|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
//-->.pos {position:absolute; z-index: 0; left: 0px; top: 0px;}Małgorzata Stanclik •Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka z mózgowymporażeniem dziecięcym•MAŁGORZATA STANCLIK -oligofrenopedagog, nauczyciel - specjalista terapii pedagogicznej, pedagogwczesnego wspomagana rozwoju dziecka. Jest certyfikowanym Liderem zmian w obszarze kształceniauczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Posiada doświadczenie w prowadzeniu szkoleń dlanauczycieli, pedagogów, psychologów i dyrektorów placówek oświatowych. Wieloletni praktykPoradni Psychologiczno - Pedagogicznej w Trzebnicy. Poza diagnozą, poradnictwem i terapiąindywidualną prowadzi zajęcia doskonalące kompetencje rodziców, nauczycieli, specjalistówpracujących w szkole.Opis i analiza przypadku dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym uczestniczącymw zajęciach wczesnego wspomagania rozwoju dziecka.Spis treści:I.Charakterystyka dziecka:informacje o rodzinie dziecka, poród, stan noworodka pourodzeniu;II.Dane o dziecku:wywiad z matką, wywiad psychologiczny, wywiad logopedyczny, wywiadpedagogiczny, pierwsze wrażenia ze spotkania z dziewczynką;III.Diagnoza dziecka z deficytami rozwojowymi:diagnoza PEP-R, program indywidualny;IV.Terapia:przebieg terapii, efekty terapii.I. CHARAKTERYSTYKA DZIECKA1. Informacje o rodzinie dzieckaDziewczynka skończyła sześć lat. Uczęszcza do przedszkola. Matka jest ekonomistką, pracujew Gminnym Ośrodku Zdrowia. Jest kobietą zaradną, pracowitą, stale podnoszącą swoje kwalifikacjezawodowe. Ojciec ukończył studia wyższe o kierunku pedagogika oświatowa. Aktywnie działa na rzeczśrodowiska lokalnego. Rodzina mieszka na wsi. Parter domu zajmują dziadkowie, którzy prowadzągospodarstwo rolne. Rodzice z dzieckiem mieszkają na piętrze, gdzie znajdują się dwa pokoje, kuchniai łazienka. Dziewczynka ma wszystkie niezbędne rzeczy, posiada również kącik do zabawy. Sytuacjamaterialna rodziny jest dobra. Podczas nieobecności rodziców w domu, dzieckiem zajmuje się babcia idziadek. Deklarują oni chęć niesienia pomocy i wsparcia w każdej sytuacji. Wszyscy są gotowiwspomagać dziewczynkę w Jej rozwoju, dostosowywać swoje wymagania do możliwościpsychofizycznych dziecka.2. PoródCiąża planowana, od początku pod kontrolą lekarską, przebiegała prawidłowo, bez żadnychkomplikacji. Oboje rodzice zdrowi. Matka niechętnie wypowiada się na temat pobytu w szpitalu. To, conajbardziej utkwiło jej w pamięci, to 12 długich godzin oczekiwania, po odpłynięciu wód płodowych,na akcję porodową. Poród był przedwczesny w 37 tygodniu ciąży, położenie główkowe, odbył sięsiłami natury. Noworodek okręcony pępowiną wokół szyi.3. Stan noworodka po urodzeniuWaga urodzeniowa - 3150 g, długość ciała - 51 cm, obwód głowy – 33 cm, obwód klatkipiersiowej – 33 cm. W skali Apgar dziewczynka otrzymała 9 punktów (zabarwienie skóry oceniono na 1punkt), po trzech minutach 10 punktów. Od drugiej doby życia obserwowano u dziecka żółtaczkęfizjologiczną. W czasie pobytu dziewczynki w szpitalu największy poziom bilirubiny wynosił 16,6 mg%.Poziom bilirubiny przy wypisie 9,24 mg%.1Małgorzata Stanclik •Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka z mózgowymporażeniem dziecięcym•II. DANE O DZIECKU1. Wywiad z matką dzieckaZ wywiadu wiadomo, że u dziecka w pierwszym miesiącu życia utrzymywała się przedłużonażółtaczka (dziecko było obserwowane w kierunku toksoplazmozy w Poradni Schorzeń Wątroby).Rodziców niepokoił ogólny stan zdrowia córki; a zwłaszcza nadmierna senność dziewczynki podczaspodwyższonej temperatury ciała. Dziewczynka zasypiała o różnych porach