|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
Urazy czaszkowo-mózgowe Urazem czaszkowo-mózgowym zwykle określa się uszkodzenie powłok miękkich czaszki, kości czaszki i/lub jej zawartości (mózgowie, nerwy czaszkowe, opony mózgowo-rdzeniowe). Urazy czaszkowo-mózgowe występują w ilości 200-300/100 tysięcy osób rocznie, w tym lekkie stanowią 15-20%, a ciężkie 80-85%. W 50% przypadków współistnieją z urazami innych okolic ciała. Ze względu na rodzaj urazu, jak i jego następstwa, dzielimy urazy czaszkowo-mózgowe na pierwotne i wtórne. W bardzo krótkim czasie działania sił destrukcyjnych mózg ulega urazowi pierwotnemu. Objawy kliniczne są zależne od wielkości tych sił, miejsca działania i rozległości. Występują bezpośrednio po zadziałaniu urazu, a wraz z upływem czasu pozostają trwałe lub zmniejszają się. W pierwotnym urazie objawy kliniczne nie nasilają się. Nie istnieją sposoby ograniczenia ciężkości pierwotnego urazu mózgu. Można to uczynić tylko pośrednio, poprzez działania prewencyjne (np. znak ograniczenia prędkości, noszenie kasków ochronnych). Uraz wtórny mózgu spowodowany jest powikłaniami urazu pierwotnego lub też niewydolnością innych narządów, a szczególnie układów oddechowego i sercowo-naczyniowego. Uraz wtórny ma początek opóźniony. Opóźnienie może być w ciągu sekund lub minut (np. niedokrwienie mózgu z powodu wstrząsu krwotocznego). Kliniczne następstwa wtórnego urazu mózgu mają nie tylko opóźniony początek, ale i tendencję do nasilania. Oznacza to, że pojawienie się i/lub nasilenie ubytkowych objawów neurologicznych jest zawsze skutkiem wtórnych uszkodzeń. Ciężkość urazu czaszkowo-mózgowego, zarówno pierwotnego jak i wtórnego, rozciąga się od całkowicie odwracalnych do nieodwracalnych zaburzeń czynności mózgu, które powodują trwałe inwalidztwo, a nawet śmierć. Komórki mózgu, które doznały nieodwracalnego uszkodzenia, zostają całkowicie zniszczone. Pierwotny uraz czaszkowo-mózgowy: obrażenia powłok miękkich i kości czaszki - otarcia skóry, rany, stłuczenia, krwiaki podskórny i podczepcowy, złamania kości czaszki, płynotoki, urazy nerwów czaszkowych, obrażenia mózgu - wstrząśnienie mózgu, stłuczenie mózgu, rozlany uraz aksonalny nazywany niekiedy stłuczeniem pnia mózgu, rany drążące mózgu, pourazowa przetoka szyjno-jamista. Wtórny uraz czaszkowo-mózgowy: obrzęk mózgu, obrzmienie mózgu, krwiaki śródczaszkowe - śródmózgowy, nadtwardówkowy , podtwardówkowy - ostry, podostry i przewlekły
Uszkodzenia czaszkowo-mózgowe Leczenie urazów czaszkowo-mózgowych Leczenie urazów czaszkowo-mózgowych jest wielokierunkowe. W początkowej fazie podstawowe dzialania leczniczo- pielęgnacyjne polegają na monitorowaniu stanu pacjenta w celu podejmowania decyzji dotyczących leczenia zachowawczego lub operacyjnego. W rozległych urazach czaszkowo-mózgowych kontroluje się stan przytomności pacjenta oraz obserwuje się w kierunku rozwoju ciasnoty wewnątrzczaszkowej. U chorego nieprzytomnego stosuje się intubacje w celu zapewnienia drożności górnych dróg oddechowych, oddech wspomagany lub kontrolowany. Ocena stanu przytomności i ciężkości urazu decyduje również o podjęciu lezenia