|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
RAFY KORALOWE
- skała , wał lub grzbiet podwodny , leży na małej głębokości - twarda płycizna - 10 mln km ^2 – pow. Europy - stanowią 0,2 % - nie występują powyżej strefy pływów - struktury rafopodobne - bioherma – wapienie organogeniczne bioherma [gr.], soczewkowate (w przekroju pionowym) nagromadzenie wapieni organogenicznych powstałe w wyniku narastania na dnie morza zespołów organizmów osiadłych, np. korali, gąbek; przykładem b. są skałki na Wyż. Krakowsko-Częstochowskiej lub w dawnym kamieniołomie Kadzielnia (Kielce). - Biostroma- Warstwa wapienia organicznego utworzona przez organizmy osiadłe znajdujące się w miejscu swego wzrostu; ławica wapienia organogenicznego - Pierwsze rafy niekoralowe – Kambr - Ordowik – myszywioły i korale - Sylur, dewon, karbon – korale - Perm – rafy niekoralowe - Mezozoik – korale sześciopromienne - W Polsce wapienie rafowe – Tatry, G. Świętokrzyskie, kielce – kopalne rafy koralowe - Prędkość przyrastania koralowców ok. 2 cm/rok 0,3-10 cm/rok - Na dużych głębokościach są martwe rafy; gdy dno się zapada z prędkością 1 mm na rokà co jest przy granicy przyrostu rafy - Produktywność mórz jest niewielkaà produktywność raf koralowych i estuariów jest najwyższa na świecie 20 000 m2 / rok - Biomasa fitoplanktonu (0-100 m)à w tropikach niska Skąd produktywność raf koralowych- symbiotyczne glony w komórkach polipów - klimaks P/R=1 - bruzdnice , zielenice (w szkielerach) - pobrany przez polipy fosfor krąży między nim a glonami - glony chwytają CO2 co ułatwia odkładanie CaCO3 - CaCO3 – odkładany 10 x szybciej na świetle niż w ciemności - Rafy madreporowe (Scleractinia)à 2500 gat. (rafotwórcze) - Goniastera sp. , Akropora, Meandrina (mózgownik), Madrepora, Fungia (grzybinka) - Wolne przestrzenie między szkieletami korali, wypełniają szkielety szkarłupni, myszywiołów, wieloszczetów, otwornic, piasek i muł - Osady chemiczne i terygeniczne (z ziemii) - Porowatość rafy 25-50% - Dominują glony wapienne, otwornice, korale 8-9% - Milleporidae- korale ogniowe- stułbiopłąwy parzące - Gorgonacea – gorgonie, gęścioły - Glony z rodzaju krasnorostów. Lithotamnium, Nullipora, Corallina, - Wieloszczety w wapiennych rurkach Serpulidae - Myszywioły- Bryozoa, Balanus, Lepas - Foraminifera – otwornice Warunki środowiskowe - temp wody 18-35 C - w zatoce perskiej zimna woda zimą 13-14 C - zasolenie 27-40% - woda czysta bez zawiesin - twarde dno - nie mogą żyć poza wodą dłużej niż 2- 3 godz. - Szelf strefy tropikalnej i subtropikalnej - Nierównomierny rozkład prądów morskich - Indopacyfik, Bermudy, Morze Sargassowe, Wybrzeża Florydy, Płn. Część Morza Czarnego - Lophelia – zimnolubna; głęboko Rodzaje raf - przybrzeżna - barierowa – oddzielona laguną - platformowa - pierścieniowa (atol) – pierścień wokół laguny (płytka zatoka) - największa rafa – Wielka Rafa Koralowa (barierowa)
Rafa wokół Nowej Kaledonii - 400 gat. Koralowców, ryby, mięczaki, ptakià Park Narodowy Atole - Atol jest typem płaskiej wyspy koralowej położonej na oceanie, składającej się z rafy koralowej w kształcie pierścienia otaczającego centralną depresję. Depresja ta nazywana laguną może być częścią wyłonionej wyspy, stanowić niewielki, lecz odrębny zbiornik wodny lub też być połączona z morzem. Nazwę atol spopularyzował Karol Darwin.
