|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ1. Zagadnienia ogólne
- wyrok Costa vs. ENEL – państwa członkowskie stworzyły nowy porządek prawny na rzecz którego przekazały część swoich suwerennych uprawnień - teoria integracji negatywnej – opiera się na znoszeniu barier: · reguła kraju pochodzenia – wystarczy spełnienie wymagań przewidzianych dla danej sytuacji w prawie państwa pochodzenia · klauzula równoważności – standardy innego państwa członkowskiego (pochodzenia) uznawane są za równoważne z przepisami państwa przyjmującego · klauzula wzajemnej uznawalności – państwa wzajemnie uznają swoje reżimy prawne (np. wymagania stawiane zawodom, tytuły prawne itp.) - * zjawisko czystej konkurencji regulacyjnej (konkurencja regulatorów) – przedsiębiorcy wyszukują sobie najbardziej liberalne systemy, wyścig do dna (stąd potrzeba integracji pozytywnej) - teoria integracji pozytywnej – tworzenie nowych wspólnych rozwiązań, standardów - pojęcie jednolitego rynku wewnętrznego – def. traktatowa: obszar bez granic wewnętrznych, na którym jest zapewniony swobodny przepływ towaru, usług, pracowników i kapitału (nie jest to wyczerpujący katalog swobód) · jednolity – w podstawowych obszarach rynku obrót gospodarczy podlega wspólnym, jednolitym regulacjom prawnym · wewnętrzny – nie ma granic ani barier w przepływie czynników produkcji między państwami członkowskimi (w przepływie wewnętrznym) - mechanizm ponadnarodowy – charakterystyczny dla UE w odróżnieniu od mechanizmu międzyrządowego (charakterystycznego dla typowych organizacji międzynarodowych): · nadrzędna władza instytucji unijnych nad państwa członkowskimi (mają wpływ na decyzje instytucji, ale tylko częściowy, nie są wobec nich niezależne i muszą się im podporządkować) · pierwszeństwo prawa unijnego wobec prawa krajowego · gwarancje skutecznego stosowania prawa – kary pieniężne nakładane przez TSUE oraz odpowiedzialność odszkodowawcza państw wobec obywateli za naruszenia prawa unijnego 2. Podmiotowość prawnomiędzynarodowa UE- podmiotowość publicznoprawna - Unia ma osobowość prawną - podmiotowość prywatnoprawna (w systemach prawnych p. członkowskich) – w każdym z p. członkowskich UE posiada zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych o najszerszym zakresie przyznanym przez ustawodawstwa krajowe osobom prawnym · może nabywać mienie ruchome, nieruchome, być stroną postępowania · może uczestniczyć w obrocie komercyjnym oraz wszelkich postępowaniach administracyjnych · „najszerszy zakres przyznany przez ustawodawstwa krajowe osobom prawnym”: o interpretacja wąska – chodzi o dane państwo członkowskie o interpretacja szeroka – chodzi o wszystkie państwa członkowskie - podmiotowość prywatnoprawna jest związana z odpowiedzialnością UE: · odp. deliktowa – UE powinna naprawić, zgodnie z zasadami ogólnymi, wspólnymi dla praw p. członkowskich, szkody wyrządzone przez jej instytucje lub jej pracowników przy wykonywaniu ich funkcji o właściwość TUSE · odp. kontraktowa – podlega prawu krajowemu którego państwa wynikającemu z PPM-u albo z umowy stron o właściwość sądów krajowych, chyba że w umowie znalazła się klauzula arbitrażowa (w każdej umowie której stroną jest UE można zastrzec właściwość TUSE) 3. Wartości unijne- spełniają 4 funkcje: · mogą determinować sposób orzekania TSUE · mogą determinować wykładnię norm szczególnych · są kryterium wg którego ocenia się państwo kandydujące, czy spełnia i podziela wartości unijne · zagrożenie