unia europejska, rok 1

Unia Europejska, European Union, UE, związek 15 państw europejskich, utworzony na mocy traktatu z Maastricht przez państwa-członków Wspólnot Europejskich (Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej), czyli Belgię, Danię, Francję, Grecję, Hiszpanię, Holandię, Irlandię, Luksemburg, Niemcy, Portugalię, Włochy i Wielką Brytanię (1 stycznia 1995 członkami UE zostały: Austria, Finlandia i Szwecja). Celem UE jest stworzenie unii gospodarczej, monetarnej i politycznej oraz wprowadzenie wspólnego obywatelstwa (nie zastępującego obywatelstwa państw-członków). Najważniejszymi organami UE są: Rada Europejska, Rada UE (dawniej Rada Ministrów), Komisja Europejska (dawniej Komisja Wspólnot), Parlament Europejski, Trybunał Sprawiedliwości, Trybunał Rewidentów i Księgowych. 30 III 1998 w Brukseli zapoczątkowano oficjalnie proces poszerzania Unii Europejskiej o 11 państw stowarzyszonych z Europy Środkowej, Wschodniej i Południowej. Polska należy do czołówki krajów objętych tą procedurą, która przewiduje m.in. przegląd systemu prawnego pod kątem jego zgodności z prawodawstwem Unii. Planuje się, że w latach 2001-2003 nastąpi ratyfikacja przystąpienia Polski do zjednoczonej Europy. 30 VI 1998 szefowie 15 krajów Unii Europejskiej zainaugurowali działalność Europejskiego Banku Centralnego, który od 1 stycznia 1999 zarządza europejską walutą - euro. Dyrektorem banku został W. Duinsberg.

"Polska ma pełne prawo, aby uczestniczyć w ogólnym procesie postępu i rozwoju świata, zwłaszcza Europy. Integracja Polski z Unią Europejską jest od samego początku wspierana przez Stolicę Apostolską. Doświadczenie dziejowe, jakie posiada Naród polski, jego bogactwo duchowe i kulturowe mogą skutecznie przyczynić się do ogólnego dobra całej rodziny ludzkiej, zwłaszcza do umocnienia pokoju i bezpieczeństwa w Europie..."

HISTORIA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ

Doświadczenia II wojny światowej oraz problemy powstałe w jej wyniku, spowodowały iż zaczęto poszukiwać nowych form współpracy międzynarodowej które zapewniłyby pokój i bezpieczeństwo na kontynencie europejskim. Podstawę powojennej współpracy europejskiej stworzył Plan Marschalla, który m.in. w swych założeniach miał doprowadzić do zjednoczenia Europy. Jednakże w wyniku podziału Europy na blok Wschodni i Zachodni, został on zrealizowany tylko w Europie Zachodniej. Głównym propagatorem zjednoczenia Europy był Winston Churchill który w słynnej deklaracji wygłoszonej 19 września 1946 r. na Uniwersytecie w Zurychu postulował utworzenie Stanów Zjednoczonych Europy. W tym samym czasie idea integracji zdobyła wielu zwolenników. Powstają ruchy i stowarzyszenia pro europejskie. Z inicjatywy Ruchu Europejskiego, w 1948 roku w Hadze odbył się Kongres Europejski. Uczestnicy Kongresu zaproponowali utworzenie Zgromadzenia Europejskiego i Rady której celem byłoby przygotowanie etapów integracji europejskiej. W wyniku Konferencji Haskiej 5 maja 1949 r. została powołana Rada Europy, pierwsza ponadpaństwowa organizacja współpracy międzynarodowej.

