Ustawa-o-drogach, Budownictwo, Prawo

USTAWA

z dnia 21 marca 1985 r.

o drogach publicznych.

Przepisy ogólne.

Art. 1. Drogą publiczną jest droga zaliczona na podstawie niniejszej ustawy do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w tej ustawie lub innych przepisach szczególnych.

Art. 2. 1. Drogi publiczne ze względu na funkcje w sieci drogowej dzielą się na następujące kategorie:

1) drogi krajowe,

2) drogi wojewódzkie,

3) drogi powiatowe,

4) drogi gminne.

2. Ulice leżące w ciągu dróg wymienionych w ust. 1 należą do tej samej kategorii co te drogi.

3. Drogi publiczne ze względów funkcjonalno-technicznych dzielą się na klasy określone w warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi i ich usytuowanie.

Art. 2a.1. Drogi krajowe stanowią własność Skarbu Państwa.

2. Drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne stanowią własność właściwego samorządu województwa, powiatu lub gminy.

Art. 3. Drogi publiczne ze względu na stopień dostępności i obsługi przyległego terenu dzielą się na:

1) drogi ogólnodostępne,

2) drogi ekspresowe,

3) autostrady.

Art. 4. 1. Użyte w ustawie określenia oznaczają:

1) droga lub pas drogowy - wydzielony pas terenu, przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów oraz do ruchu pieszych, wraz z leżącymi w jego ciągu obiektami inżynierskimi, placami, zatokami postojowymi oraz znajdującymi się w wydzielonym pasie terenu chodnikami, ścieżkami rowerowymi, drogami zbiorczymi, drzewami i krzewami oraz urządzeniami technicznymi związanymi z prowadzeniem i zabezpieczeniem ruchu,

2) ulica - drogę na terenach zabudowanych miast i wsi, łącznie z torowiskiem pojazdów szynowych komunikacji miejskiej, wydzieloną liniami rozgraniczającymi, która jest przeznaczona do obsługi bezpośredniego otoczenia oraz umieszczania urządzeń technicznych nie związanych z ruchem pojazdów lub pieszych,

3) jezdnia - część drogi przeznaczoną do ruchu pojazdów,

4) korona drogi - jezdnię z poboczami, zatokami autobusowymi, a przy drogach dwujezdniowych - również z pasami awaryjnego postoju i pasem dzielącym jezdnie,

5) droga ekspresowa - drogę przeznaczoną wyłącznie dla ruchu pojazdów samochodowych i nie obsługującą przyległego terenu:

a) wyposażoną w jedną lub dwie jezdnie,

b) posiadającą wielopoziomowe skrzyżowania z przecinającymi ją innymi drogami komunikacji, z dopuszczeniem wyjątkowo jednopoziomowych skrzyżowań z drogami publicznymi,

c) wyposażoną w urządzenia obsługi podróżnych, pojazdów i przesyłek, przeznaczone wyłącznie dla użytkowników drogi,

6) autostrada - drogę przeznaczoną wyłącznie dla ruchu pojazdów samochodowych i nie obsługującą przyległego terenu:

a) wyposażoną przynajmniej w dwie trwale rozdzielone, jednokierunkowe jezdnie,

b) posiadającą wielopoziomowe skrzyżowania ze wszystkimi przecinającymi ją drogami komunikacji,

c) wyposażona w urządzenia obsługi podróżnych, pojazdów i przesyłek, przeznaczone wyłącznie dla użytkowników autostrady,

7) obiekt mostowy - most, wiadukt, estakadę, tunel, kładkę dla pieszych, przejście podziemne i przepust,

8) budowa drogi - wykonywanie nowego połączenia drogowego między określonymi miejscami lub miejscowościami,

9) modernizacja drogi - wykonywanie robót, w których wyniku następuje podwyższenie parametrów technicznych i eksploatacyjnych istniejącej drogi,

10) utrzymanie drogi - wykonanie robót remontowych, przywracających jej pierwotny stan, oraz robót konserwacyjnych, porządkowych i innych, zmierzających do zwiększenia bezpieczeństwa i wygody ruchu, w tym także odśnieżanie i zwalczanie śliskości zimowej,

11) ochrona drogi - działanie mające na celu niedopuszczenie do przedwczesnego zniszczenia drogi oraz niewłaściwego jej użytkowania,

12) zarząd drogi - jednostkę organizacyjną prowadzącą działalność na drogach publicznych w zakresie określonym ustawą.

