (paraperesis), wszystkich kończyn (tetraparesis)

· zaburzenia czucia

· zaburzenia świadomości

· czasem niewydolność oddechowa (wypadnięcie funkcji mięśni międzyżebrowych i/lub przepony zależna od wysokości uszkodzenia rdzenia kręgowego)

· zaburzenia termoregulacj i zaburzenia czynności pęcherza moczowego oraz jelita grubego

PROBLEMY OPIEKUŃCZE I PROCEDURY ICH ROZWIĄZYWANIA U CHORYCH PO URAZIE CZASZKOWO - MÓZGOWYM

Przyczyny urazów głowy u dzieci w zależności od wieku

Wiek (lata)

Najczęstsza przyczyna urazów

...