W 1950 minister spraw zagranicznych Francji Robert Schuman ogłosił deklarację przedstawiającą przyszłą wizję Europy. Postulował wprowadzenie rzeczywistej solidarności między państwami europejskimi, umieszczenie francusko-niemieckiej produkcji węgla i stali pod wspólną Najwyższą Władzą, co służyć miało zarówno wyeliminowaniu wrogości pomiędzy Francją i Niemcami, jak i podniesieniu poziomu życia i utworzeniu wspólnoty gospodarczej. W wyniku realizacji Planu Schumana, 18 kwietnia 1951 r. w Paryżu się: Niemcy, Francja, Belgia, Holandia, Luksemburg, Włochy podpisały traktat, zwany Traktatem Paryskim, ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali. Dwa kluczowe sektory gospodarki, przemysł węglowy i stalowy krajów członkowskich, zostały poddane międzynarodowej kontroli. Powołano pierwsze ponadpaństwowe organy: Wysoką Władzę, Specjalną Radę Ministrów, Zgromadzenie Parlamentarne, Trybunał Sprawiedliwości oraz Radę Ekonomiczno-Społeczną. Obok integracji gospodarczej, pojawiły się także koncepcje utworzenia Europejskiej Wspólnoty Obronnej (EWO) i Europejskiej Wspólnoty Politycznej (EWP). Pomimo iż państwa podpisały traktat ustanawiający EWO, nie wszedł on w życie na skutek odrzucenia go przez francuskie Zgromadzenia Narodowe w 1954 r. Nie zyskał też ostatecznie poparcia projekt powołania EWP.

Dzięki efektom gospodarczym EWWiS, wzrosło zainteresowanie objęciem integracji innych dziedzin gospodarczych. Inicjatywa ta uzyskała poparcie na konferencji w Messynie w 1955 r. Prowadzone przez państwa członkowskie negocjacje doprowadziły do podpisania w 1957 r. w Rzymie traktatów (Traktaty Rzymskie) i utworzenia kolejnych dwóch Wspólnot: Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG) i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (EURATOM). Z chwilą podpisania Traktatów Rzymskich istnienie oddzielnych organów o tych samych kompetencjach, dla trzech Wspólnot okazało się niepotrzebne. Za sprawą Traktatu o Fuzji podpisanego w 1965 r. system instytucjonalny Wspólnot został ujednolicony. Powstała jedna Komisja i jedna Rada dla trzech Wspólnot. W 1973 r. doszło do poszerzenia zasięgu terytorialnego Wspólnot: Dania, Irlandia i Wielka Brytania uzyskały status państwa członkowskiego.

Pod koniec lat sześćdziesiątych i na początku siedemdziesiątych podjęto pierwsze próby stworzenia unii gospodarczej i walutowej. Ówczesny premier i minister finansów Luksemburga Pierre Werner opracował plan stopniowego powstawania unii gospodarczej i walutowej. Plan Wernera zakładał m.in. swobodny przepływ kapitału i usług, stworzenie stałych kursów wymiany walut oraz przekazania instytucjom międzynarodowym części uprawnień decyzyjnych dotyczących polityki walutowej. Plan Wernera został zatwierdzony w 1971 r., jednakże kryzys na rynku walutowym uniemożliwił jego realizację. Dopiero w 1979 r. państwom członkowskim udało się wprowadzić Europejski System Walutowy, którego zadaniem było zapewnienie stabilności walutom państw członkowskich Wspólnoty. W ramach ESW została wprowadzona Europejska Jednostka Walutowa - Ecu.

W 1986 r. w celu pogłębienia integracji ekonomicznej został podpisany Jednolity Akt Europejski (JAE), rozszerzający uprawnienia Wspólnoty w wielu dziedzinach min: polityki społecznej, badań naukowych i technologii ochrony środowiska. Zmianie uległ proces decyzyjny, rozszerzono kompetencje Parlamentu Europejskiego, prawno międzynarodowe podstawy funkcjonowania uzyskała Rada Europejska, rozwinięta została współpraca państw członkowskich w zakresie polityki zagranicznej. JAE przewidywał także utworzenie jednolitego rynku wewnętrznego do 1992 r. W 1989 r. grupa ekspertów pod przewodnictwem ówczesnego przewodniczącego Komisji Europejskiej Jaquesa Deloresa opracowała plan utworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej, który to plan został zaakceptowany na szczycie Rady Europejskiej w Madrycie.

Impuls ku pogłębieniu integracji jaki nadał Jednolity Akt Europejski, został urzeczywistniony dopiero w Maastricht w 1992 r., kiedy to nastąpiło podpisanie Traktatu o Unii Europejskiej, stanowiącego obszerną reformę europejskiego prawa wspólnotowego. Traktat m.in. określił nowe formy współpracy między państwami członkowskimi w zakresie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, potwierdzona została zasada subsydiarności, nastąpiło poszerzenie współpracy w zakresie przemysłu, zdrowia publicznego, kultury i edukacji, zwiększono kompetencje Parlamentu Europejskiego, stworzone zostało również europejskie obywatelstwo Unii. W 1995 roku do Unii przystępują Austria, Finlandia, Szwecja.