dla wartości może rodzić szczególną procedurę - preambuła TUE – namiastka deklaracji wartości: · „Inspirowani kulturowym, religijnym i humanistycznym dziedzictwem Europy, z którego wynikają powszechne wartości, stanowiące nienaruszalne i niezbywalne prawa człowieka, jak również wolność, demokracja, równość oraz państwo prawne” - art. 2 TUE – podstawowe wartości unijne, m.in. kryteriów państw kandydujących: · „Unia opiera się na wartościach poszanowania godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, państwa prawnego, jak również poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości. Wartości te są wspólne państwom członkowskim w społeczeństwie opartym na pluralizmie, niedyskryminacji, tolerancji, sprawiedliwości, solidarności oraz na równości kobiet i mężczyzn.” - sankcje dla państwa, które stanowi zagrożenie dla wartości: · na wniosek 1/3 p. członkowskich, PE lub KE, za zgodą PE i po wysłuchaniu państwa, którego wniosek dotyczy, Rada może stwierdzić większością 4/5 głosów istnienie poważnego ryzyka naruszenia wartości określonych w art. 2 · może sformułować zalecenia dla tego państwa i bada, czy powody dokonania tego stwierdzenia są aktualne · jeżeli to nie przyniesie rezultatu, Rada Europejska może jednomyślnie (bez udziału państwa którego wniosek dotyczy) stwierdzić, że doszło do poważnego i stałego naruszenia wartości · w razie takiego stwierdzenia, Rada, większością kwalifikowaną może pozbawić państwo niektórych praw członkowskich, łącznie z prawem do głosowania w Radzie · procedura ta podlega kontroli TSUE ograniczonej wyłącznie do kwestii proceduralnych 4. Cele UE- cele określa art. 3, m.in.: · wspieranie pokoju, wartości unijnych, dobrobytu narodów UE · zapewnienie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości · jednolity rynek wewnętrzny · unia gospodarczo-walutowa · ust. 5 - cele w stosunkach zewnętrznych – np. umacnianie o propagowanie swoich wartości i interesów, przyczynianie się do pokoju, bezpieczeństwa, trwałego rozwoju Ziemi - działania zewnętrzne UE – ich cele określa: · w/w art. 3 ust. 5 · art. 21 w Tytule V, rozdziale 1 TUE (postanowienia ogólne o działaniach zewnętrznych Unii) np.: o ochrona swoich wartości i podstawowych interesów, bezpieczeństwa, niezależności, integralności o umacnianie i wspieranie demokracji, państwa, praw człowieka i zasad prawa międzynarodowego o utrzymanie pokoju, wspieranie trwałego rozwoju gospodarczego · art. 8 – szczególny status tzw. polityki sąsiedzkiej – „bliskie i pokojowe stosunki oparte na współpracy” - w/w cele w działaniach zewnętrznych będą miały zastosowanie zarówno do tych opartych na mechanizmie międzyrządowym (WPZiB) jak i ponadnarodowym (działania zewnętrzne z części V TFUE – głownie wspólna polityka handlowa i umowy międzynarodowe Unii) 5. Ramy instytucjonalne Unii- cele jednolitych ram instytucjonalnych: · propagowanie wartości Unii · realizacja celów Unii · służenie interesom Unii, państw członkowskich i obywateli · zapewnienie spójności, skuteczności i ciągłości jej polityki oraz działań - podstawowe instytucje UE: PE, RE, Rada, KE, TSUE, EBC, TO - instytucje tzw. doradcze: KES, KR - zasada równowagi instytucjonalnej: · dynamiczna równowaga instytucjonalna (statyczna wynika z trójpodziału władzy) · nie jest wyrażona expressis verbis w Traktacie · każda instytucja działa w granicach przyznanych kompetencji (podział horyzontalny; wertykalny dot. relacji UE – państwa) · instytucje współpracują