USA-KiW, PRAWO, ROK 3, Prawo Rok III - semestr II, KOŚCIELNE I WYZNANIOWE, Materiały ze strony Zakładu

SEPARACJA CZYSTA (AMERYKAŃSKA)

USA – pierwszym krajem nowożytnym o idei rozdziału Państwa i Kościoła

Podstawy:

Pluralizm kulturowy: etniczna, językowa, obyczajowa, religijna, majątkowa, doświadczenia ustrojowe

Silna tendencja do zerwania z europejskim modelem państwa wyznaniowego – chęć stworzenia nowego ustroju państwowego opartego na prawach człowieka (religijnych)

Tendencje rozwojowe:

1)     państwo wyznaniowe, Kościół Anglikański (wyj. Maryland), inne kościoły jedynie tolerowane; emigranci i potomkowie z państw Zachodnich

2)     państwo separowane, zerwanie więzi Państwa i Kościoła

Akty prawne:

1)     1636; kolonia Rhode Island; pastor Roger Williams – Pierwsza karta praw i wolności obywatelskich w Ameryce

2)     1776; kolonia Wirginia; Karta Praw – podstawa dla amerykańskiej myśli politycznej; demokratyczne podstawy ustrojowe

3)     1787, IX 17; Konstytucja USA; art. 6 § 3- „obejmowanie urzędów państwowych nie może być uzależnione od wyznania wiary” – pierwsza gwarancja wolności religijnej w prawie konstytucyjnym.

4)     1789, IX 21 – Pierwsza Poprawka do Konstytucji USA: „Kongres nie może stanowić prawa respektującego religię oficjalną lub zabraniającego swobodę praktyk religijnych”:

5)     1868 – XIV Poprawka do Konstytucji USA – rozciągniecie obowiązywania Pierwszej Poprawki na całe USA

6)     1895 – list Leona XIII Longinquam oceani – pochwała amerykańskiego wzorca rozdziału

2 klauzule (interpretacyjne) do Pierwszej Poprawki:

zakaz kompetencji władz państwowych ustanawiania jakiejkolwiek religii za religię oficjalną (no establishment of religion)

zakaz ograniczania swobody wykonywania praktyk religijnych (free exercise of religion)

Interpretacja (Sąd Najwyższy USA)

Zasada: Eliminacja wszelkiej interwencji państwa w sprawy wewnętrzne wszystkich kościołów lub poszczególnych i zagwarantowanie im niezależności od państwa:

- tworzenie nowych kościołów lub wstępowanie do już istniejących – inicjatywa wyznawców

- kościoły uważane za korporacje prawa prywatnego

- zakaz nauki religii w szkołach publicznych

Wyjątki: Ingerencja państwa:

- prawo zwalnia od podatku dochodowego od dochodów z działalności kościoła na cele kultu

- szkoły religijne otrzymują pomoc państwa: subsydia na podręczniki, przewożenie uczniów autobusami, odliczenia podatkowe czesnego uiszczanego do szkół państwowych i religijnych, kapelanowi w wojsku, wiezieniu opłacani z budżetu państwa, składanie przysięgi „Tak mi dopomóż Bóg”

1