przeciwobrzękowego. Stosuje się leki diuretyczne oraz tlenoterapię. W przypadku wystąpienia wstrząsu hipowolemicznego obowiązuje zasada wyrównania hemodynamicznego. Ważne jst utrzymanie przepływu krwi przez mózg, szczególnie trudne w warunkach narastającej ciasnoty śródczaszkowej. Stosuje się również leki przeciwbólowe z ograniczeniem podawania środków z grupy narkotyków. W zależności od objawów stosuje się również leki poprawiające mózgowy przepływ krwi (dextran, fruktoza) oraz środki przeciwdrgawkowe. W złamaniach podstawy czaszki działanie lecznicze polega na podawaniu antybiotyków oraz leków odwadniających. W przypadku rozdarcia opony twardej stosuje się leczenie operacyjne polegające na zamknięciu ubytku. Przy wstrząśnieniu mózgu wymagana jest hospitalizacja, zalecane jest leżenie spoczynkowe oraz obserwacja wkierunku objawów innych obrazeń. W zależności od występujących innych objawów stosuje się tlenoterapię, leki przeciwobrzękowe i uspakajające. W przypadku zdiagnozowania krwiaka wewnątrzczaszkowego podejmuje się leczenie operacyjne polegające na otwarciu czaszki (trepanacja) i usunięciu krwiaka. podejmowane działani lecznicze u pacjentów po urazach czaszkowo-mózgowych mają charakter indywidualny i powinny być dostosowane do dynamicznie zmieniającego się stanu pacjenta z uwzględnieniem rodzaju i ciężkości obrażeń, stanu przytomności chorego orzaz zastosowanej metody leczenia.
OPIEKA PIELĘGNIARSKA NAD CHORYM PO URAZIE CZASZKOWO-MÓZGOWYM
Problem zdrowotny I Stan zagrożenia życia spowodowany zaburzeniami patologicznymi w wyniku urazu czaszkowo-mózgowym. Głównym celem opieki powyższego problemu jest zmniejszenie ryzyka stanu zagrożenia życia przez wczesne wykrycie objawów patologicznych. Plan działania: • Ulożenie pacjenta w pozycji płaskiej- z glową uniesioną pod kątem 30 stopni- ułatwia to przeplyw mózgowy. Pozycja ta również przeciwdziała obrzękowi mózgu ( należy pamiętać, że w razie podejrzenia urazu kręgosłupa zakłada się sztywny kołnierz Schanza stbilizujący kręgosłup) • Dokładna obserwacja chorego, pomiar i udokumentowanie następujących parametrów: - RR i tętna ( spadek ciśnienia tętniczego krwi oraz przyśpieszone , słabo wyczuwalne, nieregularne tętno świadczą o narastającym wstrząsie, często hipowolemicznym, np. z powodu wgniecenia kości czaszki i zranienia mózgu, lub w skutek dużej utraty krwi, natomiast wzrost cisnienia tetniczego krwi oraz stopniowe zwalnianie tętna jest jednym z podstawowych objawów narastanie ciasnoty sródczaszkowej, często spowodowanej krwiakiem lub obrzękiem mózgu) -temperatury ciała ( jej wzrost może sygnalizować stan zapalny, zakażenie rany lub kości, albo uszkodzenie pnia mózgu, w którym znajduje się ośrodek temperatury, natomiast obniżenie temperatury może być objawem cięzkiego uszkodzenia mózgu) - częstosci oddechów ( zwolnienie oddechuczęsto jest pierwszym objawem ucisku pnia mózgu, natomiast przyśpieszenie oddechu wskazuje na uszkodzenie pnia mózgu, gorączkę wstrząs) -stanu świadomości według skali Glasgow,
Skala Glasgow (ang. Glasgow Coma Scale - GCS) jest używana w medycynie w celu oceny stanu przytomności (lub jej braku).