2. Ilekroć w ustawie jest mowa o :

1) wojewodzie - rozumie się przez to również prezydentów miast: stołecznego Warszawy, Krakowa i Łodzi,

2) naczelniku gminy - rozumie się przez to również inne terenowe organy administracji państwowej o właściwości ogólnej stopnia podstawowego.

Art. 4a. Rada Ministrów ustali, w drodze rozporządzenia, sieć autostrad, dróg ekspresowych oraz dróg o znaczeniu obronnym.

Art. 5.1. Do dróg krajowych zalicza się:

1) autostrady i drogi ekspresowe oraz drogi leżące w ich ciągach do czasu wybudowania autostrad i dróg ekspresowych,

2) drogi międzynarodowe,

3) drogi stanowiące inne połączenia zapewniające spójność sieci dróg krajowych,

4) drogi dojazdowe do ogólnodostępnych przejść granicznych obsługujących ruch międzynarodowy osobowy i ciężarowy,

5) drogi alternatywne dla autostrad płatnych,

6) drogi stanowiące ciągi obwodnicowe dużych aglomeracji miejskich,

7) drogi o znaczeniu obronnym.

2. Zaliczenie do kategorii dróg krajowych następuje w drodze rozporządzenia Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw transportu, przedłożony w porozumieniu z ministrami właściwymi do spraw administracji publicznej, spraw wewnętrznych oraz obrony narodowej po zasięgnięciu opinii właściwych sejmików województw.

3. Przebieg dróg krajowych ustala, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw transportu po zasięgnięciu opinii właściwych sejmików województw, a w powiatach i miastach na prawach powiatu - opinii ich rad.

Art. 6. 1. Do dróg wojewódzkich zalicza się drogi inne niż określone w art. 5 ust. 1, stanowiące połączenia między miastami, mające znaczenie dla województwa, i drogi o znaczeniu obronnym nie zaliczone do dróg krajowych.

2. Zaliczenie do kategorii dróg wojewódzkich następuje w drodze uchwały sejmiku województwa w porozumieniu z ministrami właściwymi do spraw transportu oraz obrony narodowej.

3. Przebieg dróg wojewódzkich ustala sejmik województwa w planie regionalnym po zasięgnięciu opinii rad powiatów, na obszarze których przebiega droga. W odniesieniu do dróg położonych na obszarze miast na prawach powiatu wniosek opiniują rady tych miast.

Art. 6a.1. Do dróg powiatowych zalicza się drogi inne niż określone w art. 5 ust. 1 i art. 6 ust. 1, stanowiące połączenia miast będących siedzibami powiatów z siedzibami gmin i siedzib gmin między sobą.

2. Zaliczenie do kategorii dróg powiatowych następuje w drodze uchwały rady powiatu w porozumieniu z marszałkiem województwa po zasięgnięciu opinii rad gmin, na obszarze których przebiega droga, oraz po zasięgnięciu opinii rad sąsiednich powiatów.

3. Przebieg dróg powiatowych ustala rada powiatu po zasięgnięciu opinii rad gmin, na obszarze których przebiega droga.";

Art. 7.1. Do dróg gminnych zalicza się drogi o znaczeniu lokalnym nie zaliczone do innych kategorii, stanowiące uzupełniającą sieć dróg służących miejscowym potrzebom, z wyłączeniem dróg wewnętrznych.

2. Zaliczenie do kategorii dróg gminnych następuje w drodze uchwały rady gminy po zasięgnięciu opinii właściwej rady powiatu.

3. Przebieg dróg gminnych ustala rada gminy.

Art. 8. 1. Drogi nie zaliczone do żadnej kategorii dróg publicznych, w szczególności drogi w osiedlach mieszkaniowych, dojazdowe do gruntów rolnych i leśnych, dojazdowe do obiektów użytkowanych przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą, place przed dworcami kolejowymi, autobusowymi i portami są drogami wewnętrznymi.