Atol powstaje na skutek przyrastania rafy koralowej wokół wyspy wulkanicznej. Rafę koralową tworzą miliony żywych organizmów - polipów. Obumierające polipy pozostawiają po sobie wapienne szkielety stanowiące zwartą strukturę. Wraz z upływem czasu, pod wpływem ciężaru wapiennego pierścienia wyspa obniża się i stopniowo zanurza w wodzie. Pierścień pozostający ponad powierzchnią ulega erozji. Jednym z jej produktów jest piasek, na którym mogą rozwijać się rośliny. Szczątki roślin tworzą glebę i w ten sposób wyspa rozrasta się. Po zewnętrznej stronie atolu tworzy się kształtowana przez fale plaża. Opada ona stromo ku głębinie. Plaże od strony laguny są znacznie szersze, a woda przeważnie płytka.
Słowo atol wywodzi się z oficjalnego języka Malediwów. Faktem jest, iż właśnie na Malediwach, można znaleźć największe atole. Ich występowanie ograniczone jest prawie wyłącznie do Oceanów Spokojnego i Indyjskiego. W basenie Oceanu Atlantyckiego atoli jest niewiele.
- często 50 – 60 km !! - często na Pacyfiku - najwiekszy Archipelag - średnia głębokośc 30 – 50 km
Pochodzenie atoli 1 – odpowiedni układ gór sprzyja ich powstawaniu 2 – Layll – związane z zatopionymi kalderami wulkanicznymi 3 – Murray – podnoszenie się dna; rozwój korali i rozrastanie się rafy na zewnątrz 4- darwin - papugoryby niszczą rafy
zagrożenia raf - ulewy – nie lubią wodyy słodkiej - ogryzanie przez ryby, wiercenie korytarzy - zamulanie iłem i piaskiem - wysłodzenie , zamulenie wód - namorzyn dusi korale - atak rozgwiazdy
Antropogeniczne: - połowy – metodami klasycznymi i dynamitem - zaraza ‘oliwna’ – substancje ropopochodne - turystyka i nurkowanie - wytopienie wapienia - Biała zaraza – eliminuje glony na skutek szoku termicznego; blednięcie korali, - Emisja CO2 – wzrost zakwaszenia; spadek pHà rozpuszczenie aragonituàzmiany szkieletu - Zmiany klimatu
Namorzyny – Mangrowe Namorzyny (lasy namorzynowe, mangrowia) – wiecznie zielone lasy w strefie międzyzwrotnikowej znajdujące się w zasięgu pływów morskich. Jest to formacja ziemno-wodna, podczas przypływu zalewana jest wodą morską (widoczne są wtedy tylko korony drzew), podczas odpływu odsłania się powierzchnia gruntu. Szczególnie bujna roślinność namorzynowa porasta zabagnione ujścia rzek. Lasy namorzynowe należą do najbogatszych ekosystemów Ziemi – najbardziej złożonych i charakteryzujących się największą produkcją biologiczną. Tu znajdują się siedliska wielu gatunków zagrożonych. Lasy te odgrywają istotną rolę w procesie lądowacenia, bowiem plątanina korzeni zatrzymuje niesiony przez rzeki materiał i powoduje jego osadzanie, pnie i gałęzie chronią z kolei przed erozyjnym działaniem fal morskich. Korzenie zatrzymują także zawiesiny i zanieczyszczenia spływające z lądu, przez co oczyszczają wody morskie i chronią przed szkodliwymi wpływami wrażliwe, przybrzeżne rafy koralowe. Fauna W koronach drzew gnieżdżą się liczne ptaki, korzenie oblepione są małżami, jest to teren żerowania drapieżników (węży, krokodyli, tygrysów). Lasy te stanowią miejsce schronienia dla narybku, żerowisko małp, jeleni, nadrzewnych krabów. Szata roślinna Budowana jest głównie przez słonoroślowe drzewa i krzewy, które przystosowały się do ruchomego podłoża i zalewania słoną wodą (m.in. wykształcając korzenie podporowe i oddechowe). Lasy te budowane są przez ok. 70 gatunków roślin należących do kilkunastu rodzin, przede wszystkim rodziny korzeniarowatych. Występują tu również palmy, hibiskusy, ostrokrzewy, a także przedstawiciele rodzin ołownicowatych, akantowanych, bobowatych i mirtowatych. Rosną tu zarówno płożące się krzewinki, jak i okazałe, dorastające 60 m, wysokopienne drzewa. Zagrożenia i ochrona
Mimo roli jaką namorzyny pełnią w środowisku, jest to formacja silnie zagrożona. Lasy zastępowane są przez saliny (zakłady przemysłowe wytwarzające sól przez odparowanie wody morskiej), stawy hodowlane, dzielnice zabudowy mieszkaniowej i rekreacyjnej, instalacje portowe. Namorzyny ulegają przekształceniom i degradacji z powodu zanieczyszczeń środowiska, zaburzeń równowagi między wodą słodką, a słoną. Ochrona tych lasów została spopularyzowana po wielkim tsunami na Oceanie Indyjskim w 2004 roku. W miejscach, gdzie lasy namorzynowe były zachowane, zadziałały jak bariera pochłaniająca energię fali i zarówno straty materialne, jak liczba ofiar były na takich obszarach mniejsze. Występują między innymi w Afryce i Australii.
