|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
Urządzenia i Instalacje Elektryczne-Opracowane
Podstawowe pojęcia 1 Struktura Krajowego Systemu Elektroenergetycznego Grupy odbiorców: Grupa V p < 40kW, zabezpieczenie przelicznikowe I N < 63A zasilane z sieci rozdzielczej nn napięciem U N = 0,4kV, Grupa IV – p > 40kW zabezpieczenia przelicznikowe I N > 63A, zasilane z sieci rozdzielczej nn napięcie U N = 0,4kV, Grupa III – S = 5 15MW, zasilane z sieci rozdzielczej SN, Grupa II – S = 15 50MW, zasilane z sieci rozdzielczej 1000kV, Grupa I – S > 50MW zasilane bezpośrednio z sieci przesyłowej. Linie elektroenergetyczne eksploatowane w Polsce: Napowietrzne wysokiego napięcia (NN, WN) o U N = 400, 220, 110, 750kV (aktualnie wyłączona), Napowietrzne średniego napięcia (SN) o U N 30, 20, 15, 10, 6kV, Napowietrzne niskiego napięcia (nn) o U N poniżej 1kV Kablowe: NN (400kV prądu stałego), Sn i nn . 2 Bezpieczniki instalacyjne - są to łączniki przeznaczone do przerywania obwodu elektrycznego, gdy płynący w nim prąd przekracza określoną wartość w ciągu dostatecznie długiego czasu. Stosuje się je na wypadek wystąpienia nadmiernego natężenia prądu, co może spowodować uszkodzenie zabezpieczeń elektrycznych instalacji elektrycznej i odbiorników elektrycznych. Najważniejszą częścią bezpiecznika jest element topikowy zwany wkładką, przeznaczony do stopienia się przy zadziałaniu bezpiecznika. W zależności od rodzaju zabezpieczanego urządzenia, występuje wkładka topikowa o odpowiedniej charakterystyce czasowo-prądowej. Innym rozwiązaniem jest zastosowanie elementu odkształcającego się pod wpływem różnic temperatur, przyłożonych do jego końców (wyzwalacz termobimetalowy (przeciążeniowy). Zasada działania wyłącznika instalacyjnego w takim przypadku opiera się o zjawisko odkształcenia elementu metalowego-blaszki w wyniku różnic temperatur występującej w nim. Wspomniana różnica temperatur jest wywołana wielkością natężenia prądu, przyłożonego do jednego z końców blaszki. Im wyższe natężenie prądu tym więcej wydzielonego ciepła i tym samym większe odkształcenie blaszki. Z kolei wywołane odkształcenie powoduje, że bezpiecznik instalacyjny, przy określonych wartościach prądów nie pozwala na ich przejście przez element. Wyłącznik instalacyjny (wyłącznik nadmiarowo-prądowy, wyłącznik nadprądowy instalacyjny) – element instalacji elektrycznej, którego zadaniem jest przerwanie ciągłości obwodu, gdy prąd płynący w tym obwodzie przekroczy wartość bezpieczną dla tego obwodu. Jest przeznaczony do sterowania i zabezpieczenia przed skutkami przetężeń (przeciążeń i zwarć) obwodów odbiorczych instalacji, przewodów w instalacjach elektroenergetycznych oraz urządzeń elektrycznych w gospodarstwach domowych i innych. W zależności od rodzaju charakterystyki działania wyzwalaczy, wyłączniki mają następujące zastosowania: B - zabezpieczają przewody i odbiorniki w obwodach oświetleniowych i sterowniczych oraz gniazda 230V; C - zabezpieczają przewody i odbiorniki w przypadku występowania urządzeń o prądach rozruchowych do 10 krotności prądu znamionowego wyłącznika (silniki, transformatory). Stosuje się je do zasilania silników klatkowych i małych transformatorów; D - zabezpieczają przewody i odbiorniki w przypadku występowania urządzeń o bardzo dużych prądach w chwili ich uruchamiania. Stosuje się je do silników o ciężkim rozruchu, grup lamp oświetleniowych i transformatorów . Charakterystyki wyłączników instalacyjnych Wyłączniki instalacyjne o charakterystyce B służą głównie do ochrony odbiorników niewrażliwych na skutki przeciążeń termicznych i o małych prądach rozruchowych. Przeznaczone są do stosowania w elektrycznych instalacjach domowych i przemysłowych, np. w obwodach z niewielką liczba źródeł światła lub z odbiornikami o charakterze rezystancyjnym. Zakres zadziałania bezzwłocznego wyzwalacza elektromagnetycznego wynosi od 3I n do 5I n , przy czym In jest prądem 3 znamionowym wyłącznika. Przy wartościach prądu płynącego przez wyłącznik mniejszych od 3I n nie nastąpi zadziałanie wyzwalacza elektromagnetycznego, ale przy dłuższym czasie przepływu prądu zbliżonego do tej wartości zadziała wyzwalacz termiczny. Dla charakterystyki B umowny prąd niezadziałania wyzwalacza termicznego w czasie krótszym niż 1 h wynosi 1,13 I n . Natomiast umowny prąd zadziałania w czasie krótszym niż 1 h wynosi 1,45 I n . Wyłączniki instalacyjne o charakterystyce C są przeznaczone do ochrony obwodów elektrycznych i odbiorników niewrażliwych na skutki przeciążeń termicznych, lecz o znacznych wartościach prądu rozruchowego. Przeznaczone są do stosowania w elektrycznych