ustawa o finansach publicznych (wybrane art.), Finanase publiczne i prawo finansowe

Art. 3.

Finanse publiczne obejmują procesy związane z gromadzeniem środków publicznych

oraz ich rozdysponowywaniem, w szczególności:

1) gromadzenie dochodów i przychodów publicznych;

2) wydatkowanie środków publicznych;

3) finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa;

4) zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne;

5) zarządzanie środkami publicznymi;

6) zarządzanie długiem publicznym;

7) rozliczenia z budżetem Unii Europejskiej.

Art. 7.

1. Dodatnia różnica między dochodami publicznymi a wydatkami publicznymi,

ustalona dla okresu rozliczeniowego, stanowi nadwyżkę sektora finansów publicznych,

zaś ujemna różnica jest deficytem sektora finansów publicznych.

2. Dochody publiczne i wydatki publiczne oraz nadwyżkę lub deficyt sektora finansów

publicznych ustala się po wyeliminowaniu przepływów finansowych między

jednostkami tego sektora.

Art. 9.

Sektor finansów publicznych tworzą:

1) organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy

kontroli państwowej i ochrony prawa oraz sądy i trybunały;

2) jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki;

3) jednostki budżetowe;

4) samorządowe zakłady budżetowe;

5) agencje wykonawcze;

6) instytucje gospodarki budżetowej;

7) państwowe fundusze celowe;

8) Zakład Ubezpieczeń Społecznych i zarządzane przez niego fundusze oraz

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i fundusze zarządzane przez

Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;

9) Narodowy Fundusz Zdrowia;

10) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej;

11) uczelnie publiczne;

12) Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne;

13) państwowe i samorządowe instytucje kultury oraz państwowe instytucje filmowe;

14) inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie

odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem

przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowego.

Art. 11.

1. Jednostkami budżetowymi są jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych

nieposiadające osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio

z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio

dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

2. Jednostka budżetowa działa na podstawie statutu określającego w szczególności

jej nazwę, siedzibę i przedmiot działalności.

3. Podstawą gospodarki finansowej jednostki budżetowej jest plan dochodów i wydatków,

zwany dalej „planem finansowym jednostki budżetowej”.

Art. 11a.

1. Państwowe jednostki budżetowe, dla których organem prowadzącym są organy

administracji państwowej, prowadzące działalność określoną w ustawie z dnia 7

września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn.

zm.2)) gromadzą na wydzielonym rachunku dochody uzyskiwane:

1) ze spadków, zapisów i darowizn w postaci pieniężnej na rzecz jednostki  budżetowej;

2) z odszkodowań i wpłat za utracone lub uszkodzone mienie będące w zarządzie

                bądź użytkowaniu jednostki budżetowej;

3) z działalności wykraczającej poza zakres działalności podstawowej, określonej

w statucie, polegającej między innymi na świadczeniu usług, w tym

szkoleniowych i informacyjnych;

4) z opłat egzaminacyjnych, za wydawanie świadectw i certyfikatów, jak również

za sprawdzanie kwalifikacji;

5) z tytułu odpłatności za wyżywienie i zakwaterowanie uczniów i młodzieży

w bursach i internatach, ponoszonych przez rodziców lub opiekunów;

6) z dopłat bezpośrednich i innych płatności stosowanych w ramach Wspólnej

Polityki Rolnej Unii Europejskiej, otrzymanych na podstawie odrębnych

przepisów.

2. Decyzje o utworzeniu rachunku, o którym mowa w ust. 1, podejmują kierownicy

państwowych jednostek budżetowych, po uzyskaniu zgody organu prowadzącego

szkołę.

3. Dochody jednostek budżetowych, o których mowa w ust. 1, są przeznaczone na:

1) sfinansowanie wydatków bieżących i majątkowych;

2) cele wskazane przez darczyńcę;

3) remont lub odtworzenie mienia w przypadku uzyskania dochodów z tytułu

wymienionego w ust. 1 pkt 2.

4. Dochody, o których mowa w ust. 1, wraz z odsetkami nie mogą być przeznaczone

na finansowanie wynagrodzeń osobowych.

Art. 12.

1. Jednostki budżetowe, z zastrzeżeniem odrębnych ustaw, tworzą, łączą i likwidują:

1) ministrowie, kierownicy urzędów centralnych, wojewodowie oraz inne organy

działające na podstawie odrębnych ustaw – państwowe jednostki budżetowe;

2) organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego – gminne, powiatowe

lub wojewódzkie jednostki budżetowe.