są sobą, a jednocześnie kontrolują się wzajemnie (check and balances) - na podstawie prawa wtórnego tworzone są inne organy i jednostki organizacyjne (agendy): · działające jako część instytucji (np. EUROSTAT – część KE) · działają samodzielnie (np. FRONTEX) 6. Prawo pierwotne- cechą prawa pierwotnego jest to, że powstaje w drodze charakterystycznej dla prawa międzynarodowego (KPT) · w prawie unijnym jednak brak zgody jednego państwa uniemożliwia wejście w życie umowy w stosunku do pozostałych państw członkowskich (dlatego stosuje się opt-out) - prawo pierwotne: · Traktaty (definicja normatywna – TFUE i TUE) · KPP · traktaty akcesyjne · w przyszłości EKPC · zasady ogólne prawa unii – mają rangę prawa pierwotnego - protokoły i załączniki stanowią integralną część Traktatów (prawo pierwotne), najważniejsze: · 1 - w sprawie roli parlamentów narodowych · 2 – w sprawie zasady pomocniczości i proporcjonalności · 6 – w sprawie ustalenia siedzib instytucji i niektórych organów, jednostek… · 7 – dot. przywilejów i immunitetów · 30 – w sprawie stosowania KPP do Polski i UK · 36 – w sprawie postanowień przejściowych - deklaracje – są niewiążące · wyróżniamy deklaracje: o odnoszące się do postanowień Traktatów (1) o odnoszące się do protokołów (2) o państw członkowskich (3) · jeżeli zostały przyjęte przez wszystkie państwa członkowskie (1 i 2) mają moc wykładni autentycznej, w pozostałych wypadkach są jedynie oświadczeniami natury politycznej 7 Zmiana Traktatów– procedura zwykła: · państwo członkowskie, PE lub KE mogą przedłożyć Radzie propozycje zmiany Traktatów · Rada przekazuje propozycje RE oraz parlamentom narodowym · RE po konsultacji z PE i KE (w sprawach zmian polityki pieniężnej także EBC) zwykłą większością głosów podejmuje decyzję o zwołaniu Konwentu · w skład Konwentu wchodzą przedstawiciele partii politycznych rządzących i opozycyjnych państw członkowskich, ewentualnie kandydujących (wg Traktatu – przedstawiciele parlamentów narodowych i państw członkowskich) oraz przedstawiciele KE i PE · Konwent przygotowuje propozycje dla konferencji międzyrządowej · RE może zwykłą większością i za zgodą PE zdecydować o nie zwoływaniu Konwentu, jeżeli zakres proponowanych zmian nie uzasadnia jego zwołania, w takim wypadku sama przygotowuje propozycje dla konferencji międzyrządowej (procedura zwykła z modyfikacją) · przewodniczący RE zwołuje konferencję międzyrządową, która przygotowuje ostateczny tekst Traktatu oraz go podpisuje · Traktat musi zostać ratyfikowany zgodnie z konstytucyjnymi wymogami we wszystkich państwach - jeżeli w ciągu 2 lat Traktat zostanie ratyfikowany przez 4/5 członków UE, w ramach RE podjęta zostaje procedura konsultacji, która ma na celu znalezienie rozwiązania pozwalającego na ratyfikację przez pozostałe kraje (żeby wejść w życie musi być ratyfikowany przez wszystkie państwa członkowskie) – procedura uproszczona (kładki): · może dot. wyłącznie części III TFUE (polityki i działania wewnętrzne Unii) i nie może prowadzić do zwiększania kompetencji UE · państwo członkowie, PE lub KE może przedłożyć propozycję RE · RE przyjmuje zmianę jednomyślnie, po konsultacji z PE i KE (ewentualnie EBC) · zmiana musi zostać ratyfikowana przez państwa – procedura uproszczona (kładki) bez ratyfikacji: · może dot. wyłącznie zmiany jednomyślności na większość kwalifikowaną w Radzie (z wyjątkiem wojskowości i obronności) lub zmiany specjalnej procedury ustawodawczej na zwykłą · RE przyjmuje