2. Budowa, utrzymanie, zarządzanie i oznakowanie dróg wewnętrznych należy do zarządcy terenu.

3. Finansowanie zadań, o których mowa w ust. 2, należy do zarządcy terenu.

4. Budowa, utrzymanie i oznakowanie skrzyżowań dróg wewnętrznych z drogami publicznymi oraz urządzeń bezpieczeństwa i organizacji ruchu związanych z funkcjonowaniem skrzyżowań należy do zarządu drogi publicznej.

Art. 9. Jeżeli droga niezbędna dla komunikacji publicznej nie została zaliczona do kategorii dróg wojewódzkich, powiatowych lub gminnych, zaliczenie do odpowiedniej kategorii może nastąpić w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw transportu.

Art. 10. 1.Organ właściwy do zaliczenia drogi do odpowiedniej kategorii jest właściwy również do pozbawienia jej tej kategorii.

2. Nowo wybudowany odcinek drogi, w tym także obwodnica miejscowości, staje się drogą tej samej kategorii, w której ciągu leży.

3. Drogom publicznym i obiektom mostowym nadaje się numerację.

4. Dla poszczególnych kategorii dróg właściwy zarządca drogi prowadzi ewidencję dróg.

5. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, sposób numeracji oraz zakres, treść i sposób prowadzenia ewidencji dróg i obiektów mostowych.

Art. 11. (skreślony),

Art. 12. (skreślony),

Art. 13. 1. Korzystanie z dróg publicznych może być uzależnione, w przypadkach określonych w ust. 2, od wniesienia opłat drogowych.

2. Opłaty mogą być pobierane za:

1) (skreślony)

2) przeprawy promowe na drogach publicznych,

3) przejazdy po drogach publicznych pojazdów zarejestrowanych w kraju lub za granicą, z ładunkiem lub bez ładunku, o masie, naciskach osi lub wymiarach przekraczających wielkości określone w odrębnych przepisach,

4) parkowanie pojazdów samochodowych na drogach.

2a. Za przejazd po drogach publicznych pojazdów, o których mowa w ust. 2 pkt 3, bez zezwolenia określonego przepisami Prawa o ruchu drogowym oraz za nieuiszczenie opłat, o których mowa w ust. 2 pkt 4 pobiera się opłaty podwyższone.

3. Od opłat, o których mowa w ust. 2, zwolnione są przejazdy pojazdów:

1) Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej, pogotowia ratunkowego, służby więziennej, urzędów celnych,

2) zarządów dróg albo jednostek, którym powierzono eksploatację autostrady lub drogi ekspresowej.

3a. Minister właściwy do spraw transportu może w uzasadnionych przypadkach zwolnić z opłat niektóre przejazdy pojazdów wykonywane w ramach pomocy humanitarnej, medycznej i ratownictwa lub w przypadku klęsk żywiołowych.

4. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady wprowadzania opłat, o których mowa w ust. 2 i 2a, organ administracji państwowej właściwy do ustalania stawek opłat urzędowych oraz organy właściwe do ich pobierania.

5. Zasady ustalania i pobierania opłat za przejazdy autostradami budowanymi i eksploatowanymi zgodnie z przepisami niniejszej ustawy są określone przepisami o autostradach płatnych.

Art. 13a. Zadania w zakresie budowy i eksploatacji autostrad i dróg ekspresowych mogą być realizowane:

1) na zasadach ogólnych określonych w ustawie,

2) na zasadach określonych w przepisach o autostradach płatnych.

Art. 14. (skreślony).

Art. 15. 1. Podmioty prowadzące działalność gospodarczą są obowiązane do udziału w kosztach budowy, modernizacji oraz utrzymania dróg, jeżeli użytkowanie tych dróg jest związane bezpośrednio z potrzebami tych podmiotów.

2. Udział podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w kosztach utrzymania dróg następuje w wypadku, gdy obciążenie ruchem drogowym, wywołanym działalnością tego podmiotu, przekracza 20% ogólnego obciążenia drogi.

3. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady udziału podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w kosztach, o których mowa w ust. 1 i 2.