dnia, w różnych pozycjach.Dziesięciomiesięczne dziecko zostało skierowane do Szpitala Rejonowego w celu wykonania badańdiagnostycznych. Stan dziewczynki oceniono jako średni, w badaniu fizykalnym bez odchyleń odnormy. W wykonanych badaniach laboratoryjnych, poza zmianami w moczu, nie wykazano odchyleń.W wykonanym USG radiolog dostrzegł zmiany w obu nerkach wymagające dalszej diagnostyki. Wdrugim roku życia dziewczynka przebywała na Oddziale Neurologii w Centrum Zdrowia Dziecka wWarszawie. Powód - nasilające się napady drgawkowe. Wykluczono wówczas autyzmwczesnodziecięcy; rozpoznano cechy autystyczne. Kiedy dziecko miało 3,5 roku stwierdzono u niegoencefalopatię, podejrzenie afazji. W wieku 4 lat dziewczynka była konsultowana przez lekarzaortolaryngologa w Polskim Związku Głuchych we Wrocławiu. Rozpoznanoalalię prolangata.Stwierdzono, że dziecko reaguje na głosy z otoczenia, instrumenty muzyczne, wykonuje prostepolecenia, gdy skupia uwagę. Na jednym z ostatnich zaświadczeń lekarskich wystawionych przezneurologa dziecięcego diagnoza brzmi następująco: mózgowe porażenie dziecięce - postać wiotka,opóźnienie rozwoju mowy i rozwoju psychicznego, padaczka. Dziecko wymaga stałej opieki matki istałego współdziałania w procesie leczenia. Od chwili narodzin dziewczynki rodzice nie przespalispokojnie ani jednej nocy. Po godzinie snu dziecko budzi się. Śpi przy zapalonym świetle. Co pewienczas zmieniają się zainteresowania córki. Początkowo intrygowały ją lampy, potem lubiła przebywać wtoalecie, obecnie interesują ją włosy.2. Wywiad psychologicznyDziewczynka po przyjęciu do przedszkola przeżywała trudności adaptacyjne, niechętnierozstawała się z mamą, wymagała troskliwej opieki osoby dorosłej. Była mało samodzielna, oczekiwałapomocy przy czynnościach samoobsługowych (toaleta, jedzenie). Preferowała zajęcia i zabawy z osobądobrze znaną, unikając zabaw w grupie. Stopniowo stawała się aktywniejsza, bardziej chętna dowspółpracy z innymi dziećmi. Obecnie jest pogodna, okresowo (w sytuacjach trudnych i zagrażających)ujawnia reakcje dysforyczne bądź reaguje płaczem, lękiem. W zajęciach przedszkolnych uczestniczychętnie, wymaga zindywidualizowanego podejścia, powtarzania poleceń, dodatkowych instrukcji. Wtrakcie zajęć grupowych dziecko bierze udział w grach i zabawach dobrze jej znanych (zabawyruchowe, wspólne śpiewanie piosenek, taniec). Spontanicznie nie inicjuje zabawy z rówieśnikami,zachęcona przez rówieśników lub dorosłego podejmuje próby współpracy. U dziewczynki stopniowoobserwuje się poprawę funkcjonowania społecznego. W zachowaniu okresowo zauważalne jeststereotypie ruchowe (machanie rączkami, podskakiwanie), które nasilają się w momentach silnejekscytacji oraz tendencje do zachowania stałości, stereotypowe powtarzanie pytań.Rozwój intelektualny dziewczynki, badany skalą Leitera, kształtuje się znacznie poniżejoczekiwań wiekowych. Sprawność umysłowa pozawerbalna kształtuje się na poziomie upośledzeniaumysłowego. Znacznie obniżona jest też, sprawność grafomotoryczna, koordynacja wzrokowo –ruchowa oraz motoryka mała.3. Wywiad logopedycznyDziewczynka rozumie i spełnia proste polecenia. Wykonuje też niektóre polecenia złożone(dotyczące konkretów). Nie rozumie poleceń złożonych dotyczących sytuacji abstrakcyjnych. Stopieńopanowania przez dziecko systemu językowego na poziomie fonologicznym jest dostateczny.Występują substytucje głosek ś, ź, dź - s, z, c, dz; r - l; sz, z, c, dz - s, z, c, dz, a także elizje głosek i grupspółgłoskowych. Mimo to dziecko jest dość dobrze rozumiane. Obserwuje się liczne agramatyzmy,słabe opanowanie struktur składniowych. Jednak wypowiedzi dziewczynki