USTAWA z dnia 20 grudnia 1996 r. o portach i przystaniach morskich,

USTAWA

z dnia 20 grudnia 1996 r.

o portach i przystaniach morskich

(Dz.U. z 2002 r., Nr 110, poz. 967, zm.: Dz.U. z 2002 r., Nr 166, poz. 1361; Dz.U. z 2002 r., Nr 200, poz. 1683; Dz.U. z 2004 r., Nr 169, poz. 1766; Dz.U. z 2004 r., Nr 281, poz. 2782)

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 1. 1. Ustawa określa zasady tworzenia podmiotów zarządzających portami i przystaniami morskimi, ich organizację i funkcjonowanie.

2. Granice portów i przystani morskich określają odrębne przepisy.

3. Przepisów ustawy nie stosuje się do portów wojennych.

Art. 2. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) gminie – rozumie się przez to gminę lub gminy, w których granicach jest położony port lub przystań morska,

2) porcie lub przystani morskiej – rozumie się przez to akweny i grunty oraz związaną z nimi infrastrukturę portową, znajdujące się w granicach portu lub przystani morskiej,

3) portach o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej – rozumie się przez to porty morskie w Gdańsku, Gdyni, Szczecinie i Świnoujściu,

4) infrastrukturze portowej – rozumie się przez to znajdujące się w granicach portu lub przystani morskiej akweny portowe oraz ogólnodostępne obiekty, urządzenia i instalacje, związane z funkcjonowaniem portu, przeznaczone do wykonywania przez podmiot zarządzający portem zadań, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 5,

4a) użytkowniku infrastruktury portowej – rozumie się przez to każdą osobę fizyczną lub prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej korzystającą z tej infrastruktury,

5) infrastrukturze zapewniającej dostęp do portów lub przystani morskich – rozumie się przez to prowadzące do portu lub przystani morskiej oraz położone w granicach portu lub przystani morskiej tory wodne, wraz ze związanymi z ich funkcjonowaniem obiektami, urządzeniami i instalacjami,

6) podmiocie zarządzającym – rozumie się przez to, utworzony na podstawie niniejszej ustawy, podmiot powołany do zarządzania portem lub przystanią morską,

7) jednoosobowych spółkach Skarbu Państwa – rozumie się przez to Zarząd Portu Gdańsk SA w Gdańsku, Morski Port Handlowy Gdynia SA w Gdyni, Zarząd Portu Szczecin-Świnoujście SA w Szczecinie, utworzone na podstawie art. 5 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. Nr 51, poz. 298, z 1991 r. Nr 60, poz. 253 i Nr 111, poz. 480, z 1994 r. Nr 121, poz. 591 i Nr 133, poz. 685 oraz z 1996 r. Nr 90, poz. 405 i Nr 106, poz. 496) [1],

8) [2] (uchylony).

Rozdział 2

Gospodarka nieruchomościami w portach i przystaniach morskich

Art. 3. [3] 1. Zgody ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa, udzielonej w drodze decyzji administracyjnej, wydanej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki morskiej, wymaga:

1) przeniesienie własności, użytkowania wieczystego albo oddanie w użytkowanie wieczyste,

2) oddanie w użytkowanie, dzierżawę, najem albo na podstawie innej umowy uprawniającej do korzystania lub pobierania pożytków przez okres powyżej 10 lat

– nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego albo podmiotu zarządzającego portem lub przystanią morską, położonych w granicach portów i przystani morskich.

2. Wszczęcie postępowania o wyrażenie zgody, o której mowa w ust. 1, następuje na wniosek podmiotu, który zamierza rozporządzić nieruchomością w zakresie posiadanego prawa.

3. Wniosek, o którym mowa w ust. 2, powinien określać:

1) podmiot, na rzecz którego nastąpi rozporządzenie nieruchomością,

2) przedmiot umowy, w sposób umożliwiający identyfikację nieruchomości,

3) uzasadnienie zamierzonej czynności prawnej, w tym informację dotyczącą dotychczasowego i przewidywanego sposobu zagospodarowania nieruchomości.

