|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
©Kancelaria Sejmu
s. 1/36 Dz.U. 1982 Nr 35 poz. 228 USTAWA z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich W dążeniu do przeciwdziałania demoralizacji i przestępczości nieletnich i stwarzania warunków powrotu do normalnego życia nieletnim, którzy popadli w konflikt z prawem bądź z zasadami współżycia społecznego, oraz w dążeniu do umacniania funkcji opiekuńczo-wychowawczej i poczucia odpowiedzialności rodzin za wychowanie nieletnich na świadomych swych obowiązków członków społeczeń- stwa stanowi się, co następuje: Opracowano na pod- stawie: tj. Dz. U. z 2010 r. Nr 33, poz. 178, z 2011 r. Nr 112, poz. 654, Nr 149, poz. 887, Nr 191, poz. 1134, z 2012 r. poz. 579. Dział I Przepisy ogólne Art. 1. § 1. Przepisy ustawy stosuje się w zakresie: 1) zapobiegania i zwalczania demoralizacji – w stosunku do osób, które nie ukończyły lat 18; 2) postępowania w sprawach o czyny karalne – w stosunku do osób, które do- puściły się takiego czynu po ukończeniu lat 13, ale nie ukończyły lat 17; 3) wykonywania środków wychowawczych lub poprawczych – w stosunku do osób, względem których środki te zostały orzeczone, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez te osoby lat 21. § 2. Ilekroć w ustawie jest mowa o: 1) „nieletnich” – rozumie się przez to osoby, o których mowa w § 1; 2) „czynie karalnym” – rozumie się przez to czyn zabroniony przez ustawę ja- ko: a) przestępstwo lub przestępstwo skarbowe albo b) wykroczenie określone w art. 51, 62 1) , 69, 74, 76, 85, 87, 119, 122, 124, 133 lub 143 Kodeksu wykroczeń. Art. 2. Przewidziane w ustawie działania podejmuje się w wypadkach, gdy nieletni wykazu- je przejawy demoralizacji lub dopuści się czynu karalnego. 1) Uchylony. 2012-06-19 ©Kancelaria Sejmu s. 2/36 Art. 3. § 1. W sprawie nieletniego należy kierować się przede wszystkim jego dobrem, dą- żąc do osiągnięcia korzystnych zmian w osobowości i zachowaniu się nielet- niego oraz zmierzając w miarę potrzeby do prawidłowego spełniania przez ro- dziców lub opiekuna ich obowiązków wobec nieletniego, uwzględniając przy tym interes społeczny. § 2. W postępowaniu z nieletnim bierze się pod uwagę osobowość nieletniego, a w szczególności wiek, stan zdrowia, stopień rozwoju psychicznego i fizycznego, cechy charakteru, a także zachowanie się oraz przyczyny i stopień demoraliza- cji, charakter środowiska oraz warunki wychowania nieletniego. Art. 3a. § 1. W każdym stadium postępowania sąd rodzinny może, z inicjatywy lub za zgo- dą pokrzywdzonego i nieletniego, skierować sprawę do instytucji lub osoby godnej zaufania w celu przeprowadzenia postępowania mediacyjnego. § 2. Instytucja lub osoba godna zaufania sporządza, po przeprowadzeniu postępo- wania mediacyjnego, sprawozdanie z jego przebiegu i wyników, które sąd ro- dzinny bierze pod uwagę, orzekając w sprawie nieletniego. § 3. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasa- dy i tryb przeprowadzania mediacji, regulując zwłaszcza warunki, jakim po- winny odpowiadać instytucje i osoby uprawnione do jej przeprowadzania, sposób rejestracji tych instytucji i osób oraz szkolenia mediatorów, zakres i warunki udostępniania im akt sprawy, formę i zakres sprawozdania z przebie- gu i wyników postępowania mediacyjnego, mając na względzie wychowawczą rolę postępowania mediacyjnego, interes pokrzywdzonego, dobrowolność i poufność mediacji oraz fachowość i bezstronność mediatora. Art. 4. § 1. Każdy, kto stwierdzi istnienie okoliczności świadczących o demoralizacji nie- letniego, w szczególności naruszanie zasad współżycia społecznego, popełnie- nie czynu zabronionego, systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego lub kształcenia zawodowego, używanie alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawianie nierządu, włóczęgostwo, udział w grupach przestępczych, ma społeczny obowiązek odpowiedniego przeciwdziałania temu, a przede wszystkim zawiadomienia o tym rodziców lub opiekuna nieletniego, szkoły, sądu rodzinnego, Policji lub innego właści- wego organu. § 