Wraz z powiększeniem się UE i perspektywą dalszego pogłębiania integracji europejskiej o kraje Europy Środkowo-Wschodniej, pojawiła się konieczność wewnętrznej reformy instytucjonalnej UE. Traktat z Maastricht nie zapewnił zadawalającej realizacji wszystkich regulacji. Dlatego tez szefowie państw i rządów już w 1991 r uzgodnili zwołanie konferencji przeglądowej mającej na celu rewizję Traktatu o Unii Europejskiej w 1996. Efektem zwołanej Konferencji Międzyrządowej obradującej od marca 1996 r. do kwietnia 1997 r. było podpisanie Traktatu Amsterdamskiego. Podstawowe cele zawarte w Traktacie to: wzmocnienie federacyjnego charakteru UE, wzmocnienie obywatelstwa europejskiego z poszanowaniem tradycji i tożsamości obronnej, reformy instytucjonalne UE m.in. zwiększenie zakresu decyzji podejmowanych kwalifikowaną większością głosów, wzmocnienie roli Parlamentu Europejskiego, poprawa funkcjonowania Trybunału Sprawiedliwości. Równocześnie do prac Konferencji, Komisja Europejska pod przewodnictwem Jacquesa Deloresa przygotowała projekt zwany Agendą 2000. Dokument ten określa przyszłą strategię wzmocnienia UE, wzrostu konkurencyjności, reformy kluczowych polityk, rozszerzenia UE, sposobu finansowania UE z budżetu w latach 2000-2006.

Podczas spotkania w Kolonii w czerwcu 1999 r. Rada Europejska zapowiedziała zwołanie kolejnej konferencji na początku 2000 r. celem rozwiązania problemów instytucjonalnych, które pozostawiono otwarte w Amsterdamie, a które są niezbędne do zagwarantowania instytucjonalnego przygotowania Unii do przyjęcia nowych członków. Główne reformy przyjęte na szczycie UE w Nicei i zawarte w końcowym Traktacie (Traktat z Nicei) skupiają uwagę przede wszystkim na: kształcie i składzie przyszłej Komisji Europejskiej, nowym podziale głosów ważonych w Radzie oraz rozszerzeniu zakresu decyzji podejmowanych kwalifikowaną większością głosów.

19.09.1946              postulat Winstona Churchilla o utworzenie Stanów Zjednoczonych Europy

5.05.1948              powołanie Rady Europy, pierwszej ponadnarodowej organizacji europejskiej, z siedzibą w Strasburgu

09.05.1950              Robert Schuman, Minister Spraw Zagranicznych Francji zgłasza propozycję utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (EWWiS) zwanej Planem Schumana

18.04.1951                podpisanie traktatu o utworzeniu Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali EWWiS pomiędzy Belgią, Holandią, Francją, Luksemburgiem, Niemcami i Włochami, zwanego Traktatem Paryskim. Celem EWWiS było m.in. stworzenie wspólnego rynku węgla i stali, rozwój gospodarczy, wzrost zatrudnienia, podniesienie poziomu życia w państwach członkowskich

27.05.1952              podpisanie układu o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Obronnej, organizacji ponadnarodowej o charakterze obronnym. Inicjatorem utworzenia tego typu organizacji był premier Francji René Pleven (plan Plevena). Inicjatywa upadła gdyż Zgromadzenie Narodowe we Francji odmówiło ratyfikacji

23.10.1954              na podstawie Paktu Brukselskiego, zawartego w 1948, powstaje Unia Zachodnioeuropejska (UZE). Celem UZE miała być współpraca rządów państw członkowskich w dziedzinie bezpieczeństwa. W skład Unii Zachodnioeuropejskiej weszły następujące państwa: Francja, Wielka Brytania, Belgia, Holandia, Luksemburg, RFN, Włochy. W 1990 r. do UZE dołączyła Hiszpania i Portugalia, a w 1995 r. roku Grecja

