ustawa o biegłych rewidentach, RACHUNKOWOŚĆ, Rachunkowość

Dz.U.94.121.592- tekst

Dz.U.94.121.592

1997-01-01zm.:Dz.U.96.102.475

USTAWA

z dnia 13 października 1994 r.

o biegłych rewidentach i ich samorządzie.

(Dz. U. z dnia 19 listopada 1994 r.)

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 1. Ustawa określa zasady wykonywania zawodu biegłego rewidenta oraz organizację samorządu zawodowego biegłych rewidentów.

Art. 2. 1. Biegli rewidenci uprawnieni są do badania sprawozdań finansowych.

2. Ilekroć w ustawie jest mowa o sprawozdaniu finansowym, oznacza to sprawozdanie finansowe w rozumieniu ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. Nr 121, poz. 591).

Art. 3. Zawód biegłego rewidenta może wykonywać osoba spełniająca wymagania określone niniejszą ustawą.

Rozdział 2

Biegli rewidenci

Art. 4. 1. Biegły rewident nabywa prawo do wykonywania zawodu po wpisaniu go do rejestru biegłych rewidentów i złożeniu ślubowania.

2. Rota ślubowania składanego przez biegłego rewidenta ma następujące brzmienie:

"Przyrzekam, że jako biegły rewident będę wykonywał powierzone mi zadania w poczuciu odpowiedzialności, z całą rzetelnością i bezstronnością, zgodnie z przepisami prawa i normami wykonywania zawodu, kierując się w swoim postępowaniu etyką zawodową i niezawisłością. Poznane w czasie badania fakty i okoliczności zachowam w tajemnicy wobec osób trzecich."

3. Ślubowanie odbiera prezes Krajowej Rady Biegłych Rewidentów lub osoba przez niego upoważniona spośród członków Krajowej Rady Biegłych Rewidentów.

Art. 5. Do rejestru biegłych rewidentów może być wpisany ten, kto:

1)posiada obywatelstwo polskie i korzysta w pełni z praw publicznych oraz ma pełną zdolność do czynności prawnych,

2)jest nieskazitelnego charakteru i swoim dotychczasowym postępowaniem daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu biegłego rewidenta,

3)posiada wyższe wykształcenie,

4)odbył dwuletnią praktykę zawodową, uznaną przez Komisję Egzaminacyjną, zwaną dalej "Komisją",

5)odbył po praktyce zawodowej dwuletnią aplikację pod kierunkiem biegłego rewidenta, uznaną przez Komisję,

6)złożył z wynikiem pozytywnym egzaminy na biegłego rewidenta przed Komisją,

7)uzyskał dyplom biegłego rewidenta.

Art. 5a. (1) Do rejestru biegłych rewidentów może być również wpisany ten, kto został wpisany, zgodnie z odrębnymi przepisami, na listę doradców podatkowych i złożył z wynikiem pozytywnym egzaminy na biegłego rewidenta w następującym zakresie:

1)rachunkowość finansowa i sprawozdawczość,

2)rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza,

3)badania sprawozdań finansowych i inne usługi biegłego rewidenta.

Art. 6. 1. Krajowa Rada Biegłych Rewidentów dokonuje wpisu do rejestru biegłych rewidentów.

2. Wpis biegłego rewidenta do rejestru obejmuje w szczególności:

1)nazwisko i imię, datę urodzenia,

2)obywatelstwo,

3)miejsce i adres zamieszkania,

4)numer dyplomu biegłego rewidenta.

3. Biegły rewident ma obowiązek niezwłocznego zgłaszania Krajowej Radzie Biegłych Rewidentów zmian danych podlegających wpisowi do rejestru.

4. Do zgłoszenia, o którym mowa w ust. 3, należy załączyć lub przedstawić dokumenty będące podstawą do dokonania zmian danych zawartych w rejestrze.

Art. 7. 1. Komisję powołuje, na czteroletnią kadencję, Krajowa Rada Biegłych Rewidentów w porozumieniu z Ministrem Finansów.

2. W skład Komisji wchodzi 15 członków wpisanych do rejestru biegłych rewidentów.

3. Komisja działa na podstawie regulaminu uchwalonego przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów w porozumieniu z Ministrem Finansów.

Art. 8. 1. Komisja przeprowadza egzaminy, podczas których sprawdza praktyczne i teoretyczne przygotowanie kandydata na biegłego rewidenta.

