|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
Działania niepożądane leków
1961r.- pismo „Lancet” – działanie niepożądane talidomidu -> wady wrodzone płodów
Choroby serca 750.000 zgonów/rok Choroby nowotworowe 530.000 Udary mózgu 150.000 Działania niepożądane leków 100.000 Wypadki samochodowe 38.000
Działanie niepożądane – reakcja szkodliwa i niezamierzona, pojawiająca się w dawkach normalnie stosowanych u ludzi do celów profilaktyki, diagnozowania lub leczenia choroby albo modyfikowania funkcji fizjologicznej.
Podział działań niepożądanych: A) dające się przewidzieć; związane z mechanizmem działania (np. NLPZ niszczące śluzówkę żołądka) B) toksyczne, będące następstwem przedawkowania (np. paracetamol powoduje uszkodzenie wątroby) C) niezależne od dawki, o podłożu immunologicznym, genetycznym, zależnym od płci, wieku (np. alergicy)
Znaczenie kliniczne działań niepożądanych: Ø Nieprzyjemne, przykre (np. nudności) Ø Uciążliwe (np. uporczywy suchy kaszel po inhibitorach konwertazy angiotensynowej; wymioty) Ø Upośledzona sprawność psychofizyczna chorych lub czynność narządów w małym stopniu (np. po przeciwpadaczkowych – fenobarbital -> senność; po przeciwhistaminowych I generacji; penetrują do OUN -> senność, koordynacja ruchowa) Ø Zagrażające zdrowiu/życiu; teratogenne, karcinogenne (np. cytostatyki) Ø Uzależniające (np. opioidy, benzodiazepiny, fenacetyna)
Leki: § W pełni bezpieczny; stosowany w lecznictwie ponad 15 lat; powoduje objawy uciążliwe § W dużym stopniu bezpieczny; stosowany w lecznictwie ponad 5 lat; powoduje w miernym stopniu upośledzenie czynności psychofizycznej § Lek o ograniczonym, ale akceptowanym stopniu bezpieczeństwa; stosowany w lecznictwie ponad 5 lat; objawy upośledzające sprawność w stopniu zmuszającym do odstawienia leku § Lek o ograniczonym, ale dopuszczalnym stopniu bezpieczeństwa; stosowany w lecznictwie od roku; objawy w stopniu zmuszającym do odstawienia występują u 0.1-1% § O nieokreślonym jeszcze stopniu bezpieczeństwa; stosowany w lecznictwie poniżej roku; dane odnośnie częstotliwości objawów zmuszających do odstawienia są sporne § Niebezpieczny; stosowany w lecznictwie ponad 5 lat; objawy zmuszające do odstawienia leku są częste (ponad 1%); duży potencjał uzależniający § Bardzo niebezpieczny; stosowany w lecznictwie powyżej roku; objawy zagrażające zdrowiu i życiu występują u ponad 1%.
Rofecoxib (Viox) – selektywne inhibitory COX-2 zwiększały ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych (czy inne coxiby też?) Olanzepina – zaburzenia naczyniowe mózgu i zwiększona śmiertelność u osób z demencją (nie stosować u osób powyżej 65rż) Paroksetyna, Fluoksetyna (leki przeciwdepresyjne hamujące wychwyt serotoniny) – nie stosować u chorych z tendencją samobójczą, ani u dzieci i młodzieży
Czynniki sprzyjające występowaniu działań niepożądanych: § Niepohamowana reklama leku § Polipragmazja (paracetamol = apap = panadol) § Starzenie się społeczeństwa § Wzrost popularności samoleczenia § Wydanie pacjentowi niewłaściwego leku
Zapobieganie w/w: § Systemowe monitorowanie działań niepożądanych i szybkie reagowanie administracyjne: Wycofywanie leków Kontrola nad reklamą Racjonalne samoleczenie § Edukacja i propagowanie schematów leczenia w oparciu o fakty
Metody rejestracji działań niepożądanych: § Kontrolowane badania eksperymentalne fazy I-IV § Raportowanie spontaniczne § Nakazowe raportowanie spontaniczne (tzw. żółta karta) § Badania kohortowe § Badania kliniczno-kontrolne § Rejestrowanie sprzężone
Działania niepożądane: 22% - chemioterapeutyki 13% - choroby układu krążenia 11% - środki kontrastowe 4% - środki do znieczuleń 0.4% - salicylany -> zespół Rey`a Mało – NLPZ (mimo, że tak często stosowane…) |
Menu
|