2. Każdy, dowiedziawszy się o popełnieniu czynu karalnego przez nieletniego, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym sąd rodzinny lub Policję. § 3. Instytucje państwowe i organizacje społeczne, które w związku ze swą działal- nością dowiedziały się o popełnieniu przez nieletniego czynu karalnego ściga- nego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym sąd rodzinny lub Policję oraz przedsięwziąć czynności niecierpiące zwłoki, aby nie dopu- ścić do zatarcia śladów i dowodów popełnienia czynu. Art. 4a. Podmioty współdziałające z sądem rodzinnym, a w szczególności: instytucje pań- stwowe, społeczne lub jednostki samorządowe oraz osoby godne zaufania, w zakre- 2012-06-19 ©Kancelaria Sejmu s. 3/36 sie swego działania, udzielają na żądanie sądu rodzinnego informacji niezbędnych w toku postępowania. Dział II Środki zapobiegania i zwalczania demoralizacji i przestępczości nieletnich Art. 5. Wobec nieletniego mogą być stosowane środki wychowawcze oraz środek popraw- czy w postaci umieszczenia w zakładzie poprawczym; kara może być orzeczona tyl- ko w wypadkach prawem przewidzianych, jeżeli inne środki nie są w stanie zapew- nić resocjalizacji nieletniego. Art. 6. Wobec nieletnich sąd rodzinny może: 1) udzielić upomnienia; 2) zobowiązać do określonego postępowania, a zwłaszcza do naprawienia wy- rządzonej szkody, do wykonania określonych prac lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego lub społeczności lokalnej, do przeproszenia pokrzywdzo- nego, do podjęcia nauki lub pracy, do uczestniczenia w odpowiednich zaję- ciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miej- scach albo do zaniechania używania alkoholu lub innego środka w celu wprowadzania się w stan odurzenia; 3) ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna; 4) ustanowić nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania – udzielających poręczenia za nieletniego; 5) zastosować nadzór kuratora; 6) skierować do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji społecznej lub instytucji zajmujących się pracą z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, po uprzednim porozumieniu się z tą or- ganizacją lub instytucją; 7) orzec zakaz prowadzenia pojazdów; 8) orzec przepadek rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem czynu karal- nego; 9) orzec umieszczenie w młodzieżowym ośrodku wychowawczym albo w ro- dzinie zastępczej zawodowej, która ukończyła szkolenie przygotowujące do sprawowania opieki nad nieletnim; 10) orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym; 11) zastosować inne środki zastrzeżone w niniejszej ustawie do właściwości są- du rodzinnego, jak również zastosować środki przewidziane w Kodeksie ro- dzinnym i opiekuńczym, z wyłączeniem umieszczenia w rodzinie zastępczej spokrewnionej, rodzinie zastępczej niezawodowej, rodzinnym domu dziec- ka, placówce wsparcia dziennego, placówce opiekuńczo-wychowawczej i regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej. 2012-06-19 ©Kancelaria Sejmu s. 4/36 Art. 7. § 1. Sąd rodzinny może: 1) zobowiązać rodziców lub opiekuna do poprawy warunków wychowaw- czych, bytowych lub zdrowotnych nieletniego, a także do ścisłej współpracy ze szkołą, do której nieletni uczęszcza, poradnią psychologiczno- pedagogiczną lub inną poradnią specjalistyczną, zakładem pracy, w którym jest zatrudniony, oraz lekarzem lub zakładem leczniczym; 2) zobowiązać rodziców lub opiekuna do naprawienia w całości lub w części szkody wyrządzonej przez nieletniego; 3) (uchylony). § 2. Sąd może zwrócić się do właściwych instytucji państwowych lub społecznych oraz jednostek samorządowych o udzielenie niezbędnej pomocy w poprawie warunków wychowawczych, bytowych lub zdrowotnych nieletniego. Art. 8. § 1. W wypadku gdy rodzice lub opiekun nieletniego uchylają się od wykonania obowiązków nałożonych na nich przez sąd rodzinny, sąd ten może wymierzyć im karę pieniężną w wysokości od 50 do 1 500 złotych. § 2. Sąd uchyla karę pieniężną w całości lub w części, jeżeli osoba ukarana w ciągu 14 dni usprawiedliwi swoje zachowanie