urazy, CHIRURGIA

POSTĘPOWANIE Z CHORYM URAZOWYM

Przyczyny nagłej śmierci u chorych urazowych:

•          krwotok

•          odma prężna

•          tamponada serca

•          zespół ciasnoty wewnątrzczaszkowej

•          niedrożność górnych dróg oddechowych

ZAGROŻENIE ŻYCIA U CHORYCH URAZOWYCH

1. KRWOTOK

              * krowtok zewnętrzny (np. urazy kończyn)

              * krwotok wewnętrzny (np. urazy tępe, przenikające jam ciała)

OBJAWY:

* bladość, ochłodzenie, zwilgotnienie skóry

* tachykardia, spadek ciśnienia tętniczego

* uczucie pragnienia

* pobudzenie, lęk przed śmiercią

* wzrost tzw. wskaźnika wstrząsowego

wskaźnik wstrząsowy = częstość tętna/min : skurczowe ciśnienie krwi

1. KRWOTOK

PIERWSZA POMOC NA MIEJSCU WYPADKU

* zatamowanie krwotoku  (opatrunek uciskowy)

* dożylne przetaczanie płynów krwiozastępczych

* ogrzanie chorego

* szybki transport do szpitala

* ew. unieruchomienie złamań

POSTĘPOWANIE W SZPITALU

A. DIAGNOSTYKA

* badanie krwi: grupa, krzyżówka, morfologia, układ krzepnięcia

* badania obrazowe: rtg, USG, tomografia, arteriografia

* kontrola ciśnienia, diurezy

* laparopunkcja

B. LECZENIE

* uzupełnienie objętości krwi krążącej

* ostateczne opanowanie krwawienia (zabieg operacyjny)

* drenaż klatki piersiowej

* wyrównanie zaburzeń krzepnięcia, kwasicy, ogrzanie chorego

2. ODMA PRĘŻNA

PRZYCZYNY: tępe i przenikające urazy klatki piersiowej

OBJAWY:

* ból i duszność

* „powłóczenie” klatką piersiową

* odgłos opukowy bębenkowy

* zniesienie szmeru pęcherzykowego

* poszerzenie żył szyjnych

DIAGNOSTYKA: rtg klatki piersiowej

     2. ODMA PRĘŻNA

LECZENIE: Drenaż jamy opłucnowej

      Technika wykonania drenażu opłucnowego

LECZENIE: Drenaż jamy opłucnowej c.d.

Drenaż bierny                                                                          Drenaż czynny

3. TAMPONADA SERCA

PRZYCZYNY: tępe i przenikające urazy klatki piersiowej

OBJAWY:

* spadek ciśnienia tętniczego

* nitkowate tętno

* brak lub osłabienie tonów serca

* wypełnione żyły szyjne (wzrost ciśnienia żylnego)

* wstrząs

DIAGNOSTYKA: echokardiografia

3. TAMPONADA SERCA

LECZENIE:

* I pomoc:

nakłucie worka osierdziowego

3. TAMPONADA SERCA

LECZENIE:

* zeszycie rany serca

4. ZESPÓŁ CIASNOTY WEWNĄTRZCZASZKOWEJ

PRZYCZYNY: następstwa urazu czaszkowo-mózgowego

* krwiaki wewnątrzczaszkowe: nadtwardówkowy, podtwardówkowy,

    śródmózgowy

* obrzęk mózgu

* wodniak przymózgowy

OBJAWY:

* śpiączka

* nierówność źrenic (anizocoria)

* niedowłady

* bradykardia

* zaburzenia oddechu

* drgawki

4. ZESPÓŁ CIASNOTY WEWNĄTRZCZASZKOWEJ

SKALA GLASGOW (Glasgow coma scale):