2. Tworząc jednostkę budżetową, organ, o którym mowa w ust. 1, nadaje jej statut,

chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej, oraz określa mienie przekazywane

tej jednostce w zarząd.

3. Likwidując jednostkę budżetową, organ, o którym mowa w ust. 1, określa przeznaczenie

mienia znajdującego się w zarządzie tej jednostki, z zastrzeżeniem

ust. 7. W przypadku państwowej jednostki budżetowej decyzja o przeznaczeniu

tego mienia jest podejmowana w porozumieniu z ministrem właściwym do

spraw Skarbu Państwa.

4. Z zastrzeżeniem ust. 7, należności i zobowiązania likwidowanej:

1) państwowej jednostki budżetowej – przejmuje organ, który podjął decyzję o

likwidacji;

2) gminnej, powiatowej lub wojewódzkiej jednostki budżetowej – przejmuje

urząd odpowiedniej jednostki samorządu terytorialnego.

5. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do łączenia jednostek budżetowych.

6. Likwidując jednostkę budżetową, organ, o którym mowa w ust. 1, może postanowić

o utworzeniu jednostki o innej formie organizacyjno-prawnej.

7. W przypadku, o którym mowa w ust. 6, organ może również zdecydować o przejęciu

należności i zobowiązań likwidowanej jednostki budżetowej przez nowo

utworzoną jednostkę.

Art. 13.

1. Prezes Rady Ministrów może utworzyć jednostkę budżetową realizującą zadania

na rzecz administracji rządowej.

2. Prezes Rady Ministrów, tworząc jednostkę budżetową, o której mowa w ust. 1,

określi zakres realizowanych przez nią zadań.

3. Jednostka budżetowa, o której mowa w ust. 1, podlega Prezesowi Rady Ministrów

albo wskazanemu przez niego ministrowi lub kierownikowi urzędu centralnego.

4. Przepisy art. 12 ust. 2–7 stosuje się odpowiednio.

Art. 33.

1. Gospodarka środkami publicznymi jest jawna.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do środków publicznych, których pochodzenie lub

przeznaczenie zostało uznane za informację niejawną na podstawie odrębnych

przepisów lub jeżeli wynika to z umów międzynarodowych.

Art. 34.

1. Zasada jawności gospodarowania środkami publicznymi jest realizowana przez:

1) jawność debaty budżetowej w Sejmie i Senacie oraz debat budżetowych w

organach stanowiących jednostek samorządu terytorialnego;

2) jawność debaty nad sprawozdaniem z wykonania budżetu państwa w Sejmie

i debat nad sprawozdaniami z wykonania budżetów jednostek samorządu terytorialnego;

3) podawanie do publicznej wiadomości:

a) kwot dotacji udzielanych z budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu

terytorialnego,

b) kwot dotacji udzielanych przez państwowe fundusze celowe,

c) zbiorczych danych dotyczących finansów publicznych,

d) informacji o wykonaniu budżetu państwa za okresy miesięczne;

4) jawność debaty nad projektem uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej

jednostki samorządu terytorialnego;

5) podawanie do publicznej wiadomości przez jednostki sektora finansów publicznych

informacji dotyczących:

a) zakresu zadań lub usług wykonywanych lub świadczonych przez jednostkę

oraz wysokości środków publicznych przekazanych na ich realizację,

b) zasad i warunków świadczenia usług dla podmiotów uprawnionych

c) zasad odpłatności za świadczone usługi;

6) zapewnianie radnym danej jednostki samorządu terytorialnego dostępu do:

a) dowodów księgowych i dokumentów inwentaryzacyjnych – z zachowaniem

przepisów o rachunkowości oraz o ochronie danych osobowych,

b) informacji o wynikach przeprowadzonych kontroli gospodarki finansowej,

c) sprawozdania z wykonania planu audytu za rok poprzedni;

7) udostępnianie przez Narodowy Fundusz Zdrowia informacji o przychodach i

kosztach oraz o świadczeniodawcach realizujących świadczenia opieki

zdrowotnej, z którymi Fundusz zawarł umowy, o zakresie przedmiotowym

umów oraz o sposobie ustalania ceny za zamówione świadczenia;

8) udostępnianie przez jednostki sektora finansów publicznych wykazu podmiotów

spoza sektora finansów publicznych, którym ze środków publicznych

została udzielona dotacja, dofinansowanie realizacji zadania lub pożyczka,

lub którym została umorzona należność wobec jednostki sektora finansów

publicznych;

9) udostępnianie corocznych sprawozdań dotyczących finansów i działalności

jednostek organizacyjnych należących do sektora finansów publicznych;

10) podejmowanie, w głosowaniu jawnym i imiennym, uchwał organu wykonawczego

jednostki samorządu terytorialnego dotyczących gospodarowania

środkami publicznymi;

11) podawanie do publicznej wiadomości treści planów działalności, sprawozdań

z wykonania planów działalności oraz oświadczeń o stanie kontroli zarządczej,

o których mowa w art. 70.