spełniają funkcję2Małgorzata Stanclik •Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka z mózgowymporażeniem dziecięcym•komunikacyjną. Dziewczynka porozumiewa się pojedynczymi słowami lub zdaniami prostymi. Zasóbsłownictwa biernego i czynnego kształtuje się poniżej normy wiekowej. Dziecko nazywa podstawoweprzedmioty codziennego użytku oraz podstawowe czynności. W mowie występują liczne echolaliebezpośrednie. Zaburzona jest ekspresja słowna i komunikacja niewerbalna.4. Wywiad pedagogicznyDziewczynka posiada pewną orientację w otaczającym ją świecie. Wie, gdzie mieszka, czymzajmują się rodzice. Jest pogodna. Pracuje szybko i niezbyt uważnie, w związku z tym jakośćwykonanych przez Nią ćwiczeń budzi wiele zastrzeżeń. Nie jest zainteresowana końcowym efektemwykonywanej pracy. Wzmocnienia pozytywne mobilizują ją do zwiększonego, choć krótkotrwałegowysiłku. Wolne jest tempo pracy. Dziewczynka niechętnie podporządkowuje się poleceniomdorosłych. Na ogół robi to, co w danej chwili ją interesuje. Z dużym trudem koncentruje uwagę nazajęciach organizowanych przez nauczyciela. Łatwo rozprasza się. Jest akceptowana przezrówieśników, choć zwykle trzyma się na uboczu grupy. Rozumie i spełnia proste polecenia kierowanebezpośrednio do Niej. Niekiedy podejmuje zadania formułowane do wszystkich dzieci. Sygnalizujeniezadowolenie. Swoje emocje rozładowuje przy pomocy stereotypii ruchowych.Wypowiada się pojedynczymi słowami i niepoprawnie formułowanymi zdaniami prostymi.O sobie mówi w 3 os. liczby pojedynczej. Opowiada sytuacje przedstawione na ilustracjach, potrafinazwać: czynności, postacie, zwierzęta, niektóre rośliny, pory roku, pory dnia, zjawiska przyrodnicze,jak np. deszcz, burza śnieg. Nie ujmuje związków przyczynowo - skutkowych wynikających z historyjkiobrazkowej. Nieuważnie słucha bajek i wierszyków czytanych przez nauczyciela. Nie potrafisformułować poprawnych odpowiedzi na pytania dotyczące czytanych treści. Nie zapamiętuje tekstówuczonych na pamięć. Nie radzi sobie również z zapamiętaniem materiału uszeregowanego w serie isekwencje tj. nazwy dni tygodnia, miesięcy itp. W znacznym stopniu zaburzone są funkcje słuchowo -językowe w zakresie słuchu fonemowego, analizy i syntezy głoskowej wyrazów, słuchowej pamięcifonologicznej.Dobrze radzi sobie podczas układania puzzli, pociętych obrazków. Lubi budować z klocków.Prawidłowo trzyma ołówek, pędzel. Rozróżnia podstawowe kolory. Cechuje Ją niska sprawnośćgrafomotoryczna. Dziewczynka nie rysuje po śladzie, nie łączy wyznaczonych punktów, rysunkizawierają mało szczegółów, są ubogie, o prymitywnych uproszczeniach. Nieprawidłowo zamalowujerysunki wyznaczone konturem. Nie umie posługiwać się nożyczkami; nie potrafi ciąć wzdłużwyznaczonych linii. Zaburzona jest orientacja w schemacie ciała i orientacja przestrzenna; dziecko matrudności w rozróżnianiu strony prawej i lewej,Ala zna podstawowe figury geometryczne. Segreguje przedmioty według danej cechy. Nie maopanowanego pojęcia liczby. Przelicza elementy w zakresie dwóch. Nie rozumie istoty dodawaniai odejmowania. Za każdym razem sumując przedmioty przelicza je od początku.5. Pierwsze wrażenia ze spotkania z dziewczynkąPo raz pierwszy spotkałam się z dziewczynką, kiedy rodzice umówili się ze mną w celuomówienia form i metod terapii. Mama od razu zaznaczyła, że dziecko pomimo mózgowego porażeniadziecięcego, epilepsji, stwierdzonych cech autystycznych nie jest upośledzone umysłowo.Dziewczynka ma ładne rysy twarzy. Nosi okulary. Ubrana i uczesana jest bardzo starannie.Nawiązuje kontakt wzrokowy. Podczas rozmowy siedzi blisko rodziców, do których zwraca się poimieniu. Chętnie