1/2.06.1955              na konferencji w Messynie, ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich EWWiS zdecydowali objąć procesem integracji inne sektory gospodarki. Powstaje Komitet Ekspertów pod przewodnictwem Paula Henri Spaaka, ministra spraw zagranicznych Belgii

25.03.1957              w Rzymie zostają podpisane traktaty (traktaty Rzymskie) powołujące do życia kolejne dwie Wspólnoty: Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG) oraz Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (EURATOM). Preambuła EWG formułuje podstawowe cele integracji europejskiej: ścisła współpraca państw członkowskich, postęp gospodarczy i społeczny, stała poprawa warunków życia i pracy, zachowanie pokoju i wolności

01.01.1958              Traktaty Rzymskie wchodzą w życie

21.07.1959              w Sztokholmie, z inicjatywy Wielkiej Brytanii zostaje podpisania konwencja o utworzeniu Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA). W skład EFTA wchodzą Austria, Dania, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja i Wielka Brytania. Konwencja weszła w życie 03.05.1960 r. Główne cele EFTA to: stałe podnoszenie rozwoju gospodarczego i warunków życia państw członkowskich

31.07.1961              Irlandia składa wniosek o przystąpienie do EWG

9.08.1961              Wielka Brytania składa wniosek o przystąpienie do EWG

10.08.1961              Dania składa wniosek o przystąpienie do EWG

30.04.1962              Norwegia składa wniosek o przystąpienie do EWG

14.01.1963              prezydent de Gaulle zgłasza veto przeciwko przystąpieniu do EWG Wielkiej Brytanii "ze względu na różnice ekonomiczne i polityczne"

8.04.1965              zostaje podpisany Traktat o Fuzji ujednolicający strukturę instytucjonalną trzech Wspólnot; powstaje wspólna Komisja Europejska, oraz wspólna Rada WE

1.07.1967              Traktat o Fuzji wchodzi w życie. Pierwszym przewodniczącym Komisji Europejskiej WE zostaje Jean Rey

1.07.1968              powstaje unia celna, zniesiono cła wewnętrzne, wprowadzono wspólne cła zewnętrzne, zlikwidowano ograniczenia ilościowe w handlu pomiędzy państwami członkowskimi

1/2.12.1969               szczyt w Hadze na którym szefowie państw i rządów WE podejmują uchwałę w sprawie przyspieszenia integracji oraz etapowego wprowadzenia Unii Gospodarczej i Walutowej do 1980 r.

22.07.1972              Wspólnoty Europejskie podpisują układ o wolnym handlu z pozostałymi krajami EFTA: Austrią, Islandią, Portugalią, Szwajcarią i Szwecją

1.01.1973              Dania, Irlandia i Wielka Brytania przystępują do WE

12.06.1975              Grecja składa wniosek o przystąpienie do WE

28.03.1975              Portugalia składa wniosek o przystąpienie do WE

28.07.1975              Hiszpania składa wniosek o przystąpienie do WE

6/7.07.1978              w Bremie zostaje podjęta uchwała Rady Europejskiej o utworzeniu Europejskiego Systemu Walutowego i Europejskiej Jednostki Walutowej (ECU). Uczestnictwo w ESW jest jednym z warunków przystąpienia do Unii Gospodarczej i Walutowej (UGiW)

13.03.1979              Europejski System Walutowy wchodzi w życie z mocą wsteczną od 01.01.1979 r.

7/10.06.1979              w dziewięciu państwach członkowskich WE odbywają się pierwsze powszechne i bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego (PE), wcześniej deputowanych do PE delegowały państwa członkowskie według ustalonego klucza, zgodnie z art. 138 traktatu o EWG

1.01.1981              Grecja przystępuje do WE

1.01.1986              Hiszpania i Portugalia przystępują do WE

2/3.12.1985              Rada Europejska uzgadnia w Luksemburgu reformę systemu instytucjonalnego, rozszerzenie kompetencji Wspólnoty a także ustanowienie ram prawnych dla współpracy w zakresie polityki zagranicznej. Zmiany te zostaną zapisane w Jednolitym Akcie Europejskim (JAE)

1.07.1987              Jednolity Akt Europejski wchodzi w życie

16.09.1988              nawiązanie stosunków dyplomatycznych pomiędzy Polską a WE