4. Do wniosku, o którym mowa w ust. 2, dołącza się:

1) umowę przedwstępną,

2) dokumenty potwierdzające tytuł prawny wnioskodawcy do nieruchomości,

3) opinię podmiotu zarządzającego portem lub przystanią morską, dotyczącą przedmiotu umowy, o której mowa w pkt 1, w przypadku gdy wnioskodawcą jest inny podmiot niż podmiot zarządzający portem lub przystanią morską,

4) inne dokumenty potwierdzające dane i informacje wynikające z wniosku.

5. W przypadku umów o oddanie w użytkowanie, dzierżawę, najem albo na podstawie innej umowy uprawniającej do korzystania lub pobierania pożytków przez okres powyżej 10 lat dołączona do wniosku umowa przedwstępna powinna określać w szczególności zasady rozliczeń nakładów poniesionych na nieruchomość oraz warunki rozwiązania przyrzeczonej umowy przed upływem terminu, na który zostanie zawarta.

6. Odmowa udzielenia zgody, o której mowa w ust. 1, może nastąpić ze względu na zagrożenie obronności lub bezpieczeństwa państwa, lub ze względu na inny ważny interes publiczny.

7. Umowy zawarte z naruszeniem obowiązku uzyskania zgody, o której mowa w ust. 1, są nieważne.

Art. 4. [4] 1. Podmiot zarządzający portem lub przystanią morską ma prawo:

1) pierwokupu przy sprzedaży,

2) pierwszeństwa przy oddaniu w użytkowanie wieczyste i przeniesieniu prawa użytkowania wieczystego

– nieruchomości położonych w granicach portów lub przystani morskich. Do prawa pierwszeństwa stosuje się odpowiednio przepisy o prawie pierwokupu.

2. W przypadku nieskorzystania z praw określonych w ust. 1 przez podmiot zarządzający portem lub przystanią morską prawo to przysługuje Skarbowi Państwa.

3. W przypadku niepowołania podmiotu zarządzającego portem lub przystanią morską prawo pierwokupu przysługuje gminie właściwej ze względu na położenie nieruchomości. Gmina wykonuje prawo pierwokupu przez złożenie oświadczenia w formie aktu notarialnego w terminie 6 miesięcy od dnia otrzymania od notariusza wypisu aktu notarialnego.

4. Sprzedaż, przeniesienie użytkowania wieczystego lub oddanie w użytkowanie wieczyste nieruchomości z naruszeniem ust. 1–3 są nieważne.

5. Podmiot zarządzający portem lub przystanią morską, a w przypadku, o którym mowa w ust. 2 – Skarb Państwa, wykonuje prawo pierwokupu, prawo pierwszeństwa przy oddaniu w użytkowanie wieczyste lub przeniesienia prawa użytkowania wieczystego przez złożenie oświadczenia w formie aktu notarialnego w terminie 6 miesięcy od dnia otrzymania od notariusza wypisu aktu notarialnego. Termin 6 miesięcy dotyczy łącznie obu uprawnionych podmiotów.

6. Skutki prawne czynności, o których mowa w ust. 5, następują z dniem doręczenia oświadczenia stronie umowy rozporządzającej nieruchomością.

7. W zakresie nieuregulowanym w ustawie do czynności prawnych, o których mowa w ust. 1–6 oraz art. 4a, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603).

Art. 4a. [5] 1. Podmiot zarządzający portem lub przystanią morską ma prawo do nieodpłatnego ustanowienia na jego rzecz użytkowania wieczystego gruntu powstałego na obszarach morskich znajdujących się w granicach portów lub przystani morskich, jeżeli koszty jego powstania nie zostały pokryte ze środków budżetu państwa lub jednostek samorządu terytorialnego.

2. Skarb Państwa reprezentowany przez starostę, na wniosek podmiotu zarządzającego portem lub przystanią morską, ustanawia na rzecz tego podmiotu prawo użytkowania wieczystego gruntu powstałego na obszarach morskich znajdujących się w granicach portów lub przystani morskich.

Art. 5. 1. Własność akwenów portowych, własność infrastruktury zapewniającej dostęp do portów lub przystani morskich przysługuje Skarbowi Państwa i jest wyłączona z obrotu.

2. Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej określi, w drodze rozporządzenia, obiekty, urządzenia i instalacje wchodzące w skład infrastruktury zapewniającej dostęp do portu o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej z uwzględnieniem usytuowania obiektów, urządzeń i instalacji oraz w zależności od ich rodzaju, ilości lub wymiarów.