instalacjach domowych w obwodach z silnikami elektrycznymi o małej mocy, zespołami oświetleniowymi, transformatorami. Zakres zadziałania bezzwłocznego wyzwalacza elektromagnetycznego wynosi od 5I n do 10 I n . Przy wartościach prądu mniejszych od 5I n nie wystąpi bezzwłoczne zadziałanie wyzwalacza elektromagnetycznego (wyłącznik nie wyłączy obwodu przy krótkotrwałym przepływie takich prądów). Dla charakterystyki C umowne wartości prądów zadziałania i niezadziałania wyłączników są takie same jak charakterystyki dla B, gdyż parametry wyzwalacza termicznego w wyłącznikach nadprądowych o charakterystyce zarówno C, jak i B są jednakowe. Wyłączniki instalacyjne o charakterystyce D są przeznaczone do ochrony obwodów elektrycznych i odbiorników o dużych prądach rozruchowych. Powinny być stosowane w obwodach i instalacjach zasilających zarówno odbiorniki o ciężkim rozruchu, np. silniki o dużych mocach, jak i rozbudowane zespoły oświetleniowe oraz transformatory. Zakres zadziałania bezzwłocznego wyzwalacza elektromagnetycznego wynosi od 10 I n do 20 I n . Umowne czasy zadziałania i niezadziałania oraz parametry wyzwalacza termicznego w wyłącznikach o charakterystyce D są identyczne jak o charakterystykach B i C. Właściwości bezpieczników określają zdolność do ochrony przewodów przed skutkami przetężeń są oznaczone dwiema literami, małą (g lub a) oraz wielką, przy czym znaczenie poszczególnych małych liter jest następujące: g - wkładka topikowa o pełnozakresowej zdolności wyłączania, zdolna do wyłączenia w określonych warunkach wszystkich prądów od minimalnych, powodujących przetopienie topika, do prądów równych znamionowej zdolności wyłączania; a - wkładka topikowa o niepełnozakresowej zdolności wyłączania, zdolna do wyłączania w określonych warunkach prądów o wartościach większych od najmniejszej wartości prądu wyłączeniowego, będącej pewną krotnością prądu znamionowego wkładki (k 2 l nb ) aż do znamionowej zdolności wyłączenia. Wkładki topikowe "a" są stosowane głównie jako zabezpieczenie zwarciowe. W obwodach, w których jest wymagane zabezpieczenie przed skutkami przeciążeń są one stosowane wraz z innymi łącznikami wyposażonymi w wyzwalacze (przekaźniki) przeciążeniowe. 4 Wielkie litery oznaczają natomiast kategorię użytkowania bezpieczników i określają wymagania dotyczące charakterystyk czasowo-prądowych, prądów probierczych, czasów działania i in. Podają one przeznaczenie różnych bezpieczników do zabezpieczenia następujących obwodów i urządzeń elektroenergetycznych: L - przewodów i kabli, M - silników, R - elementów energoelektronicznych (diod, tyrystorów, prostowników), B - urządzeń elektroenergetycznych górniczych, Tr - transformatorów, G - ogólne przeznaczenie. Klasa bezpiecznika rozumiana jako typ charakterystyki czasowo-prądowej wkładki bezpiecznikowej. W przypadku bezpieczników niskonapięciowych jest ona scharakteryzowana dwiema literami, z których pierwsza oznacza zakres zdolności wyłączania: g − Wkładka ogólnego zastosowania, której zdolność wyłączania jest gwarantowana poczynając od prądu przetapiającego topik w ciągu 1 h, bo to jest sprawdzane w trakcie badań, do znamionowego prądu wyłączalnego. Niskonapięciowa wkładka g jest – praktycznie biorąc – wkładką o pełnozakresowej zdolności wyłączania, zdolną wyłączyć każdy prąd przetapiający topik. a − Wkładka o niepełnozakresowej zdolności wyłączania (ang. back-up fuse, partial range fuse), tzn. wkładka, która wyłącza poprawnie prąd zawarty między najmniejszym prądem wyłączalnym I bmin (np. 4 ⋅ I n ) a znamionowym prądem wyłączalnym I bn ; nie gwarantuje po- prawnego wyłączania małych prądów przeciążeniowych i w zasadzie powinien jej towarzyszyć w obwodzie aparat (samoczynny rozłącznik, wyłącznik) przejmujący to zadanie. Druga litera symbolu oznacza kategorię użytkowania: G − Wkładka ogólnego przeznaczenia, do zabezpieczania przewodów, o charakterystyce czasowoprądowej odpowiadającej dawnym wkładkom zwłocznym (ang. general application, niem. Generalschutz). F − Wkładka o charakterystyce szybkiej (ang. fast, niem. flink), wycofana z normalizacji międzynarodowej IEC oraz europejskiej EN, traktowana jako wykonanie przejściowe. W Polsce wkładki o charakterystyce szybkiej są nadal produkowane w oparciu o dawną Polską Normę PN-87/E-93100/05 bądź zakładowe warunki techniczne. M − Wkładka do zabezpieczania silników i urządzeń rozdzielczych (ang. motor, niem. Motorschutz). R − Wkładka do zabezpieczania urządzeń półprzewodnikowych (ang. rectifier). Tr − Wkładka do zabezpieczania transformatorów (ang. transformer, niem. Transformato- renschutz). 5 |
Menu
|