|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
20101219
Dobre pomysły na edukację przez całe… Uwarunkowania rozwoju edukacji w Polsce Redaktor: Prof. Stefan M. Kwiatkowski 16.12.2010. Odpowiedź na pytanie „Czy idziemy w dobrym kierunku?” w odniesieniu do edukacji wymaga określenia współrzędnych punktu, do którego zmierzamy. W praktyce trudno mówić o jednym punkcie, proponuję więc wprowadzenie pojęcia „zbioru punktów docelowych”. Dotarcie do dowolnego punktu tego zbioru można będzie już uznać za sukces. Cały czas pozostaje jednak problem zdefiniow ania ow ego zbioru. Pomocne w tym zakresie mogą być prognozy gospodarcze i społeczne, których spełnienie zależy od funkcjonow ania systemu edukacji. T akie ujęcie nie sprowadza edukacji do instrumentu pozwalającego wyłącznie na realizację szeroko rozumianych celów gospodarczospołecznych, ale zw raca uwagę, że rów nolegle z celami indyw idualnymi (w dużej mierze autotelicznymi), należy uw zględniać cele zbiorowe. Rodzi się w tej sytuacji pytanie o w izję rozwoju kraju i o pożądany jego stan w perspektyw ie co najmniej 10letniej. Ten okres obejmuje czas nauki w szkołach ponadgimnazjalnych i czas trw ania studiów . W brew powszechnym opiniom o nieokreśloności i losowości zdarzeń prow adzących nas do przyszłości, w arto zw rócić uw agę na fakt, iż prognozy w wielu dziedzinach są oparte na analizach kierunków rozw oju techniki i technologii, a te nie zmieniają się w sposób przypadkow y. Zmiany, o których mow a, rodzą się najpierw jako koncepcje teoretyczne poddawane w eryfikacjom empirycznym w laboratoriach, a następnie są testow ane w ograniczonej skali w przemyśle. Trzeba zatem sięgnąć do opinii twórców , w ynalazców , eksperymentatorów , ale też praktyków gospodarczych. Na tej podstaw ie można prognozow ać przyszłe rozwiązania technologiczne, a w dalszej kolejności zastanaw iać się, jakich kw alifikacji będzie w ymagało ich w drożenie. Drugim źródłem umożliw iającym prognozy są analizy zmian w strukturze zaw odowej ludności w krajach zaw ansow anych technologicznie – stosujących na co dzień technologie, które dla nas są jeszcze niedostępne. Z dużym prawdopodobieństwem można przew idyw ać, że pójdziemy tą samą drogą – jeżeli chcemy uczestniczyć w globalnie rozumianym procesie produkcji i usług. Oczywiście zarysow ane jedynie podejście można rozw ijać i uszczegóław iać z myślą o wspomnianym edukacyjnym zbiorze punktów docelow ych. Przyw ołane prognozy, sprow adzające się do przew idywania popytu na pracę, są od pew nego czasu w Polsce marginalizowane. A to w łaśnie ich w yniki mogą stanow ić podstaw ę do stw orzenia strategii rozw oju systemu edukacji. T akie nadzieje środowisko edukacyjne w iązało z pracami Międzyresortow ego zespołu ds. prognozowania popytu na pracę, który niestety został rozw iązany wraz z likwidacją Rządowego Centrum Studiów Strategicznych, w ramach którego funkcjonow ał. Jest to tym bardziej zdumiewające, że w Europie obserw ujemy dynamiczny rozwój studiów i badań dotyczących przyszłości. Przewidyw ania popytu na pracę są punktem wyjścia do tworzenia now oczesnego systemu poradnictw a, czy też inaczej – doradztw a zaw odowego. Doradcy zaw odowi powinni służyć radą zarów no młodzieży stojącej przed w yborem szkoły ponadgimnazjalnej, a później kierunku studiów , jak i dorosłym w obliczu konieczności zmiany stanow iska pracy. Dzisiejsze w ybory młodzieży są mało racjonalne. Po gimnazjum zdecydowana większość uczniów decyduje się na naukę w szkołach o charakterze ogólnym – w liceach ogólnokształcących i liceach profilow anych (te ostatnie mimo ukierunkow anych zaw odowo bloków treści nie są szkołami zaw odow ymi). Taka sytuacja, utrzymująca się od kilkunastu lat, jest