|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
Blisko 96% terytorium Polski jest położone poniżej 350m n.p.m. a jedynie 2,9 leży na wysokości powyżej 500m n.p.m. Tereny rolnicze stanowią 54%teryt. Kraj, tereny leśne około 29,1. Trwałe użytki zielone obejmują swym zasięgiem 11,4 obszaru kraju; łąki 8,1%; pastwiska 3,3% -co stanowi 21,1 terenów rolniczych polski. RODZAJE PRODUKCJI ROSLINNEJ *polowa produkcja roślinna na gruntach ornych *produkcja ogrodnicza ( sadownictwo, warzywnictwo, kwiaciarstwo, prod. Roślin leczniczych, roślin nasiennych) * prod. roślin wodnych w naturalnych i sztucznych zbiornikach * prod. leśna . TEORETYCZNE PODSTAWY UPRAWY ROLI Zadaniem ogólnej uprawy roli i roślin jest: opracowanie najwłaściwszych sposobów oddziaływania rolnika na środowisko w celu stworzenia w nim optymalnych warunków dla odpowiednio dobranych roślin, objętych wspólnym systemem uprawy . SYSTEMY PRODUKCJI ROSLINNEJ System rolniczy jest to zagospodarowanie przestrzeni rolniczej w zakresie prod. roślinnej, zwierzęcej oraz ich przetwarzania wyceniony kryteriami ekologicznymi i ekonomicznymi. Konwencjonalny-ukierunkowany na osiąganie zysku, oparty na technologiach zużywających duże ilości przemysłowych środków produkcji. Ekologiczny- łączący produkcję roślinną i zwierzęcą, bazuje na środkach pochodzenia naturalnego, nieprzetwarzanych technologicznie. Integrowany-pozwala uzyskać stabilną wydajność i odpowiedni dochód rolniczy. Łączy w sobie najważniejsze elementy rolnictwa ekologicznego i konwencjonalnego. PODSTAWOWE ZADANIA UPRAWY ROLI* stworzenie dla roślin uprawnych korzystnych warunków w środowisku glebowym * nadanie glebie struktury gruzełkowatej * poprawienie jej wł. Wodnych powietrznych, cieplnych * uaktywnienie procesów biologicznych * nadanie roli sprawności i kultury * zwalczanie chwastów, chorób, szkodników * przykrycie resztek pożniwnych, nawozów organicznych oraz wymieszanie z glebą nawozów mineralnych * przygotowanie roli pod zasiew, czyli sadzenie * przeciwdziałanie erozji. GLEBA jest jednocześnie najbardziej skomplikowanym i najtrudniej dostępnym do obserwacji środowiskiem i częścią ekosystemu, jest środowiskiem nieożywionym, ale składa się również z części nieożywionej( cz. mineralne 45%, subst. organiczne5%, powietrze 25%, woda 25%). ROLA powierzchniowa warstwa gleby, na którą działają bezp. narzędzia i maszyny glebowe, grubość warstwy określają zabiegi mechaniczne i głębokość, na którą je wykonujemy. Zależność niektórych właściwości gleby od stopnia rozdrobnienia ( dyspersji) MAŁA DYSPERSJA: mała pojemność wodna, dobra przepuszczalność, mała zawartość składników pok., dobre fizyczne, ale złe chemiczne właściwości, gleby ciągle łatwe do uprawy, przewiewne DUŻA DYSERSJA duża poj. wodna , zła przepuszczalność, wysoka zawartość skł. Pokarmowych, złe fizyczne, ale dobre chemiczne właściwości, gleby zimne, trudne do uprawy, nie przewiewne. AGRONOMICZNE WŁAŚCIWOŚCI ROLI sprawność roli- taki stan, w którym warunki życia uprawianej roślin są optymalne albo do nich zbliżone. W tym stanie wszelkie fizyczne, chemiczne i fizykochemiczne i biologiczne właściwości roli kształtują się w sposób optymalny kultura gleby rozumie się taką jej cechę, która pozwala szybko i stosunkowo niedużymi środkami doprowadzić rolę do stanu sprawności utrzymującego się przez dłuższy czas. PLON