|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
Filozofia z elementami logiki
wykład 8 Leszek Wroński Instytut Filozofii UJ 30 XI 2011 (Jeszcze trochę o Arystotelesie) Hylemorfizm – wszystkie rzeczy składają się z materii (możności) i formy (aktu, entelechii). Stosunek duszy do ciała jest stosunkiem formy do materii. Dusza – inteligibilna zasada, która organizując ciało czyni je tym, czym być powinno. Dusza ma 3 aspekty: wegetatywny, zmysłowy, rozumny. Etyka: dobro jest celem wszelkiego dążenia; najwyższym dobrem: szczęście. Czym ono jest? Dobrym wykonaniem funkcji swoistej człowieka, czyli: działaniem duszy zgodnie z rozumem . Cnoty: dianoetyczne (związane z rozumną częścią duszy) i etyczne (związane z podporządkowaniem działania rozumowi). Cnoty nabywamy przez działanie. (A nie otrzymując wiedzę.) Zasada złotego środka: Każda cnota jest słuszną proporcją między dwiema skrajnościami (nadmiarem i niedostatkiem). PRZESKAKUJEMY DO XVII WIEKU Ważne czynniki: ● renesansowy postęp naukowy, matematyczna wizja świata; rezygnacja z doszukiwania się przyczyn celowych; ● mniejsze uzależnienie od teologii; ● odejście od łaciny jako obowiązującego języka akademickiego; ● odejście od wizji naukowca jako profesora akademickiego. ● Dwa ważne prądy myślowe: racjonalizm i empiryzm. Racjonalizm: istnieją podstawowe prawdy rozumowe, których prawdziwość nie zależy od doświadczenia, a z których wydedukować można inne prawdy; prymat rozumu w zdobywaniu wiedzy. Empiryzm: wszystko, co w umyśle, musiało wcześniej być “w zmyśle”, czyli pochodzi z doświadczenia: prymat doświadczenia w zdobywaniu wiedzy. KARTEZJUSZ (1596-1650) Cel: zdobycie wiedzy pewnej. Metoda: rozumowa. Niektóre zasady: “Nigdy nie przyjmować za prawdziwą żadnej rzeczy, zanimby jako taka nie została rozpoznana przez mnie w sposób oczywisty; co znaczy, aby starannie unikać pośpiechu i uprzedzeń oraz aby nie zawrzeć w swych sądach nic ponadto, co jawi się przed mym umysłem tak jasno i wyraźnie , że nie miałbym żadnego powodu, by o tym powątpiewać .” “Cała metoda polega na porządku i rozłożeniu tego, na co należy zwrócić spojrzenie umysłu, aby odkryć jakąś prawdę. Otóż tej metody będziemy ściśle przestrzegać, jeżeli zdania zawiłe i ciemne sprowadzimy stopniowo do prostych, a następnie spróbujemy od intuicji tych, które są najprostsze ze wszystkich, wznieść się po tych samych stopniach do poznania wszystkich innych.” Poszukiwanie wiedzy pewnej trzeba zacząć od wątpienia ( sceptycyzm metodyczny): ● w świadectwo zmysłów (bywa, że nas łudzą); w istnienie ciał (możemy śnić); ● w twierdzenia matematyki (może nas mamić jakiś potężny zwodziciel)... ● Co zostaje? “Cogito, ergo sum” (“Myślę, więc jestem.”) Ale czym jestem ów “ja”? Rzeczą myślącą. Substancja: “rzecz, która tak istnieje, że żadnej innej rzeczy nie potrzebuje do istnienia”. Dualizm psychofizyczny: istnieją substancje duchowe oraz cielesne. Atrybut substancji duchowej: myślenie ( res cogitans ) Atrybut substancji cielesnej: rozciągłość ( res extensa ) Problem związku umysłu z ciałem: czy, a jeśli tak, to w jaki sposób wpływają na siebie wzajemnie? Kartezjusz: “ruch tchnień życiowych”; punkt styku jest w szyszynce. (Kapitulacja.) |
Menu
|