zmianę jednomyślnie, za zgodą PE · w ciągu 6 miesięcy każdy z parlamentów narodowych może zgłosić sprzeciw (milcząca ratyfikacja) 8. Języki UE- języki autentyczne – języki w których zostały sporządzone Traktaty: · podstawowe języki p. członkowskich (23) · mają równą moc prawną (możliwość stosowania wykładni porównawczej) - języki urzędowe – języki w których jest tworzone prawo wtórne · system językowy Unii określa Rada, stanowiąc jednomyślnie w drodze rozporządzeń · spośród języków autentycznych językami urzędowymi nie są Irlandzki i Maltański - jeżyki robocze – nie są prawnie określone (posługują się nimi urzędnicy), angielski, francuski, niemiecki - TSUE – językiem roboczym jest wyłącznie francuskim (czym innym jest język postępowania, np. w przypadku skargi przeciwko Polsce będzie to język polski) 9. Członkowstwo w UE- wymagania: · państwo europejskie · szanujące wartości z art. 2 i zobowiązujące się je wspierać · spełniające kryteria kopenhaskie – odwołując się do wartości (m.in. demokratycznego państwa prawnego), zdolności do uczestniczenia w rynku wewnętrznym i sprostania konkurencji na tym rynku oraz do przyjęcia praw i obowiązków członka - warunkiem jest etap przejściowy – Układ Europejski (szczególna postać stowarzyszenia przygotowująca do członkowstwa, m.in. zobowiązanie do dostosowania prawa, pomoc finansowa) - wniosek o członkowstwo składa się do Rady, o czym zawiadamia się PE i parlamenty narodowe - negocjacje akcesyjne prowadzone są w oparciu o kryteria kwalifikacyjne ustalone przez RE i polegają na podzieleniu całego prawa Unii na tzw. obszary negocjacyjne · dorobek negocjacyjny przypiera postać Traktatu Akcesyjnego - decyzję o przyjęciu Rada podejmuje jednomyślnie, za zgodą PE i po uzyskaniu opinii KE („avis”) - Traktat Akcesyjny (niezależnie od ilości państw przystępujących jest jeden) musi zostać ratyfikowany: · przez wszystkie państwa członkowskie oraz wymaga zgody PE · przez państwa przystępujące – jeśli któreś nie ratyfikuje, nie wejdzie on w życie tylko w odniesieniu do tego państwa - Traktat Akcesyjny: · kilka artykułów – kto, kiedy przystępuje, odsyła do załączonego aktu dot. warunków przystąpienia i dostosowań w Traktatach · akt w/w podzielony jest na 5 części: o II – dot. dostosowań w Traktatach (np. nowy podział miejsc w PE) oraz zasady uczestnictwa państwa w budżecie UE o III – postanowienia stałe, będące podstawą do wprowadzenia zmian w prawie wtórnym (szczegółowy zakres zmian określa dalszy załącznik – podzielony na poszczególne obszary prawa unijnego, określający także okresy przejściowe) - Traktaty Akcesyjne są częścią prawa pierwotnego 10. Wystąpienie z UE- każde państwa zgodnie ze swoimi wymogami konstytucyjnymi może złożyć wniosek o wystąpienie - wniosek notyfikuje się RE - RE ustala wytyczne, które prowadzi KE - negocjacje powinny doprowadzić do zawarcia umowy określającej warunki wystąpienia i ramy przyszłych stosunków - umowa jest zawierana w imieniu Unii przez Radę, stanowiącą większością kwalifikowaną po uzyskaniu zgody PE - Traktaty przestają mieć zastosowanie do tego państwa od dnia wejścia w życie umowy lub, w przypadku jej braku, dwa lata po notyfikacji, chyba że RE w porozumieniu z danym państwem podejmie jednomyślnie decyzję o przedłużeniu tego okresu - jeśli państwo chciałoby ponownie przystąpić, musi przejść całą drogę do akcesji, jakby nigdy nie było członkiem UE 11. Zakres terytorialny UE- zasada wyjściowa, iż całe prawo un... |
Menu
|