Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
CALKA N I E OZN ACZON A
D E FIN ICJA . N ie c h f b ¸e d z ie fu n kc j¸a o kr e ´s lo n ¸a w p e wn ym p r z e d z ia le I. Calka nieoznaczona fu n kc ji f n a z ywa m y ka z d ¸a fu n kc j¸e F r ´o z n ic z ko wa ln ¸a w I i s p e ln ia j¸a c ¸a d la ka z d e g o x ∈ I wa r u n e k F ′ ( x) = f( x) . P is z e m y: F( x) = R f( x) dx. M´o wim y, z e f je s t c a lko wa ln a w I. U W A GA 1 . Gd y F( x) je s t c a lk¸a fu n kc ji f( x) , t o F( x) + C t e ˙z je s t c a lk¸a t e j fu n kc ji. W yjasnienie: [F( x) + C] ′ = F ′ ( x) + C ′ = F ′ ( x) + 0 = F ′ ( x) = f( x) . U W A GA 2 . D wie c a lki F 1 ( x) i F 2 ( x) t e j s a m e j fu n kc ji f( x) r ´o z n i¸a s i¸e w c a lym p r z e d z ia le I o p e wn ¸a s t a l¸a . W yjasnienie: F 1 ( x) = f( x) o r a z F 2 ( x) = f( x) , wi¸e c [F 1 ( x) − F 2 ( x) ] ′ = 0 ; z wn io s ku 3 p o t wie r d z e n iu L a g r a n g e ’a wie m y, z e je d yn ie p o c h o d n a fu n kc ji s t a le j je s t s t a le r ´o wn a z e r o , c z yli is t n ie je t a ka s t a la C, z e F 1 ( x) − F 2 ( x) = C. N IOS E K . Zn a j¸a c je d n ¸a c a lk¸e F fu n kc ji f o t r z ym a m y ws z ys t kie p o z o s t a le : Z f( x) dx = F( x) + C. TW IE R D ZE N IE . K a z d a fu n kc ja c i¸a g la je s t c a lko wa ln a . P OD S TA W OW ZOR Y ( c z ¸e ´s ´c p ie r ws z a ) . Ca lko wa n ie o d n o s i s i¸e d o t yc h p r z e d z ia l´o w, w kt ´o r yc h fu n kc je p o d c a lko we s ¸ o kr e ´s lo n e . Z x a dx = a + 1 x a+1 + C d la a = −1 ( 1 ) Z x dx = ln |x| + C ( 2 ) Z e x dx = e x + C ( 3 ) Z a x ln a + C a x dx = ( 4 ) Z s in xdx = − c o s x + C ( 5 ) Z c o s xdx = s in x + C ( 6 ) Z 1 c o s 2 x dx = t g x + C ( 7 ) Z 2 x dx = −c t g x + C ( 8 ) s in Z 1 1 + x 2 dx = a r c t g x + C = −a r c c t g x + K ( 9 ) Z √ 1 − x 2 dx = a r c s in x + C = − a r c c o s x + K ( 1 0 ) L A S N O ´ S CI. Z Z Z [f( x) ± g( x) ]dx = f( x) dx ± g( x) dx Z Z λf( x) dx = λ f( x) dx Z f ′ ( x) dx = f( x) + C Z ′ = f( x) f( x) dx ´ S CI: CA L K OW A N IE P R ZE Z CZE¸ Z Z u( x) v ′ ( x) dx = u( x) v( x) − u ′ ( x) v( x) dx Za kla d a m y t u , z e fu n kc je u( x) i v( x) m a j¸a c i¸a g le p o c h o d n e . W yprowadzenie wzoru: ( uv) ′ = u ′ v + uv ′ Z Z ( uv) ′ dx = ( u ′ v + uv ′ ) dx Z Z u ′ vdx + uv ′ dx uv = Z Z uv ′ dx = uv − u ′ vdx P R ZY K L A D Z Z u=x v ′ =e x u ′ =1 v=e x xe x dx = = xe x − e x dx = xe x − e x + C CA L K OW A N IE P R ZE Z P OD S TA W IE N IE : Z Z f[φ( t) ]φ ′ ( t) dt, g d z ie x = φ( t) f( x) dx = φ ′ o r a z z e Za kla d a m y t u , z e fu n kc ja φ : ( α, β) → ( a,b) m a c i¸a g l¸a p o c h o d n ¸ fu n kc ja f : ( a, b) → R je s t c i¸a g la . W yprowadzenie wzoru: N ie c h R f( x) dx ( o z n a c z a t o , z e F ′ ( x) = f( x) ) . Fu n kc ja z lo z o n a F[φ( t) ] m a p o c h o d n ¸a ( wz g l¸e d e m t) F( x) = ′ = F ′ [φ( t) ]φ ′ ( t) = f[φ( t) ]φ ′ ( t) . F[φ( t) ] Za t e m , Z Z f[φ( t) ]φ ′ ( t) dt = F[φ( t) ] = F( x) = f( x) dx. P R ZY K L A D . Z Z Z x=3t dx=3dt c o s 3 xdx = = ( c o s 3 t) 3 dt = 3 c o s tdt = 3 s in t+C = 3 s in 3 x+C 3 x=t 1 3 dx=dt dx=3dt x=3t dx=3dt Zwykle z a m ia s t p is z e m y . P R ZY K L A D . Z Z 5 x+7=t 1 5 dx=dt dx=5dt s in 5 x+7 dx = = ( s in t) 5 dt = −5 c o s t+C = −5 c o s 5 x+7 +C P OD S TA W OW ZOR Y ( c z ¸e ´s ´c d r u g a ) . Ca lko wa n ie o d n o s i s i¸e d o t yc h p r z e d z ia l´o w, w kt ´o r yc h fu n kc je p o d c a lko we s ¸ o kr e ´s lo n e . Z g ′ ( x) g( x) dx = ln |g( x) | + C ( 1 1 ) Z ln xdx = x ln x − x + C ( 1 2 ) Z t g xdx = − ln | c o s x| + C ( 1 3 ) Z c t g xdx = ln | s in x| + C ( 1 4 ) Z √ a r c s in xdx = x a r c s in x + − x 2 + C ( 1 5 ) Z a r c t g xdx = xa r c t g x − 1 2 ln ( 1 + x 2 ) + C ( 1 6 ) Z dx √ p q − x 2 = a r c s in q + C ( 1 7 ) Z p dx p q + x 2 = ln |x + q + x 2 | + C ( 1 8 ) Z p p q − x 2 dx = 1 q − x 2 + 1 √ 2 x 2 q a r c s in q + C ( 1 9 ) Z p p p q + x 2 dx = 1 q + x 2 + 1 2 x 2 q ln |x + q + x 2 | + C ( 2 0 ) ZOR Y R E K U R E N CY JN E : R R R dx n xdx, K n = c o s n xdx p o t r a fi m y o b lic z y´c d la Ca lki I n = (1+x 2 ) n , J n = s in n = 1 o r a z d la n = 0 . D la n ≥ 2 s t o s u je m y wz o r y: 1 2 n − 2 ( 1 + x 2 ) n−1 + 2 n − 3 x I n = 2 n − 2 I n−1 J n = − 1 n c o s x s in n−1 x + n − 1 J n−2 n K n = 1 n s in x c o s n−1 x + n − 1 K n−2 n |
Menu
|