2. Komisja może zwolnić kandydata na jego wniosek z praktyki, o której mowa w art. 5 pkt 4, jeżeli był on zatrudniony co najmniej przez 5 lat na stanowiskach kierowniczych lub samodzielnych w rachunkowości.

Art. 9. 1. Krajowa Rada Biegłych Rewidentów skreśla biegłego rewidenta z rejestru biegłych rewidentów w przypadku:

1)śmierci,

2)wystąpienia z samorządu,

3)nieuregulowania należności z tytułu składek członkowskich za okres 12 miesięcy,

4)niespełniania któregokolwiek z warunków, o których mowa w art. 5 pkt 1,

5)prawomocnego orzeczenia Krajowego Sądu Dyscyplinarnego o wydaleniu z samorządu.

2. Krajowa Rada Biegłych Rewidentów może odmówić skreślenia z rejestru biegłych rewidentów z przyczyny wymienionej w ust. 1 pkt 2, jeżeli przeciwko biegłemu rewidentowi toczy się postępowanie dyscyplinarne.

3. Biegły rewident skreślony z rejestru z przyczyn wymienionych w ust. 1 pkt 2 i 3 podlega, na swój wniosek, ponownemu wpisowi do rejestru, chyba że nie spełnia warunków określonych w art. 5.

Art. 10. 1. Do badania sprawozdań finansowych przy uwzględnieniu ust. 2 uprawnione są wyłącznie następujące podmioty:

1)biegli rewidenci prowadzący działalność gospodarczą określoną w ust. 3 we własnym imieniu i na własny rachunek,

2)spółki cywilne, spółki jawne lub spółki komandytowe z wyłącznym udziałem biegłych rewidentów,

3)osoby prawne, które spełniają łącznie następujące wymagania:

a)zatrudniają do badania sprawozdań finansowych biegłych rewidentów,

b)większość członków zarządu stanowią biegli rewidenci, a jeżeli zarząd składa się z nie więcej niż 2 osób, to jedna z nich jest biegłym rewidentem,

c)większość głosów w organach nadzorczych (radach nadzorczych, komisjach rewizyjnych) posiadają biegli rewidenci, a w przypadku braku organów nadzorczych większość głosów posiadają wspólnicy lub udziałowcy będący biegłymi rewidentami.

2. Do badania sprawozdań finansowych spółdzielni uprawnione są również spółdzielcze związki rewizyjne, które spełniają łącznie następujące wymagania:

1)zatrudniają do badania sprawozdań finansowych biegłych rewidentów,

2)posiadają w składach zarządów co najmniej jednego biegłego rewidenta.

3. Przedmiotem działalności podmiotów, o których mowa w ust. 1, obok badania sprawozdań finansowych, może być wyłącznie:

1)usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych i podatkowych,

2)ekspertyzy ekonomiczno-finansowe,

3)doradztwo podatkowe,

4)doradztwo w zakresie organizacji i informatyzacji rachunkowości,

5)prowadzenie postępowania likwidacyjnego i upadłościowego,

6)działalność wydawnicza i szkoleniowa w zakresie rachunkowości.

Art. 11. 1. Biegły rewident wykonuje zawód jako:

1)osoba prowadząca działalność gospodarczą we własnym imieniu i na własny rachunek,

2)wspólnik spółki cywilnej, spółki jawnej lub spółki komandytowej, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2,

3)osoba pozostająca w stosunku pracy z podmiotami, o których mowa w art. 10 ust. 1 i 2.

2. Osoby wykonujące zawód biegłego rewidenta zgodnie z ust. 1 mogą podejmować zatrudnienie w organach samorządu biegłych rewidentów oraz w charakterze pracownika naukowo-dydaktycznego lub naukowego.

Art. 12. 1. Biegli rewidenci obowiązani są:

1)postępować zgodnie ze złożonym ślubowaniem,

2)stale podnosić kwalifikacje zawodowe według zasad określonych przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów,

3)przestrzegać uchwał organów Krajowej Izby Biegłych Rewidentów,

4)regularnie opłacać składkę członkowską.

2. Podmioty uprawnione do badania sprawozdań finansowych obowiązane są:

1)przestrzegać uchwał organów Krajowej Izby Biegłych Rewidentów,

2)regularnie opłacać składkę członkowską,

3)dokonać ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu wykonywania zawodu.

