uslugi transportowe poprawne aga, Szkoła

ZNACZENIE, USLUG TRANSPORTOWYCH DLA GOSPODARKI

Pojęcia, klasyfikacje, cechy

Transport jest nieodłącznym elementem życia społecznego i działalności gospodarczej. W szerokim, funkcjonalnym ujęciu pojecie to odnosi do przemieszczania osób, przedmiotów i wiadomości. W polskiej literaturze przedmiotu utrwaliło się wieloaspektowe ujmowanie transportu, tj.:

·         Transport w znaczeniu czynnościowym (fizyczne przemieszczanie),

·         Transport w znaczeniu podmiotowym (działalność wyodrębniona technicznie, organizacyjnie i ekonomicznie z innych działalności)

·         Transport w znaczeniu rzeczowym (wyposażenie rzeczowe transportu, tj. infrastruktura i suprastruktura)

We współczesnym rozumieniu transportu można pominąć aspekt podmiotowy, który zawęża zakres tego pojęcia do przedsiębiorstw transportowych, a tym samym pomija przemieszczanie transportem indywidualnym, gospodarczym czy wewnątrzzakładowym. Najogólniej, zatem ujmując, transport jest działalnością mająca na celu przemieszczanie osób, przedmiotów i wiadomości w przestrzeni za pomocą specjalnych urządzeń.

Do podstawowych czynności spedycyjnych należą:

·         Poradnictwo spedycyjne,

·         Odbiór przesyłki od klienta i przekazanie odbiorcy,

·         Przygotowanie ładunku do przewozu,

·         Konsolidacja i de konsolidacja przesyłek,

·         Zawieranie umów o przewóz, składowanie, rzeczoznawstwo, kontrole oraz świadczenie innych czynności na rzecz ładunku,

·         Sporządzanie i kompletowanie dokumentów transportowych,

·         Ubezpieczenie ładunku, zgłoszenie do kontroli celnej, monitorowanie przebiegu procesu transportowego oraz przekazywanie zleceniodawcy informacji z tym związanych.

Zakres czynności uznanych za spedycyjne poszerza się wraz z rozwojem transportu, organizacji strefy dystrybucji potrzeb i preferencji klientów czy tez zmian w warunkach dostaw. Jednocześnie, wraz z rozwojem logistyki i wzrostem zapotrzebowania na usługi kompleksowe, wykształcają się nowe pojęcia, jak np. operator transportowy, operator transportu multimodalnego, operator logistyczny, które nie są pojęciami substytucyjnymi dla spedycji. Przez pojecie operator transportowy rozumie się „ … osobę odpowiedzialna za przewóz ładunków, bezpośrednio lub z wykorzystaniem osób trzecich”, natomiast określenie operator transportu multimodalnego oznacza „ … osobę, która zawiera umowę o transport multimodalny i przyjmuje pełną odpowiedzialność za jej wykonanie, jako przewoźnik lub operator transportowy”. Pojecie operator logistyczny ma, spośród analizowanych, zakres najszerszy. Integruje on sferę produkcji i dystrybucji, w tym transport.

System klasyfikacji transportu jest bardzo rozbudowany. Podstawowym podziałem transportu jest klasyfikacja pionowa, która dzieli transport na gałęzie (kolejowy, lotniczy, morski, rurociągowy, samochodowy, wodny śródlądowy), wyróżnione z powodu odmienności drogi i techniki poruszanie się po niej oraz klasyfikacja pozioma, która uwzględnia różnorodne kryteria podziału. Za podstawowe uznaje się następujące klasyfikacje:

·         Z punktu widzenia przedmiotu przewozu: transport osób, transport ładunków;

·         Z punktu widzenia obszaru i zasięgu działania: transport międzynarodowy (kontynentalny, międzykontynentalny), transport krajowy (osiedlowy, międzyosiedlowy, regionalny, międzyregionalny, aglomeracyjny, miedzy aglomeracyjny, miejski, podmiejski);

·         Z punktu widzenia organizacji przewozów: transport bezpośredni, transport pośredni (łamany, multimodalny, intermodalny);

·         Z punktu widzenia celu działania: transport zarobkowy, transport niezarobkowy (na własne potrzeby);

·         Z punktu widzenia kryterium organizacyjno-funkcjonalnego: transport regularny, transport nieregularny;

·         Z punktu widzenia form własności: transport państwowy, transport spółdzielczy, transport komunalny (samorządowy, municypalny), transport prywatny;

·         Z punktu widzenia prawno-organizacyjnego: transport publiczny, transport prywatny (indywidualny, gospodarczy).

Elementem składowym systemu klasyfikacyjnego transportu jest tzw. Partycja. Jest to podział każdej gałęzi transportu na jej elementy składowe umożliwiające przewóz.

Spedycja także klasyfikowana jest według rożnych kryteriów. Najczęściej przyjmowanymi kryteriami są:

·         Rodzaj użytego środka transportu: spedycja samochodowa, kolejowa, morska, wodna śródlądowa, lotnicza;

·         Miejsce wykonywania usług spedycyjnych: spedycja miejska, wiejska, portowa, dworcowa, targowo-wystawowa;

·         Faza procesu transportowego: spedycja nadania, odbioru, przemieszczania;

·         Rodzaj obsługiwanych ładunków: spedycja ładunków masowych, drobnicowych itp.;

·         Zasięg i obszar działania: spedycja miejscowa, rejonowa, krajowa, międzynarodowa;

·         Zakres świadczeń usług (aspekt prawno-organizacyjny): spedycja publiczna, własna.

