Ustwa z dnia 25 października 1991r o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, zarządzanie w kulturze, I rok, semestr letni

Ustwa z dnia 25 października 1991r o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej

Podpisana przez Prezydenta RP Lecha Wałęsę.

1.       PRZEPISY OGÓLNE :

Ø      Działalność kulturowa polega na tworzeniu, upowszechnianiu i ochronie kultury

Ø      Wymieniają formy działalności  organizacyjne kultury : teatr, opera, operetka , filharmonie , kina, muzea, biblioteki, domy kultury, galerie oraz ośrodki badań kultury

Ø      Określają jednostki mogące prowadzić działalność  kulturalną : jednostki prawne , fizyczne, jednostki  nie posiadające osobowości prawnej( tylko forma clubów, świetlic, domów kultury, bibliotek)

Ø      Podmioty mogą otrzymać dofinansowanie

Ø      Osobą wyróżniającym się w działalności przyznaje się tytuł „Zasłużony działacz kultury”

2.       INSTYTUCJE KULTURY :

Ø      Naczelne i centralne organy administracji państwowej i wojewodowej tworzą zgodnie z artykułem  2 Instytucję kultury, którym naczelnym celem jest prowadzenie działalności kulturowej:

·         Narodowe instytucje kultury- utworzone przez Ministerstwo Kultury i Sztuki

·         Państwowe instytucje kultury-  tworzone przez inne naczelne  lub centralne organy administracji państwowej i wojewódzkiej

Ø      Prowadzenie działalności kulturowej jest celem obowiązkowym gminy (podmiot tworzący jest zwany organizatorem )

·         Organizator wydaje akt o utworzeniu instytucji , nadaje nazwę, rodzaj, siedzibę i podmiot działania.

·         Zapewnia środki dla  instytucji  przy jej rozpoczęciu

·         Instytucje działają na podstawie statusu nadanego przez organizatora

Ø      Status:

·         Nazwa, siedziba, teren działania

·         Zakres działalności  i współpracę z innymi instytucjami

·         Organy zarządzające i sposób ich powoływania

·         Zasady zmiany statusu

·         Postanowienia dotyczące innych działań innych niż kulturalna, jeżeli instytucja ma zamiar takie prowadzić

Ø      Organizację wewnętrzną określa nadany przez dyrektora regulamin, tworzony po zaczerpnięciu opinii w stowarzyszeniu twórców i związkowców

Ø      Organizacja osiąga osobowość prawna po wpisaniu do rejestru prowadzonego przez organizatora

Ø      Organizator nie odpowiada za zobowiązania instytucji

Ø      Minister Kultury i Sztuki określa w formie rozporządzenia w jaki sposób ma być prowadzony rejestr danej instytucji

Ø      Dyrektora instytucji powołuje Minister Kultury i Sztuki oraz on go odwołuje

Ø      Dyrektor może być odwołany :

·         Z własnej woli

·         W przypadku złej\ nieprawidłowej  działalności instytucji

Ø      Powołanie dyrektora może nastąpić w konkursie zorganizowanym przez organizatora

Ø      Może nastąpić połączenie lub rozdzielenie instytucji

Ø      Akt połączenia\ rozdzielenia  zawiera( nazwę połączonych instytucji, termin połączenia, siedzibę, kierunek działania)

Ø      Przy połączeniu instytucji zostają wykreślone z rejestru instytucje podlegające połączeniu

Ø      Organizator może zlikwidować instytucję(6 miesięcy wcześniej musi publicznie to ogłosić)\ jeżeli przyczyną zamknięcia instytucji są środki finansowe, należy podjąć działania zgromadzenia środków umożliwiających dalsze funkcjonowanie

Ø      Zobowiązania i wierzytelność likwidowanej instytucji przejmuje organizator

3.       ZASADY GOSPODARKI FINANSOWEJ INSTYTUCJI KULTUROWEJ

Ø      Instytucja samodzielnie włada nabytymi środkami i mieniem

Ø      Instytucja może stale nabywać środki (przedsiębiorstwa państwowe)

Ø      Podstawą gospodarki jest plan działania instytucji zatwierdzony przed dyrektora

Ø      Plan działalności zawiera:

·         Plan usług

·         Plan przychodów i kosztów

·         Plan remontów

·         Plan inwestycji

Ø      Instytucja pokrywa bieżące koszty z uzyskiwanych przychodów

Ø      Przychody instytucji:

·         Prowadzona działalność

·         Dotacje(dotację określa organizator)

·         Wpływy od prywatnych oraz fizycznych osób

Ø      Fundusz instytucji jest zmienny

Ø      Instytucja może wypłacać nagrody pieniężne dla pracowników z funduszów od osób fizycznych i prawnych ( fundusz zasług)

