ustawa o ochronie zabytków, dokumenty tekstowe, architektura wnętrz

USTAWA
z dnia 23 lipca 2003 r.
o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
Ustawa określa przedmiot, zakres i formy ochrony zabytków oraz opieki nad nimi, zasady
tworzenia krajowego programu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami oraz finansow-
nia prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytkach, a także
organizację organów ochrony zabytków.
Art. 2.
1. Ustawa nie narusza w szczególności przepisów o muzeach, o bibliotekach, o języku
polskim, Prawa ochrony środowiska, o ochronie przyrody, o gospodarce nieruchomo-
ściami, o zagospodarowaniu przestrzennym, Prawa budowlanego, o ochronie danych
osobowych i o ochronie informacji niejawnych.
2. Ochronę materiałów archiwalnych wchodzących w skład narodowego zasobu archi-
walnego regulują odrębne przepisy.
Art. 3.
Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) zabytek - nieruchomość lub rzecz ruchomą, ich części lub zespoły, będące dzie-
łem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minio-
nej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze
względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową;
2) zabytek nieruchomy - nieruchomość, jej część lub zespół nieruchomości, o któ-
rych mowa w pkt 1;
3) zabytek ruchomy - rzecz ruchomą, jej część lub zespół rzeczy ruchomych, o któ-
rych mowa w pkt 1;
4) zabytek archeologiczny - zabytek nieruchomy, będący powierzchniową, pod-
ziemną lub podwodną pozostałością egzystencji i działalności człowieka, złożoną
2
z nawarstwień kulturowych i znajdujących się w nich wytworów bądź ich śladów
albo zabytek ruchomy, będący tym wytworem;
5) instytucja kultury wyspecjalizowana w opiece nad zabytkami - instytucję kultury
w rozumieniu przepisów o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej,
której celem statutowym jest sprawowanie opieki nad zabytkami;
6) prace konserwatorskie - działania mające na celu zabezpieczenie i utrwalenie sub-
stancji zabytku, zahamowanie procesów jego destrukcji oraz dokumentowanie
tych działań;
7) prace restauratorskie - działania mające na celu wyeksponowanie wartości arty-
stycznych i estetycznych zabytku, w tym, jeżeli istnieje taka potrzeba, uzupełnie-
nie lub odtworzenie jego części, oraz dokumentowanie tych działań;
8) roboty budowlane - roboty budowlane w rozumieniu przepisów Prawa budowla-
nego, podejmowane przy zabytku lub w otoczeniu zabytku;
9) badania konserwatorskie - działania mające na celu rozpoznanie historii i funkcji
zabytku, ustalenie użytych do jego wykonania materiałów i zastosowanych tech-
nologii, określenie stanu zachowania tego zabytku oraz opracowanie diagnozy,
projektu i programu prac konserwatorskich, a jeżeli istnieje taka potrzeba, rów-
nież programu prac restauratorskich;
10) badania architektoniczne - działania ingerujące w substancję zabytku, mające na
celu rozpoznanie i udokumentowanie pierwotnej formy obiektu budowlanego oraz
ustalenie zakresu jego kolejnych przekształceń;
11) badania archeologiczne - działania mające na celu odkrycie, rozpoznanie, udoku-
mentowanie i zabezpieczenie zabytku archeologicznego;
12) historyczny układ urbanistyczny lub ruralistyczny - przestrzenne założenie miej-
skie lub wiejskie, zawierające zespoły budowlane, pojedyncze budynki i formy
zaprojektowanej zieleni, rozmieszczone w układzie historycznych podziałów wła-
snościowych i funkcjonalnych, w tym ulic lub sieci dróg;
13) historyczny zespół budowlany - powiązaną przestrzennie grupę budynków wyod-
rębnioną ze względu na formę architektoniczną, styl, zastosowane materiały,
funkcję, czas powstania lub związek z wydarzeniami historycznymi;
14) krajobraz kulturowy - przestrzeń historycznie ukształtowaną w wyniku działalno-
ści człowieka, zawierającą wytwory cywilizacji oraz elementy przyrodnicze;
15) otoczenie - teren wokół lub przy zabytku wyznaczony w decyzji o wpisie tego te-
renu do rejestru zabytków, w celu ochrony wartości widokowych zabytku oraz je-
go ochrony przed szkodliwym oddziaływaniem czynników zewnętrznych.
Art. 4.
Ochrona zabytków polega, w szczególności, na podejmowaniu przez organy administracji
publicznej, działań mających na celu:
1) zapewnienie warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych umożliwiają-
cych trwałe zachowanie zabytków oraz ich zagospodarowanie i utrzymanie;
2) zapobieganie zagrożeniom mogącym spowodować uszczerbek dla wartości za-
bytków;
3) udaremnianie niszczenia i niewłaściwego korzystania z zabytków;
3
4) przeciwdziałanie kradzieży, zaginięciu lub nielegalnemu wywozowi zabytków za
granicę;
5) kontrolę stanu zachowania i przeznaczenia zabytków;
6) uwzględnianie zadań ochronnych w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzen-
nym oraz przy kształtowaniu środowiska.