niezgodna z potrzebami rynku pracy, a także z tendencjami obserwow anymi w krajach Unii Europejskiej. Jest to, między innymi, rezultat braku doradców zawodow ych w gimnazjach, niezdecydowania i odraczania decyzji edukacyjno zawodow ych do czasu zdobycia matury. Jednak rów nież po uzyskaniu św iadectwa dojrzałości w ybory – tym razem kierunku studiów – mają mało wspólnego z rzeczyw istością gospodarczą. Otóż blisko 80% maturzystów decyduje się na w ybór kierunków humanistycznych i społecznych. Tylko ok. 20% rozpoczyna studia na kierunkach ścisłych i technicznych. T o kolejny już efekt niewłaściw ie funkcjonującego systemu doradztw a zawodow ego, a także braku w śród kandydatów na studia w iedzy o rynku pracy. Do tego dochodzi niechęć do podejmow ania pracy w czasie w akacji i innych przerw w nauce. Gdzie zatem młodzież ma zdobywać informacje o zaw odach i w arunkach przyszłej pracy, w jaki sposób może identyfikować w łasne zainteresowania i predyspozycje? T o kolejne pytania zw iązane z przyszłością edukacji w naszym kraju. Odpow iedź na nie prow adzi do doradcy zawodow ego (właściw ie eurodoradcy), do pracodaw ców, którzy mogliby oferow ać uczniom pracę okresową, do nauczycieli i rodziców , którzy wspólnie mogliby tworzyć klimat sprzyjający zdobyw aniu w ybranych kwalifikacji zaw odow ych już w trakcie nauki w gimnazjum, a później w liceum: ogólnokształcącym lub profilowanym. T ytułowe uw arunkow ania rozwoju edukacji w Polsce są związane także z dw oma rozw iązaniami, które stopniow o są w prowadzane zarówno w systemie szkolnym, jak i pozaszkolnym. Pierwsze z nich to standardy kwalifikacji zaw odowych, które są rodzajem norm w ymagań rynkow ych. Standardy opracowuje się na podstaw ie badań prow adzonych w przedsiębiorstwach. Prezentują w ięc punkt w idzenia www.edunews.pl/index2.php?option=c… 1/3 20101219 Dobre pomysły na edukację przez całe… pracodawców , czyli osób tworzących now e miejsca pracy. Przypomnijmy w tym miejscu, że strukturę standardu tworzą: » podstawy praw ne wykonywania zaw odu, » syntetyczny opis zawodu, » w ykaz stanowisk pracy przyporządkow any przyjętym poziomom kw alifikacji, » lista zadań zawodow ych, » w ykaz składowych kw alifikacji zawodow ych, » zbiory umiejętności, w iadomości i cech psychofizycznych skorelow ane z pięcioma poziomami kw alifikacji i czterema grupami kw alifikacji. Drugie w prowadzane rozwiązanie to Krajowe Ramy Kw alifikacji będące swoistą odpow iedzią na ustanow ione 23 kwietnia 2008 r. przez Parlament Europejski i Radę Europejskie Ramy Kw alifikacji. Propozycja krajow ych ram została opracowana na ośmiu poziomach efektów uczenia się. Koncepcja ram kwalifikacji bazuje na wcześniej zidentyfikow anych kw alifikacjach zawodow ych (standardy), przypisując im – w w yniku walidacji – odpow iednie poziomy. Standardy kw alifikacji zawodow ych i krajow e ramy kw alifikacji umożliwiają odmienne niż dotąd spojrzenie na edukację. Położenie nacisku na kw alifikacje (standardy) sprzyja rozpatrywaniu kształcenia w kategoriach efektów uczenia się (ramy). Dzięki temu na drugi plan przesuw ają się miejsce i czas osiągnięcia kwalifikacji, a na pierw szy w ychodzi zdolność do ich potw ierdzenia. W ten sposób integruje się kształcenie formalne, nieformalne i pozaformalne, czyniąc je równopraw nymi elementami uczenia się przez całe życie. Przechodząc do syntezy, warto podjąć próbę zdefiniow ania podstaw ow ych zadań, które stoją przed edukacją, a szerzej rzecz ujmując, w arunkują jej racjonalny rozwój. Zaliczam do nich: 1. Opracowanie prognoz popytu na pracę (lata 2010–2020). 2. W yrów nanie szans edukacyjnych uczniów rozpoczynających naukę w szkole podstaw owej. 3. Upow szechnienie doradztw a zaw odow ego w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych. 4. W prowadzenie systemu doradztwa zaw odowego dla dorosłych. 