ustrojwyk2, Administracja II rok, ustrój

SAMORZĄDY

Podstawą samorządu jest funkcja decentralizacji administracji publicznej. Samorząd wykonuje te zadania z zakresu administracji publicznej pod nadzorem administracji rządowej.

W obecnie obowiązującym porządku prawnym występuje samorząd terytorialny na trzech szczeblach zasadniczego podziału terytorialnego - gminy, powiatu i województwa.

Organy gminy:

§      organ uchwałodawczy i kontrolny - rada gminy lub rada miasta (w zależności od tego jaki jest statut prawny gminy);

§      organ wykonawczy, którym jest: wójt (w gminach wiejskich), burmistrz (w gminach, gdzie siedzibą gminy jest miejscowość, która posiada prawa miejskie) albo prezydent miasta (w gminach posiadających ponad 100 tysięcy mieszkańców).

Organy powiatu:

§      organ stanowiący i kontrolny - rada powiatu;

§      organem wykonawczym jest organ kolegialny - zarząd powiatu, a przewodniczącym zarządu jest starosta.

Organy samorządu województwa:

§      organ stanowiący i kontrolny - sejmik województwa;

§      organem wykonawczym jest kolegialny zarząd województwa, którego przewodniczącym jest marszałek województwa..

Na poziomie gminy wszystkie organy wybierane są w drodze wyborów powszechnych.  Na poziomie powiatu i województwa w wyborach powszechnych wybierani są członkowie organów kolegialnych stanowiących: rady powiatu i sejmiku województwa, natomiast organy wykonawcze: zarząd powiatu i zarząd województwa są wybierane prze odpowiednie organy stanowiące.

Ustawy samorządowe nie wymieniają starosty i marszałka województwa jako organów administracji, ale z punktu widzenia prawa administracyjnego i procedury te dwa podmioty są organami administracji.

Gmina to ludzie zamieszkali na określonym terytorium tworzący wspólnotę samorządową. Ta definicja odnosi się także do powiatu i województwa.

Jednostka samorządu terytorialnego ma osobowość prawną i jest podmiotem w obrocie cywilnoprawnym.

Samodzielność samorządu terytorialnego jest gwarantowana w Konstytucji i podlega sadowej ochronie zarówno w sądach administracyjnych w odniesieniu do relacji z organami nadzorczymi, jak i sądach powszechnych w stosunkach cywilnoprawnych.

Pozostałe samorządy: samorządy zawodowe, samorządy specjalne i niektóre samorządy gospodarcze są wyrazem decentralizacji przedmiotowej danej kwestii i danego zjawiska społecznego, które objęte zostały administracją i przekazane konkretnym podmiotom.

Samorządy zawodowe - korporacje prawnicze (adwokatów, radców prawnych, notariuszy i komorników), samorządy medyczne (lekarski, pielęgniarski, aptekarski), samorządy architektów i inżynierów budownictwa.

Samorządy zawodowe są tworzone w tzw. zawodach zaufania publicznego.

Samorządy zawodowe nabywają z mocy prawa określone kompetencje do wykonywania zadań z zakresu administracji publicznej, z tego powodu samorządy zawodowe trzeba zaliczyć do systemu administracji publicznej - samorządy zawodowe powiązane są z innymi elementami systemu administracji publicznej więzią nadzoru.

Zasadą jest dwustopniowość samorządu zawodowego - organy samorządu zawodowego mają charakter ogólnopaństwowy i terenowy.

Samorząd specjalny tworzą  np. izby rolnicze. Członkiem izby rolniczej jest każdy, kto płaci podatek od nieruchomości rolnych.

Podmiotami spoza systemu administracji publicznej, które wykonują administrację i które współdziałają z administracją publiczną są przedsiębiorstwa państwowe i przedsiębiorstwa prywatne.