Współcześnie spedytorzy przyjmują na siebie także odpowiedzialność przewoźnika (przedsiębiorstwo spedycyjno-transportowe), a często występują również w roli pośrednika w usługach transportowych.

Transport stanowi istotny element gospodarki światowej, determinujący poziom jej rozwoju w ujęciu globalnym, a także decydujący o roli państw i ugrupowań gospodarczych w międzynarodowym podziale pracy. Powszechnie określany jest, jako system nośny czy krwioobieg gospodarki, przez co podkreśla się jego role, jako warunkującą wszelką inną działalność.

Znaczenie transportu odzwierciedlają spełniane przez niego, przedstawione niżej funkcje.

1.      Funkcja usługowa – transport służy zaspokojeniu potrzeb społecznych, gospodarczych, obronnych itp., przez co umożliwia działalność produkcyjna, dystrybucyjna, konsumpcyjna, korzystanie z dóbr kultury, miejsc kultu religijnego i rekreacji, a także utrwalanie więzi rodzinnych towarzyskich, itp.

2.      Funkcja stymulująca – transport pobudza procesy produkcyjne poprzez zapewnienie właściwej obsługi sfery zaopatrzenia i zbytu, a także sprawny i terminowy dowóz pracowników do miejsc pracy, aktywizuje Zycie społeczno-kulturalne i polityczne;

3.      Funkcja dochodowa – transport, jako produkcyjny dział gospodarki narodowej wytwarza produkt krajowy brutto, a także współtworzy jego wartość pełniąc funkcje usługową na rzecz innych działów gospodarki narodowej;

4.      Funkcja integracyjna – transport przyczynia się do integracji państwa i społeczeństwa w wymiarze gospodarczym, kulturowym, politycznym, religijnym, w układzie krajowym i międzynarodowym.

Motywacje wybory gałęzi transportu są bardzo zawile. Wybór gałęziowy jest następstwem oddziaływania wielu czynników reprezentujących indywidualne wartości i potrzeby poszczególnych użytkowników transportu. Są one adresowane do rożnych gałęzi, systemów i form przemieszczania się w obrębie zróżnicowanych struktur rynku usług transportowych. Są jednakże i takie przypadki, kiedy nie ma alternaty dla zaspokojenia potrzeby transportowej.

Literatura przedmiotu wyróżnia trzy czynniki określające zakres wolnego wyboru użytkownika transportu w przewozach ładunków. Są to:

·         Rozmiar przesyłki,

·         Odległość przewozu,

·         Rodzaj ładunku.

Rozmiar przesyłki jest uważany za najważniejszy z wymienionych czynników.

Podział przesyłek na małe, duże i bardzo duże, choć ma charakter względny, daje podstawę do oceny możliwości alternatywnych rozwiązań. Rozmiar przesyłki warunkuje jej techniczna podatność transportowa, decyduje o doborze środka transportowego, gałęzi transportu, organizacji i technologii prac przeładunkowych.

Drugim parametrem podziału rynku jest odległość przewozu. Poniżej pewnej odległości przewozu, najczesci3ej przyjmuje się w literaturze odległość do 100km, transport samochodowy uznawany jest za najbardziej efektywne rozwiązanie. Dla przewozów na odległość od 100km do kilku tysięcy kilometrów istnieje wiele realnych możliwości (samochód, kolej, żegluga śródlądowa, samolot, rurociąg, statek), natomiast dla odległości dłuższych – wybór staje się ograniczony (kolej, statek, samolot lub tylko statek, samolot)

Podobne zależności występują w odniesieniu do trzeciego czynnika, tj. rodzaju ładunku. Wolność wyboru gałęzi transportu jest zróżnicowana dla rożnych ładunków. Wynika to z ich podatności transportowej, czyli wrażliwości na warunki, czas trwania i skutki transportu. Rynek zgłasza wiele możliwości obsługi transportowej ładunków drobnicowych, masowych. W miarę wzrostu stopnia specjalizacji ładunku bądź obniżenia się zakresu jego podatności transportowej, ograniczone są możliwości wyboru. Dla przewozu towarów szybko psujących się lub wysokowartościowych na dłuższe odległości rozwiązaniem może być transport lotniczy. Ładunki niebezpieczne oraz ładunki wrażliwe na wstrząsy wymagają jak najmniejszej liczby przeładunków oraz spokojnej jazdy środka transportu.

Charakterystyka procesów produkcyjnych w usługach transportowych

Sektorowe usługi transportowe w danym kraju lub regionie realizowane są w ramach określonego systemu transportowego. System transportowy obejmuje swoim zakresem wszystkie elementy składające się na gałęzie transportowe, oraz powiązania, jakie zachodzą miedzy tymi gałęziami transportu (ich środkami transportowymi w szczególności) a innymi gałęziami, działami działalności gospodarki narodowej. Szczególnym przypadkiem systemu transportowego jest transport kombinowany, w którym efektywnie rozwinięty transport obejmuje większą liczbę nośników transportu, np. środki transportu kolejowego i środki transportu samochodowego lub środki ...