2a. Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej określi, w drodze rozporządzenia, dla każdego portu o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej akweny portowe oraz ogólnodostępne obiekty, urządzenia i instalacje wchodzące w skład infrastruktury portowej, uwzględniając usytuowanie obiektów, urządzeń i instalacji oraz ich rodzaj, liczbę lub wymiary.

3. Dyrektor właściwego urzędu morskiego w akcie prawa miejscowego określi:

1) obiekty, urządzenia i instalacje wchodzące w skład infrastruktury zapewniającej dostęp do każdego portu innego niż określony w ust. 2 i do przystani morskich,

2) akweny portowe oraz ogólnodostępne obiekty, urządzenia i instalacje wchodzące w skład infrastruktury portowej każdego portu innego niż określony w ust. 2 i przystani morskich,

uwzględniając usytuowanie obiektów, urządzeń i instalacji oraz ich rodzaj, liczbę lub wymiary.

Rozdział 3

Zarządzanie portami morskimi o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej

Art. 6. 1. Utworzone na podstawie niniejszej ustawy spółki akcyjne zarządzające portami o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej działają na podstawie przepisów Kodeksu handlowego [6], chyba że ustawa stanowi inaczej.

2. Przedsiębiorstwa spółek, o których mowa w ust. 1, mają charakter użyteczności publicznej.

Art. 7. 1. Przedmiot działalności przedsiębiorstwa podmiotu zarządzającego obejmuje, w szczególności:

1) [7] zarządzanie nieruchomościami i infrastrukturą portową,

2) prognozowanie, programowanie i planowanie rozwoju portu,

3) budowę, rozbudowę, utrzymywanie i modernizację infrastruktury portowej,

4) [8] pozyskiwanie nieruchomości na potrzeby rozwoju portu,

5) świadczenie usług związanych z korzystaniem z infrastruktury portowej,

6) zapewnienie dostępu do portowych urządzeń odbiorczych odpadów ze statków w celu przekazania ich do odzysku lub unieszkodliwiania.

2. Przedmiotem działalności przedsiębiorstwa podmiotu zarządzającego nie może być prowadzenie innej działalności gospodarczej niż ta, o której mowa w ust. 1 pkt1, 5 i 6.

Art. 8. 1. Za użytkowanie infrastruktury portowej pobierane są opłaty portowe.

2. Ustala się następujące rodzaje opłat portowych:

1) opłatę tonażową pobieraną za wejście statku do portu i wyjście statku z portu, przejście statku tranzytem przez obszar portu, zapewnienie odbioru odpadów ze statków w celu przekazania ich do odzysku lub unieszkodliwiania, która nie może być wyższa niż 1,10 euro za jednostkę pojemności brutto (GT) statku,

2) opłatę przystaniową pobieraną za korzystanie przez statek z nabrzeża lub przystani, która nie może być wyższa niż 0,17 euro za jednostkę pojemności brutto (GT) statku,

3) (uchylony),

4) opłatę pasażerską pobieraną za zejście pasażera na ląd albo za wejście pasażera na statek, która nie może być wyższa niż 1,74 euro od 1 pasażera.

3. Opłaty portowe, z zastrzeżeniem ust. 4, pobiera od użytkowników infrastruktury portowej podmiot zarządzający portem, mając na względzie zasady równego traktowania i niedyskryminacji użytkowników infrastruktury portowej oraz racjonalnego gospodarowania.

4. Opłatę przystaniową i pasażerską za użytkowanie infrastruktury portowej, którą zarządza podmiot niebędący podmiotem zarządzającym portem, pobiera właściciel tej infrastruktury albo podmiot, który włada infrastrukturą portową na podstawie umów o odpłatne korzystanie.

4a. Podmioty, o których mowa w ust. 3 i 4, pobierają opłaty portowe w wysokości uzależnionej od rodzaju tych opłat, typów i wielkości statków, czasu użytkowania infrastruktury portowej oraz rodzaju ruchu pasażerskiego.

4b. Podmioty, o których mowa w ust. 3 i 4, są obowiązane do określenia ich wysokości i podania do wiadomości publicznej informacji o wysokości tych opłat, w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie.