2. Minister Finansów podaje do publicznej wiadomości sprawozdanie z wykonania

ustawy budżetowej przyjęte przez Radę Ministrów.

Art. 35.

Klauzule umowne dotyczące wyłączenia jawności ze względu na tajemnicę przedsiębiorstwa

w umowach zawieranych przez jednostki sektora finansów publicznych

lub inne podmioty, o ile wynikające z umowy zobowiązanie jest realizowane lub

przeznaczone do realizacji ze środków publicznych, uważa się za niezastrzeżone, z

wyłączeniem informacji technicznych, technologicznych, organizacyjnych przedsiębiorstwa

lub innych posiadających wartość gospodarczą, w rozumieniu przepisów o

zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich w tajemnicy, lub w przypadku gdy jednostka sektora

finansów publicznych wykaże, że informacja stanowi tajemnicę przedsiębiorstwa

z uwagi na to, że wymaga tego istotny interes publiczny lub ważny interes państwa.

Art. 36.

1. Minister Finansów podaje do publicznej wiadomości zbiorcze dane dotyczące:

1) ogółu operacji finansowych sektora finansów publicznych, obejmujące w

szczególności dochody i wydatki, przychody i rozchody, zobowiązania i należności,

gwarancje i poręczenia;

2) wykonania budżetu państwa za okresy miesięczne, w tym kwotę deficytu

lub nadwyżki.

2. Minister Finansów podaje do publicznej wiadomości w terminie, o którym mowa

w art. 38, informacje obejmujące wykaz udzielonych przez Skarb Państwa poręczeń

i gwarancji, wskazując osoby prawne i fizyczne oraz jednostki organizacyjne

nieposiadające osobowości prawnej, których te poręczenia i gwarancje dotyczą.

3. Dyrektor izby skarbowej ogłasza w wojewódzkim dzienniku urzędowym wykaz

osób prawnych i fizycznych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających

osobowości prawnej, którym umorzono zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę

lub opłaty prolongacyjne w kwocie przewyższającej 5.000 zł, wraz ze wskazaniem

wysokości umorzonych kwot i przyczyn umorzenia.

4. Podanie do publicznej wiadomości wykazu, o którym mowa w ust. 3, nie narusza

przepisów o tajemnicy skarbowej.

5. Organy wydające decyzje o umorzeniu niepodatkowych należności budżetu państwa,

o których mowa w art. 60, podają informację kwartalną o udzielonych

umorzeniach do publicznej wiadomości w ogólnie dostępnym miejscu do końca

miesiąca następującego po zakończeniu kwartału.

6. Minister Finansów określi, w drodze rozporządzenia, sposób ustalania umorzonych

kwot oraz termin ogłaszania wykazu, o którym mowa w ust. 3, a także organy

obowiązane do przekazywania dyrektorowi izby skarbowej danych umożliwiających

sporządzenie tego wykazu i termin ich przekazywania, uwzględniając

rodzaje podmiotów, których informacje dotyczą.

Art. 37.

1. Zarząd jednostki samorządu terytorialnego podaje do publicznej wiadomości w

terminie:

1) do końca miesiąca następującego po zakończeniu kwartału – kwartalną informację

o wykonaniu budżetu jednostki samorządu terytorialnego, w tym

kwotę deficytu albo nadwyżki, oraz o udzielonych umorzeniach niepodatkowych

należności budżetowych, o których mowa w art. 60;

2) o którym mowa w art. 38 – informację obejmującą:

a) dane dotyczące wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego

w poprzednim roku budżetowym, w tym kwotę deficytu albo nadwyżki,

b) kwotę wykorzystanych środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2,

c) kwotę zobowiązań, o których mowa w art. 72 ust. 1 pkt 4,

d) kwoty dotacji otrzymanych z budżetów jednostek samorządu terytorialnego

oraz kwoty dotacji udzielonych innym jednostkom samorządu terytorialnego,

e) wykaz udzielonych poręczeń i gwarancji, z wymienieniem podmiotów,

których gwarancje i poręczenia dotyczą,

f) wykaz osób prawnych i fizycznych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających

osobowości prawnej, którym w zakresie podatków lub

opłat udzielono ulg, odroczeń, umorzeń lub rozłożono spłatę na raty w

kwocie przewyższającej łącznie 500 zł, wraz ze wskazaniem wysokości

umorzonych kwot i przyczyn umorzenia,

g) wykaz osób prawnych i fizycznych oraz jednostek organizacyjnych

nieposiadających osobowości prawnej, którym udzielono pomocy publicznej.