• - wyglądu źrenic (symetryczność, reakcja na światło, np. poszerzona źrenica świadczy o ucisku i obecności krwiaka) • Obserwacja w kierunku patologicznych wycieków płynu mózgowo- rdzeniowego (np. płynotok nosowy lub uszny). • Obserwacja w kierunku objawów neurologicznych (napad drgawek, porażenia świadczące o ogniskowym uszkodzeniu mózgu) Problem zdrowotny II Możliwosć wystąpienia nasilonych objawów wegetatywnych i zaburzeń stanu świadomości w wyniku wtrząśnienia mózgu. Cel opieki- zmniejszenie ryzyka powikłań przez wczesne wykrycie nasilonych objawów wstrząnienia mózgu. Plan działania: • Leczenie spoczynkowe ( w zależności od nasilonych objawów leżenie w łóżku 24-72 godz. z uniesieniem głowy pod kątem 30 stopni w stosunku do tułowia). • Systematyczne monitorowanie stanu przytomności i podstawowych czynności życiowych (ciśnienie tętnicze krwi, tętno, oddech, temperatura) oraz natychmiastowe zgłoszenie lekarzowi objawów niepokojących w celu podjęcia leczenia. • Zniwelowanie niepokoju przez wyjaśnienie patomechanizmu występującej niepamięci wstecznej • zapewnienie pacjentowi bezpieczeństwa ze względu na możliwośc zmian w zachowaniu się (np. pobudzenie) wskutek zaburzen świadomości. • W przypadku bólów i zawrotów głowy zapewnienie bezpieczeństwa przez wyjaśnienie pajentowi konieczności pozostania w łóżku. • Podawanie środków przeciwbólowych i uspakajających zgodnie ze zleceniem lekarskim oraz obserwacja reakcji organizmu na zastosowaną farmakoterapię. • zapewnienie pacjentowi bezpieczeństwa oraz złagodzenie objawów w przypadku wystąpienia nudności i wymiotów.
Problem zdrowotny III Ryzyko wystąpienia zaburzeń czynności podstawowych ośrodków życiowych oraz stanu zagrożenia życia w wyniku wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego spowodowanego obrzękiem mózgu. Cel opieki- zmniejszenie ryzyka powikłań przez wczesne wykrycie objawów wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego. Plan działania: • Ulożenie chorego w pozycji płaskiej, z głową uniesioną pod kątem 30 stopni w stosunku do tułowia w celu ułatwienia odpływu krwi zylnej z mózgu i zmniejszenia pojemności łożyska naczyniowego. • Obserwacja w kierunku wystąpienia objawów patologicznych (bóle głowy, wymioty, zaburzenia przytomności, zaburzenia wegetatywne,hipertermia, objawy ogniskowe) • Założenie karty obserwacyjnej i monitorowaniestanu chorego ( RR, tętno, oddech, temperatura, stan przytomności, stan źrenic). • Przygotowanie i podanie dożylne płynów wodno-elektrolitowych ( utrzymanie ciśnienia tętniczego powyżej 70 mmHg zapewniającego minimum przepływu mózgowego) zgodnie z zaleceniem lekarskim. • Podanie na zlecenie środków przeciwobrzękowych i obserwacja pacjenta na zastosowane leczenie. • Prowadzenie bilansu płynów i obserwacja występowania klinicznych objawów odwodnienia • Pobieranie krwi na osmolarność orza stężenie elektrolitów, hematokrytu i glukozy zgodnie z kartą zlecen lekarskich. • Wykonywanie badania gazometrycznego przy zastosowanej hiperwentylacji w pierwszej fazie ciasnoty śródczaszkowej zgodnie z zaleceniem lekarza. • Zastosowanie okładu chłodzącego na okolice czołowe (worki z lodem lub okłady żelowe, działające naczynioskurczowo, obniżające metabolizm tkanki mózgowej).
Problem zdrowotny IV Ryzyko wystąpienia stanu zagrożenia życia w wyniku narastania ciasnoty wewnątrzczaszkowej spowodowanej krwiakiem śródczaszkowym. Cel opieki- wczesne wykrycie objawów obecności krwiaka i stanu zagrożenia życia w celu podjęcia właściwego sposobu leczenia. Plan działania: • Wyjaśnienie pacjentowi konieczności lezenia w łóżku z uniesioną głową pod kątem 30 stopni. • prowadzenie karty obserwacji (pomiar i dokumentacja podstawowych parametrów życiowych zgodnie z kartą zleceń lekarskich). • Monitorowanie stanu przytomności i czynności wegetatywnych w kierunku narastania ciśnienia śródczaszkowego. • Obserwacja pacjenta w kierunku objawów świadczących o obecnosci krwiaka ( np. szeroka źrenica po stronie krwiaka, zbaczanie gałek ocznych). • Przygotowanie i podanie drogą dożylną środków przeciwobrzękowych (diuretycznych) i obserwacja na zastosowane leczenie. • Prowadzenie karty bilansu wodno-elektrolitowego. • Umożliwienie pacjentowi kontaktu z lekarzem w celu wyjaśnienia konieczności wykonania zabiegu operacyjnego polegającego na wykonaniu otworów trepanacyjnych w czaszce i usunięciu krwiaka oraz udzielenie wsparcia w wyrażeniu zgody na zabieg. • Przygotowanie fizyczne do zabiegu operacyjnego (oczyszczenie przewodu pokarmowego. ogolenie głowy) • Monitorowanie stanu przytomności i czynności życiowych po operacji oraz wykonanie działań leczniczo- pielęgnacyjnych zgodnie z kartą pooperacyjną.