Art. 16. Realizacja oraz koszty budowy lub modernizacji dróg, spowodowane inwestycją niedrogową, należą do inwestora tego przedsięwzięcia.

Administracja drogowa" i następujące brzmienie:

"Art. 17. Do zakresu działania ministra właściwego do spraw transportu należy:

1) określanie kierunków rozwoju sieci drogowej,

2) wydawanie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg i obiektów mostowych,

3) koordynacja działań w zakresie przygotowania dróg dla potrzeb obrony państwa na zasadach określonych przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia,

4) sprawowanie nadzoru nad Generalnym Dyrektorem Dróg Publicznych.

Art. 18. 1. Centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach dróg krajowych jest Generalny Dyrektor Dróg Publicznych, do którego należy:

1) wykonywanie zadań zarządcy dróg krajowych,

2) realizacja budżetu państwa w zakresie dróg krajowych.

2. Do Generalnego Dyrektora Dróg Publicznych należy również:

1) współudział w realizacji polityki transportowej w zakresie dróg,

2) gromadzenie danych i sporządzanie informacji o sieci dróg publicznych,

3) nadzór nad przygotowaniem infrastruktury drogowej na potrzeby obrony państwa,

4) koordynowanie zagadnień powodziowych w zakresie dróg publicznych,

5) wydawanie zezwoleń na przejazdy po drogach publicznych pojazdów z ładunkiem lub bez ładunku o masie, naciskach osi lub wymiarach przekraczających wielkości określone w odrębnych przepisach, których trasa przekracza granice państwa,

6) współpraca z administracjami drogowymi innych państw i organizacjami międzynarodowymi.

3. Generalnego Dyrektora Dróg Publicznych powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw transportu.

4. Zastępców Generalnego Dyrektora Dróg Publicznych powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw transportu na wniosek Generalnego Dyrektora Dróg Publicznych.

5. Generalny Dyrektor Dróg Publicznych realizuje swoje zadania przy pomocy Generalnej Dyrekcji Dróg Publicznych. Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych wykonuje również zadania zarządu dróg krajowych.

6. W skład Generalnej Dyrekcji Dróg Publicznych wchodzą oddział centralny w Warszawie oraz następujące oddziały terenowe:

1) północno-zachodni z siedzibą w Szczecinie,

2) północny z siedzibą w Gdańsku,

3) północno-wschodni z siedzibą w Białymstoku,

4) zachodni z siedzibą w Poznaniu,

5) wschodni z siedzibą w Lublinie,

6) południowo-zachodni z siedzibą we Wrocławiu,

7) południowy z siedzibą w Katowicach,

8) południowo-wschodni z siedzibą w Krakowie.

7. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zasięg terytorialny oddziałów Generalnej Dyrekcji Dróg Publicznych, z uwzględnieniem granic powiatów.

8. Do oddziału należy:

1) wykonywanie zadań zarządu drogi na obszarze jego działania,

2) wykonywanie zadań zarządcy drogi na obszarze jego działania, powierzonych przez Generalnego Dyrektora Dróg Publicznych na podstawie upoważnienia określonego w ust. 9.

9. Generalny Dyrektor Dróg Publicznych może upoważnić pracowników Generalnej Dyrekcji Dróg Publicznych do załatwiania określonych spraw w jego imieniu w ustalonym zakresie, a w szczególności do wydawania decyzji administracyjnych.

10. Minister właściwy do spraw transportu, w drodze rozporządzenia, nadaje Generalnej Dyrekcji Dróg Publicznych statut określający jej organizację.

11. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, tryb sporządzania informacji, gromadzenia i udostępniania danych o sieci dróg publicznych.

Art. 19. 1. Organ administracji rządowej lub jednostki samorządu terytorialnego, do właściwości którego należą sprawy z zakresu planowania, budowy, modernizacji, utrzymania i ochrony dróg, jest zarządcą drogi.

2. Zarządcami dróg, z zastrzeżeniem ust. 3, są dla dróg:

1) krajowych - Generalny Dyrektor Dróg Publicznych,

2) wojewódzkich - zarząd województwa,

3) powiatowych - zarząd powiatu,

4) gminnych - zarząd gminy.

