|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
VADEMECUM SZTYGARSKIE
Ruch zakładu górniczego może się odbywać tylko pod kierownictwem i dozorem osób posia- dających odpowiednie kwalifikacje, które stwierdza właściwy organ nadzoru górniczego. Osoba dozoru ruchu - sztygar (dawniej górmistrz ; niem. steiger ; ang. foreman ; fran. porion ) Osoba dozoru ruchu - sztygar - powinna przestrzegać ustalonego dla niej i zatwierdzonego przez kierownika ruchu zakładu górniczego (zg) zakresu czynności, określającego jej obo- wiązki, uprawnienia i zakres odpowiedzialności. Zakres czynności i obowiązków opraco- wywany jest dla każdej osoby kierownictwa i dozoru ruchu w zależności od warunków technicznych, górniczych, geologicznych i organizacyjnych istniejących w zakładzie górni- czym. Osoby dozoru ruchu oraz inne osoby kierujące zespołami pracowników powinny or- ganizować i prowadzić pracę, w sposób zapewniający bezpieczeństwo pracowników, za- kładu górniczego i środowiska, a także informować podległych im pracowników o przepi- sach i zasadach bezpiecznego wykonywania pracy na każdym spośród stanowisk. Sztygar skupia się głównie na sprawowaniu nadzoru technicznego, ale nie powinien zapominać również o przypisanych sobie funkcjach administracyjnych. Sztygar, jako jeden z najbar- dziej doświadczonych pracowników kopalni udziela porad i doraźnej pomocy poszczegól- nym podwładnym, podejmuje decyzje w sytuacjach obarczonych szczególnym ryzykiem zawodowym, decyduje o zawieszeniu lub wznowieniu prac w podległym sobie rejonie. Za- kres prac prze- widzianych na dany dzień do wykonania, przez podległych pracowników, ustalany jest przez sztygara na porannej odprawie odbywającej się z udziałem wszystkich jego podwładnych, czyli tzw. ferezunku . Sztygar zmianowy oddziału górniczego to osoba na stanowisku kierowniczym, W trakcie zmiany jest on odpowiedzialny za osoby przebywające pod ziemią w rejonie oddziału gór- niczego oraz stanowiska pracy podwładnych osób. Do obowiązków sztygara zmianowego należy również kontrola oraz nadzór techniczny stanowisk pracy podwładnych, a także we- ryfikacja stanu bezpieczeństwa na oddziale. W celu prawidłowego przeprowadzania zaplanowanych działań sztygar musi zadbać o bezpieczeństwo pracy zarówno swoje, jak i innych osób znajdujących się w rejonie oddzia- łu, w którym zarządza i kieruje pracą na danej zmianie. Dlatego też musi na bieżąco kon- trolować różnorodne warunki, które są ściśle określone przez przepisy Prawa Geologiczne- go i Górniczego oraz innych przepisów wydanych na jego podstawie, aby istniała możli- wość bezpiecznego wykonywania pracy. W wykonywaniu obowiązków osoby dozoru ruchu - sztygara - niezbędne jest posiadanie zdolności (zmysłu) organizacyjnych, które są nie- odzownym czynnikiem warunkującym powodzenie wykonania zaplanowanych prac w nad- zorowanym rejonie. Osoba dozoru powinna: Czytać ze zrozumieniem in- formacje przedstawione w formie opisów, instrukcji, ry- sunków, szkiców, wykresów, dokumentacji technicznych i technologicznych, a w szczególności: a) informacje przedstawione w formie rysunków będących częścią dokumentacji technicznej, np.: rodzaj obudowy z rysunku za- mieszczonego w książce obudowy, wysokość tamy wentylacyjnej z rysunku zamieszczonego w planie ruchu, b) informacje przedstawione w