Ø      Minister Kultury i Sztuki wraz z Ministrem Pracy i Polityki socjalnej określa wysokość wynagrodzenia pracownikom instytucji

Ø      Zadania instytucji:

·         Edukacja i wychowanie przez sztukę

·         Gromadzenie, dokumentowanie ,tworzenie, ochrona dóbr kultury

·         Tworzenie warunków dla rozwoju amatorskiego ruchu artystycznego

·         Tworzenie warunków dla rozwoju folkloru , rękodzieła  ludowego i artystycznego

·         Rozpoznanie, rozbudzanie i zaspokajanie potrzeb zainteresowań kultury

4.       ORGANIZOWANIE IMPREZ  ARTYSTYCZNYCH I ROZRYWKOWYCH

Ø      Imprezy artystyczne lub rozrywkowe organizowane w ramach działalności kulturowej przed podmiot, odbywające się poza stałą siedzibą albo w sposób objazdowy wymagają zawiadomienia organu gminy właściwego ze względu na miejsce imprezy

Ø      Zawiadomienie:

·         Imię, nazwisko lub nazwę podmiotu organizującego imprezę , siedzibę i adres do korespondencji

·         Rodzaj i charakter imprezy

·         Miejsce , datę, godzinę, liczbę uczestników

·         Określenie środków służących zapewnieniu bezpieczeństwa uczestników

Ø      Pomieszczenia, miejsca, sprzęt  potrzebne do organizacji muszą spełniać wymagania prawne

Ø      Zawiadomienie powinno być złożone 30 dni przed imprezą

Ø      Organ gminy może odmówić pozwolenia na organizację imprezy ze względu na zagrożenie zdrowia i życia uczestników imprezy

Ø      Prezes Rady Ministrów może zarządzić wstrzymanie organizacji imprez ze względu na żałobę narodową

Ø      Wojewoda może  zakasać odbycia się imprez kulturalnych(lub jej części) ze względy na zagrożenie epidemią, w przypadku klęski narodowej lub żałoby narodowej

5.       PRZEPISY PRZEJŚCIOWE I KOŃCOWE

Ø      Działalność kulturową organizowaną i prowadzoną przez kościół regulują inne  odrębne przepisy

Ø      Przepisów nie stosuje się do działań kulturowych : Ministra Obrony Narodowej, Ministra Spraw Wewnętrznych, Ministra Sprawiedliwości

Ø      Reszta zapisów dotyczy wejścia ustawy ( nas chyba nie obowiązuje gdyż już weszła w życie 20 lat temu )

Prezydent Bronisław Komorowski podpisał nowelizację ustawy o działalności kulturalnej. Nowe przepisy umożliwiają m.in. łączenie instytucji kultury oraz wprowadzają kontrakty dla ich dyrektorów.

Jak zaznaczył minister kultury Bogdan Zdrojewski „Ustawa wreszcie dostosowuje działalność polskich instytucji artystycznych do przepisów prawa, związanych z finansami". "Ustawa definiuje dotację podmiotową, dotację celową i upraszcza cały system sprawozdawczości. Ułatwia prowadzenie instytucji przez NGO-sy i przez stowarzyszenia. Daje szanse funkcjonowania instytucji w bardziej komfortowych niż do tej pory warunkach prawnych. Wprowadza także te przepisy, na które wszyscy czekali, np. możliwość zawierania kontraktów z dyrektorami instytucji artystycznych.

Najważniejsze zmiany, które wprowadza ustawa to:

1.                utworzenie instytucji artystycznych jako szczególnego rodzaju instytucji kultury - zróżnicowanie form działania instytucji kultury polega na wyodrębnieniu w instytucjach kultury kategorii instytucji artystycznych. Wprowadzenie tych kategorii może stanowić podstawę do dalszych zmian legislacyjnych w przyszłości. Uprawomocnienie stanu, w którym instytucje artystyczne pracują w oparciu o sezony artystyczne, to istotny moment dostosowania obowiązującego prawa do praktyki stanu faktycznego;

2.                wprowadzenie pojęcia sezonu artystycznego, który ma być podstawą organizacji i realizacji zadań instytucji artystycznej. Wprowadzono plany repertuarowe, które mają swoje odniesienie do kontraktów dyrektorskich czy sposobu zatrudniania dyrektora instytucji artystycznej;

3.                wprowadzenie nowych zasad powoływania dyrektorów. Nowelizacja przewiduje zrezygnowanie z możliwości powołania dyrektora na czas nieokreślony, precyzuje tryb przeprowadzania konkursu na to stanowisko i warunki powoływania dyrektora bez przeprowadzenia konkursu. Ustanawia też zasady sposobu prowadzenia konsultacji ze środowiskami twórczymi i związkami zawodowymi podczas procedury powołania dyrektora;