3. Generalny Dyrektor Dróg Publicznych jest zarządcą autostrady wybudowanej na zasadach określonych w ustawie do czasu przekazania jej koncesjonariuszowi w drodze porozumienia zawartego pomiędzy Generalnym Dyrektorem Dróg Publicznych, Prezesem Agencji Budowy i Eksploatacji Autostrad oraz koncesjonariuszem. Koncesjonariusz pełni funkcję zarządcy autostrady płatnej na warunkach określonych w umowie koncesyjnej.

4. Zarządzanie drogami publicznymi może być przekazywane między zarządcami w trybie porozumień.

5. W granicach miast na prawach powiatu zarządcą wszystkich dróg publicznych, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych, jest zarząd miasta.

Art. 20. Do zarządcy drogi należy w szczególności:

1) opracowanie projektów planów rozwoju sieci drogowej,

2) opracowanie projektów planów finansowania budowy, utrzymania i ochrony dróg oraz obiektów mostowych,

3) pełnienie funkcji inwestora,

4) utrzymanie nawierzchni, chodników, obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą,

5) realizacja zadań w zakresie inżynierii ruchu,

6) przygotowanie infrastruktury drogowej dla potrzeb obronnych oraz wykonywanie innych zadań na rzecz obronności kraju,

7) koordynacja robót w pasie drogowym,

8) wydawanie zezwoleń na zajęcie pasa drogowego, na zjazdy z dróg, na przejazdy po drogach publicznych pojazdów z ładunkiem lub bez ładunku o masie, naciskach osi lub wymiarach przekraczających wielkości określone w odrębnych przepisach oraz pobieranie opłat i kar pieniężnych,

9) prowadzenie ewidencji dróg i drogowych obiektów mostowych,

10) przeprowadzanie okresowych kontroli stanu dróg i obiektów mostowych,

11) wykonywanie robót interwencyjnych, robót utrzymaniowych i zabezpieczających,

12) przeciwdziałanie niszczeniu dróg przez ich użytkowników,

13) przeciwdziałanie niekorzystnym przeobrażeniom środowiska mogącym powstać lub powstającym w następstwie budowy lub utrzymania dróg,

14) wprowadzanie ograniczeń bądź zamykanie dróg i drogowych obiektów mostowych dla ruchu oraz wyznaczanie objazdów, gdy występuje bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa osób lub mienia,

15) dokonywanie okresowych pomiarów ruchu drogowego,

16) sadzenie, utrzymanie oraz usuwanie drzew i krzewów oraz pielęgnacja zieleni w pasie drogowym poza obszarami zabudowanymi,

17) prowadzenie gospodarki gruntami i innymi nieruchomościami pozostającymi w zarządzie organu zarządzającego drogą.

Art. 21. 1. Zarządca drogi, o którym mowa w art. 19 ust. 2 pkt 2-4, może wykonywać swoje obowiązki przy pomocy powołanej przez siebie jednostki organizacyjnej będącej zarządem drogi. W przypadku gdy jednostka taka nie została powołana, zadania zarządu drogi wykonuje zarządca.

2. Zarządy dróg, o których mowa w ust. 1 oraz art. 18 ust. 5, mają prawo do:

1) wstępu na grunty przyległe do pasa drogowego, jeżeli jest to niezbędne do wykonywania czynności związanych z utrzymaniem i ochroną dróg,

2) urządzenia czasowego przejazdu przez grunty przyległe do pasa drogowego w razie przerwy komunikacji na drodze,

3) ustawiania na gruntach przyległych do pasa drogowego zasłon przeciwśnieżnych.

3. Właścicielom lub użytkownikom gruntów, którzy ponieśli szkody w wyniku czynności wymienionych w ust. 2, przysługuje odszkodowanie na zasadach określonych w przepisach o gospodarce nieruchomościami.

Art. 22. 1. Zarząd drogi sprawuje nieodpłatny trwały zarząd gruntami w pasie drogowym.

