|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
Wykład 4
LEASING (Krajowy Standard Rachunkowości nr 5 Leasing, najem, dzierżawa, MSR 17 Leasing)
1. Definicje głównych pojęć (na podstawie KSR 5): Umowa leasingu – umowa zawarta na czas oznaczony, na mocy której jedna ze stron, zwana „finansującym” (leasingodawca), oddaje do odpłatnego używania drugiej stronie, zwanej „korzystającym” (leasingobiorca) przedmiot leasingu, którym są składniki aktywów, jak np. nieruchomości, urządzenia, maszyny, środki transportu, wartości niematerialne i prawne. Umowami leasingu w rozumieniu Standardu (KSR 5) są również umowy najmu i dzierżawy. W zakres umowy leasingu mogą również wchodzić dodatkowe świadczenia związane z przedmiotem leasingu, jak np. utrzymanie lokali w stanie zdatnym do użytku (np. ogrzewanie, oświetlenie, woda, funkcjonowanie wind, utrzymanie czystości, ochrona) lub zapewnienie serwisu technicznego, oddanych w leasing maszyn i urządzeń. Wartość końcowa przedmiotu umowy leasingu – kwota, jaką strona umowy zgodnie ze swoimi przekonaniami, mogłaby uzyskać obecnie za składnik aktywów stanowiący przedmiot umowy leasingu, uwzględniając jego wiek i stan, jaki będzie on reprezentował na koniec okresu jego ekonomicznej użyteczności. Okres ekonomicznej użyteczności – czas, przez który – według przewidywań – dany składnik aktywów będzie użytkowany. Może być on także mierzony liczbą jednostek produkcji lub podobnych pożytków, które według przewidywań można uzyskać z użytkowania danego składnika aktywów. Gwarantowana wartość końcowa – całość lub część wartości końcowej przedmiotu umowy, której uzyskanie przez finansującego jest umownie zagwarantowane przez korzystającego lub stronę trzecią zdolną finansowo do realizacji gwarancji. Niegwarantowana wartość końcowa – całość lub część wartości końcowej przedmiotu umowy, której uzyskanie przez finansującego nie jest umownie zagwarantowane. Opłaty leasingowe – opłaty wnoszone przez okres leasingu, do uiszczenia których korzystający jest lub może być w myśl umowy leasingu obowiązany, z wyłączeniem kosztów usług i podatków pokrywanych przez finansującego i mu zwracanych, jak również: (a) w przypadku korzystającego – ewentualna opłata końcowa, gwarantowana przez korzystającego lub podmiot powiązany z korzystającym, (b) w przypadku finansującego – ewentualna wartość końcowa przedmiotu leasingu, gwarantowana finansującemu przez korzystającego lub podmiot powiązany z korzystającym lub niezależną stronę trzecią zdolną finansowo do realizacji gwarancji. Opłata wstępna (opłata inicjalna) – opłata uiszczana przez korzystającego na rzecz finansującego w momencie rozpoczęcia leasingu, służąca pokryciu określonej części wartości przedmiotu leasingu. Opłaty podstawowe – opłaty wnoszone przez korzystającego na rzecz finansującego w okresie leasingu za prawo do używania przedmiotu umowy. Opłata końcowa – opłata wnoszona przez korzystającego po momencie zakończenia leasingu, stanowiąca cenę, za jaką korzystający nabywa przedmiot umowy leasingu. Warunkowa opłata leasingowa – ta część opłat leasingowych, których kwota nie jest stała, ale zależy od przyszłych czynników, innych niż upływ czasu (np. udziału w przychodach ze sprzedaży, przyszłego stopnia zużycia przedmiotu umowy, przyszłych indeksów cen, przyszłych rynkowych stóp procentowych). Stopa procentowa leasingu – stopa dyskontowa aktualna na moment rozpoczęcia leasingu, powodująca, że łączna wartość bieżąca (zdyskontowana) opłat leasingowych i niegwarantowanej wartości końcowej równa się sumie wartości godziwej przedmiotu leasingu oraz wszelkich początkowych kosztów bezpośrednich poniesionych przez finansującego. Początkowe koszty bezpośrednie – koszty, które nie zostałyby poniesione, gdyby umowa leasingu nie została zawarta, przy czym koszty te można bezpośrednio przypisać do umowy i działań zmierzających do jej zawarcia; nie obejmują one kosztów poniesionych przez producenta lub pośrednika. W przypadku finansującego początkowe koszty bezpośrednie stanowią np. prowizje pośredników, opłaty za czynności prawne i inne związane z negocjacją umowy. W przypadku korzystającego początkowe koszty bezpośrednie obejmują m.in. opłatę za zawarcie umowy. Początkowe koszty bezpośrednie nie mogą zawierać kosztów ogólnych zarządu, kosztów sprzedaży lub marketingu, jak również kosztów finansowania zakupu przedmiotu leasingu. Inwestycja leasingowa brutto – suma należnych finansującemu opłat leasingowych wynikających z umowy leasingu finansowego (z wyłączeniem warunkowych opłat leasingowych) oraz ewentualnej niegwarantowanej wartości końcowej przypadającej na rzecz finansującego. Inwestycja leasingowa netto – inwestycja leasingowa brutto zdyskontowana za pomocą stopy procentowej leasingu. Niezrealizowane przychody z leasingu finansowego – różnica między inwestycją leasingową brutto a inwestycją leasingową netto. Leasing zwrotny – leasing polegający na sprzedaży składnika aktywów i jednoczesnym przejęciu w leasing tego składnika aktywów.
