|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
KLASYFIKACJA MASZYN
Maszyna jest przetwornicą energii. Dzielą się na: Silniki- zwane dawniej motorami, które pobierają energię z zewnętrznego źródła (energii chemicznej paliw, energii cieplnej ziemi, energii świtlnej słońca, energii jądrowej i energii mechanicznej wody i wiatru) i przetwarzają ją w energię mechaniczną, potrzebną do napędu innych maszyn. Maszyny robocze, które pobierają energię mechaniczną od silników w celu przetwarzania jej w pracę użyteczna, jako przemieszczenie ciał, obróbka mechaniczna przedmiotów itp. lub w inną postać energii. Silniki, w zależności od tego czy silniki wyzyskuje bezpośrednio jedną z postaci energii przyrody, czy też za pośrednictwem, jakiejś przetwornicy energii rozróżniamy silniki pierwotne (np. silniki wodne i wiatrowe) i silniki wtóre (np. silniki elektryczne). Silniki cieplne znajduje się na pograniczu obu tych grup, przetwarzają one energię cieplną wytworzoną w przetwornicach energii jądrowej (w reaktorach jądrowych) lub energii cieplnej (w przetwornicach energii słonecznej) w pracę mechaniczną. W zależności od wykorzystania przez silniki zródła energii rozróżnia się: Silniki wiatrowe (wietrzne), wyzyskujące energię ruchu powietrza Silniki wodne, wyzyskujące energię położnia wód (jezior górskich, rzek) Silniki cieplnej, wyzyskują energię cieplną ziemi, promieni słonecznych oraz energię wywiązującą się przy spalaniu paliw i przy reakcjach jądrowych Silniki elektryczne, przetwarzające energię elektyczną w energię mechaniczną W zależności od przetworzonej bezpośrednio energii dzielimy silniki na: Energię położenia (np. koła wodne); Energię ciśnienia, zawartą w zawartą w sprzężonym gazie (np. silniki pneumatyczne) Energię kinetyczną (np.silniki wiatrowe, turbiny wodne Peltona) Silniki przetwarzające energię chemiczną (silniki spalinowe) Silniki przetwarzające energię cieplną (silniki parowe) Silniki przetwarzające energię elektryczną (silniki elektryczne) Niektóre silniki przetwarzają jednocześnie dwa rodzaje energii np. turbiny wodne reakcyjne przetwarzają jednocześnie energię ciśnienia i energię kinetyczną wody na pracę mechaniczną. POŁĄCZENIA Rozróżnia się połączenia elementów maszyn spoczynkowe i ruchowe. Połączenia spoczynkowe dzieli się na nierozłączne. Połączenia nierozłączne można rozłączyć. Połączenia nierozłączne można rozłączyć tylko po zniszczeniu jednego lub więcej elementów wchodzących w skład tych połączeń. Połączenia spoczynkowe nierozłączne dzielą się na nitowe, spawane, zgrzewane, lutowane, wytłaczane i skurczowe. Do połączeń rozłączonych należą połączenia gwintowe, klinowe, wpustowe, wielowypustowe, sworzniowe, kołkowe itp. Połączenia nitowe. Dokonywane są za pomocą nitów. Nit pełny składa się z łba i trzonu. Przez spęczanie (zgniecenie) końca trzonu tworzy się jego drugi łeb, tzw. zakuwkę. Połączenia wtłaczane. Uzyskuje się wytłaczając czop jednej części do gniazda drugiej w wypadku gdy wymiary poprzeczne czopa są większe od odpowiednich wymiarów gniazda. Połączenia takie stosuje się do osadzania na wałach kół zębatych, łańcuchowych, tarcz, sprzęgieł itp. Podobne połączenie tworzy również wieniec koła wagonowego wciśnięty na część środkową koła, zwaną kołem bosym. Połączenie skurczowe. Zamiast wtłaczania można nagrzać część zewnętrzną (z otworem), powodując zwiększenie wymiarów gniazda i umożliwiając swobodne wysunięcie czopa w gniazdo. Po osiągnięciu części