2. Grunty, o których mowa w ust. 1, zarząd drogi może oddawać innym podmiotom gospodarczym w dzierżawę, najem albo je użyczać w drodze umowy na cele związane z gospodarką drogową, potrzebami ruchu drogowego i obsługi podróżnych.

3. W przypadku nabywania gruntów przeznaczonych pod pas drogowy, zarząd drogi może wystąpić z wnioskiem o dokonanie podziału lub scalenia nieruchomości zgodnie z przepisami o gospodarce nieruchomościami.

Art. 23. 1. Budowa, modernizacja, utrzymanie i ochrona :

1) autostrad,

2) dróg krajowych z wyłączeniem dróg w granicach miast w których terenowym organem administracji państwowej jest prezydent miasta,

3) dróg wojewódzkich poza granicami miast i województw stołecznego warszawskiego, krakowskiego i łódzkiego

- należy do dyrekcji okręgowych dróg publicznych.

2. Do dyrekcji okręgowych dróg publicznych należy także budowa, modernizacja, utrzymanie i ochrona dróg, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o finansowaniu dróg publicznych (Dz.U.Nr 123, poz.780).

2a. Budowa, modernizacja, utrzymanie i ochrona dróg wojewódzkich mogą być przekazywane organom gminy jako zadania zlecone.

3. Budowa, modernizacja, utrzymanie i ochrona :

1) dróg krajowych wojewódzkich i lokalnych miejskich w granicach miast, w których terenowym organem administracji państwowej jest prezydent miasta, z wyłączeniem dróg krajowych określonych w ust. 2,

2) dróg wojewódzkich i lokalnych miejskich w granicach miast innych niż wymienione w pkt 1,

3) dróg wojewódzkich w granicach województw: stołecznego warszawskiego, krakowskiego i łódzkiego

- należy do terenowych organów administracji państwowej o właściwości szczególnej, o których mowa w art. 22 ust. 1, jako organów wykonawczych rad narodowych.

4. Budowa, modernizacja, utrzymanie i ochrona dróg gminnych należy do naczelników gmin jako organów wykonawczych rad narodowych , wykonujących swe zadania przy pomocy służb drogowych.

5. Budowa, modernizacja, utrzymanie i ochrona dróg zakładowych należy do właściwych jednostek gospodarki uspołecznionej i innych jednostek organizacyjnych zarządzających portami, rampami wyładowczymi, placami składowymi, o których mowa w art. 8 ust. 1.

6. Do zarządów dróg należy również:

1) przeciwdziałanie niekorzystnym przeobrażeniom środowiska naturalnego, mogącym powstać lub powstającym w następstwie budowy, modernizacji lub utrzymania dróg,

2) wprowadzanie ograniczeń lub zamykanie dróg dla ruchu w wypadkach, gdy wymaga tego stan techniczny drogi, a odbywający się ruch może spowodować zniszczenie nawierzchni lub innego elementu drogi,

3) koordynacja wszystkich robót w pasie drogowym,

4) sadzenie, utrzymanie oraz usuwanie drzew i krzewów w pasie drogowym.

7. Zarządom dróg przysługuje prawo:

1) wstępu na grunty przyległe do pasa drogowego, jeżeli jest to niezbędne do wykonania czynności związanych z utrzymaniem i ochroną dróg,

2) urządzania czasowego przejazdu przez grunty przyległe do pasa drogowego w razie przerwy w komunikacji na drodze,

3) ustawiania na gruntach przyległych do pasa drogowego zasłon śnieżnych.

8. Właścicielom lub użytkownikom gruntów, którzy ponieśli szkody w wyniku czynności wymienionych w ust. 1, przysługuje odszkodowanie.

9. Drzewa i krzewy w pasie drogowym stanowią własność Państwa; nie dotyczy to drzew i krzewów w pasie drogowym dróg przyzakładowych.

Art. 23a. Uprawnienia Generalnej Dyrekcji Dróg Publicznych i dyrekcji okręgowych dróg publicznych, określone w art. 21 ust. 1 i 2 oraz w art. 23 ust. 1 pkt 1, nie dotyczą autostrad płatnych.

Art. 23b.1. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej może, w przypadku wystąpienia klęski żywiołowej, powołać okręgowych koordynatorów odbudowy wszystkich kategorii dróg i obiektów mostowych.