jest miarą wydajności rośliny uprawnej, czyli ilości użytecznej masy roślinnej ( ziarna, korzeni, bulw, słomy, owoców) zebraną z jednostki powierzchni. Plon: biologiczny (ogólny), rzeczywisty( handlowy), brutto, netto PLON GŁÓWNY-roślina zajmująca pole przez większą część okresu wegetacyjnego PRZEDPLON-uprawiane aby poprawić strukturę roli POPLON- rośliny zajmujące pole po plonie głównym w celu przygotowania podłoża na następne nasadzanie sianie itd. ZMIANOWANIEM nazywa się następstwo roślin, które uwzględnia ich wymagania i warunki przyrodnicze, siedliska oraz jest gospodarczo uzasadnione. Jeśli zmianowaniem obejmuje się określoną liczbę pól w gospodarstwie i będzie się na każdym z nich kolejno uprawiać zaplanowane rośliny uzyskując coroczne zbiory wszystkich roślin to będzie to płodozmian jest to zmianowanie zaplanowane z góry na szereg lat dla określonego obszaru gospodarstwa. ZASOBNOŚĆ GLEBY to sumaryczna zawartość składników mineralnych makro i mikroskładników oraz próchnicy i szczątków organicznych w różnym stopniu rozkładu w glebie. Rozróżniamy zasobność naturalną oraz agrotechniczną (antropogeniczną). Żyzność gleby Warunkuje współudział gleby we wzroście, rozwoju i planowaniu roślin Przejawia się w zdolności gleby do przekazywania bytującym na niej roślinom składników pokarmowych, wody, powietrza, ciepła itp.oraz wymianie gazowej Dzieje się to na skutek współdzianlania określonych fizycznych, chemicznych i biologicznych właściwości gleby z innymi czynnikami ekologicznymi. Czynnikami warunkujące określony stan żyzności gleby Morfologiczne: właściwości makro-, mezo- i mikromorfologiczne profilu glebowego ( te w którym powstała) Fizyczne Chemiczne i fizykochemiczne Biochemiczne i biologiczne – zawartość subst. Organicznej, zwł. Próchnicy Urodzajność gleby – zdolność gleby do wytworzenia plonów, wyraża się ją plonem z podstawowej jednostki przestrzeni produkcyjnej. Ma charakter zmienny (w tym samym miejscu, czasie lub okresie wegetacyjnym plony mogą być różne na skutek różnego wpływu człowieka). Urodzajność potencjalna Urodzajność aktualna Nawożenie i jego cele: Uzyskać wyższe plony roślin Poprawa jakości plonów Wyższa opłacalność uprawy roślin Poprawa zdrowotności roślin Zwiększenie odporności roślin na niektóre choroby i szkodniki Dostarczanie roślinom skł.pokarmowych w odpowiednich ilościach, terminach i we właściwej formie Utrzymanie i poprawę żyzności gleby aby wzrost i rozwój był jak najbardziej korzystny. Niezbędne nawożenie wynika z konieczności: Poprawy właściwości gleby, jako podłoża do uprawiania roślin Uzupełnienia naturalnych często niedostatecznych zapasów składników pokarmowych w glebie Uzupełnienia pobranych z plonami roślin lub utraconych z gleby skł.pokarmowych(wymywanie, uwstecznianie, ulatnianie się itp.) Przy wyborze składnika najczęściej sugerujemy się ceną za 1 kg czystego składnika. Fertygacja Zalety: - Bardziej precyzyjne dostosowanie dawek nawozowych do potrzeb danej rośliny - Ochrona rośliny przed stresami wywołanymi nadmierną koncentracją soli w podłożu lub w glebie - Ograniczenie zużycia nawozów i wody - Możliwość szybkiej regulacji składu pożywki - Większa możliwość dostosowania składu pożywki do fazy rozwojowej rośliny - Równomierne zaopatrzenie roślin w wodę - Wzrost plonów - Ograniczenie zanieczyszczenia środowiska nadmiernymi dawkami nawozu
