UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE, STUDIA -PRYWATNE, Prezentacje Zielińska, wykład międzyuczelniany

UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE

POJĘCIE

J. Doroszewska, wskazując na rozliczne trudności, związane ze złożonością zjawisk, dzieli używane przy opisie upośledzenia umysłowego definicje na trzy typy:

·         biologiczno-patoneurologiczno-medyczne,

·         charakteryzujące procesy psychiczne

·         behawioralne.

J. Kostrzewski dzieli dysfunkcje intelektualne na:

Globalne – poziom wszystkich sprawności intelektualnych tworzących inteligencję jest istotnie niższy od przeciętnego:

·         upośledzenie umysłowe

·         niedorozwój umysłowy (oligofrenia)

·         ogólne otępienie (demencja)

·         zahamowanie rozwoju intelektualnego

·         obniżenie poziomu intelektualnego

·         opóźnienie rozwoju intelektualnego

Parcjalne – jeżeli przy prawidłowym ogólnym poziomie funkcjonowania intelektualnego odbiega od normy jedna, dwie lub kilka funkcji:

·         upośledzenie określonej funkcji

·         zahamowanie rozwoju określonej funkcji

·         opóźnienie rozwoju określonej funkcji

·         obniżenie poziomu rozwoju określonej funkcji

J. Kostrzewski

Upośledzenie umysłowe określa jako istotnie niższy od przeciętnego ogólny poziom funkcjonowania intelektualnego występujący łącznie z upośledzeniem w zakresie przystosowania się oraz zmianami w ośrodkowym układzie nerwowym.

Upośledzenie umysłowe – stan niedostatecznej sprawności intelektualnej wskutek niedorozwoju lub uszkodzenia we wczesnym dzieciństwie tkanki mózgowej („Encyklopedia powszechna”).

Upośledzenie umysłowe – to istotne niższe niż normalne funkcjonowanie inteligencji, z jednocześnie występującym ograniczeniem w zakresie dwóch lub więcej spośród następujących umiejętności przystosowawczych:

·         porozumiewania się

·         samoobsługi

·         trybu życia domowego

·         uspołecznienia

·         korzystania z dóbr społecznych, kulturowych

·         samodzielności

·         troski o zdrowie i bezpieczeństwo

·         umiejętności szkolnych

·         organizowania wolnego czasu i pracy.

Upośledzenie umysłowe ujawnia się przed 18 r. ż.

Władysław Dykcik

Upośledzenie oznacza utratę lub ograniczenie możliwości pełnego uczestniczenia danej osoby w życiu społecznym.

K. Kirejczyk

Upośledzenie umysłowe określa jako istotnie niższy od przeciętnego w danym środowisku, globalny rozwój umysłowy jednostki, z nasilonymi równocześnie trudnościami w zakresie uczenia się i przystosowania, spowodowany we wczesnym okresie rozwojowym przez czynniki: dziedziczne, wrodzone i nabyte po urodzeniu, wywołujące trwałe zmiany w funkcjonowaniu OUN.

Niepełnosprawność intelektualna – termin stosowany zamiennie z upośledzeniem.

M. Kościelska

Niepełnosprawność intelektualna – niepowodzenie rozwojowe, do którego dochodzi się w rezultacie nieprawidłowego przebiegu procesu rozwojowego o specyficznym charakterze.

Proces rozwojowy może być zaburzony w różnym okresie i pod wpływem różnych czynników.

Autorka wyróżnia następujące etapy patologizacji rozwoju dziecka:

·         Etap wstępny, w którym kształtuje się zespół czynników biologicznych, społecznych i psychologicznych jakie będą oddziaływać na dziecko.

·         Etap I, w którym zadziała czynnik uszkadzający – biologiczny, psychologiczny, społeczny lub wszystkie jednocześnie.

·         Etap II – negatywnych sprzężeń zwrotnych – czyli wg Kościelskiej zasadniczy etap patologizacji w którym następuje ciąg interakcji między dzieckiem a otoczeniem, które w sposób niekorzystny dla rozwoju dziecka reaguje na nie, co powoduje wytworzenie się patologicznych wzorców zachowania u dziecka.

·         Etap III, w którym zachodzi proces usztywniania się patologii. W tym etapie, zdaniem autorki, dochodzi się do sytuacji, w której następuje nieodwracalność niepełnosprawności.

KLASYFIKACJA

Tradycyjna, oparta na IQ i wyróżniająca trzy stopnie upośledzenia umysłowego:

·         idiotyzm (iloraz inteligencji 0-19),

·         imbecylizm (iloraz inteligencji 20-49),

·         debilizm (iloraz inteligencji 50-59).