- formacja międzyzwrotnikowych wiecznie zielonych lasów - słonorośla (halofity) - wysokie ciśnienie osmotyczne w komórkah - na płaskich, bagnistych , piaszczystych - w strefie pływów - zbyt niska temperatura lub dopływ wód rzecznych hamuje powstawanie raf - namorzyny nie lubią fal tak jak rafy koralowe - „zjadają rafy koralowe” – duszą je szczątkami - Indopacyfik - Namorzyny zachodnie – Atlantyk , Afryka, Ameryka, 3 rodziny 4 gatunki - Namorzyny wschodnie – Indopacyfik – 8 rodzin 23 gatunki - Brak gatunków wspólnych - Na północ – Wyspy Japońskie, Izrael Warunki środowiskowe - wahania zasolenia (pływy, nasłonecznienei) - duże wahania pH i stężenia tlenu (rozkład w temperaturze) - strefowość pionowa i pozioma - najdalej wysunięte w morze - korzenie podporoweà przepływ wody w czasie pływów - „pozorna żyworodność” – rożlina nie zrzuca nasion do wody, nasiona kiełkują na roślinie, opadają i wbijaja się w muliste dno - korzenie oddechowe – zdrewniałe i rozgałęzioneà pneumatofory - na korzeniach i pniach ; ślimaki, małże, pąkle, à układ piętrowy - na powierzchni mułuà pąkle , gąbki, ukwiały - gady ptaki - namorzyny osłaniają brzeg i ułatwiają lądowienie - jeden z najbardziej produktywnych ekosystemów - liście wchodzą w skład detryturowego łańcucha pokarmowegoà w Polsce są namorzyny Estuarnia - Estuarium (z łaciny aestuarium = droga morska) nazywamy poszerzone, lejkowate ujście rzeki, powstałe w wyniku działania pływów morskich.
Przypływy i odpływy działają erozyjnie, wydzierając w stronę morza akumulowany przez rzekę materiał i w związku z tym poszerzają ujście rzeki, jednocześnie uniemożliwiając utworzenie się delty z materiału akumulowanego z biegiem rzeki.
Estuaria dzielą się na otwarte (uchodzące do otwartego morza) i przegrodzone (czyli uchodzące do zamkniętej laguny).
- raf y i namorzyny - ujście rzeki - rozszerzenie lejkowate ujście rzeki - strefa ujściowa cieku do morza lub częściowo odcięty zbiornik - skrajnie stresowe warunki środowiskoe - wg. Oduma estuaria to wszystkie ekosystemy przybrzeżne Zalew - Zalew - zbiornik wodny, dość płytki, utworzony w wyniku trwałego zalania określonego obszaru wodą. Posiada dwa podstawowe znaczenia:
* płytka zatoka o wąskim wylocie, powstała przed odcięcie szeroko kiedyś otwartej zatoki przez mierzeję, połączona z morzem cieśninami i rynnami. Zalew zazwyczaj zasilany jest wodami rzecznymi, ale w czasie sztormów również przez wodę morską. * jezioro sztucznie utworzone poprzez spiętrzenie cieku wodnego, o ile jego powierzchnia znacznie wykracza poza koryto cieku i jego dolinę, czyli zajmuje tereny zalane daleko poza jej brzegami.
... |
Menu
|