5. Nie pobiera się opłat portowych od jednostek pływających Marynarki Wojennej, Straży Granicznej i Policji oraz od statków pełniących specjalną służbę państwową.

6. Nie pobiera się opłat portowych, na zasadzie wzajemności, od jednostek pływających sił zbrojnych Państw-Stron Traktatu Północnoatlantyckiego.

7. (uchylony).

Art. 9. 1. Źródłami przychodów podmiotu zarządzającego są:

1) opłaty z tytułu użytkowania, najmu, dzierżawy lub innej umowy, na mocy której podmiot zarządzający oddaje w odpłatne korzystanie grunty oraz obiekty, urządzenia i instalacje portowe,

2) opłaty portowe,

3) przychody z usług świadczonych przez podmiot zarządzający,

4) wpływy z innych tytułów.

2. Przychody z działalności podmiotu zarządzającego przeznacza się na:

1) budowę, rozbudowę, utrzymanie i modernizację infrastruktury portowej,

2) realizację innych zadań wynikających z przedmiotu jego działalności,

3) pokrycie jego bieżących kosztów utrzymania.

Art. 10. 1. Budowa, modernizacja i utrzymanie infrastruktury zapewniającej dostęp do portów są finansowane ze środków budżetu państwa, w wysokości określonej w ustawie budżetowej.

2. Budowa, modernizacja i utrzymanie infrastruktury portowej znajdującej się na gruntach, którymi gospodaruje podmiot zarządzający, oraz utrzymanie akwenów portowych są finansowane ze środków podmiotu zarządzającego.

3. Zadania, określone w ust. 2, mogą być dofinansowywane ze środków budżetu państwa.

Art. 11. (uchylony).

Art. 11a. [9] (uchylony).

Art. 12. 1. Przedsiębiorcy, działający na obszarze portu o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej, mogą utworzyć radę interesantów portu, jako organ doradczy podmiotu zarządzającego portem.

2. Organizację i przedmiot działalności rady określa uchwalony przez nią statut.

Rozdział 4

Tworzenie i organizacja podmiotów zarządzających w portach o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej

Art. 13. 1. Spółkę akcyjną o firmie „Zarząd Morskiego Portu Gdańsk Spółka Akcyjna" zawiążą: Skarb Państwa, obejmując co najmniej 51% akcji spółki, oraz gmina Gdańsk, obejmując co najmniej 34% akcji.

2. Spółkę akcyjną o firmie „Zarząd Morskiego Portu Gdynia Spółka Akcyjna" zawiążą: Skarb Państwa, obejmując co najmniej 51% akcji spółki, oraz gmina Gdynia, obejmując co najmniej 34% akcji.

3. Spółkę akcyjną o firmie „Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście Spółka Akcyjna" zawiążą: Skarb Państwa, obejmując 51% akcji spółki, oraz gminy Szczecin i Świnoujście, obejmując po 24,5% akcji.

4. Akcje Skarbu Państwa i gmin, o których mowa w ust. 1–3, są imienne i uprzywilejowane, w zakresie pierwszeństwa przy podziale majątku spółki, w razie jej likwidacji.

5. Skarb Państwa zachowuje w spółkach, o których mowa w ust. 1–3, co najmniej 51% sumy głosów, służących całemu kapitałowi.

6. Siedzibą spółki, o której mowa w ust. 3, jest miasto Szczecin.

Art. 14. Założyciele spółek, o których mowa w art. 13 ust. 1–3, mogą pokryć ich kapitał akcyjny wkładami niepieniężnymi (aportami), w tym w postaci prawa własności nieruchomości, lub wkładami pieniężnymi.

Art. 15. Właściwy wojewoda, na wniosek ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa, wniesie do spółek, o których mowa w art. 13 ust. 1–3, grunty Skarbu Państwa nieoddane w użytkowanie wieczyste i położone w granicach portów o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej, celem pokrycia akcji tych spółek obejmowanych przez Skarb Państwa. Grunty, które nie zostaną wniesione do spółek, o których mowa w art. 13 ust. 1–3, właściwy wojewoda przekaże, w drodze umowy, nieodpłatnie tym spółkom do nieodpłatnego użytkowania.