2. Koordynatorami, o których mowa w ust. 1, ustanawia się naczelnych dyrektorów okręgów dróg publicznych.

3. Do zadań koordynatorów należy:

1) oszacowanie skutków zniszczeń dróg i obiektów mostowych,

2) ocena stanu technicznego obiektów, o których mowa w pkt 1,

3) ustalenie stanu zagrożenia technicznego obiektów, o których mowa w pkt 1,

4) ustalenie stopnia pilności odtwarzania poszczególnych obiektów i zakresu niezbędnych robót o charakterze natychmiastowym (przywrócenie przejezdności) i docelowym (odbudowa),

5) ustalenie harmonogramu prac w zakresie likwidacji skutków klęski żywiołowej.

4. Koordynatorzy, o których mowa w ust. 1, realizują swoje zadania, w porozumieniu z wojewodami i organami samorządu terytorialnego, na obszarze swojego działania.

Art. 24. Rada Ministrów określa:

1) źródła finansowania, organy właściwe w zakresie ustalania i wykonywania zadań oraz ustalania nakładów finansowych na budowę, modernizację, utrzymanie i ochronę dróg krajowych o znaczeniu obronnym,

2) w drodze rozporządzenia:

a) zakres działania Generalnej Dyrekcji Dróg Publicznych,

b) organizację oraz zakres działania okręgowych dyrekcji dróg publicznych,

c) zasady tworzenia, organizację i zakres działania rejonów dróg publicznych i innych jednostek podległych dyrekcjom okręgowym dróg publicznych,

d) organizację i zakres działania drogowej służby liniowej,

e) (skreślona).

Skrzyżowania dróg z innymi drogami komunikacji lądowej i powietrznej oraz liniowymi urządzeniami technicznymi.

Art. 25. 1. Budowa, modernizacja, utrzymanie i ochrona skrzyżowań dróg różnej kategorii, wraz z nawierzchnią drogową i obiektami mostowymi w pasie drogowym oraz urządzeniami bezpieczeństwa i organizacji ruchu, związanymi z funkcjonowaniem tego skrzyżowania, należy do zarządu właściwego dla drogi wyższej kategorii.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do skrzyżowań z drogami wewnętrznymi.

Art. 26. Budowa, modernizacja, utrzymanie i ochrona przepraw promowych położonych w ciągu drogi, łącznie z jednostkami przeprawowymi, należy do zarządu tej drogi.

Art. 27. (skreślony).

Art. 28. 1. Budowa, modernizacja, utrzymanie i ochrona skrzyżowań dróg z liniami kolejowymi w poziomie szyn, wraz z zaporami, urządzeniami sygnalizacyjnymi, znakami kolejowymi, jak również nawierzchnią drogową w obszarze skrajni kolejowej, należy do zarządu kolei.

2. Do zarządów kolei należy również:

1) konserwacja znajdującej się nad skrajnią kolejową dolnej części konstrukcji wiaduktów drogowych, łącznie z urządzeniami zabezpieczającymi,

2) budowa i utrzymanie urządzeń odwadniających wiadukty kolejowe nad drogami, łącznie z urządzeniami odprowadzającymi wodę poza koronę drogi,

3) budowa skrzyżowań dróg z torami kolejowymi w różnych poziomach w razie budowy nowej lub zmiany trasy istniejącej linii kolejowej, zwiększenia ilości torów, elektryfikacji linii, zwiększenia szybkości lub częstotliwości ruchu pociągów.

Art. 29. Wykonanie lub przebudowa zjazdu z drogi do pól uprawnych i zabudowań należy:

1) w wypadku budowy lub modernizacji drogi - do zarządu drogi,

2) w pozostałych wypadkach - do właściciela lub użytkownika gruntów przyległych do drogi, po uzyskaniu zgody zarządu drogi.

Art. 30. Utrzymywanie zjazdów należy do właścicieli lub użytkowników gruntów przyległych do drogi.

Art. 31. Utrzymywanie przejść dla pieszych pod lub nad jezdnią drogi publicznej należy do zarządu drogi.

...