Art. 13. Biegłym rewidentom przysługuje prawo wybierania i wybieralności do przewidzianych niniejszą ustawą organów samorządu zawodowego:

1)czynne prawo wyborcze, z wyłączeniem biegłych rewidentów zawieszonych w czynnościach zawodowych,

2)bierne prawo wyborcze, z wyłączeniem biegłych rewidentów ukaranych karą wymienioną w art. 31 ust. 2 pkt 2 i 3.

Art. 14. Krajowa Rada Biegłych Rewidentów prowadzi i publikuje:

1)listę biegłych rewidentów wykonujących zawód biegłego rewidenta,

2)listę podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych.

Art. 15. 1. Wpis na listę biegłych rewidentów wykonujących zawód uzyskują biegli rewidenci na ich wniosek:

1)wpisani do rejestru, o którym mowa w art. 6, lub

2)obywatele innych państw, którzy mają kwalifikacje uznawane przez państwa Unii Europejskiej, po złożeniu przed Komisją z wynikiem pozytywnym egzaminu w języku polskim z prawa gospodarczego obowiązującego w Polsce, lub

3)obywatele polscy, którzy mają kwalifikacje uzyskane za granicą, uznawane przez państwa Unii Europejskiej, po złożeniu przed Komisją z wynikiem pozytywnym egzaminu w języku polskim z prawa gospodarczego obowiązującego w Polsce.

2. Biegli rewidenci wpisani na listę, o której mowa w art. 14 pkt 1, otrzymują legitymację biegłego rewidenta, stwierdzającą uprawnienia do badania sprawozdań finansowych.

3. Skreślenie biegłego rewidenta z listy następuje:

1)na wniosek biegłego rewidenta,

2)z przyczyn wymienionych w art. 9 ust. 1,

3)w przypadku prawomocnego orzeczenia Krajowego Sądu Dyscyplinarnego o zawieszeniu w czynnościach zawodowych,

4)w związku z podjęciem zatrudnienia poza podmiotami wymienionymi w art. 10 ust. 1 i 2, z wyjątkiem przypadków określonych w art. 11 ust. 2,

5)w przypadku prowadzenia innej działalności niż określona w art. 10 ust. 3.

4. Uchwały w przedmiocie wpisu i skreślenia z rejestru i listy biegłych rewidentów oraz listy podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych są decyzjami administracyjnymi.

Art. 16. 1. Wpis na listę, o której mowa w art. 14 pkt 2, podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych następuje na wniosek danego podmiotu, po udokumentowaniu spełnienia wymagań określonych w art. 10.

2. Podmiot nie spełniający wymagań określonych w art. 10 oraz art. 12 ust. 2 podlega skreśleniu z listy podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych.

3. Lista podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych obejmuje następujące dane:

1)nazwa (firma) i siedziba podmiotu,

2)forma prawna podmiotu,

3)nazwiska i adresy wspólników lub udziałowców,

4)nazwiska i adresy członków zarządu,

5)nazwiska i adresy członków organów nadzorczych,

6)adresy ewentualnych filii lub oddziałów podmiotu.

4. Podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych ma obowiązek niezwłocznego zgłaszania Krajowej Radzie Biegłych Rewidentów wszelkich zmian związanych z wpisem na listę zgodnie z art. 6 ust. 4.

5. Naruszenie obowiązku określonego w ust. 4 może stanowić podstawę do skreślenia z listy podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych.

6. Podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych obowiązany jest, w ciągu dwóch miesięcy po upływie roku kalendarzowego, przekazać Krajowej Radzie Biegłych Rewidentów pisemne sprawozdanie z działalności, zawierające:

1)określenie nazwy i siedziby podmiotu badanego, podstawowe dane o biegłym rewidencie badającym ten podmiot oraz rodzaj opinii, jaką wydał,

2)co jest przedmiotem działania podmiotu uprawnionego obok badania sprawozdań finansowych,

3)informacje o odbywanych aplikacjach i praktykach w podmiocie uprawnionym do badania sprawozdań finansowych.

Art. 17. 1. Za zapewnienie przestrzegania obowiązujących przepisów prawa oraz zasad etyki i norm wykonywania zawodu w podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych odpowiedzialni są:

1)biegli rewidenci prowadzący działalność gospodarczą we własnym imieniu i na własny rachunek,

2)w spółkach cywilnych, spółkach jawnych lub spółkach komandytowych - wszyscy wspólnicy,

3)w osobach prawnych - członkowie zarządu będący biegłymi rewidentami.

