umacnianie wydzielewniowe, AGH IMIR, I ROK, PNOM, Materiałoznastwo

Ad.1                  Stopy Al:

1xxx – Al

2xxx  - glowny pierw. Cu

3xxx – Mn

4xxx – Si

5xxx – Mg

6xxx – Mg + Si

7xxx – Zn

8xxx – inne np. Li

Komentarz: podkreślone można umacniać wydzieleniowo.

Oznaczenie z użyciem symboli chemicznych*) składa się z ciągu znaków: EN AW-Al, liczby wyrażającej czystość aluminium oraz niekiedy symbolu pierwiastka stanowiącego niewielką domieszkę, np. EN AW-Al99,0Cu. Gatunki aluminium do zastosowań elektrycznych są wyróżnione literą E przed symbolem Al, np. EN AW-EAl99,5. Aluminium jest stosowane zarówno w postaci czystego metalu, jak i wielu stopów.

ad.2 Umocnieniu wydzieleniowemu mozna poddawac tylko takie stopy, w ktorych rozpuszczalnosc jednego ze skladnikow w osnowie maleje z obnizaniem temperatury (maja faze stala i tworza roztwor jednorodny).

Umocnienie sklada sie z 2 etapow:

- Oziebianie (przesycanie) polega na nagrzaniu stopu do temperatury wyższej o ok. 30÷50°C  od granicznej rozpuszczalności w celu rozpuszczenia wydzielanego składnika w roztworze stałym, wygrzaniu w tej temperaturze i następnieszybkim chłodzeniu. W wyniku przesycania stop uzyskuje strukturę jednofazową. W przypadku stali austenitycznych strukturę stanowi austenit przesycony węglem. Własności wytrzymałościowe stali po przesycaniu ulegają wprawdzie niewielkiemu zmniejszeniu, lecz zwiększają się własności plastyczne.

- Starzenie polega na nagrzaniu stopu uprzednio przesyconego do temperatury niższej od granicznej rozpuszczalności, wygrzaniu w tej temperaturze i studzeniu. W czasie starzenia następuje wydzielanie w przesyconym roztworze stałym składnika znajdującego się w nadmiarze, w postaci faz o wysokiej dyspersji. W niektórych przypadkach starzenie zachodzi z udziałem faz pośrednich  Starzenie powoduje umocnienie, przejawiające się zwiększeniem własności wytrzymałościowych i zmniejszeniem własności plastycznych. Przebieg starzenia – jako procesu dyfuzyjnego – zależy od czasu i temperatury. Gdy temperatura jest zbyt wysoka, występuje efekt przestarzenia,