4.                możliwość powierzania zarządzania instytucją kultury osobie prawnej i fizycznej podmiotowi wyłonionemu w drodze ustawy - Prawo zamówień publicznych, w formie umowy, która będzie szczegółowo określać prawa i obowiązki organizatora oraz zarządcy, w szczególności: warunki wynagrodzenia zarządcy, kryteria oceny pracy zarządcy, przesłanki i sposób rozwiązywania umowy, szczegółowe zasady odpowiedzialności zarządcy za powierzoną instytucję kultury itp.;

5.                obowiązek uzyskania zgody pracodawcy na zawieranie przez artystów dodatkowych umów. Intencją tego zapisu jest wyraźne wskazanie, że podjęcie stałego etatowego zatrudnienia w publicznej instytucji kultury dla artysty wykonawcy jest jego pierwszym zobowiązaniem pracowniczym. Dodatkowe zatrudnienie lub inne zajęcia nie mogą stanowić utrudnienia w realizacji zadań instytucji, w której pracownik artystyczny jest zatrudniony.

6.                umożliwienie łączenia różnych form działania w ramach jednej instytucji kultury np. muzeów i bibliotek z innymi instytucjami kultury. Dotyczyć to może np. połączenia teatru i galerii, orkiestry i ogniska muzycznego lub nawet teatru i domu kultury, co w efekcie pozwoli na prowadzenie w ramach jednej instytucji zarówno zawodowej działalności artystycznej jak działalności służącej animacji, edukacji kulturalnej i upowszechnianiu kultury. Jednocześnie nowelizacja wprowadza mechanizmy zabezpieczające przed nieuzasadnionym łączeniem czy likwidacją instytucji kultury tak ważnych jak biblioteki i muzea;

7.                doprowadzenie obowiązujących regulacji do zgodności z wymogami konstytucyjnymi, rozwiązaniami ustaw systemowych, a także prawa UE pozwala m.in. na dostosowanie przepisów do wymogów ustawy o finansach publicznych w zakresie udzielania dotacji, ·w tym:

a.                          zdefiniowania dotacji, jakie mogą otrzymywać instytucje kultury,

b.                         zlikwidowania obowiązku tworzenia planu działalności instytucji kultury (zamiana na planowanie powiązane z budżetem zadaniowym),

c.                          wprowadzenia jednolitego pojęcia planu finansowego we wszystkich instytucjach kultury.

Ustawa ma wejść w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów dotyczących zasad wynagradzania pracowników instytucji kultury oraz zmian wprowadzanych w przepisach ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Przepisy te wejdą w życie 1 stycznia 2012 r.

Przepisy dotyczące możliwości łączenia bibliotek publicznych z innymi instytucjami kultury zaczną obowiązywać po upływie roku od ogłoszenia ustawy.

Najważniejsze zmiany dotyczą:

·         wprowadzenia nowego rodzaju instytucji kultury – instytucji artystycznej działającej w oparciu o sezony artystyczne;

·         zwiększenia autonomii instytucji kultury poprzez wprowadzenie kadencyjności na stanowisku dyrektora (bez możliwości odwołania, poza kilkoma enumeratywnie wymienionymi okolicznościami);

·         bardziej precyzyjnego określenia odpowiedzialności organizatorów instytucji kultury (państwo i samorządy) w zakresie prowadzenia i finansowania tychże instytucji;

·         doprecyzowania zmian wprowadzonych do ustawy w poprzednich nowelizacjach (łączenie instytucji kultury, cel i zakres dotowania instytucji ze środków publicznych, powierzanie zarządzania instytucjami kultury osobom prawnym i fizycznym).

Krótka historia nowelizacji ustawy
Wszystko zaczęło się od Kongresu Kultury Polskiej w Krakowie w 2009 roku. Na zlecenie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego powstał szereg opracowań diagnozujących stan kultury w Polsce oraz tych mających wskazać kierunek zmian (do przedyskutowania na kongresie). W kontekście ustawy najważniejszy był Raport o finansowaniu i zarządzaniu instytucjami kultury. Wkrótce dołączył do niego dokument Przepisy prawa z zakresu kultury – stan obecny i propozycje zmian

Zmiany proponowane w tych dwóch, wskazanych wyżej opracowaniach, miały istotnie zrewolucjonizować finansowanie i zarządzanie kulturą w Polsce. Nie stały się one jednak postawą do zaproponowanej przez MKiDN nowelizacji ustawy. Pierwotny dokument z założeniami zmian w ustawie opracowany przez ministerstwo skupił na poprawianiu możliwości funkcjonowania instytucji kultury w obecnym systemie.

Kolejnym etapem były prace w sejmie. Przebiegały w ramach dyskusji, na ile można „poluzować gorset” kulturze w ramach obecnie funkcjonującego – mocno zinstytucjonalizowanego – systemu kultury. Sejm nowelizację przyjął.

...