|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
Filozofia z elementami logiki
wykład 9 Leszek Wroński Instytut Filozofii UJ 7 XII 2011 TYDZIEŃ TEMU: PRZESKOCZYLIŚMY DO XVII WIEKU Niektóre ważne czynniki: renesansowy postęp naukowy, matematyczna wizja świata; ● rezygnacja z doszukiwania się przyczyn celowych; ● mniejsze uzależnienie od teologii. ● Dwa ważne prądy myślowe: racjonalizm i empiryzm. Racjonalizm: istnieją podstawowe prawdy rozumowe, których prawdziwość nie zależy od doświadczenia, a z których wydedukować można inne prawdy; prymat rozumu w zdobywaniu wiedzy. Empiryzm: wszystko, co w umyśle, musiało wcześniej być “w zmyśle”, czylipochodzi z doświadczenia: prymat doświadczenia w zdobywaniu wiedzy. GOTTFRIED WILHELM LEIBNIZ (1646-1716) Dwa typy prawd: rozumowe : są konieczne , a rządzi nimi zasada sprzeczności ; ● faktyczne : są przygodne , a rządzi nimi zasada racji dostatecznej . ● Prawdom faktycznym można bez sprzeczności zaprzeczyć; ich negacja jest niesprzeczna, czyli (wg. Leibniza) możliwa. Zasada racji dostatecznej : dla każdej prawdy faktycznej musi być wystarczający powód , dla którego jest tak, jak ta prawda głosi. Zasada racji dostatecznej : dla każdej prawdy faktycznej musi być wystarczający powód , dla którego jest tak, jak ta prawda głosi. Zasada tożsamości nieodróżnialnych : jeśli dwa przedmioty mają dokładnie te same cechy, to są tym samym przedmiotem. (Zatem substancja rozumiana jako “czysty podmiot cech” musiałaby być tylkojedna!) Substancja ma być tym, co w przypadku zmieniających się cech przedmiotu decyduje o tym, że to nadal ten sam przedmiot. Substancja ma być tym, co w przypadku zmieniających się cech przedmiotu decyduje o tym, że to nadal ten sam przedmiot. Mamy np. nieprzerwane doświadczenie samotożsamości. “Nie sposób znaleźć żadnej inny przyczyny [dla tego] prócz tej, że moje atrybuty wcześniejszego czasu i stanu, jak również moje atrybuty późniejszego czasu i stanu, są orzeczeniami tego samego podmiotu. Cóż jednak rozumie się przez stwierdzenie, że orzeczenie zawiera się w podmiocie, jeśli nie to, że pojęcie orzeczenia tkwi w jakiś sposób w pojęciu podmiotu?” Czyli: substancja to podmiot zawierający w sobie potencjalnie wszystkie swoje orzeczenia. |
Menu
|