formie schematów będących częścią dokumentacji technicznej, np.: informacje o prądach powietrza ze schematu wentylacyjnego oddziału wydobywczego, 5 - hałas, - zapylenie, - zagrożenie metanowe, - drgania, - oceniać prawdopodobieństwo ich występowania oraz ewentualne skutki jakie mogą nieść ze sobą w stosunku do ludzi lub sprzętu, - szacować poziom ryzyka zawodowego i określać sposoby redukcji tego ryzyka, np.: poprzez intensywność przewietrzania, - usuwanie pyłu lub opylanie, - ograniczenie czasu ekspozycji, - stosowanie środków ochrony osobistej . Identyfikować występujące za- grożenia na stanowisku pracy, np.: - wstrzymać pracę na zagrożonych stanowiskach pracy. - wycofać zagrożonych ludzi do określonych przez dyspozytora miejsc lub miejsc przez siebie określonych tj. poza strefę zagroże- nia i natychmiastowe powiadomienie o tym dyspozytora ruchu zakładu. - podać dyspozytorowi ilość wycofanych ludzi z rejonu zagrożone- go, stan wycofanej załogi. - dokonać oceny stanu zagrożenia oraz zastosować wszelkie środki mające na celu likwidację tego zagrożenia lub minimalizację jego skutków. - przekazać dokładną informację o stanie zagrożenia oraz podjętych działaniach osobie kierującej akcją ratowniczą (dyspozytor faza początkowa, kierownik akcji ratowniczej po przejęciu kierownic- twa akcji). - wykonywać polecenia wydawane przez osobę kierującą akcją ra- towniczą. - dopilnowanie zabezpieczenia dojść do strefy zagrożenia w miej- scach wyznaczonych przez osobę kierująca akcją ratowniczą. - po przybyciu na miejsce ratowników zorganizować akcję ratowni- czą wg poleceń osoby kierującej akcją ratowniczą. Osoba organizująca akcję ratowniczą w jej początkowej fazie, do czasu przybycia osób dozoru uprawnionych do pełnienia funkcji kierownika akcji na dole i kierownika bazy ratowniczej może otrzymać polecenie, od osoby kierującej akcją ratowniczą, zor- ganizowania bazy ratowniczej i rozpoczęcia prac ratowniczych wykonywanych przez z astępy ratownicze. Po otrzymaniu informacji o zagrożeniu podjąć działania: a) w górnych wnękach ścianowych, b) w wyrobiskach korytarzowych o wzniosie powyżej 10° , c) przy wywoływaniu zawału stropu za po- mocą MW metanowych i metanowych specjalnych, - gdy zawartość metanu przekroczy 1% w wyrobiskach, - przy wywoływaniu zawału stropu MW węglowymi i skalnymi, - w strefach zaburzeń geologicznych w wyrobiskach eksploatacyj- nych, - przy rozsadzaniu luźnych brył MW odpalanym w otworach strza- łowych, - przy użyciu ładunków wolno przyłożonych, - przy usuwaniu niewypałów, - przed maszynami urabiającymi, - gdy zawartość meta- nu przekracza 0,5% : Powinna być obecna przy wykonywaniu robót strzało- wych: 9 Zawartość metanu w powietrzu kopalnianym do 1 % - na wylocie z rejonowych prądów powietrza, do 0,75 % - w szybie wydechowym, do 1,5 % - przy stosowaniu metanometrii automatycznej na wylocie z rejonowych prądów. Miejsca kontroli metanu - pod stropem wyrobiska, - nad obudową wyrobiska, - w miejscach możliwych wypływów lub gromadzenia się metanu. Zawartość metanu w po- wietrzu kontroluje się, przeprowadzając pomiary: Zabudowa c z ujników metanomierzy - w wyrobisku przyścianowym - w odległości nieprze- kraczającej 10 m od wylotu ze ściany, jeżeli na wy- locie nie łączą się prądy powietrza, Czujniki metanomierzy kontrolujące za- wartość