2. Naruszenie obowiązku określonego w ust. 1 może stanowić podstawę do skreślenia z listy podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań.

Rozdział 3

Samorząd zawodowy biegłych rewidentów

Art. 18. 1. Biegli rewidenci oraz podmioty uprawnione do badania sprawozdań finansowych tworzą samorząd biegłych rewidentów, zwany "Krajową Izbą Biegłych Rewidentów".

2. Krajowa Izba Biegłych Rewidentów jest niezależna w wykonywaniu swoich zadań i działa na podstawie przepisów ustawy oraz postanowień statutu.

3. Przynależność do Krajowej Izby Biegłych Rewidentów jest obowiązkowa i powstaje po wpisaniu do rejestru biegłych rewidentów lub na listę podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych.

Art. 19. Krajowa Izba Biegłych Rewidentów posiada osobowość prawną; siedzibą Izby jest miasto stołeczne Warszawa.

Art. 20. 1. Do zadań Krajowej Izby Biegłych Rewidentów należy:

1)reprezentowanie członków oraz ochrona ich interesów zawodowych,

2)ustanawianie, w porozumieniu z Ministrem Finansów, a w odniesieniu do banków - po zasięgnięciu opinii Prezesa Narodowego Banku Polskiego, norm wykonywania zawodu biegłego rewidenta,

3)ustalanie zasad etyki zawodowej biegłych rewidentów,

4)określanie teoretycznych i praktycznych kwalifikacji kandydatów na biegłych rewidentów i nadawanie im tytułu biegłego rewidenta,

5)sprawowanie nadzoru nad należytym wykonywaniem zawodu przez członków Izby i przestrzeganiem przez nich etyki zawodowej,

6)doskonalenie zawodowe członków Izby,

7)nakładanie na członków Izby będących biegłymi rewidentami kar dyscyplinarnych za naruszanie prawa i norm wykonywania zawodu oraz etyki zawodowej.

2. Krajowa Izba Biegłych Rewidentów może prowadzić działalność wydawniczą i szkoleniową.

Art. 21. 1. Organami Krajowej Izby Biegłych Rewidentów są:

1)Krajowy Zjazd Biegłych Rewidentów,

2)Krajowa Rada Biegłych Rewidentów,

3)Krajowa Komisja Rewizyjna,

4)Krajowy Sąd Dyscyplinarny,

5)Krajowy Rzecznik Dyscyplinarny.

2. Kadencja organów, o których mowa w ust. 1 pkt 2-5, trwa 4 lata.

Art. 22. 1. Krajowy Zjazd Biegłych Rewidentów odbywa się co 4 lata.

2. Krajowy Zjazd Biegłych Rewidentów zwoływany jest przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów.

3. Krajowa Rada Biegłych Rewidentów może z własnej inicjatywy zwołać Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Biegłych Rewidentów przed upływem okresu, o którym mowa w ust. 1.

4. Krajowa Rada Biegłych Rewidentów jest obowiązana do zwołania Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Biegłych Rewidentów na żądanie co najmniej 1/10 ogółu biegłych rewidentów, w terminie miesiąca od złożenia wniosku.

5. W Krajowym Zjeździe Biegłych Rewidentów biorą udział delegaci wybrani przez walne zgromadzenia w regionalnych oddziałach Izby, według zasad określonych przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów.

Art. 23. 1. Wyboru do organów Izby dokonują delegaci wybrani na Krajowy Zjazd Biegłych Rewidentów.

2. Wybory odbywają się w głosowaniu bezpośrednim i tajnym przy nieograniczonej liczbie kandydatów.

3. Kandydatem do organów Izby może być każdy biegły rewident wpisany do rejestru biegłych rewidentów, z zastrzeżeniem art. 31 ust. 3.

4. Nie można łączyć funkcji w organach określonych w art. 21 ust. 1 pkt 2-5.

Art. 24. Krajowy Zjazd Biegłych Rewidentów:

1)dokonuje wyboru organów Izby, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 2-4,

2)dokonuje wyboru Krajowego Rzecznika Dyscyplinarnego i jego zastępców, w liczbie ustalonej przez Zjazd,

3)uchwala statut Izby,

4)uchwala program działania Izby,

5)uchwala zasady etyki zawodowej biegłych rewidentów,

6)rozpatruje i zatwierdza sprawozdania organów Izby, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 2-5, i udziela im absolutorium.

