wcześniak, Ratownictwo Medyczne, Studia, I ROK, ZDROWIE PUBLICZNE

Klasyfikacja dystrofii wewnątrzmacicznej

 

Do grupy hipotrofii zaliczane są noworodki, których masa urodzeniowa znajduje się poniżej 10 percentyla szacowanej masy ciała dla danego wieku ciąży.

Hipotrofię obserwuje się u 3-7% noworodków. 30% noworodków o masie urodzeniowej mniejszej niż 2500 g, to noworodki z dystrofią wewnątrzmaciczną, 70% to wcześniaki. Hipotrofii płodu towarzyszy zwiększona okołoporodowa chorobowość i umieralność.

Noworodki z dystrofią wewnątrzmaciczną mają większą wrażliwość na zmiany temperatury otoczenia, występuje u nich większa możliwość niedotlenienia okołoporodowego z następstwami neurologicznymi, częściej zapadają na zakażenia okołoporodowe.

Noworodki z dystrofią wewnątrzmaciczną początkowo rozwijają się szybko i doganiają noworodki o prawidłowej masie urodzeniowej, natomiast w następnych miesiącach życia często stwierdza się u nich mniejsze łaknienie, niewielki przyrost masy ciała, często opóźniony rozwój psychoruchowy.

Hipotrofię można podzielić na hipotrofię symetryczną i hipotrofię asymetryczną:

·         hipotrofia symetryczna (typ I) – wzrost ciała i przyrost masy ciała są zahamowane w podobny sposób. Charakterystyczny typ dla:

§         zakażenia wewnątrzmacicznego przebytego w pierwszym okresie ciąży (30% wszystkich przypadków hipotrofii).

·         hipotrofia asymetryczna (typ II) – rozpoznaje się wówczas, gdy obwód brzucha noworodka jest proporcjonalnie mniejszy niż główki. Przyczyna:

§         niewydolność łożyska w końcowym etapie ciąży.

 

Przyczyny dystrofii wewnątrzmacicznej

 

Przyczyny hipotrofii:

·         matczyne:

§         nieprawidłowe odżywianie się matki w ciąży (niedostatek, choroby przewodu pokarmowego),

§         niewystarczający dowóz tlenu (sinicze wady serca, choroby płuc, nadciśnienie tętnicze, choroby naczyń, niedokrwistość, palenie tytoniu),

§         styl życia (palenie tytoniu, alkoholizm, narkotyki).

·         płodowe:

§         nieprawidłowości chromosomalne,

§         zakażenia (cytomegalia, różyczka),

§         wady rozwojowe.

·         łożyskowe:

§         ciąża po terminie,

§         ciąża wielopłodowa (częstość hipotrofii 15-20%),

§         łożysko przodujące,

§         przedwczesne oddzielenie łożyska,

§         łożysko przyrośnięte,

§         nieprawidłowy przyczep pępowiny.

 

Cechy sugerujące dystrofię wewnątrzmaciczną

 

Cechy sugerujące dystrofię wewnątrzmaciczną:

·         zmienione proporcje ciała – długi, chudy noworodek,

·         znaczny niedobór masy ciała,

·         skóra zażółcona, sucha, łuszcząca się, pomarszczona z powodu braku podściółki tłuszczowej,

·         większa wrażliwość na zmiany temperatury otoczenia,

·         w pierwszych dobach życia często hipoglikemia (brak zapasów glikogenu),

·         często policytemia,

·         częściej narażony na niedotlenienie okołoporodowe, zakażenia wewnątrzmaciczne.

 

Przyczyny wcześniactwa

 

Wcześniakami określa się noworodki z ciąży trwającej krócej niż pełne 37 tygodni.

Oceniając rozwój wcześniaków ważne jest, przynajmniej w pierwszym roku życia, aby jako podstawę rozwoju stosować wiek skorygowany (wiek skorygowany = wiek kalendarzowy dziecka – liczba tygodni brakujących do prawidłowego terminu porodu).

Przyczyny wcześniactwa:

Czynniki demograficzno - społeczne:

·         złe warunki materialne,

·         niski poziom wykształcenia,

·         niedostateczna opieka przedporodowa,

·         wiek poniżej 18 lat lub powyżej 35 lat,

·         niewłaściwe odżywianie się,

·         palenie papierosów,

·         narkomania,

·         stresy psychiczne,

·         matki samotne.

Choroby matki:

·         zakażenia pochwy i szyjki macicy,

·         wady anatomiczne macicy,

·         mięśniaki,

·         niewydolność cieśniowo-szyjkowa,

·         zakażenia dróg moczowych i nerek,

·         choroby serca,

·         cukrzyca,

·         choroby wątroby.

Obciążający wywiad ginekologiczno-położniczy:

·         przebyte porody przedwczesne,

·         poronienia samoistne lub sztuczne,

·         ciąża obumarła,

·         leczenie bezpłodności.

Powikłania ciąży:

·         łożysko przodujące,

·         przedwczesne oddzielenie łożyska,

·         krwawienie w ciąży,

·         gestoza,

·         niewydolność łożyska,

·         przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego,

·         zakażenie wewnątrzmaciczne,

·         ciąża mnoga.

W 50-60% przypadków nie można wyjaśnić przyczyny porodu przedwczesnego.

Cechy wcześniaka:

·         zewnętrzne cechy morfologiczne,

·         zaburzenia czynnościowe.

 

Zewnętrzne cechy morfotyczne wcześniactwa

 

·         cienka, prawie przeźroczysta skóra,

·         rozległy meszek płodowy,

·         brak lub słabo rozwinięta tkanka podskórna,

·         obrzęki (im większa niedojrzałość, tym bardziej nasilone),

·         brak wyraźnych gruczołów piersiowych i brodawek sutkowych,

·         miękka chrząstka małżowiny usznej lub jej brak.