Gleba a podłoże - Podłoże – środowisko wzrostu korzeni - Uprawy bezglebowe - Aeroponika - Podłoża bierne (inertne):wełna mineralna, wełna szklana, pianka polifenolowa, keramzyt, żwir(nie maja kompleksu sorpcyjnego i roztworu glebowego, nie ma skł.pokarmowych) - Torf, plewki ryżowe, włókno Nowe technologie : - Uprawy bezglebowe, - Podłoża inertne - Fertygacja - Układ zamknięty z recyrkulacją Uprawy bezglebowe: Uprawy hydroponiczne - Bez podłoża stagnującą NFT, aeroponika - Podłoża mineralne:wełna miner., wełna szklana, keramzyt, perlit, lawa wulkaniczna, piasek, zeolit - Podłoża syntetyczne:pianka poliuretanowa, pianka polifenolowa, pianka aminowa - Podłoża organiczne:torf, włókno kokosowe, kora, słoma, węgiel brunatny, trociny, włókno drzewne, łuska kokosowa, łuska kakaowa Niehydroponiczne: - Podłoża organiczne:torf, włókno kokosowe, kora, słoma, węgiel brunatny, trociny, włókno drzewne, łuska kokosowa , łuska kakaowa Podłoża inertne: - Charakteryzuja się one biernością chemiczną i mikrobiologiczną - Nie wchodzą w reakcje chemiczne z pożywkami - Nie ulegają rozkładowi mikrobiologicznemu - Nie stwarzają dogodnych warunków do rozoju patogenów w środowisku korzeniowym -Nie mają KS(nie zachodzi sorpcja wymienna) Zalety : - Optymalne i stabilne warunki powietrzne - Brak patogenów i subst.toksycznych - Zwiększenie wydajności z jednostki powierzchni - Lepsza jakość i ilość plonu - Wcześniejsze i bardziej wyrównane kwitnienie i plonowanie - Oszczędność zużycia podłoża - Oszczędność zużycia wody i nawozów(30-40%) - Oszczędność zużycia energii (ok.10%) - Możliwośc precyzyjnego utrzymania optymalnych poziomów skł.pokarmowych i odczynu w rizosferze - Umożliwienie stosowania nawożenia w układach zamkn. Z recyrkulacją pożywki jako podstawowej technologii nie zanieczyszczającej środowisko Wady: - Większe ryzyko pojawienia Się chorób rizosfery przy układach z recyrkulacja pożywki - Większe koszty założenia i utrzymania systemu hydroponicznego - Większe wymagania profesjonalne producenta ze względu na bardzo mały dopuszczalny margines błędu Systemy nawożenia: - otwarty - zamknięty: z recyrkulacja ,bez recyrkulacji Zalety upraw aeroponicznych: - wyzsze plony - optymalna ich jakość - lepsze wykorzystanie powierzchni szklarniowej - zwiększenie cykli uprawowych - poprawa warunków fitosanitarnych - wyższy poziom automatyzacji - redukcja kosztów produkcji - Schładzanie systemów korzeniowych Woda i jej cechy: Woda jest przezroczysta, bezbarwna, nie pachnie i nie ma smaku, posiada twardość ogólną powodują ją rozpuszczone węglany, siarczany, azotany, chlorki i inne zw. Chemiczne, oraz twardość węglanową wywołaną przez węglany wapnia i magnezu. Jakość wody: Cl, Na, S-SO4, Fe, B, Li, twardość wody `dH, Fe ogółem (Fe (OH)3), zawartość dwuwęglanów HCO3- Zawartość składników: Stężenie hydroponiczne-zawartość składnika w pożywce, optymalna dla wzrostu danej rośliny. N-NH4 do 10% N-NO3, Cu do 2001 była norma dla wody pitnej do 0,5mg/dm3, teraz jest 1,0 mg/dm3, dla roślin 0,048, Na do 60 mg/dm3, Cl do 60 mg/dm3 Przykłady metod uzdatniania wody: stosowanie filtrów piaskowych, deskowych, stosowanie układów z odwrotną osmozą, mieszanie wody studziennej z wodą deszczową (miękka, ma mało składników), mieszanie wody wodociągowej z wodą studzienną (w zależności od źródła może być dobra ale może być