metanu w prądzie powietrza wypływającego ze ściany zabudowuje się pod stropem: - w ścianie, w odległości 2 m od wyrobiska przyścia- nowego, jeżeli na wylocie łączą się prądy powietrza. - w odległości nie większej niż 10 m od czoła przodka, w miejscu stwierdzanych największych zawartości metanu. Przy przewietrzaniu przodka lutniociągiem tłoczącym - w wyrobiskach dłuższych niż 15 m: Przy przewietrzaniu przodka lutniocią- giem ssącym między wlotem do lutni ssącej a czołem przodka - w wyrobiskach dłuższych niż 15 m: - w odległości nie większej niż 6 m od czoła przodka. Wyrobiska przewietrzane opływowym prądem powietrza - o długości większej niż 25 m: - w odległości od 10 m do 15 m od skrzyżowania, - co najmniej 10 m poniżej zrębu szybu lub poziomu przy wentylacji tłoczącej, - przy wentylacji ssącej w lutniociągu przed wentyla- torem, - pod pomostem roboczym. W szybach (szybikach): - w którym prowadzone są roboty wybierkowe, do- konują czujniki metanomierza rejestrującego pod stropem wyrobiska w prądzie wylotowym ze ściany lub zespołu ścian między wylotem ostatniej ściany a skrzyżowaniem z innym, czynnym wentylacyjnie wy- robiskiem. Pomiar zawartości metanu w rejonie wentylacyjnym; - wykonuje się w prądzie wylotowym całkowitym, co najmniej 10 m poniżej kanału wentylatora główne- go lub co najmniej 10 m powyżej najwyższego wlotu powietrza wypływającego z wyrobisk do szybu. Pomiar zawartości metanu w szybie wentylacyjnym; 14 Pierwotne objawy tąpnięcia: - są nimi: kruszenie i wyrzucanie skał do wyrobiska, drgania górotworu, zjawiska akustyczne, zeszczelinowanie górotworu wokół wyrobiska. Drugorzędne objawy tąpnięcia - są nimi: uszkodzenie - zniszczenie obudowy, gwałtowne zaciskanie wyrobiska. - objawami tymi są: zawał wyrobiska, zapylenie wyrobiska, stężenie i po- dmuch powietrza na skutek gwałtownego zaciśnięcia się wyrobiska. Zdarzenia pierwszorzędne i trzeciorzędne mogą i najczęściej wywołują groźne zjawiska towarzyszące: gwałtowny wybuch metanu, gwałtowne wdarcie się wody do wyrobiska, możliwość wystąpienia pożaru egzoge- nicznego. Trzeciorzędne objawy tąpnięcia Klasyfikacja tąpnięć: - górnicze, naprężeniowe, naprężeniowo, darowe, udarowe, tektoniczne. Tąpnięcia górnicze: - związane są z aktualnie prowadzoną lub dokonaną działalnością gór- niczą. - związane są z występowaniem stref uskokowych gdzie zjawiska mogą mieć charakter trzęsień ziemi i związane są ze strefami aktywnymi sejsmicznie, Tąpnięcia tektoniczne: - pokładowe - związane z powolnym zwiększaniem się quasi statyczne- go stanu naprężeń w pokładzie lub otoczeniu wyrobiska, a następnie gwałtownym wyzwoleniu nagromadzonej energii. Tąpnięcia naprężeniowe: - są następstwem pęknięcia grubej monolitycznej warstwy skalnej i jej przemieszczeniu - pęknięcia tego typu nazywa się stropowymi lub spągowymi. Tąpnięcia udarowe: Tąpnięcia naprężeniowo-udarowe - występują w przy dużych wartościach stanu naprężeń gdzie nawet niewielki impuls o charakterze udarowym może wywołać tąpnięcie. - naturalne; duża głębokość wybierania, duże ciśnienie górotworu; grubowarstwowa budowa górotworu; skłonność materiału skalnego do tąpań, - techniczne; eksploatacyjna koncentracja naprężeń, nadmierna kon- centracja produkcji, skrępowana eksploatacja i profilaktyka, nad- mierne rozciąganie złoża. Przyczyny występowania