Art. 25. 1. Krajowa Rada Biegłych Rewidentów kieruje działalnością samorządu w okresach między Krajowymi Zjazdami Biegłych Rewidentów.

2. Do zadań Krajowej Rady Biegłych Rewidentów należy:

1)wykonywanie uchwał Krajowego Zjazdu Biegłych Rewidentów,

2)reprezentowanie Izby wobec organów państwowych i samorządowych, instytucji naukowych, organizacji gospodarczych i społecznych oraz międzynarodowych organizacji zawodowych,

3)opiniowanie projektów aktów normatywnych w dziedzinie prawa gospodarczego,

4)dokonywanie wpisów do rejestru i na listę biegłych rewidentów oraz na listę podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych,

5)dokonywanie zmian w rejestrze i na listach, o których mowa w pkt 4,

6)wydawanie biegłym rewidentom dyplomu i legitymacji biegłego rewidenta,

7)ustanawianie, w porozumieniu z Ministrem Finansów, a w odniesieniu do banków - po zasięgnięciu opinii Prezesa Narodowego Banku Polskiego, norm wykonywania zawodu biegłego rewidenta,

8)ustalanie, po porozumieniu z Komisją, programów i zasad odbywania praktyk i aplikacji przez kandydatów na biegłych rewidentów,

9)uchwalanie, po porozumieniu z Komisją, wymagań kwalifikacyjnych oraz programów i zasad przeprowadzania egzaminów na biegłych rewidentów, w tym określanie wysokości opłat egzaminacyjnych,

10)ustalanie wysokości składek członkowskich biegłych rewidentów oraz podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych,

11)podejmowanie uchwał o skreślaniu z rejestru i listy biegłych rewidentów oraz listy podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych,

12)prowadzenie działalności wydawniczej i szkoleniowej,

13)rozpatrywanie i zatwierdzanie rocznych planów finansowych i sprawozdań z ich wykonania,

14)rozpatrywanie odwołań od uchwał Prezydium Krajowej Rady Biegłych Rewidentów,

15)podejmowanie innych uchwał, które uzna za celowe do właściwego funkcjonowania Izby i działalności zawodowej biegłych rewidentów.

Art. 26. 1. W skład Krajowej Rady Biegłych Rewidentów wchodzi od 11 do 15 członków.

2. Krajowa Rada Biegłych Rewidentów wybiera ze swojego grona prezesa, zastępców prezesa, sekretarza i skarbnika, którzy łącznie stanowią Prezydium Rady jako jej organ wykonawczy.

3. Uchwały Krajowej Rady Biegłych Rewidentów w przedmiocie wpisu i skreślenia z rejestru i listy biegłych rewidentów oraz listy podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych są decyzjami administracyjnymi w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego.

4. Prezes Krajowej Rady Biegłych Rewidentów:

1)podpisuje uchwały Rady i jej Prezydium,

2)podpisuje decyzje lub postanowienia w sprawach wszczęcia postępowania administracyjnego,

3)przedstawia do zatwierdzenia decyzje lub postanowienia, o których mowa w pkt 2, na najbliższym posiedzeniu Rady.

Art. 27. 1. Krajowa Komisja Rewizyjna składa się z 5 członków. Komisja wybiera ze swojego grona przewodniczącego i wiceprzewodniczącego.

2. Krajowa Komisja Rewizyjna:

1)kontroluje finansową działalność Krajowej Izby Biegłych Rewidentów i przedstawia Krajowej Radzie Biegłych Rewidentów wnioski w tym zakresie,

2)sprawuje nadzór nad działalnością komisji rewizyjnych regionalnych oddziałów,

3)przedstawia sprawozdania ze swojej działalności Krajowemu Zjazdowi Biegłych Rewidentów,

4)przedstawia Krajowemu Zjazdowi Biegłych Rewidentów wniosek o udzielenie absolutorium Krajowej Radzie Biegłych Rewidentów.

Art. 28. 1. Krajowy Sąd Dyscyplinarny składa się z 11 członków. Sąd wybiera ze swojego grona przewodniczącego i wiceprzewodniczącego.

2. Krajowy Sąd Dyscyplinarny orzeka w sprawach odpowiedzialności dyscyplinarnej biegłych rewidentów.

3. Krajowy Sąd Dyscyplinarny orzeka w składzie 3 członków w pierwszej instancji i w składzie 5 członków w drugiej instancji.

4. W składzie orzekającym w drugiej instancji nie może brać udziału członek sądu, który brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia....