|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
1
„ Praca z dzieckiem z wadą słuchu w szkole podstawowej.” Kwalifikacja dziecka z wadą słuchu do kształcenia integracyjnego. oświadczenia wielu krajów, a także nasze polskie doświadczenia szkolnictwa integracyjnego wskazują, że dzieci z zaburzeniami w rozwoju, z tzw. specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, nie muszą uczyć się w odrębnych szkołach specjalnych i być izolowane od normalnie rozwijających się rówieśników. W ostatnich latach coraz więcej dzieci z wadami słuchu uczy się w szkołach podstawowych, uczęszczają do klas integracyjnych, albo objęte są nauczaniem zintegrowanym. i o dużych korzyści, jakie stwarza nauczanie integracyjne, nie każde dziecko z wadą słuchu kwalifikuje się do tej formy nauczania z uwagi na zbyt duże wymagania programowe w szkole masowej, którym nie zawsze jest w stanie sprostać. Wybór dalszej drogi kształcenia dla dziecka z wadą słuchu jest bardzo trudną decyzją dla jego rodziców. Z naszych obserwacji wynika jednoznacznie, że decyzję o „oddaniu” dziecka do szkoły specjalnej podejmują bardzo niechętnie , a zwłaszcza gdy nauka w takiej szkole wiąże się z mieszkaniem dziecka w internacie i oznacza dłuższą rozłąkę z rodziną. Rodzice pragną, aby ich dziecko mimo dużego niedosłuchu uczęszczało do szkoły podstawowej, w miejscu jego zamieszkania, gdyż sami chcą wychować dziecko w domu rodzinnym, zapewnić mu jak najlepszą opiekę. Przestrzegamy rodziców, aby w podjęciu tej trudnej decyzji nie kierowali się tylko własną motywacją (subiektywną oceną), ale uwzględniali opinię innych specjalistów, którzy opiekują się dzieckiem od momentu stwierdzenia wady słuchu, obserwują jego osiągnięcia w procesie rehabilitacji. Po badaniach dojrzałości szkolnej dziecka niedosłyszącego , w poradni, w oparciu o wyniki specjalistycznych badań lekarskich, stwierdzających poziom ubytku słuchu oraz wyniki badań psychologicznych i pedagogicznych – indywidualnie omawiamy z rodzicami umiejętności i zdolności dziecka w momencie startu szkolnego . Konfrontujemy je z wymaganiami edukacyjnymi i społecznymi szkoły ogólnodostępnej. 2 Specjaliści kierując dziecko z wadą słuchu do nauczenia w szkole podstawowej ogólnodostępnej, powinni z rodzicami omówić, czy dziecko niedosłyszące spełnia zasadnicze warunki, które w dużym stopniu umożliwiają mu sprostanie wymaganiom edukacyjnym w nauczaniu zintegrowanym. Do tych warunków zaliczamy przede wszystkim: 1. Zachowany kontakt słowny – rehabilitacja mowy dziecka była rozpoczęta dużo wcześniej przed podjęciem nauki w kl. I, możliwy jest spontaniczny kontakt werbalny z rówieśnikami i osobami dorosłymi spoza rodziny. Dziecko posiada indywidualny , dobrze dobrany aparat słuchowy, z którego korzysta w szkole i w domu oraz pozostaje pod stałą opieką surdologopedy w Poradni Rehabilitacji Dzieci z Wadami Słuchu i Mowy. 2. Przeciętny poziom rozwoju umysłowego brak dodatkowych poważnych zaburzeń rozwojowych. Wysokie możliwości intelektualne sprzyjają lepszemu opanowaniu zasobu słownictwa i rozwoju mowy, a postęp w komunikacji słownej stymuluje w naturalny sposób procesy poznawcze. Dzieci z obniżonym poziomem intelektualnym mają większe trudności w przyswajaniu pojęć abstrakcyjnych, zrozumieniu złożonych poleceń i zadań. Wymagają też znacznie więcej powtórzeń przy utrwalaniu nowych wiadomości – szybciej męczą się wysiłkiem umysłowym, często mają obniżoną motywację do uczenia i duże trudności z koncentracją uwagi. Dużo dzieci z wadami słuchu ma również wadę wzroku, dlatego też każde dziecko, u którego stwierdzono niedosłuch powinno mieć systematycznie badany wzrok. Mogą występować zaburzenia w obrębie innych zmysłów, np. obniżenie sprawności ruchowej, zaburzenia sprawności grafomotorycznej i niska koordynacja wzrokowo – słuchowa, które są spowodowane przez ten sam czynnik który wywołał niedosłuch . Tak, jak u dzieci słyszących również i u dzieci z wadami słuchu mogą występować zaburzenia o charakterze dyslektyczno - dysgraficzno- dysortograficznym. Mogą one utrudniać naukę mowy, opóźniać poziom nauki czytania i pisania. W przypadku stwierdzenia poza niedosłuchem, sprzężonych deficytów rozwojowych w zakresie analizatora wzrokowego i słuchowego, bądź obniżonego poziomu sprawności grafomotorycznej – konieczne są dodatkowe ćwiczenia stymulujące rozwój zaburzonych funkcji percepcyjno – motorycznych w ramach zajęć korekcyjno – kompensacyjnych lub dodatkowe zajęcia dydaktyczno wyrównawcze z elementami tych ćwiczeń. 3 Poważne zaburzenia funkcji analizatora słuchowego mogą być rekompensowane i wspomagane przez prawidłowy rozwój funkcji analizatora wzrokowego, a także innych zmysłów jak dotyku, powonienia i smaku. Zaburzenia i sprzężone deficyty rozwojowe w zakresie funkcji percepcyjno – motorycznych dziecka słabo słyszącego są przyczyną dużych trudności w zakresie analizy i syntezy słuchowej i wzrokowej, a obniżony poziom pamięci wzrokowej i spostrzegawczość utrudnia umiejętność odczytywania mowy z ust – przez co kontakt słowny dziecka z otoczeniem może być znacznie gorszy. 3. Dobra motywacja dziecka do nauki. O postępach szkolnych dziecka niedosłyszącego i rozwoju kontaktów społecznych w środowisku słyszących rówieśników, decyduje jego wysoka motywacja do nauki i chęć uczenia się wraz z nimi. Istotne znaczenie mają takie cechy jego osobowości jak wytrwałość, umiejętność skupienia uwagi, duża odporność psychiczna na niepowodzenia i dojrzała motywacja dziecka do uczenia się mowy. Dużą rolę odgrywa też czynnik domysłu – jako wynik spostrzegawczości , wzrokowego zapamiętywania i kojarzenia sytuacyjnego pewnych informacji – doskonalący się równolegle z rozwojem zasobu słownictwa dziecka i umiejętnościami odczytywania mowy z ust. Dzieci zahamowane emocjonalnie są nieśmiałe , niepewne – odczuwają lęk i duży stres, który hamuje ich aktywność na lekcji i utrudnia nawiązywanie kontaktów społecznych . Dzieci nadpobudliwe psychoruchowo nie potrafią skupić uwagi nawet przez krótką chwilę, wymagają stałej pomocy nauczyciela, szybko rezygnują z podjętych zadań, okazują niechęć do podejmowania dodatkowych ćwiczeń. Z tych względów napotykają na duże trudności w nauce i wymagają znacznie więcej pomocy indywidualnej ze strony nauczyciela i rodziców oraz specjalnych zabiegów terapeutycznych. 4. Gotowość ze strony rodziców do zapewnienia dziecku dodatkowej i systematycznej pomocy w nauce oraz utrzymywania stałej współpracy ze szkołą i nauczycielką uczącą dziecko. Rodzice muszą być świadomi podejmowanego trudu pracy z dzieckiem, że samodzielnie bez stałej ich pomocy, nie jest w stanie opanować podstawowych umiejętności szkolnych. Zapewnienie dobrego aparatu słuchowego umożliwi dziecku wykorzystanie resztek słuchu i ułatwi lepsze odczytywanie mowy z ust. Rodzice w naturalnych warunkach, powinni stale aktywizować dziecko do mówienia, podtrzymywać jego wypowiedzi za pomocą gestów i mimiki twarzy. Należy doskonalić poziom rozumienia mowy poprzez ciągłą rozmowę z dzieckiem, gdyż nie ma mówienia bez rozumienia. 4 Kwalifikacją dzieci z wadami słuchu do odpowiednich szkół z naszego rejonu zajmuje się zespół orzekający przy Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Suwałkach z udziałem specjalistów badających dziecko (psychologa, pedagoga) lekarza pediatry albo lekarza foniatry – w porozumieniu z surdologopedą lub psychologiem z Poradni Rehabilitacji Dzieci z Wadami Słuchu i Mowy w Suwałkach oraz Dyrektora Poradni. W posiedzeniu zespołu orzekającego mogą też wziąć udział rodzice dziecka i wysłuchać argumentów przedstawionych przez poszczególnych członków zespołu dotyczących podjęcia stosownej decyzji w sprawie ich dziecka. Ostatecznie na Zespole Orzekającym, za zgodą rodziców podejmuje się decyzję o kwalifikacji dziecka do nauczania w szkole podstawowej ogólnodostępnej w klasie integracyjnej lub w szkole specjalnej dla dzieci niesłyszących lub niedosłyszących. Zgodnie z aktualnie obowiązującą ustawą o systemie oświaty, dziecko o specjalnych potrzebach edukacyjnych ma prawo do realizacji obowiązku szkolnego w szkole