tąpnięć : Stopnie zagrożeń tąpaniami a) przez wybranie pokładu odprężającego z zawałem stropu w odle- głości nie większej niż 50 m pod pokładem odprężanym lub 20 m nad tym pokładem, b) przez wybranie pokładu odprężającego z podsadzką hydrauliczną w odległości nie większej niż 30 m pod pokładem odprężanym lub 15 m nad tym pokładem, c) w przypadku grubego pokładu - przez czyste wybranie warstwy tego pokładu, d) nie zachowując parametrów określonych w lit. a)-c), ale wyniki badań i opinia rzeczoznawcy uzasadniają takie zaliczenie w związ- ku z występującymi warunkami geologiczno-górniczymi oraz wła- snościami geomechanicznymi pokładu i skał otaczających - a po odprężeniu tąpnięcia nie występują. 1 stopień dokonano odprężenia: 20 stacjach zwrotnych kolejek spągowych wyposażonych w kliny załadowczo-rozładowcze stosowanie odboj- nic nie jest wymagane. * Transport materiałów wyciągiem krzesełkowym może się odbywać w pojemnikach przystosowanych do kształtu krzesełek, w czasie gdy nie odbywa się jazda ludzi; ciężar materiałów wraz z pojemnikiem nie może przekraczać użytkowego udźwigu krzesełka; załadunek i wyładunek odbywa się przy zatrzymanym wyciągu. Powyższe zasady transportu nie dotyczą kolejek krzesełkowych, w których krzesełka są wyprzęgane z liny. Kon t rola układu transportu linowego - raz na dobę przed uruchomieniem oraz każdorazowo przed jazdą ludzi poddany przeglądowi przez upoważnioną osobę, - raz na tydzień skontrolowany przez osobę dozoru średniego, Każdy układ transportu linowe- go i z napędem własnym powi- nien być: - raz na kwartał skontrolowany przez osobę wyższego dozoru gór- niczego i e n ergomechanicznego. - zewnętrznego sprawdzenia stanu technicznego urządzeń układu, - uszkodzenia mechaniczne, - wycieki płynów hydraulicznych, - odkształcenia lin i elementów nośnych, ciągnących i jezdnych oraz prawidłowość ich połączenia, - zużycie elementów obrotowych i ciernych, - stan toru jezdnego, - odstępy ruchowe i stan wyrobiska. Podczas przeglądu dokonuje się: - stan wyrobiska, - stan obudowy, - zabudowane urządzenia w wyrobisku, - oświetlenie, - połączenia środków transportu, - poprawność działania układu sterowania, - sygnalizację, - zabezpieczenia i blokady. Przed każdorazowym rozpoczęciem jazdy ludzi pod nadzorem osoby dozoru sprawu- jącej nadzór nad jazdą ludzi układem trans- portu linowego lub z napędem własnym sprawdza się: Wyniki przeprowadzonych przeglądów od- notowuje się: - na tablicy, a w przypadku jazdy ludzi w odpowied- niej książce kontroli. Podczas kontroli tygodniowej obejmującej zakres przeglądu codziennego dokonuje się sprawdzenia: - zgodności stanu technicznego urządzenia z doku- mentacją techniczno-ruchową, - zgodności zainstalowania urządzenia z dokumenta- cją układu transportowego. Kontrole kwartalne obejmują: - zakres kontroli tygodniowej poszerzonej o próby statyczne hamowania maszyny napędowej, wóz- ków hamulcowych i próby działania blokad. W układach transportu z jazdą ludzi co drugą kontrolę kwartalną przeprowadza kierownik działu energomechanicznego lub jego zastępca i kierownik działu robót górniczych. Wyniki kontroli tygo- dniowych i kwartalnych odnotowuje się w książce okresowych kontroli - szczegółowy zakres i wa- runki kontroli oraz przeglądów ustala kierownik ruchu zakładu górniczego. 34 |
Menu
|