5. Pow iązanie szkół zaw odowych z zakładami pracy i z uczelniami w yższymi (wymiana w ykładow ców – nauczycieli, korzystanie z infrastruktury technicznej uczelni, staże i praktyki dla nauczycieli, praktyki dla uczniów ). 6. Uelastycznienie (przy w spółudziale pracodawców ) struktur szkolnych i uczelnianych: » umożliw ienie zdobyw ania i potwierdzania w szkołach i uczelniach składow ych kw alifikacji (elementów kw alifikacji „pełnych”), » w prowadzenie krótkich form kształcenia na studiach licencjackich – inżynierskich (dla absolw entów szkół policealnych, absolwentów liceów profilowanych i techników , a także dla pracow ników o wysokich kw alifikacjach zaw odow ych), » integrację uczelni w yższych ze środowiskiem lokalnym (tematy prac licencjackich – inżynierskich, magisterskich i doktorskich odpow iadające potrzebom regionu; przepływ w ykładow ców do firm i pracowników firm do uczelni – staże, praktyki). T o tylko kilka zadań, od których można rozpocząć modernizację systemu edukacji. Rów nolegle z ich realizacją powinien być doskonalony proces kształcenia, czyli: cele, treści, formy, metody, środki dydaktyczne i sposoby oceny efektów uczenia się. Należy bowiem pamiętać, że w w ielu przypadkach skoncentrow anie się na rezultacie prowadzi do lekcew ażenia procesu. Tymczasem z praktyki edukacyjnej w iadomo, że właściw ie prow adzony proces może przynosić pozytyw ne efekty odroczone w czasie. Efekt uczenia się (ramy) jest istotny, ale nie pow inien być celem samym w sobie. Prof. dr hab. Stefan M. Kwiatkowski jest przewodniczącym Komitetu Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademi Nauk. Niniejsza wypowiedź pochodzi z pubikacji: Edukacja dla rozwoju / [red. Jan Szomburg, Piotr Zbieranek]; Polskie Forum Obywatelskie Gdańsk : Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, 2010. (Wolność i Soidarność ; nr 22) Do ulubionych (6) | Zacytuj | Odsłon: 115 Komentarze (1) 1 Dodane przez Wiesław Mariański , w dniu 19122010 12:31 "w prow adzenie krótkich form kształcenia na studiach licencjackich inżynierskich (dla absolw entów szkół policealnych, absolw entów liceów profilowanych i techników , a także dla pracowników o wysokich kwalifikacjach zaw odowych" Bardzo podoba mi się ten postulat. Dotychczasow y system kształcenia zaw odow ego dla młodzieży i dla dorosłych jest bardzo czasochłonny. Szczególnie gdy ktoś chce lub musi szybko zmienić sw ój zaw ód. Inny aspekt, to kształcenie umiejętności uniw ersalnych pracownika, przydatnych i koniecznych w w ykonyw aniu każdego zawodu. Moja osobista refleksja: ilekroć mam spotkać się z pierw szy raz z absolw entem politechniki lub wyższej szkoły czegoś, zastanawiam się czy znów będę miał do czynienia z człow iekiem nieudolnym i prymityw nym. Niestety, coraz rzadziej bywam mile rozczarow any. Mojemu badaniu podlegają następujące umiejętności i postawy uniwersalne: www.edunews.pl/index2.php?option=c… 2/3 20101219 Dobre pomysły na edukację przez całe… elementarna kultura osobista język ciała sposób wysławiania się, słow nictw o praw idłow a komunikacja dziw ienie się zadawanie pytań robienie notatek rozumow anie poprzez analogię w czuwanie się proaktywność prowadzenie dialogu, sporu sposób rozmaw iania przez telefon i pisania emaili sposób sprzedaży: siebie, sw ojej firmy, produktu Tylko zalogowani użytkownicy mogą komentow ać materiały . Proszę zaloguj się lub zarejestruj. Powered by AkoComment Tweaked Special Edition v.1.4.6 AkoComment © Copyright 2004 by Arthur Konze www.mamboportal.com All right reserved Zamknij okno www.edunews.pl/index2.php?option=c… 3/3 |
Menu
|