ogólnodostępnej w rejonie swego stałego miejsca zamieszkania. Społeczna integracja dzieci z wadą słuchu wśród słyszących rówieśników w szkole podstawowej. Do kl. I trafiają dzieci o różnym stopniu ubytku słuchu i bardzo różnie przygotowane do porozumienia się werbalnego, od czego też zależy ich rozwój poznawczy, emocjonalny i społeczny. Dlatego też przed rozpoczęciem nauki w szkole dziecko niedosłyszące powinno już wcześniej uczęszczać do oddziału przedszkolnego także w grupie dzieci słyszących. W kl. I będzie już bardziej samodzielne i znacznie łatwiej przystosuje się do nowych wymagań w szkole oraz do innego sposobu mówienia nauczyciela i poszczególnych uczniów w klasie. Podstawowym warunkiem dobrej współpracy nauczyciela z dzieckiem z wadą słuchu jest jego zaangażowanie emocjonalne, pełna akceptacja dziecka oraz gotowość do podjęcia ogromnego wysiłku pracy z dzieckiem niepełnosprawnym. Dlatego też nauczyciel rozpoczynając pracę z tym dzieckiem, powinien okazać mu dużo życzliwości, a jednocześnie wnikliwie go obserwować, by rozpoznać jego umiejętności i szukać możliwości nawiązywania dobrego z nim kontaktu. Przede wszystkim powinien też skorzystać z pomocy rodziców i specjalistów zajmujących się dotychczas rehabilitacją mowy dziecka, aby przekazali dotychczasowe spostrzeżenia odnośnie rozwoju intelektualnego dziecka i poziom rozwoju mowy. Rozpoczynając pracę z uczniem niesłyszącym , nauczyciel powinien wyjaśnić pozostałym dzieciom w klasie jakie trudności może mieć ich niesłyszący kolega w porozumiewaniu się . Uczniowie powinni też 5 wiedzieć, że aparat słuchowy służy do wzmacniania wszystkich dźwięków dochodzących do ucha – również hałasu – ale nie przywraca słuchu. Dlatego też, ich niesłyszący kolega, może czegoś nie usłyszeć, albo nie zrozumieć od razu, ale przecież widzi, myśli i czuje oraz może być z powodzeniem uczestnikiem wspólnej nauki, zabawy i wycieczki. W zależności od wsparcia psychicznego nauczyciela oraz właściwego zrozumienia jego trudności przez pozostałych kolegów w klasie jest on w stanie przełamać swój ogromny stres psychiczny i poczuć się zaakceptowanym w klasie. Dziecko z wadą słuchu nigdy nie może być faworyzowane przez nauczyciela, lecz powinno być traktowane podobnie jak jego słyszący koledzy – we wszystkich innych sprawach, które nie maja związku z wadą słuchu. Ważne jest podkreślanie przed klasą jego postępów, szczególnych uzdolnień – jego mocnych stron – oraz wkładu pracy. Nauczyciel powinien też stworzyć niesłyszącemu dziecku, optymalne warunki odbioru mowy podczas lekcji. - Przede wszystkim należy zapewnić dobre oświetlenie klasy oraz miejsce w pierwszej ławce w rzędzie od okna. Uczeń będąc blisko nauczyciela (od 0,5 – 1.5 m.) którego twarz jest dobrze oświetlona, może słuchać jego wypowiedzi i jednocześnie odczytywać mowę z ust. Należy też, umożliwić dziecku odwracanie się w kierunku innych kolegów odpowiadających na lekcji – co ułatwi lepsze zrozumienie ich wypowiedzi. - Nauczyciel mówiąc do całej klasy, powinien stać w pobliżu dziecka zwrócony twarzą w jego stronę - nie powinien chodzić po klasie, czy być odwrócony twarzą do tablicy – to utrudnia dziecku odczytywanie mowy z ust nauczyciela. - Podobnie też strój i wygląd nauczyciela m.in. broda czy wąsy zasłaniające usta, ciemne okulary, długie kolczyki w uszach pani – rozpraszają uwagę dziecka. - Należy mówić do dziecka wyraźnie używając normalnego głosu i intonacji, unikać gwałtownych ruchów głową czy nadmiernej gestykulacji. - Należy zadbać o spokój i ciszę w klasie – eliminować zbędny hałas m.in. zamykać okna przy ruchliwej ulicy, unikać szeleszczenia kartkami papieru, szurania krzesłami – to utrudnia dziecku rozumienie poleceń nauczyciela i wypowiedzi innych uczniów, powoduje też większe zmęczenie. - Nauczyciel winien upewnić się czy polecenia kierowane do całej klasy są właściwie rozumiane przez dziecko niedosłyszące. W przypadku trudności zapewnić mu dodatkowe wyjaśnienia, sformułować inaczej polecenie, używając prostego, znanego dziecku słownictwa. |
Menu
|