Klasyfikacja według WHO (1 stycznia 1968r.), oparta na IQ:

·         lekki niedorozwój umysłowy o ilorazie inteligencji 52-67, mieszczący się między dwoma i trzema odchyleniami standardowymi;

·         umiarkowany niedorozwój umysłowy o ilorazie inteligencji 36-51, mieszczący się między trzema i czterema odchyleniami standardowymi;

·         znaczny niedorozwój umysłowy o ilorazie inteligencji 20-35, mieszczący się między czterema i pięcioma odchyleniami standardowymi;

·         głęboki niedorozwój umysłowy o ilorazie inteligencji 0-19, mieszczący się między pięcioma i większą liczbą odchyleń standardowych.

Klasyfikacja upośledzenie umysłowego wg Wechslera:

·         rozwój przeciętny (odchylenie mniejsze, równe 1) 85-110

·         rozwój niższy niż przeciętny (odchylenie od -1 do -2 ) 70-84

·         niedorozwój umysłowy lekki (odchylenie od –2 do –3) 55-69

·         niedorozwój umysłowy umiarkowany (odchylenie od –3 do –4) 40-54

·         niedorozwój umysłowy znaczny (odchylenie od –4 do –5) 25-39

·         niedorozwój umysłowy głęboki 0-24

Klasyfikacja pedagogiczna:

·         dzieci prawie niewychowane

·         dzieci małowychowalne

·         dzieci wychowalne

·         dzieci szkolne

Klasyfikacja psychiatryczna:

·         małogłowie

·         wodogłowie

·         matołectwo

·         zespół Downa i inne…

Stopnie upośledzenia:

·         lekkie I.I.= 52 - 67

·         umiarkowane I.I.= 36 - 51

·         znaczne I.I.= 20 - 35

·         głębokie I.I.= 0 – 19

PRZYCZYNY

Etiologia upośledzenia umysłowego, dwie grupy czynników:

·         endogenne (wewnętrzne) – czynniki genetyczne, powstają przed zapłodnieniem

·         egzogenne (zewnętrzne) – czynniki powstają po urodzeniu dziecka.

Przyczyny (klasyfikacja wg Lipkowskiego):

Prenatalne (w okresie ciąży):

·         wiek matki (niedostateczna dojrzałość biologiczna bardzo młodych matek lub wyczerpanie generatywnych sił matek starszych

·         zaburzenia chromosomalne

·         niedotlenienie (przy krwawieniach we wczesnym okresie ciąży, padaczce)

·         uszkodzenia chemiczne (leki, antybiotyki, insulina), mechaniczne i radiacyjne, w skutek wstrząsów, prześwietleń promieniami Roentgena

·         choroby infekcyjne matki (grypa wirusowa lub różyczka w okresie ciąży)

·         zaburzenia metabolizmu (przemiany materii, w przemianie białka, tłuszczu, węglowodanów; cukrzyca)

Perinatalne (związane z porodem dziecka):

·         mają najczęściej charakter uszkodzeń mechanicznych i niedotlenienia w czasie porodu

·         złe postępowanie lekarskie

·         przedłużający się poród, porody kleszczowe

Postnatalne (po urodzeniu dziecka):

·         urazy fizyczne (czaszki i mózgu, choroby mózgu)

·         pod wpływem zatrucia

·         choroby psychiczne we wczesnym dzieciństwie

·         choroby zakaźne (opony mózgowe, zapalenie opon).

Przyczyny upośledzenia (wg Gibsona):

Pierwotne – czynniki genetyczne: rodzice przekazują nieprawidłowe lub uszkodzone geny i chromosomy powodujące, że embrion i płód nie rozwijają się normalnie; w konsekwencji dziecko rodzi się upośledzone umysłowo

Wtórne – to czynniki mające wpływ na korę mózgową:

·         przed urodzeniem

·         w czasie urodzenia i podczas porodu

·         po urodzeniu dziecka

ROZWÓJ INTELEKTUALNY

Rozwój intelektualny – to umiejętność korzystania ze zmysłów, spostrzeganie otoczenia, przyswajanie wiedzy o nim, oraz zdolność interpretowania, oceniania wydarzeń i zjawisk w których człowiek uczestniczy.

ZAHAMOWANIE ROZWOJU INTELEKTUALNEGO

Zahamowanie rozwoju intelektualnego – następuje zatrzymanie, pozostanie na pewnym poziomie; nie ma możliwości cofanie się; może mieć charakter trwały lub czasowy.

OPÓŹNIENIE ROZWOJU INTELEKTUALNEGO

Opóźnienie rozwoju intelektualnego – można poprawiać; to np. mniej czasu na skupienie.

OBNIŻENIE ROZWOJU INTELEKTUALNEGO

Obniżenie poziomu rozwoju intelektualnego to zaburzenie rozwojowe polegające na znacznym obniżeniu ogólnego poziomu funkcjonowania intelektualnego, któremu towarzyszy deficyt w zakresie zachowań adaptacyjnych (w szczególności niezależności i odpowiedzialności).

Obniżenie rozwoju intelektualnego – dziecko przez pewien czas rozwija się na takim samym poziomie (ten rozwój jest niższy), później efekt końcowy może być dobry; dziecko może dojść do rówieśników.