Art. 16. 1. Właściwy wojewoda przekaże, w drodze umowy, nieodpłatnie, na własność gminom, o których mowa w art. 13 ust. 1–3, na ich wniosek, grunty Skarbu Państwa nieoddane w użytkowanie wieczyste, położone w granicach portów o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej, jeżeli grunty stanowiące mienie komunalne, położone w granicach tych portów, nie wystarczają na uzupełnienie pokrycia, przewidzianego w art. 13 ust. 1–3, udziału gminy w kapitale akcyjnym spółki.

2. Grunty otrzymane, w trybie ust. 1, gminy są obowiązane wnieść na pokrycie kapitału akcyjnego spółek, o których mowa w art. 13 ust. 1–3.

3. Za czynności notarialne związane z utworzeniem spółek, o których mowa w art. 13 ust. 1–3, oraz przekazaniem gruntów, o którym mowa w ust. 1 i art. 15, pobiera się stałą opłatę notarialną.

4. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wysokość opłaty, o której mowa w ust. 3.

Art. 17. Przekazaniu, o którym mowa w art. 15 i art. 16 ust. 1, nie podlegają grunty będące w zarządzie państwowych jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej.

Art. 18. Władzami spółek, o których mowa w art. 13 ust. 1–3, są:

1) walne zgromadzenie,

2) rada nadzorcza,

3) zarząd.

Art. 19. 1. Przedstawicielami Skarbu Państwa w radach nadzorczych spółek, o których mowa w art. 13 ust. 1–3, są osoby wskazane przez ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki morskiej.

2. W skład rad nadzorczych spółek, o których mowa w art. 13 ust. 1 i 2, wchodzą ponadto przedstawiciele gmin, o których mowa w art. 13 ust. 1 i 2, wskazani przez zarządy tych gmin. Przewodniczącymi tych rad nadzorczych są przedstawiciele gmin.

3. W skład rady nadzorczej spółki, o której mowa w art. 13 ust. 3, wchodzą przedstawiciele gmin, o których mowa w art. 13 ust. 3, w równej liczbie, wskazani przez zarządy tych gmin. Przewodniczącym rady nadzorczej są na przemian przedstawiciele gmin Szczecin i Świnoujście.

Art. 20. Do kompetencji rady nadzorczej spółek, o których mowa w art. 13 ust. 1–3, należy w szczególności:

1) opiniowanie kierunków rozwoju portów,

2) opiniowanie projektów inwestycyjnych dotyczących budowy i rozbudowy infrastruktury portowej,

3) opiniowanie rodzajów i wysokości opłat portowych,

4) powoływanie i odwoływanie zarządu spółki.

Art. 21. (skreślony).

Art. 22. [10] Statuty spółek, o których mowa w art. 13 ust. 1–3, uchwala walne zgromadzenie po uprzednim uzgodnieniu ich treści przez ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa z ministrem właściwym do spraw gospodarki morskiej.

Rozdział 5

Inne porty i przystanie morskie

Art. 23. 1. O formie prawno-organizacyjnej zarządzania portami niemającymi podstawowego znaczenia dla gospodarki narodowej oraz przystaniami morskimi decyduje gmina, jeżeli nieruchomości gruntowe, na których jest położony port lub przystań morska, stanowią mienie komunalne.

2. [11] Do zarządzania portami i przystaniami morskimi, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy art. 7–9 i art. 12.

3. W portach i przystaniach morskich, o których mowa w ust. 1, budowa, modernizacja i utrzymanie infrastruktury zapewniającej dostęp do portów i przystani morskich są finansowane ze środków budżetu państwa, w wysokości określonej w ustawie budżetowej.

Art. 24. 1. Właściwi wojewodowie przekażą, w drodze umowy, nieodpłatnie na własność gminom, na ich wniosek, grunty Skarbu Państwa nieoddane w użytkowanie wieczyste, położone w granicach portów i przystani morskich, o których mowa w art. 23, w terminie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku.

2. Przekazaniu, o którym mowa w ust. 1, nie podlegają grunty będące w zarządzie państwowych jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej.

3. Za czynności notarialne związane z utworzeniem spółki prawa handlowego do zarządzania portem lub przystanią morską, o których mowa w art. 23 ust. 1, oraz przekazaniem gruntów, o którym mowa w ust. 1, pobiera się stałą opłatę notarialną.

4. Minister Sprawiedliwości ...