Otwieranie oczu

   Odpowiedź słowna

          Reakcja ruchowa

spontanicznie - 4

    zorientowany - 5

          spełnia polecenia - 6

na polecenie   - 3

           splątan    - 4

            lokalizuje ból       - 5

na bodziec bólowy- 2

nieodpowiednie słowa -2

wykonuje ruchy obronne -4

brak otwierania - 1

niezrozumiałe dźwięki - 1

zgięcie kończyny

na bodziec bólowy - 3

reakcja wyprostna

na bodziec bólowy - 2

brak reakcji     -  1

< 8 pkt. - ciężkie uszkodzenie mózgu

4. ZESPÓŁ CIASNOTY WEWNĄTRZCZASZKOWEJ

DIAGNOSTYKA:

* rtg czaszki

* tomografia komputerowa

LECZENIE:

* chirurgiczne: trepanopunkcja, kraniotomia

* leczenie przeciwobrzękowe (środki moczopędne)

5. NIEDROŻNOŚĆ GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH

POSTĘPOWANIE:

* udrożnienie dróg oddechowych

•          usunięcie ciała obcego z j.ustnej

•          odessanie wydzieliny

•          intubacja

•          konykotomia

•          tracheostomia             

Tracheostomia

URAZY KLATKI PIERSIOWEJ

1. Urazy powłok klatki piersiowej

   * złamanie żebra

   * złamanie wielu żeber  (okno kostne, oddech opaczny)

   * złamanie mostka

2. Odma urazowa (zamknięta, otwarta, zastawkowa)

3. Krwawienie do jamy opłucnej

4. Stłuczenie płuca

5. Obrażenia tchawicy i oskrzeli

6. Obrażenia serca i aorty

   * stłuczenie serca

   * tamponada serca

   * pęknięcie aorty

7. Obrażenia przepony

8. Obrażenia przełyku

Wskazania do otwarcia klatki piersiowej (torakotomii):

   * stały przeciek powietrza przez drenaż

   * masywne krwawienie do klatki piersiowej  > 200 ml/godz.

   * podejrzenie uszkodzenia przełyku, pęknięcia przepony,

      skojarzone uszkodzenie klatki piersiowej i jamy brzusznej

URAZY JAMY BRZUSZNEJ

Konsekwencje urazu jamy brzusznej:

   * krwotok (narządy miąższowe, krezka, przestrzeń zaotrzewnowa)

   * uszkodzenie przewodu pokarmowego

                       Zapalenie otrzewnej

Objawy kliniczne:

1. Objawy wstrząsu krwotocznego

2. Objawy otrzewnowe:

              * napięcie powłok brzusznych

              * obrona mięśniowa

              * objaw Blumberga

              * brak perystaltyki

              * suchy język

              * twarz Hipokratesa

URAZY JAMY BRZUSZNEJ

Diagnostyka:

1. USG, TK jamy brzusznej, urografia, cystografia,

    laparopunkcja

2. Morfologia krwi, alfa amylaza, badanie moczu

Leczenie:

1. Laparotomia

   * zatamowanie krwawienia (np.usunięcie śledziony,  

      zeszycie wątroby, podwiązanie naczyń krezki,

      „packing”)

  * uszczelnienie przewodu pokarmowego

    (np. zeszycie jelita, wyłonienie stomii)

2. Wyrównanie objętości krwi krążącej

3. Antybiotykoterapia

4. Profilaktyka p-zakrzepowa

USZKODZENIA UKŁADU MOCZOWEGO

Objawy:

* krwiomocz

* bezmocz

* wstrząs  krwotoczny

* objawy otrzewnowe

Diagnostyka

* badanie moczu

* USG

* urografia

* cystografia

* tomografia komputerowa

Leczenie:

* zatamowanie krwotoku (zeszycie nerki, usunięcie nerki)

* uszczelnienie dróg moczowych (zeszycie pęcherza)

ZŁAMANIA KOŚCI

Podział:

1. Złamania bez przemieszczenia

2. Złamania z przemieszczeniem

              - kątowym

              - spiralnym

              - do boku

              - ze skróceniem

              - z wydłużeniem

a. Złamania zamknięte

b. Złamania otwarte

I. Złamania trzonu

II. Złamania przynasad

III. Złamania przezstawowe

IV. Złamania wyrośli kostnych

Objawy:

...