wdrażanie i zarządzanie jakością, zarzadzanie

„ PRZYKŁADY SYSTEMU , WDRAŻANIE I ZARZĄDZANIE

                                                                  JAKOŚCIĄ „

1)   Definicja

2)  

Krótki rys historyczny

3)   System jakości

4)   Wdrażąnie systemu jakości

5)   Zarządzanie jakością

1.   ISO, International Standard Organisation, Międzynarodowa Organizacja Standardów.

Międzynarodowa organizacja pozarządowa z siedzibą w Genewie, powołana do życia w 1947. Celem jej  jest promowanie i tworzenie międzynarodowych standardów w różnych dziedzinach działalności naukowej, technicznej i ekonomicznej. Standardy wypracowane przez ISO są publikowane jako IS (International Standards), czyli Standardy Międzynarodowe.

Źródłosłów nazwy tego systemu wywodzi się ze starożytnej greki, gdzie słowo isos oznaczało równać, dorównywać. W tym kontekście ISO oznaczałoby dostosowywanie zasad organizacyjnych panujących w danej firmie do pewnych odgórnie wyznaczonych standardów postępowania przy dostarczaniu klientowi produktu lub usługi.

2.    Po raz pierwszy normy ISO  zostały opublikowane w 1987 r. przez Komitet Techniczny ISO/TC 176 Zarządzanie Jakością i Zapewnienie Jakości. Serię norm stanowiło pięć norm ISO, z oznaczeniem od 9000 do 9004, z których pierwsza, czyli ISO 9000, przedstawiała pewne generalne wytyczne co do wyboru i stosowania pozostałych norm z serii. Trzy modele zapewnienia jakości opisane w normach ISO 9001, ISO 9002, ISO 9003 zawierały wymagania, które dostawca, czyli konkretne przedsiębiorstwo deklarujące zgodność swojego systemu z wybranym przez siebie modelem ISO, zobowiązywało się wypełnić. (Drugie wydanie miało miejsce w 1994 r. To co w 1987r. było być może nowością w  zarządzaniu , po trzynastu latach jest już standardem)

Przez 11 lat obowiązywania, ISO 9000 upowszechniło się na całym świecie. Aktualnie stosowane jest w około 90 krajach świata, natomiast obowiązkowe jest dla przedsiębiorstw działających w 18 krajach Unii Europejskiej.

3.   System jakości jest strukturą organizacyjną , w której występują: podział odpowiedzialności, procedury, procesy i zasoby umożliwiające wdrożenie zarządzania jakością. System taki powinien obejmować wszystkie fazy „życia” wyrobu. Określać strukturę organizacyjną ,ogólną i szczegółową odpowiedzialność za jakość, uprawnienia do wykonywania zadań, sposób przepływu poleceń, informacji, dokumentów, działania wykonywane w zakresie jakości. Powinien funkcjonowac tak, aby był efektywny oraz ,by wyroby spełniały życzenia klientów.

System jakości powinien umożliwiać stałą i odpowiednią kontrolę nad całą działalnością w zakresie jakości.

Żadnej normy nie możemy określić jako “lepszej” czy “gorszej”. Dotyczą one bowiem sytuacji w jakiej znajdują się firmy. Nawet mała firma może mieć system zgodny z normą ISO 9001, bo prowadzi prace projektowe, zaś potężny zakład “tylko” ISO 9002 bo ich nie prowadzi. Różnica leży w punkcie 4.4 normy ISO 9001 - „Sterowanie projektowanie” , którego nie ma w normie ISO 9002. (Dokładnie mówiąc punkt 4.4 jest ale wyłącznie dla zachowania wspólnej numeracji, nie określa wymagań).

Norma ISO 9003 jest bardziej “uproszczona”, w stosunku do normy 9001 opuszczono cztery z dwudziestu punktów, a w pozostałych szesnastu osiem uproszczono.

Wybór normy nie zależy więc od woli firmy, jest on uwarunkowany jej strukturą i sposobem działania. Jest pewna możliwość “manipulacji”, można objąć systemem pewien fragment firmy, a więc stosować z wyboru numer “niższy” (9002 lub 9003). Działanie w drugą stronę nie jest możliwe. Dokładnie mówi o tym norma ISO 9000-1 zawierająca wytyczne wyboru normy.

Międzynarodowy certyfikat ISO 9000 ma kilka różnych poziomów stosowania:
1) ISO 9001 obejmuje wszystkie zakresy działalności firmy - od projektowania produktu poprzez jego wytwarzanie, czyli produkcję, do dystrybucji i sprzedaży;
2) ISO 9002 nie obejmuje projektowania i konstrukcji wyrobu, a stosowany jest przeważnie w odniesieniu do przedsiębiorstw oferujących usługi. (np.  Biuro Obsługi Abonenta  PTC jest "przedsiębiorstwem" usługowym, norma ISO 9002 była zatem  najdogodniejszym poziomem zastosowania systemu jakości ISO )
3) ISO 9003 obejmuje jedynie samą kontrolę jakościową wyrobu przed sprzedażą;
4) ISO 14 000 to najnowszy system norm, które określają dopuszczalny wpływ działalności przedsiębiorstwa na środowisko naturalne.