lub przystąpi do wykonywania nało- żonych obowiązków. Art. 9. § 1. W sprawie wymierzenia kary pieniężnej, o której mowa w art. 8 § 1, orzeka sąd rodzinny z urzędu, a w sprawie uchylenia tej kary – także na wniosek osoby ukaranej, stosując odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego. § 2. Postanowienie sądu w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej powinno być wydane po wysłuchaniu osoby, której ma ono dotyczyć, chyba że osoba ta bez usprawiedliwienia nie stawiła się na wezwanie. Art. 10. Sąd rodzinny może orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym nieletniego, który dopuścił się czynu karalnego, o którym mowa w art. 1 § 2 pkt 2 lit. a, jeżeli przema- wiają za tym wysoki stopień demoralizacji nieletniego oraz okoliczności i charakter czynu, zwłaszcza gdy inne środki wychowawcze okazały się nieskuteczne lub nie rokują resocjalizacji nieletniego. Art. 11. § 1. Umieszczenie nieletniego w zakładzie poprawczym można warunkowo zawie- sić, jeżeli właściwości i warunki osobiste oraz środowiskowe sprawcy, jak również okoliczności i charakter jego czynu uzasadniają przypuszczenie, że pomimo niewykonania środka poprawczego cele wychowawcze zostaną osią- gnięte. § 2. Warunkowe zawieszenie następuje na okres próby, który wynosi od roku do lat 3; w okresie próby sąd stosuje do nieletniego środki wychowawcze. § 3. Jeżeli w okresie próby zachowanie nieletniego wskazuje na dalszą demoraliza- cję albo jeżeli nieletni uchyla się od wykonywania nałożonych na niego obo- wiązków lub od nadzoru, sąd rodzinny może odwołać warunkowe zawieszenie 2012-06-19 ©Kancelaria Sejmu s. 5/36 i zarządzić umieszczenie nieletniego w zakładzie poprawczym. W razie popeł- nienia przez nieletniego czynu karalnego określonego w art. 134, art. 148 § 1, 2 lub 3, art. 156 § 1 lub 3, art. 163 § 1 lub 3, art. 166, art. 173 § 1 lub 3, art. 197 § 3, art. 252 § 1 lub 2 oraz w art. 280 Kodeksu karnego i braku podstaw do rozpoznawania sprawy przez sąd właściwy według przepisów Kodeksu po- stępowania karnego, sąd rodzinny odwołuje warunkowe zawieszenie i zarzą- dza umieszczenie nieletniego w zakładzie poprawczym. § 4. Jeżeli w okresie próby i w ciągu dalszych 3 miesięcy odwołanie warunkowego zawieszenia nie nastąpiło, orzeczenie o umieszczeniu w zakładzie popraw- czym z mocy prawa uważa się za niebyłe. Art. 12. W razie stwierdzenia u nieletniego upośledzenia umysłowego, choroby psychicznej lub innego zakłócenia czynności psychicznych bądź nałogowego używania alkoholu albo innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, sąd rodzinny może orzec umieszczenie nieletniego w szpitalu psychiatrycznym lub innym odpowiednim zakładzie leczniczym. Jeżeli zachodzi potrzeba zapewnienia nieletniemu jedynie opieki wychowawczej, sąd może orzec umieszczenie go w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, a w przypadku gdy nieletni jest upośledzony umysłowo w stopniu głębokim i wymaga jedynie opieki – w domu pomocy społecznej. Art. 13. Jeżeli wobec nieletniego, który dopuścił się czynu karalnego, o którym mowa w art. 1 § 2 pkt 2 lit. a, ale w chwili orzekania ukończył lat 18, zachodzą podstawy do orze- czenia umieszczenia w zakładzie poprawczym – sąd rodzinny może wymierzyć karę, gdy uzna, że stosowanie środków poprawczych nie byłoby już celowe. Wydając wy- rok skazujący sąd stosuje nadzwyczajne złagodzenie kary. Art. 14. W sprawach nieletnich, którzy dopuścili się czynu karalnego, sąd rodzinny stosuje odpowiednio przepisy części ogólnej Kodeksu karnego, Kodeksu karnego skarbowe- go lub Kodeksu wykroczeń, jeżeli nie są sprzeczne z niniejszą ustawą. Dział III Postępowanie przed sądem Rozdział 1 Przepisy ogólne o postępowaniu Art. 15. Sprawy nieletnich należą do właściwości sądu rodzinnego, chyba że przepis szcze- gólny stanowi inaczej. Art. 16. § 1. Jeżeli w sprawie o czyn karalny, o którym mowa w art. 1 § 2 pkt 2 lit. a, wszczęto postępowanie przeciwko nieletniemu wespół z dorosłym, prokurator wyłącza sprawę nieletniego i przekazuje ją sędziemu rodzinnemu. 2012-06-19 |
Menu
|