17.07.1989              Austria składa wniosek o przystąpienie do WE

19.09.1989              podpisanie układów gospodarczych pomiędzy WE a Polską

1.07.1990              rozpoczęcie pierwszego etapu UGiW; kraje członkowskie mają zapewnić pełną swobodę przepływu kapitału, poprawić funkcjonowanie Europejskiego Systemu Walutowego, zacieśnić współpracę pomiędzy narodowymi bankami centralnymi

1.07.1991              Szwecja składa wniosek o przystąpienie do WE

16.12.1991              zostają podpisane układy stowarzyszeniowe z Polską, Czechosłowacją i Węgrami

7.02.1992              podpisanie Traktatu o Unii Europejskiej w Maastricht; traktat ustanowił Unię Europejską opartą na trzech filarach: Wspólnocie Europejskiej(filar I), Wspólnej Polityce Zagranicznej i Bezpieczeństwie (filar II) oraz współpracy w zakresie spraw wewnętrznych i wymiaru sprawiedliwości(III filar)

18.03.1992              Finlandia składa wniosek o przystąpienie do WE

1.11.1993              Traktat o Unii Europejskiej wchodzi w życie

1.01.1994              następuje II etap UGiW, m.in. rozpoczęto tworzenie instytucji niezbędnych do funkcjonowania UGW; w 1994 r. powołano Europejski Instytut Walutowy (EIW), którego głównym zadaniem jest pomoc we współpracy pomiędzy narodowymi bankami centralnymi. W 1998 r. EIW został zastąpiony Europejskim Bankiem Centralnym

8.04.1994              Polska składa wniosek o przystąpienie do UE

1.01.1995              Austria, Finlandia i Szwecja przystępują do UE

15/16.12.1995              szczyt w Madrycie przyjmuje określenie "euro" jako nazwę przyszłej waluty europejskiej; od 2002 r. euro stać się ma jedynym środkiem płatniczym członków UGiW

16/17.06.1997              szefowie państw i rządów państw członkowskich uchwalają Traktat Amsterdamski, uzupełniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktaty założycielskie (Traktat Paryski i Traktaty Rzymskie); zmiany dotyczyły min.: praw obywatelskich w UE, instytucji i procedur prawodawczych, Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa oraz współpracy w polityce spraw wewnętrznych i wymiaru sprawiedliwości, wprowadzenia ściślejszej współpracy

16.07.1997              Przewodniczący Komisji Europejskiej Jaques Santer ogłasza program "Agenda 2000 - Unia silniejsza i rozszerzona". Agenda zakłada reformy w zakresie umocnienia Unii Europejskiej, wzrostu konkurencyjności, polityki rolnej. Komisja Europejska zaleciła również rozpoczęcie negocjacji członkowskich z Polską, Czechami, Słowenią, Węgrami, Estonią, i Cyprem

2.10.1997              podpisanie Traktatu Amsterdamskiego

31.03.1998              rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych z Polską, Czechami, Słowenią, Węgrami, Estonią, i Cyprem

1.01.1999              rozpoczęcie III etapu UGiW, wprowadzenie euro - wspólnej waluty europejskiej

1.05.1999              Traktat Amsterdamski wchodzi w życie

7/11.12.2000              na szczycie w Nicei szefowie państw i rządów krajów członkowskich osiągnęli porozumienie w sprawie reformy instytucji UE (Traktat z Nicei). Proklamowano Kartę Praw Podstawowych - zbiór praw człowieka i swobód obywatelskich

1.01.2002              euro staje się prawnym środkiem płatniczym, waluty narodowe stopniowo będą wycofywane z obiegu - najpóźniej do lipca 2002 r. waluty krajów UGiW stracą ważność

TWÓRCY UNII EURPOEJSKIEJ

Monnet Jean (1888-1979), francuski polityk i dyplomata, ekonomista i finansista. Po II wojnie światowej zaangażował się aktywnie w ideę zjednoczenia Europy. Był autorem planu R. Schumana, otwierającego możliwość współpracy francusko-niemieckiej w zakresie węgla i stali w ramach organizacji Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. W 1955 założył Komitet Akcji na rzecz Stanów Zjednoczonych Europy, który podejmował działania służące integracji gospodarczej szóstki państw członków EWWiS. Przyczynił się do powstania w 1957 Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej oraz Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej.
 