zajmuje się wspólnym oglądaniem obrazków i układaniem puzzli. W czasie zabawyjest spokojna, choć szybko rezygnuje z podejmowanych działań. Współpracuje wówczas, gdy jakaśzabawa Ją wyraźnie interesuje. Nie potrafi rysować, zamalowywać przestrzeni ograniczonychkonturem. Formułuje proste odpowiedzi na pytania skierowane bezpośrednio do Niej, zaburzenieekspresji mowy utrudnia komunikację werbalną. Z rozmowy z rodzicami wynika, że od wielu latszukają oni różnorodnych form pomocy dla swojej córki. Zależy im na intensywnej pracy. Według nichdziewczynka jest samodzielna w wykonywaniu czynności samoobsługowych, szybko uczy się wierszyi piosenek na pamięć, cechuje Ją niski poziom sprawności grafomotorycznej, reaguje na proste3Małgorzata Stanclik •Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka z mózgowymporażeniem dziecięcym•polecenia poparte gestem, rozumie codzienne sytuacje, zna przeznaczenie zabawek i przedmiotówużywanych na co dzień. Rozwój mowy – od początku był nieprawidłowy. Pierwsze wyraźne słowadziewczynka zaczęła wypowiadać w wieku 4 lat. W chwili obecnej dziecko objęte jest terapiąw Dziennym Ośrodku Psychiatrii i Zaburzeń Mowy dla Dzieci i Młodzieży przy ul. Żmigrodzkiej weWrocławiu. Mówi dużo, trochę niewyraźnie, jeszcze nieprawidłowo buduje zdania. Podczas ubieraniasię dziewczynka nie potrafi samodzielnie założyć butów ani kurtki. Nie używa zwrotówgrzecznościowych. Sposób sprawowania opieki przez rodziców jest nadopiekuńczy..III. DIAGNOZA PEDAGOGICZNA DZIECKA Z DEFICYTAMI ROZWOJOWYMI1. Diagnoza pedagogiczna PEP-ROrganizując pracę dziecka z dysfunkcjami powinniśmy dokonać jego oceny zarówno pod kątemposiadanej wiedzy, jak i poziomu różnorodnych umiejętności. Ocena ta oparta na odpowiednimnarzędziu stanowi podstawę opracowania terapii i dalszej edukacji.Od 1995 roku w Polsce stosowany jest Profil Psychoedukacyjny (PEP - R), który powstałw ramach programu TEACCH (Treatment and Education of Autistic and Related CommunicationHandicapped Children – Terapia i Edukacja Dzieci Autystycznych i z Zaburzeniami Komunikacji). Opierasię on na założeniu, że rozwój dzieci przebiega w sposób nieharmonijny. Test ten przeznaczony jest dladzieci od 6 miesiąca do 7 roku życia. Może być również stosowany w przypadku dzieci starszych, gdyniektóre funkcje badanego są poniżej poziomu ucznia klasy pierwszej. Na podstawie uzyskanychwyników można przygotować indywidualny program edukacyjno - terapeutyczny dla konkretnegodziecka.Test zbudowany jest z dwóch skal. Pierwsza z nich to Skala Rozwoju, która dostarcza informacji oniżej wymienionych funkcjach:1. naśladownictwo,2. percepcja,3. motoryka mała,4. motoryka duża,5. koordynacja wzrokowo – ruchowa,6. czynności poznawcze,7. komunikacja i mowa czynna.W Skali Rozwoju uzyskane przez dziecko wyniki ocenia się następująco:1. ,,zaliczone’’ – zadania samodzielnie wykonane przez dziecko,2. ,,obiecujące’’ – zadania wykonane częściowo, nie zakończone pomyślnie lub wykonane przezdziecko po wcześniejszej demonstracji przez badającego,3. ,,nie zaliczone’’- zadanie w żadnym stopniu nie wykonane, mimo demonstracji ze stronybadającego.Zadania ocenione jako obiecujące i ich sumy dla każdej ze sfer dostarczają informacji o tzw.,,wyłaniających się umiejętnościach’’, które stanowią podstawę w konstruowaniu programudostosowanego do indywidualnych potrzeb dziecka.Skala Zachowań ma na celu rozpoznanie nietypowych sposobów zachowań charakterystycznychdla danego dziecka. Składa się z 42 zadań. Podzielona jest na cztery kategorie:1. nawiązywanie kontaktów i reakcje emocjonalne,2. zabawa i zainteresowanie przedmiotami,3. reakcje na bodźce,4. mowa.4
|
Menu
|