zewn. wymiary gniazda stają się mniejsze, wskutek czego czop zostaje zaciśnięty w gnieździe. Można również zastosować ochładzanie czopa, powodując zmniejszenie jego wymiarów w chwili wsuwania do gniazda; po ogrzaniu się czopa włożonego do gniazda jego wymiary przyjmują pierwotne wartości, następuje więc nacisk czopa w gnieździe. Można wreszcie zastosować jednoczesne ogrzewanie części zewn i ochładzanie wewn (czopa). Wszystkie te połączenia oparte na zjawiskach rozszerzalności i skurczu cieplnego noszą nazwę połączeń skurczowych. Wtłaczane i skurczowe, w których elementy są zespolone ze sobą bezpośrednio (bez użycia łączników) noszą nazwę połączeń bezpośrednich. Połączenia pośrednie dokonywane są za pomocą łączników np. pierścieni skurczowych. Połączenie gwintowe. Są dokonywane za pomocą gwintu. Najczęściej stosuje się połączenie pośrednie- śrubowe, dokonywane za pomocą śrub i nakrętek oraz wkrętów. Oprócz najczęściej stosowanych połączenia gwintowe ruchowe. W połączeniach spoczynkowych stosowane są gwinty trójkątne w połączeniach ruchowych gwinty trapezowe. Gwinty mogą być prawe i lewe, zależnie od kierunku zwojów. Można je odróżnić w ten sposób że ustawia się element gwintowany i patrzymy się na jego powierzchnię Jeżeli zwoje wznoszą się na niej od strony lewej ku prawej, to gwint jest prawy, jeżeli zaś odwrotnie to gwint jest lewy. W budowie maszyn stosowane są obecnie gwinty prawe. Występ na powierzchni gwintu nazywamy grzbietem, a rowek bruzdą. Część grzbietu obiegającą jeden raz dookoła walca, na którym jest nawinięty gwint nazywamy zwojem gwintu. Odległość między dwoma sąsiednimi zwojami, należącymi do tego samego grzbietu, nazywamy skokiem gwintu. Połączenia klinowe, wpustowe i wielopustowe. Połączenia klinowe dzielimy na poprzeczne i wzdłużne. W połączeniu poprzecznym klin jest umieszczony prostopadle do osi łączony elementów w połączeniu wzdłużnym równolegle do nich. Ze względu na małe pochylenie powierzchni klina niewielka siła działająca wzdłuż jego osi powoduje powstanie dużych sił poprzecznych zaciskających elementy łączone. Połączenie wypustowe podobne do połączenia klinowego wzdłużnego, różnią się tym że wypust nie ma płaszczyzn zbieżnych. Połączenia wielowypustowe (rys.8) są stosowane do łączenia wałów i kół pasowych łańcuchowych i zębatych. (sztywne) Połączenia sprężyste Opisane dotychczas połączenia elementów maszyn należą do sztywnych. Drugą grupą stanowią połączenia sprężyste, dokonywane za pomocą łączników sprężystych: sprężyn i sprężynie RUROCIĄGI służą do rozprowadzania cieczy i gazów, składają się z odcinków rur połączonych kształtkami. W rurociągi wbudowane są zawory tj. urządzenia służące do ich zamykania i kierowania w ten sposób przepływem płynu. Zawór zamykający czyli odcinający służy do zamykania przewodu, zawór dławiający- do dławienia (tj. zmniejszania ciśnienia gazu przez niezupełne otwarcie zaworu), Zawór regulujący- do regulacji ciśnienia a zawór bezpieczeństwa -do zmniejszania ciśnienia gazu. W celu ochrony instalacji przed rdzewnieniem stosowane są również zawory odwadniają, odpowietrzające itp. Zależnie od rodzaju zawieradła rozróżnia się zawory grzybkowe, zasuwkowe, klapowe, kurkowe i inne. Elementy i zespoły służące do przenoszenia ruchu obrotowego. Należą do nich osie, wały, łożyska, hamulce i przekładnie. WAŁY mogą być proste. Wał prosty jest widoczny na rysunku przekładni ślimakowej (rys. 30) a wał korbowy na rys.XX/10 – VI/11. Wały należą do