|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
WCZESNA ADOLESCENCJA – WIEK DORASTANIA:
1. Przemiany fizjologiczne a emocje i obraz siebie Pierwsze zmiany są niezauważalne: z podwzgórza w mózgu – sygnały do szyszynki, która uwalnia gonatropiny, pobudzające rozwój gonad (jajników u dziewcząt i jąder u chłopców) - poziom tych hormonów wzrasta 6-krotnie u dziewcząt a 20-krotnie – u chłopców (Nielsen 1996:27). Zauważalne zmiany rozpoczyna tzw skok pokwitaniowy, czyli szybki wzrost ciała: u chłopców – 12-15 rż (wzrost o 20cm, waga o 20 kg średnio), u dziewcząt 2 lata wcześniej, krócej, mniej nasilony. Dotyczy głownie kości i masy mięśniowej. Różnice w budowie ciała (ramiona i klatka piersiowa chłopcy, miednica – dziewczęta). Wkrótce po zakończeniu skoku pokwitaniowego organizm uzyskuje dojrzałość płciowa. U dziewcząt przejawia się ona menstruacją, u chłopców obecnością spermy w moczu i tzw zmazami nocnymi. Mózg w tym okresie nie rozrasta się , ale różnicuje funkcjonalnie. Niektóre zmiany fizyczne są powodem zmian i niepokojów. U chłopców przyrost ciała zmienia środek ciężkości ciała, wzrasta ogólna pobudliwość, co wyraża się drżeniem dłoni i brakiem pewności ruchów. Pojawia się trądzik – acne –wyraz aktywności męskiego hormonu androgenu. Mutacja – zanim ustali się obniżenie głosu o 1 oktawę. Obraz własnej osoby, emocje. Na początku adolescencji właściwości fizyczne i ważniejsze od intelektualnych, co potem ulega zmianie. Wiek ambiwalencji, ważne wyidealizowane normy wyglądu i sprawności. Poczucie własnej wartości dziewcząt związane z relacjami społecznymi, własną atrakcyjnością i popularnością, a u chłopców z sprawnością i osiągnięciami. Dziewczęta późno dojrzewające lepiej funkcjonują, u chłopców odwrotnie. Lepiej funkcjonują i maja lepszy obraz siebie szybciej dojrzewający. Wolniej dojrzewający – kompensują, to w innych dziedzinach lub przeżywają: brak wiary w siebie, poczucie osamotnienia, potrzeba podporządkowania się innym. W emocjach – ambiwalencja uczuć (równoczesne niemal przeżywanie uczuć przeciwstawnych), labilność – chwiejność emocji, zwiększone pobudzenie emocjonalne, nasilenie lękliwości, szczególnie lęki społeczne (przed ekspozycją społeczna czy niepowodzeniem.
2. Zmiany w zakresie czynności poznawczych Przejście ze stadium operacji konkretnych do formalnych (Myslenie logiczne, abstrakcyjne, egocentryczne), zdolność do autorefleksji, rozważań moralnych, społeczno – politycznych, inteligencja emocjonalne, wahanie i sceptycyzm. Szybsze procesy percepcyjne u dorastających niż u dzieci, dokładna, wielostronna i ukierunkowana percepcja, rozwój uwagi dowolnej, rozwój pamięci logicznej i dowolnej, umiejętność analizowania i obserwowanie swojego umysłu, egocentryzm wytwarza w myślach „wyimaginowaną publiczność”, sprzyja rozwojowi w wyobraźni, marzeniach, twórczości.
3. Rozwój społeczny Ważna dojrzałość ośrodkowego układu nerwowego wpływająca na opanowanie emocji. Na początku dorastania – antagonizm płci, często pozorny, wynikający z zainteresowania płcią przeciwną, potwierdzenia własnej wartości a zaprzeczenia czyjejś. Związki rówieśnicze: paczki, grupy, przyjaźnie. Zjawisko kultury młodzieżowej jako wzmacnianie tożsamości, konformizm wobec grupy (przyjęcie jej tożsamości, wartości). Grupa rówieśnicza: zastępuje rodzinę, stabilizuje osobowość, wzbudza poczucie własnej wartości, określa standardy zachowania, zapewnia bezpieczeństwo przez liczebność, rozwija społeczne kompetencje, stwarza warunki przyjęcia i naśladowania wzorów. Związki z dorosłymi: stosunek do nich przekorny, choć bardziej realistyczny. Konflikty bywają pozorne, umożliwiają pozbycie się wrogich uczuć i napięć. Częściej z synami niż z córkami. Bliska więź z rodzicami i pozytywny przebieg dorastania współwystępują ze szczęśliwym związkiem małżeńskim rodziców. Także wpływ rodziców na identyfikację z własną płcią. Młodzież nawet krytykując rodziców odnosi się do ich wartości. W wielu badaniach nie potwierdza się występowanie konfliktu pokoleń. Duża rola rodzeństwa w rozwoju społecznym dorastających.
4. Główne rodzaje działalności · wyznaczanie odległych celów · zorganizowana i planowana aktywność · poszerzanie kontaktów społecznych, wiedzy · kierunek aktywności – na zewnątrz – świat · duża intensywność działań · aktywność indywidualna i zbiorowa, zespołowa · nauka szkolna a plany życiowe (może nastąpić pogorszenie koncentracji uwagi)
5. Postawy i przekonania, światopogląd, moralność · Konwencjonalny poziom rozwoju moralnego (kierowanie się standardami należącymi do innych – rodziców) · Rygoryzm moralny (czarno-białe) · Idealizm młodzieńczy – funkcja rozwojowa i ochronna (Szuman) · Wiara i religia – bunt i podważanie tradycji i szukanie ideału, i nie znajdowanie go wokół siebie. · Krystalizowanie się tożsamości – akceptacja własnej płci. Poszukiwanie tożsamości, przejmowanie gotowych wzorów tożsamości (tożsamość syntetyczna), negatywna tożsamość (opozycja w stosunku do ról, depersonalizacja, alienacja, dezorganizacja i pustka. Następuje (fazy - Obuchowski): 1. identyfikacja z zewnętrznymi wzorami, autorytetami, 2. Poszukiwanie celu i sensu życia (kosmiczna), 3. Dojrzały sens życia – późna adolescencja i dorosłość. Identyfikacja to próg dojrzałości i konieczny etap w rozwoju tożsamości. · Etapy rozwoju tożsamości: 1. Wzrastająca dyferencjacja – różnicowanie się procesów psychicznych, 2. Wzrastająca stabilizacja, 3. Wzrastająca realistyczna postawa w samoocenie i tworzeniu koncepcji własnej osoby. · Identyfikacja z własną płcią: problemy dziewcząt: psychiczny infantylizm, kompleks Diany – nie chce być kobietą, naśladuje chłopców, przejściowe. U dziewcząt trudna bo brak określenia roli kobiety · Plany życiowe dziewcząt: tradycyjno- konserwatywne (rodzina), progresywno-modne (równa rola rodziny i pracy zawodowej), progresywno – rygorystyczne ( centrum – praca, bez równoczesnych więzi rodzinnych). model androgyniczny – nie różnicujący płci.
|
Menu
|