2. Rodzaje leasingu W rachunkowości wyróżnia się dwa rodzaje leasingu: leasing finansowy i leasing operacyjny. Kryterium podziału – zakres, w jakim ryzyko i korzyści z posiadania przedmiotu leasingu przypadają w udziale leasingodawcy, a w jakim leasingobiorcy. Ryzyko – „możliwość poniesienia strat z powodu niewykorzystania zdolności produkcyjnych, utraty przydatności technicznej lub zmian poziomu osiąganego zwrotu, spowodowanych zmianami warunków ekonomicznych” Korzyści (pożytki) – „oczekiwanie zyskownego funkcjonowania składnika aktywów przez ekonomiczny okres użytkowania oraz oczekiwanie na zysk wynikający ze wzrostu jego wartości lub realizacji wartości końcowej” (MSR 17 pkt 7) Leasing finansowy – następuje przeniesienie w zasadzie całego ryzyka i korzyści z tytułu posiadania przedmiotu leasingu na leasingobiorcę. Ostateczne przeniesienie tytułu prawnego może, lecz nie musi nastąpić. Leasing operacyjny – nie następuje przeniesienie w zasadzie całego ryzyka i korzyści z tytułu posiadania przedmiotu leasingu na leasingobiorcę.
Jeśli umowa leasingu spełnia co najmniej jeden z następujących warunków, to jest klasyfikowana jako umowa leasingu finansowego: 1) „przenosi własność przedmiotu umowy na korzystającego po zakończeniu okresu, na który została zawarta, 2) zawiera prawo do nabycia przedmiotu umowy przez korzystającego, po zakończeniu okresu na jaki została zawarta, po cenie niższej od jego wartości rynkowej z dnia nabycia, 3) okres, na jaki umowa leasingu została zawarta, odpowiada przeważającej części przewidywanego okresu ekonomicznej użyteczności przedmiotu leasingu, przy czym nie może być on krótszy niż 3/4 tego okresu, 4) suma opłat leasingowych, pomniejszonych o dyskonto, ustalona na moment rozpoczęcia leasingu i przypadająca do zapłaty w okresie obowiązywania umowy, przekracza 90% wartości rynkowej przedmiotu umowy na ten dzień. (…), 5) zawiera przyrzeczenie finansującego do zawarcia z korzystającym kolejnej umowy o oddanie w odpłatne używanie tego samego przedmiotu lub przedłużenie umowy dotychczasowej, na warunkach korzystniejszych od przewidzianych w dotychczasowej umowie, 6) przewiduje możliwość wypowiedzenia umowy, z zastrzeżeniem, że wszelkie powstałe z tego tytułu koszty i straty poniesione przez finansującego pokrywa korzystający, 7) przedmiot umowy został dostosowany do indywidualnych potrzeb korzystającego. Bez wprowadzania w nim istotnych zmian może on być używany wyłącznie przez korzystającego.” (Krajowy Standard Rachunkowości nr 5 „Leasing, najem, dzierżawa”, pkt III.2) Jeśli umowa leasingu nie spełnia żadnego z wyżej wymienionych warunków to jest klasyfikowana jako umowa leasingu operacyjnego.
Przykłady:
Przykład 1 Spółka Alfa (korzystający) zajmująca się działalnością produkcyjną zawarła umowę leasingu finansowego na 3 lata ze spółką Beta (finansujący) zajmującą się działalnością usługową. Przedmiotem umowy jest maszyna o wartości 60000. Harmonogram opłat: opłata wstępna 7000, opłata podstawowa przypadająca na każdy rok umowy – 19000, opłata końcowa 3000 (umowa leasingu zapewnia przeniesienie własności przedmiotu na korzystającego po upływie okresu, na który została zawarta). Maszyny będą amortyzowane metodą liniową przez okres 4 lat. Zaksięguj operacje gospodarcze związane z umową leasingu w księgach korzystającego i finansującego. Do podziału opłaty podstawowej na część kapitałową i odsetkową wykorzystano funkcję IRR, IRR = 6,304230%
Rok trwania umowy Zobowiązanie BO Opłata leasingowa Część kapitałowa Część odsetkowa Zobowiązanie BZ 1 2 3 4 (3 – 5) 5 (2xIRR) 6 (2 – 4) 0 Moment rozpoczęcia okresu leasingu 60 000,00 7 000,00 (opłata wstępna) 7 000,00 0 53 000,00 1 53000,00 19000,00 15658,76 3341,24 37341,24 2 37341,24 19000,00 16645,92 2354,08 20695,32 3 20695,32 19000,00 17695,32 1304,68 3000,00 Moment zakończenia okresu leasingu 3 000,00 3 000,00 3 000,00 0 ... |
Menu
|