bardzo bardzo rozpowszechnionych części maszyn, ponieważ występują w każdym urządzeniu napędowym. ŁOŻYSKA - mogą być ślimakowe (rys.17) i toczne (rys.18). Łożyska przenoszą siłę wzdłużną (osiową) nazywa się łożyskiem wzdłużnym, a łożysko obciążone siłą promieniową- łożyskiem poprzecznym. Łożysko toczne, odznaczają się małym współczynnikiem tarcia zarówno przy małej jak i dużej prędkości obrotu czopa. SPRZĘGŁO służy do połączenia dwóch obracających się elementów. Rozróżniamy sprzęgła stałe i rozłączne (elastyczne). Mogą być też sprzęgła sztywne i podatne. Do sztywnych zaliczamy sprzęgła łupków. HAMULCE można uważać za sprzęgła cierniowe łączące obracający się wał z wałem nieruchomym o brardzo dużej bezwładności, która powoduje, że nie nastąpi przy tym uruchomienie wału nieruchomego, lecz odwrotnie- zatrzymanie wału obracającego się dotychczas. W hamulcu klockowym na hamowanym wale osadzona jest tarczą hamulcową do której dociskane są klocki hamulcowe. PRZEKŁADNIE służą do przeniesienia ruchu obrotowego z jednego elementu na drugi. Rozróżniamy przekładnie: Pasowe, Linowe, Zębate, Specjalne. W przekładniach pasowych (rys.24) przenoszenie mocy jest możliwe wskutek napięcia pasa, które może być wytworzone w ten sposób, że pas naciąga się w chwili wkładania na koła pasowe albo za pomocą naprężacza (rys.25).Pasy napędowe mogą być płaskie i klinowe, współpracujące z nimi odpowiednio koła pasowe gładkie z pasem klinowy. W przekładni zębowej ruch i moc są przenoszone bezpośrednio między kołami zębowymi. Koła walcowe mogą być walcowe lub stożkowe (rys.27), szczególnymi ich wypadkami śą zębatki: proste i pierścieniowe (rys.28). Rozróżnia się koła o uzębieniu zewnętrznym i wewnętrznym. Rys.27. Koła zębate a) walcowe b) stożkowe Rys.28. Zębatki: a) prosta b) pierścieniowa opis pod obrazkiem: (koła wewnętrzne i zewnętrzne) oraz o kołach zębatych prostych i śrubowych (rys.29). Szczególny wypadek, przekładni zębatej stanowi przekładnia ślimakowa (rys.30) złożona ze ślimaka i ślimacznicy. MOTOREDUKTOR to urządzenie służące do redukcji obrotów silnika do wartości użytkowej (np. silnik ma 1400 obrotów na minutę a potrzebne jest nam 100 par obrotów na wyjściu). Przekładnie cierne. Przekładnia cierna jest to urządzenie służące do bezstopniowego przeniesienia i redukcji narządu, wykorzystuje się tu tarcie między dwoma elementami. Rozróżniamy następujące rodzaje mechanizmów: Dźwigniowe. Krzywkowe Dźwigniowy- służy do zamiany ruchu obrotowego na ruch posuwisto-zwrotny (łukowy) Krzywkowy- mechanizm w którym co najmniej jeden człon jest krzywką tzn.ma krzywolinowy zarys powierzchni roboczej. W mechanizmach jednokrzywkowy krzywka współpracuje z popychaczem w postaci drążka lub dźwigni. Krzywka nadaje popychaczowi określony ruch, zależny od jej ruchu i kształtów oraz wzajemnego położenia krzywki i popychacza. KOCIOŁ PAROWY nazywa się urządzenie w którym ciecz pod działaniem ciepła przemienia się w parę o ciśnieniu wyższym niż atmosferyczne będące nad kotłem. Kocioł parowy jest przetwornicą energii paliw w energię cieplną. 1-KOMORA Z WLOTAMI DO WĘŻOWNIC KOTŁA 2-PODGRZEWACZ WODY 3-PAROWNIK 4-ODDZIELACZ WODY 5-OPROMIENIOWANY PODGRZEWACZ PARY 6-WTRYSKOWY REGULATOR TEMP. PARY 7-PRZEGRZEWACZ PARY OGRZEWANY W STRUMIENIU SPALIN 8-KOMORA ZBIORCZA PARY 9-PRZEWÓD DOPROWADZAJACY WODĘ DO REGULATORA 6 10-PODGRZEWACZ POWIETRZA DOPROWADZANEGO DO PALENISKA 11-PRZEWÓD PROWADZĄCY DO SILNIKA 12-ZAWÓR SPUSTOWY DO WODY |
Menu
|