Problem zdrowotny V Ryzyko wystąpienia powikłań z powodu nasilonych objawów patologicznych towarzyszących złamaniom podstawy czaszki. Cel opieki- wczesne wykrycie objawów świadczących o powikłaniach. Plan działania: • Obserwacja w kierunku wycieku płynu mózgowo-rdzeniowego z nosa (do jamy nosowo-gardłowej) lub z ucha. • Obserwacja pacjenta w kierunku zaburzeń słuchu towarzyszących wyciekowi płynu mózgowo-rdzeniowego z przewodów słuchowych oraz wyjaśnienie pacjentowi przyczyny zaburzeń. • Obserwacja pacjenta w kierunku objawów zaburzeń słuchu oraz powonienia w przypadku wycieku płynu mózgowo-rdzeniowego z przewodów nosowych lub usznych. • Obserwacja i ocenastanu narządu wzroku (może wystąpić niedowidzenie) oraz przygotowanie pacjenta do konsultacji okulistycznej. • Wyjaśnienie pacjentowi patomechanizmu powstania krwiaków ( w złamaniach przedniego dołu czaszki- krwiaków okularowych, w złamaniach tylnego dołu czaszki- krwiaków okolicy wyrostka sutkowatego) towarzyszących wyciekowi płynu mózgowo-rdzeniowego z nosa. • Zastosowanie okładów chłodzących na okolice oczodołów oraz wyrostka sutkowatego. • Wyjaśnienie pacjentowi powodu wystąpienia zaburzeń powonienia i ew. zmian psychicznych towarzyszących płynotokowi nosowemu w ostrym stanie oraz ich ustąpienia po zmniejszeniu obrzęku mózgu i zatrzymaniu płynotoku. • Zapewnienie pacjentowi bezpieczenstwa (pozostanie w łóżku) przy wystąpieniu bólów i zawrotów głowy spowodowanych odmą czaszkową oraz przy wystąpieniu zaburzeń równowagi spowodowanych płynotokiem usznym. • Obserwacja pacjenta w kierunku narastania objawów ciasnoty śródczaszkowej. • Zastosowanie leków przeciwobrzękowych pod kontrolą bilansu płynów zgodnie z kartą zlecen. • Zastosowanie leków p/bólowych zgodnie z zaleceniem i obserwacja pacjenta pod kąte reakcji na dany lek. • Przygotowanie fizyczne i psychiczne do operacji zgodnie z przyjętą procedurą. • Prowadzenie obserwacji pacjenta oraz wykonanie działań leczniczo-pielęgnacyjnych zodnie z przyjętym standardem postępowania pooperacyjnego. • Zapewnienie choremu pomocy przy samodzielnej pielegnacji pooperacyjnej (towarzyszenie przy zmianie pozycji w łóżku, nadzorowanie gimnastyki oddechowej i ćwiczen ruchowych, uczestniczenie w pionizacji chorego, pomoc w wykonywaniu toalety ciała, zapewnienie spokoju i ciszy)
Problem zdrowotny VI Ryzyko wystąpienia zapalenia opon mózgowych i mózgu z powodu płynotoku nosowego i usznego Cel opieki- zmniejszenie ryzyka wystąpienia zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu Plan działania: • Wyjaśnienie pacjentowi konieczności zastosowania pozycji leżącej z odchyloną głową lub półsiedzącej (przy braku przeciwwskazan) w celu zapewnienia drożności dróg oddechowych przy płynotoku nosowym. • Współudział w zastosowaniu profilaktycznej antybiotykoterapii zgodnie z zaleceniem lekarskim. • ... |
Menu
|