też zanieczyszczona azotem) Nawozy wykorzystywane w systemach fertygacji: Saletra amonowa N-NH4 ( 17,5%), N-NO3 (17,5%); saletra wapniowa Ca (18,5%), N-NH4 (0,8%), N-NO3 (14,7%); saletra potasowa N-NO3 (13%), K (38,2%); Siarczan potasu K (44,8%), S (17%); Siarczan magnezu Mg (9,9%), S (13%); Saletra magnezowa Mg (9,5%), N-NO3 (11%); Fosforan amonu P (26,2%), N-NH4 (12%); Fosforan monopotasowy K (28,2%), P (22,3%). Podłoża inertne: Charakteryzują się one biernością chemiczną i mikrobiologiczną, nie wchodzą w reakcje chemiczne z pożywkami, nie ulegają rozkładowi mikrobiologicznemu, nie stwarzają dogodnych warunków do rozwoju patogenów w środowisku korzeniowym, podłoża te nie mają kompleksu sorbcyjnego ( nie zachodzi sorbcja wymienna) Choroby gleby – Siseases of soil - skorupa glebowa - koleiny - zbrylenie warstwy ornej - podeszwa płużna - nadmierne zagęszczanie podglebia Skorupa Glebowa Wytwarza się w skutek: - Wyschnięcia uwodnionej, zagęszczonej wierzchniej warstwy gleby - podatne gleby o dużej zawartości części spławianych ( powyżej 35% o średnicy 0,02mm) - mała zawartość próchnicy Skorupa Glebowa - stawia opór mechaniczny kiełkującym roślinom - prowadzi do nasilenia parowania wody - ogranicza wymianę gazową między glebom a atmosferom - sprzyja rozwojowi grzybów Zapobieganie powstawaniu skorupy glebowej - unikanie nadmiernego rozpylenia gleby w czasie zabiegów mechanicznych - stosowania nawożenia organicznego - wapnowanie gleb – wpływa na polepszenie struktury gruzełkowatej, tworzy ją - ściółkowanie powierzchni gleby Podeszwa płużna Nadmiernie zagęszczona górna część warstwy podornej, utrudniająca krążenie wody i powietrza, przenikanie korzeni Powstaje na skutek: - Wieloletniej uprawy roli na jednakowej głębokości - zgniatania zbyt wilgotnego dna bruzdy kołami ciągnika, płozami pługów - na tak ubitym dnie zatrzymują się drobne cząstki glebowe wymywane z górnej warstwy Nadmierne zagęszczanie podglebia Powstaje poprzez: - duża ilość zabiegów mechanicznych - wysoki poziom wód gruntowych Stopień ugniecenia gleby zależy od: - siły nacisku maszyny na podłoże - czasu działania obciążenia - rodzaju gleby i jej właściwości - udziału piasku, pyłu i iłu - zawartości substancji organicznej - wilgotności w okresie ugniatania Nadmierne zagęszczenie prowadzi do: - rozpadu agregatów glebowych - zmniejsza udział porów dużych - zwiększenie porów małych - zmniejszenie rozpuszczalności wodnej i powietrznej gleby - korzenie nie przerastają zbitych warstw gleby i nie rozgałęziają się w nich Ograniczenia w uprawie roli Uprawa płużna: zalety - dobre spulchnianie - odwrócenie i rozdrobnienie warstwy ornej - łatwość wprowadzania do głębszych warstw gleby resztek pożniwnych - wyrównanie zawartości składników pokarmowych w całej warstwie ornej - system czystej, starannej uprawy roli Orka - orki zasadnicze: podorywka, orka siewna, orka przedzimowa Zabiegi doprawiające rolę: - włóknowanie - bronowanie - kultywatorowanie - wałowanie Uproszczone systemy uprawy - minimum uprawy, czyli uprawa zminimalizowana - siew bezpośrednie – bez uprawy roli, czyli uprawa zerowa Uprawa zminimalizowana - uproszczenie zmianowa, nawożenia, siewu, pielęgnacji i zbioru - spłycenie uprawy płużnej stosowanie aktywnych narzędzi do uprawy roli - stosowanie płytkiej uprawy bez orkowej - stosowanie głębokiej uprawy bez orkowej