Schuman Robert (1886-1963), polityk francuski. Po studiach prawniczych w Berlinie, Monachium i Strasburgu od 1912 prowadził kancelarię adwokacką w Metz. Podczas I wojny światowej służył w armii niemieckiej. 1919-1940 deputowany do parlamentu francuskiego. W 1940 wchodził w skład rządów P. Reynauda i Ph. Pétaina. We wrześniu 1940 aresztowany przez gestapo i wywieziony do Rzeszy. W 1942 uciekł do Francji, gdzie brał udział w ruchu oporu. Po II wojnie światowej współzałożył Republikańską Partię Ludową (początkowo Republikański Ruch Ludowy, MRP). 1945-1962 w parlamencie. Sprawował liczne funkcje ministerialne: ministra finansów (1946-1947), ministra spraw zagranicznych (1948-1953), ministra sprawiedliwości (1955-1956), a także premiera (1947-1948). Przyczynił się do pojednania francusko-niemieckiego. Zaproponował zacieśnienie współpracy pomiędzy zachodnimi sojusznikami, dzięki której powstało NATO (1949). Był także autorem planu integracji europejskiej (tzw. plan Schumana), w efekcie którego w 1952 utworzono Europejską Wspólnotę Węgla i Stali. 1956-1960 przewodniczący Parlamentu Europejskiego.

Churchill Sir Winston Leonard Spencer (1874-1965), polityk brytyjski, mąż stanu. Po zakończeniu służby wojskowej w brytyjskiej armii kolonialnej, deputowany w brytyjskiej Izbie Gmin. Zajmował stanowiska ministerialne w rządach kierowanych tak przez konserwatystów, jak i liberałów. W latach 1908-1929 kolejno pełnił funkcje ministra handlu, spraw wewnętrznych, I Lorda Admiralicji, ministra wojny i ministra skarbu. Popierał interwencję w Rosji przeciwko bolszewikom.Przeciwnik ugodowej polityki A.N. Chamberlaina wobec A. Hitlera. Od 1940 do zakończenia II wojny światowej premier Wielkiej Brytanii. Zdecydowany przeciwnik Hitlera i zwolennik prowadzenia wojny aż do bezwarunkowej kapitulacji Niemiec. W sierpniu 1941 wspólnie z prezydentem Stanów Zjednoczonych, F.D. Rooseveltem podpisał Kartę Atlantycką, która miała regulować stosunki międzynarodowe w powojennym świecie. Zakładała m.in. utrzymanie przedwojennego układu granic, równouprawnienie wszystkich państw, swobodny wybór formy rządów. Był współautorem porządku jałtańskiego. W sprawach Polski W. Churchill poszedł na kompromis ze J.W. Stalinem i wyraził zgodę na utworzenie wschodnich granic Polski w oparciu o tzw. linię Curzona. W marcu 1946, w swoim przemówieniu w Fulton, uznał zależność państw Europy Wschodniej od ZSRR, a użyty przez niego wówczas zwrot "żelazna kurtyna" został na długo synonimem zimnej wojny, podziału Europy i świata. Opowiadał się za polityką angażowania się Wielkiej Brytanii w proces zjednoczenia świata zachodniego i za ścisłą współpracą z USA. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1953) za pamiętniki wojenne.
 

Adenauer Konrad (1876-1967), niemiecki prawnik, polityk, działacz chrześcijańsko-demokratyczny. Od 1906 członek partii Centrum. 1917-1933 nadburmistrz Kolonii, od 1920 przewodn. pruskiej Rady Państwa. Przeciwnik nazizmu, po dojściu do władzy A. Hitlera (1933) pozbawiony wszelkich funkcji, 1934 tymczasowo aresztowany. W związku z zamachem na Hitlera (1944) powtórnie uwięziony. Po wkroczeniu aliantów do Kolonii (1945) ponownie objął urząd nadburmistrza. Współtwórca i od 1946 przewodniczący Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej w brytyjskiej strefie okupacyjnej, 1950-1965 w całej RFN (od 1966 jej honorowy przewodn.). 1948-1949 na czele Rady Parlamentarnej, będącej namiastką ogólnokrajowego parlamentu. 1949-1963 pierwszy kanclerz RFN, jednocześnie 1951-1955 minister spraw zagranicznych. Odegrał wybitną rolę w procesach integracji europejskiej, przyczyniając się do powstania EWG i Euratomu, wprowadził Niemcy do EWWiS oraz Rady Europy. Efektywnie realizował program odbudowy państwa na obszarze zachodnich stref okupacyjnych oraz integracji politycznej i wojskowej RFN z Europą Zachodnią i USA, w celu przełamania izolacjonizmu Niemiec na arenie międzynarodowej. Dążył do budowy ustroju opartego na zasadach demokracji parlamentarnej. Prowadził politykę denazyfikacji oraz remilitaryzacji Niemiec, a także nieuznawania NRD i granicy na Odrze i Nysie. Odegrał ogromną rolę przy wprowadzeniu RFN do zachodnich struktur politycznych i wojskowych - NATO i Unii Zachodnioeuropejskiej. Doprowadził do zbliżenia z Francją (1954 porozumienie w sprawie obszaru Saary, 1963 traktat o współpracy). W polityce wschodniej doprowadził do nawiązania stosunków dyplomatycznych z ZSRR (1955). 1963, ze względu na podeszły wiek, ustąpił z pełnionych funkcji państwowych. Autor wspomnień Erinnerungen (tomy 1-4, 1965-1968).

Alcide De Gasperi (1881-1954), polityk włoski. Od 1905 redaktor dziennika Il Trentino. 1911-1918 poseł do parlamentu wiedeńskiego z ramienia regionalnej partii katolików, gdzie reprezentował interesy mniejszości włoskiej. W 1919 współzałożyciel Włoskiej Partii Ludowej (PPI), od 1923 jej przewodniczący. Od 1921 deputowany do parlamentu włoskiego. Przeciwnik faszyzmu. W 1926 pozbawiony mandatu, 1927 aresztowany i skazany na 4 lata więzienia. Zwolniony dzięki interwencji papieża Piusa IX, następnie pracownik Biblioteki Watykańskiej. Uczestnik ruchu oporu. W 1943 współtwórca i przywódca Włoskiej Partii Chrześcijańsko-Demokratycznej. W latach 1945-1953 ośmiokrotny premier oraz sześciokrotny minister spraw zagranicznych. Prowadził dzieło politycznej i ekonomicznej odbudowy Włoch, wprowadził kraj w struktury ogólnoeuropejskie, m.in. w 1949 do NATO. Współorganizator Rady Europy (1949) oraz Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (1951). Propagował ideę zjednoczenia Europy, odwołując się do zasad solidaryzmu. Zaliczany do najwybitniejszych chadeckich polityków powojennej Europy.
 

Spaak Paul Henri (1899-1972), polityk belgijski, działacz Belgijskiej Partii Socjalistycznej, w latach 1936-1957 wielokrotnie minister spraw zagranicznych i premier. Współtwórca Beneluksu, NATO i Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. 1946 przewodniczący pierwszego Zgromadzenia Ogólnego ONZ. 1961-1966 wicepremier i minister spraw zagranicznych.

Retinger Józef (1888-1960), polski publicysta, historyk literatury, polityk. W okresie I wojny światowej reprezentant sprawy polskiej wobec państw Ententy, nie związany z żadnym ugrupowaniem politycznym. W okresie międzywojennym przebywał przeważnie za granicą, m.in. w: Anglii, Francji, Hiszpanii i Meksyku, gdzie nawiązał rozległe kontakty z wieloma politykami i przedstawicielami kultury. Od października 1939 radca Prezydium Rady Ministrów RP. W czerwcu 1940 po klęsce Francji odszukał generała W. Sikorskiego i zorganizował jego przelot do Londynu, do 1943 jego bliski współpracownik. Po ewakuacji armii generała W. Andersa z ZSRR, jako chargé d'affaires rządu na emigracji wysłany do Moskwy. 1944 przerzucony do kraju drogą lotniczą, spotkał się z przedstawicielami głównych ugrupowań politycznych. Od 1945 za granicą, organizował pomoc humanitarną dla Polski.

 

 ...