Podstawowy zbiór norm ISO 9000 (PN/ EN 29000)

ISO 8402 - Jakość- Terminologia

ISO 9000 -  dokument dający użytkownikowi wytyczne pomocne przy wyborze właściwej normy spośród trzech (ISO 9001, ISO 9002, ISO 9003). Skupia się na wyjaśnieniu różnych terminów i koncepcji związanych z jakością oraz na określeniu wzajemnych związków pomiędzy tymi obiektami.
ISO 9001 -  zbiór wymagań, które stosuje się do procesów projektowania, prac rozwojowych, produkcji, instalowania i serwisu, w celu zademonstrowania zdolności dostawcy.

ISO 9002 -  zbiór wymagań, które obejmują produkcję, instalowanie i serwis w celu zademonstrowania zdolności dostawcy. Pominięto tu etap projektowania produktu

ISO 9003 - zbiór wymagań, które jedynie odnoszą się do obszaru kontroli i badań końcowych.
 

ISO 9004 - dokument dający wytyczne do stosowania i wdrażania norm dotyczących zarządzania jakością i elementów systemu jakości

Normy ISO dotyczące zagadnień jakości

ISO 8402

Jakość. Terminologia

Normy dotyczące zarządzania jakością i zapewnienia jakości. Wytyczne wyboru i stosowania

ISO 9000-2

Ogólne wytyczne stosowania ISO 9001/2/3

ISO 9000-3

Wytyczne stosowania ISO 9001 dla oprogramowania

ISO 9000-4

Wytyczne zarządzania programem niezawodności

ISO 9001

System jakości. Model zapewnienia jakości w projektowaniu/ konstruowaniu, produkcji, instalowaniu i serwisie

ISO 9002

System jakości. Model zapewnienia jakości w produkcji i instalowaniu

ISO 9003

Systemy jakości. Model zapewnienia jakości w kontroli i badaniach ostatecznych

ISO 9004-1

Zarządzanie jakością i elementy zapewnienia jakości. Wytyczne

ISO 9004-2

Wytyczne dla usług

ISO 9004-3

Wytyczne dla materiałów przetwarzanych

ISO 9004-4

Wytyczne dla doskonalenia jakości

ISO 9004-5

Wytyczne dla zarządzania przedsięwzięciem

ISO 9004-6

Wytyczne dla planów jakości

ISO 9004-7

Wytyczne dla zarządzania konfiguracją wyrobu

ISO 9004-8

Wytyczne dotyczące zasad jakości i ich zastosowania w praktykach zarządzania

ISO 10011

część 1

część 2

część 3

Audity jakości

Wytyczne przeprowadzenia auditów systemów jakości

Wymagania dla auditorów jakości

Zarządzanie auditami jakości

ISO 10012

część 1

część 2

Wymagania zapewnienia jakości dla urządzeń pomiarowych

System potwierdzenia zgodności metrologicznej urządzeń pomiarowych

Sterowanie procesem pomiarowym

ISO 10013

Wytyczne opracowania ksiąg jakości

ISO 10014

Efekty ekonomiczne zarządzania jakością

ISO 10015

Wytyczne ciągłego kształcenia i szkolenia

ISO 10016

Dokumenty jakości

Metody statystyczne

W bardzo dużym skrócie w dwudziestu punktach norma podaje co mamy zrobić aby stworzyć właściwy system, nie mówi tylko jak to zrobić.

W dużym przybliżeniu wymagania normy 9001 wyglądają następująco:

Odpowiedzialność kierownictwa – musimy stworzyć, rozpropagować i stosować politykę i cele jakości, stworzyć podział odpowiedzialności, taki, który daje możliwości działania, określić środki na realizację celów jakościowych, powołać pełnomocnika ds. jakości i prowadzić systematyczne przeglądy systemu.

System jakości – stworzyć księgę jakości, udokumentowane i wdrożone procedury i plany jakości.

Przegląd umowy – udokumentować metody weryfikacji wymagań klienta i możliwości ich realizacji, sposoby zmian w umowie i rejestrację tych faktów.

Sterowanie projektowaniem – udokumentować i stosować plany czynności projektowych, nadzoru nad danymi wejściowymi i wyjściowymi, przeglądać i weryfikować projekty na wszystkich etapach, prowadzić ich walidację oraz określać metody zmian projektu.

Nadzór nad dokumentacja i danymi – stworzyć system tworzenia, zatwierdzania i sterowania nad dokumentami oraz wprowadzania do nich zmian.

Zakupy – określić zasady doboru i nadzoru nad podwykonawcami (czyli naszymi dostawcami), zasady dokumentowania zakupów oraz sposoby i możliwości kontroli u podwykonawcy przez nas jak i przez naszych klientów.

Nadzorowanie wyrobu dostarczonego przez klienta – określić sposoby postępowania z wyrobami dostarczonymi przez klienta i sposoby komunikowania się z klientami w przypadkach koniecznych.

Identyfikacja i identyfikowalność – podać sposoby identyfikowania materiałów, wyrobów i procesów oraz sposoby rejestrowania tych działań.

Sterowanie procesem – podać jak się planuje procesy, tworzyć i właściwie rozdzielać instrukcje robocze, nadzorować procesy specjalne, we właściwy sposób zarządzać wyposażeniem do produkcji.

Kontrola i badania – podać programy, plany i metody kontroli dostaw, w toku produkcji i końcowej

Nadzorowanie wyposażenia do kontroli, pomiarów i badań – zapewnić nadzór nad aparaturą kontrolna tak ...