Siew bezpośredni – uprawa zerowa Sposób przygotowania pola - siew w scierń - siew w czarne pole - siew w mulcz - siew w rośliny okrywowe Sposób umieszczenia nasion - siewnikiem talerzowym - siewnikiem rotacyjnym - siewnikiem kultywatorowym - siewnikiem kombinowanym Siew w ścierń - po usunięciu z pola plonu ubocznego w postaci słomy, łodyg lub liści - chwasty oraz zielone części roślin niszczy się herbicydami, odpowiednio dobranymi do gatunku chwastów i rośliny uprawnej Siew w czarne pole - gdy pozostałości po zbiorze rośliny przedplonowej, a wiec słomę, łodygi, ściern itp. spala się - zaletą jest uzyskanie czystej wolnej powierzchni, na której latwo można dokonac siewu oraz wyraźnie zmniejszyć liczby nasion chwastów zdolnych do kiełkowania, a także niektórych szkodników - wadami są, obniżenia aktywności biologicznej w 2 – 3 cm warstwie gleby i niebezpieczeństwo niesienia się ognia Siew mulcz - gdy pozostałości resztek roślinnych rozdrabnia się i pozostawia na polu - zaletą tego sposobu jest zapobieganie parowaniu i zachwaszczaniu, ale jednocześnie pojawiają się trudności wynikające z konieczności zastosowania specjalnego siewnika, który będzie przed umieszczeniem nasion usuwał na bok mulcz, oraz koniecznośc dokonania rozdrobnienia pozostałości roślinnych Siew w rośliny okrywowe - gdy na polu, na którym mamy zamiar wykonać siew znajdują się rośliny zapobiegające wodnej lub wietrznej np. ( lucerna, koniczyna czy trawa ) - przed siewem lub po jego wykonaniu stosujemy odpowiednio dobrane herbicydy niszczące warstwę okrywową Warunkami wprowadzenia siewu bezpośredniego do praktyki: - brak czasu lub możliwości organizacyjnych, aby przeprowadzić uprawę roli - brak wystarczającej ilości ludzi do prac polowych lub deficyt mocy pociągowej - obawa przed erozją lub nadmiernym przesuszaniem gleby - brak możliwości prawidłowego wykonania podstawowej uprawy roli, ze względu na niekorzystne warunki klimatyczne - warunki ekonomiczne Podstawowe warunki, jakie muszą być spełnione, aby siew bezpośredni dal oczekiwane rezultaty to: - specjalny siewnik - urozmaicony asortyment herbicydów - odpowiednie nawozy mineralne i środki ochrony roślin - właściwie dobrana gleba i stanowiska - właściwy gatunek, a nawet odmiana rośliny uprawnej Kryteria jakimi musi odpowiadać gleba, aby mogła być obsiana metodą siewu bezpośredniego - pole powinno być prawidłowo zdrenowane i o dużej przepustowości wodnej - gleba powinna być : strukturalna, nie podlegająca zamulaniu, zaskorupieniu - gleba powinna być : aktywna biologicznie, zasobna w makro i mezofaune glebową oraz o właściwej porowatości Siew bezpośredni nie może być wykonywany na dwóch kategoriach gleb - na glebach zlewnych, nieprzepuszczalnych, oglejonych, ilastych lub gliniastych, o małej zawartości substancji organicznej - na glebach piaszczystych lekkich, nie strukturalnych o małej zawartości substancji organicznej i zbytnio zagęszczonych Siewnik do siewu bezpośredniego powinien posiadać: - zdolność rozcinania lub rozgarniania resztek po żniwnych w taki sposób, aby nasiona trafiały wprost w glebę - możliwość równoczesnego umieszczania nawozów mineralnych i nasion w taki sposób aby nasiona były oddzielone warstwą gleby od nawozów mineralnych - możliwość regulacji głębokości umieszczania nasion, odpowiedniej rozstawie redlici ilości wysiewu ... |
Menu
|