2. Podanie do publicznej wiadomości wykazu, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 lit. f,

nie narusza przepisów o tajemnicy skarbowej.

Art. 38.

Minister Finansów ogłasza, w terminie do dnia 31 maja roku następnego, w drodze

obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”:

1) kwotę i relację do produktu krajowego brutto:

a) państwowego długu publicznego,

b) długu Skarbu Państwa,

c) niewymagalnych zobowiązań z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych

przez Skarb Państwa,

2) kwotę niewymagalnych zobowiązań z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych

przez jednostki sektora finansów publicznych

– według stanu na koniec roku budżetowego.

Art. 39.

1. Dochody publiczne, wydatki publiczne i przychody, o których mowa w art. 5 ust.

1 pkt 5, oraz środki, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3, klasyfikuje się, z

zastrzeżeniem ust. 2, według:

1) działów i rozdziałów – określających rodzaj działalności;

2) paragrafów – określających rodzaj dochodu, przychodu lub wydatku oraz

środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3.

2. Wydatki publiczne klasyfikuje się również według dodatkowej klasyfikacji określającej

kody wydatków strukturalnych.

3. Przychody, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4, oraz rozchody, o których mowa

w art. 6 ust. 2, klasyfikuje się według paragrafów określających źródło przychodu

lub rodzaj rozchodu.

4. Minister Finansów określi, w drodze rozporządzenia:

1) szczegółową klasyfikację dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów

oraz środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3, z uwzględnieniem

Polskiej Klasyfikacji Działalności;

2) szczegółową klasyfikację wydatków strukturalnych, o których mowa w ust.

2, uwzględniając potrzebę identyfikacji wydatków strukturalnych, ponoszonych

przez jednostki sektora finansów publicznych.

5. Minister Finansów może określić w rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 4 pkt

1, klasyfikację wydatków o większej szczegółowości niż określona w ust. 1 dla

zadań z zakresu bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego, z uwzględnieniem

specyfiki jednostek realizujących zadania z tego zakresu.

Art. 40.

1. Jednostki sektora finansów publicznych prowadzą rachunkowość zgodnie z

przepisami o rachunkowości, z uwzględnieniem zasad określonych w niniejszej

ustawie.

2. Plany kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego,

jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych

funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę

poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej powinny uwzględniać, że:

1) dochody i wydatki ujmuje się w terminie ich zapłaty, niezależnie od rocznego

budżetu, którego dotyczą;

2) ujmuje się również wszystkie etapy rozliczeń poprzedzające płatność dochodów

i wydatków, a w zakresie wydatków i kosztów – także zaangażowanie

środków;

3) odsetki od nieterminowych płatności nalicza się i ewidencjonuje nie później

niż na koniec każdego kwartału;

4) wyceny składników aktywów i pasywów wyrażonych w walutach obcych

dokonuje się nie później niż na koniec kwartału.

3. Szczególne zasady rachunkowości dla jednostek, o których mowa w ust. 2, dotyczą:

1) ewidencji wykonania budżetu;

<2) ewidencji wykonania budżetu w układzie zadaniowym;>

3) ewidencji aktywów trwałych stanowiących własność Skarbu Państwa lub

jednostek samorządu terytorialnego;

4) wyceny poszczególnych składników aktywów i pasywów;

5) sporządzania sprawozdań finansowych oraz odbiorców tych sprawozdań.

4. Minister Finansów określi:

1) w drodze rozporządzeń:

a) szczególne zasady rachunkowości, o których mowa w ust. 3, oraz plany

kont, o których mowa w ust. 2,

b) zasady rachunkowości oraz plany kont dla organów podatkowych jednostek

samorządu terytorialnego,

2) w drodze zarządzenia – zasady rachunkowości oraz plany kont dla organów

podatkowych podległych Ministrowi Finansów, w zakresie poboru i rozliczenia

podatków, opłat, wpłat z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych

spółek Skarbu Państwa oraz innych niepodatkowych należności

budżetowych, do których ustalania lub określania są uprawnione organy

...