 

Zewnętrzne cechy morfotyczne wcześniactwa

 

·         cienka, prawie przeźroczysta skóra,

·         rozległy meszek płodowy,

·         brak lub słabo rozwinięta tkanka podskórna,

·         obrzęki (im większa niedojrzałość, tym bardziej nasilone),

·         brak wyraźnych gruczołów piersiowych i brodawek sutkowych,

·         miękka chrząstka małżowiny usznej lub jej brak.

 

Zaburzenia czynnościowe u wcześniaków

 

·         zwiększona skłonność do bradykardii z powodu niedostatecznego uwalniania katecholamin w porównaniu z dojrzałym noworodkiem (szczególnie na skutek pobudzenia nerwu błędnego np. manipulacje w jamie nosowo-gardłowej),

·         niskie ciśnienie tętnicze krwi,

·         duży odsetek hemoglobiny płodowej,

·         strukturalna i czynnościowa niedojrzałość płuc (brak surfaktantu) ze skłonnością do zapadania się pęcherzyków płucnych po pierwszym napowietrzeniu,

·         niedojrzałość ośrodka oddechowego w pniu mózgu może być przyczyną napadów bezdechu, zwłaszcza w przypadku niedotlenienia, kwasicy, infekcji, zapalenia martwiczego jelit, krwawienia śródmózgowego, hipoglikemii, hipotermii,

·         kruchość naczyń krwionośnych, przy jednoczesnym braku autoregulacji przepływu mózgowego bardzo łatwo prowadzi do krwawień, szczególnie w dobrze ukrwionej warstwie okołokomorowej (krwawienia śródczaszkowe stwierdza się u około 20% wszystkich wcześniaków z masą ciała poniżej 1500 g),

·         niedojrzałość CUN jest przyczyną jego zwiększonej podatności na uszkodzenia w porównaniu z dojrzałym noworodkiem (np. w razie niedotlenienia, kwasicy, wstrząsu, skutkiem tego może być okołokomorowa leukomalacja),

·         możliwość wystąpienia retinopatii wcześniaczej,

·         około 10% wcześniaków poniżej 1500 g ma ograniczoną zdolność słyszenia,

·         słabe lub prawie nieobecne w pierwszych dniach życia mechanizmy regulujące temperaturę ciała,

·         zaburzenia motoryki jelit są przyczyną utrudnień w wydalaniu smółki i gorszego wchłaniania w bliższym odcinku jelita,

·         skłonność do hipo- i hiperglikemii, zaburzeń równowagi aminokwasów i hipertrójglicerydemia,

·         zwiększona skłonność do występowania zespołów chorobowych spowodowanych niedostateczną podażą różnych substancji (niedokrwistość z niedoboru żelaza, osteopenia w wyniku niedoboru wapnia i fosforu),

·         słabość lub brak odruchu Moro, chwytnego, ssania, połykania,

·         słabe napięcie mięśniowe (częste przepukliny, objaw szarfy – możliwość przesunięcia łokcia noworodka poza linię środkową ciała),

·         u bardzo niedojrzałych wcześniaków ubogość ruchów,

·         skłonność do napadów bezdechu i sinicy, wymiotów, ulewania, zachłyśnięć.

 

Interpretacja badania neurologicznego wcześniaka

 

Wcześniaki charakteryzują się:

·         uogólnionym osłabionym napięciem mięśniowym (wiotkością), a czasem tendencją do spastyczności (diparezy),

·         mniejszym zakresem ruchów w stawach: biodrowym, kolanowym, itd.

·         wyprostnym ułożeniem kończyn z tendencją do ich odwodzenia,

·         osłabieniem lub nieobecnością odruchów ścięgnistych,

·         dłuższym czasem utrzymywania się opadania głowy do tyłu,

·         zaburzeniami równowagi przy siadaniu - nieprawidłowościami w wykonywaniu ruchów zamierzonych,

·         opóźnieniem wykształcenia ruchów antygrawitacyjnych kończyn dolnych.

U wcześniaków można jednocześnie zaobserwować opóźnienie zdolności poznawczych będących wynikiem powyższych zaburzeń. Niejednokrotnie trudno ustalić, jakie elementy zaburzeń ruchowych są wynikiem niedojrzałości organizmu, a jakie są wynikiem uszkodzenia CUN.”

 

O czym należy pamiętać opiekując się wcześniakiem

 

Opiekując się wcześniakiem należy pamiętać o:

·         kontrolach okulistycznych w Poradni Retinopatii Wcześniaczej (pierwsza w 3 tygodniu życia),

·         uzupełnianiu niedoboru żelaza (u wcześniaków fizjologiczna rezerwa żelaza jest niewystarczająca, 1/5-1/6 wartości występującej u dojrzałego noworodka z prawidłową masą ciała, substytucję doustną prowadzi się od 6-8 tygodnia życia, przez 6-10 miesięcy w dawce 2 mg/kg masy ciała u wszystkich wcześniaków i dystrofików z masą urodzeniową ciała poniżej 1500 g, u dzieci z większą masą w razie zwiększonego zapotrzebowania)

·         uzupełnianiu niedoboru kwasu foliowego (40 mg 2-5 x dziennie),

·         uzupełnianiu niedoboru witaminy D3 (800 m.j.)

·         zwiększonym zapotrzebowaniu na wapń i fosfor, którego nie pokrywają typowe mieszanki niemowlęce (stosowanie mieszanek przeznaczonych dla wcześniaków),

·         uzupełnianiu niedoboru witaminy E (1 x 3 krople),

·...

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

alter.htw.pl