Art. 5.
Opieka nad zabytkiem sprawowana przez jego właściciela lub posiadacza polega, w szcze-
gólności, na zapewnieniu warunków:
1) naukowego badania i dokumentowania zabytku;
2) prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy
zabytku;
3) zabezpieczenia i utrzymania zabytku oraz jego otoczenia w jak najlepszym stanie;
4) korzystania z zabytku w sposób zapewniający trwałe zachowanie jego wartości;
5) popularyzowania i upowszechniania wiedzy o zabytku oraz jego znaczeniu dla hi-
storii i kultury.
Art. 6.
1.
Ochronie i opiece podlegają, bez względu na stan zachowania:
1) zabytki nieruchome będące, w szczególności:
a) krajobrazami kulturowymi,
b) układami urbanistycznymi, ruralistycznymi i zespołami budowlanymi,
c) dziełami architektury i budownictwa,
d) dziełami budownictwa obronnego,
e) obiektami techniki, a zwłaszcza kopalniami, hutami, elektrowniami i innymi
zakładami przemysłowymi,
f) cmentarzami,
g) parkami, ogrodami i innymi formami zaprojektowanej zieleni,
h) miejscami upamiętniającymi wydarzenia historyczne bądź działalność wybit-
nych osobistości lub instytucji;
2) zabytki ruchome będące, w szczególności:
a) dziełami sztuk plastycznych, rzemiosła artystycznego i sztuki użytkowej,
b) kolekcjami stanowiącymi zbiory przedmiotów zgromadzonych i uporządko-
wanych według koncepcji osób, które tworzyły te kolekcje,
c) numizmatami oraz pamiątkami historycznymi, a zwłaszcza militariami,
sztandarami, pieczęciami, odznakami, medalami i orderami,
d) wytworami techniki, a zwłaszcza urządzeniami, środkami transportu
oraz maszynami i narzędziami świadczącymi o kulturze materialnej, charak-
terystycznymi dla dawnych i nowych form gospodarki, dokumentującymi po-
ziom nauki i rozwoju cywilizacyjnego,
4
e) materiałami bibliotecznymi, o których mowa w art. 5 ustawy z dnia 27
czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz.U. Nr 85, poz. 539, z 1998 r. Nr 106, poz.
668, z 2001 r. Nr 129, poz. 1440 oraz z 2002 r. Nr 113, poz. 984),
f) instrumentami muzycznymi,
g) wytworami sztuki ludowej i rękodzieła oraz innymi obiektami etnograficz-
nymi,
h) przedmiotami upamiętniającymi wydarzenia historyczne bądź działalność
wybitnych osobistości lub instytucji;
3) zabytki archeologiczne będące, w szczególności:
a) pozostałościami terenowymi pradziejowego i historycznego osadnictwa,
b) cmentarzyskami,
c) kurhanami,
d) reliktami działalności gospodarczej, religijnej i artystycznej.
2. Ochronie mogą podlegać nazwy geograficzne, historyczne lub tradycyjne nazwy
obiektu budowlanego, placu, ulicy lub jednostki osadniczej.
Rozdział 2
Formy i sposób ochrony zabytków
Art. 7.
Formami ochrony zabytków są:
1) wpis do rejestru zabytków;
2) uznanie za pomnik historii;
3) utworzenie parku kulturowego;
4) ustalenia ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
Art. 8.
Rejestr zabytków, zwany dalej „rejestrem”, dla zabytków znajdujących się na terenie wo-
jewództwa prowadzi wojewódzki konserwator zabytków.
Art. 9.
1. Do rejestru wpisuje się zabytek nieruchomy na podstawie decyzji wydanej przez wo-
jewódzkiego konserwatora zabytków z urzędu bądź na wniosek właściciela zabytku
nieruchomego lub użytkownika wieczystego gruntu, na którym znajduje się zabytek
nieruchomy.
2. W trybie określonym w ust. 1, do rejestru może być również wpisane otoczenie zabyt-
ku wpisanego do rejestru, a także nazwa geograficzna, historyczna lub tradycyjna tego
zabytku.
5
3. Wpis do rejestru historycznego układu urbanistycznego, ruralistycznego lub histo-
rycznego zespołu budowlanego nie wyłącza możliwości wydania decyzji o wpisie do
rejestru wchodzących w skład tych układów lub zespołu zabytków nieruchomych.
4. Wpisanie zabytku nieruchomego do rejestru ujawnia się w księdze wieczystej danej
nieruchomości na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków, na podstawie de-
cyzji o wpisie do rejestru tego zabytku.
5. Decyzja o wpisie zabytku nieruchomego do rejestru, na wniosek wojewódzkiego kon-
serwatora zabytków, stanowi podstawę wpisu w katastrze nieruchomości.
6. Na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków informację o wpisie zabytku nie-
ruchomego do rejestru ogłasza się w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
7. Wpisy, o których mowa w ust. 4 i 5, są wolne od opłat.
Art. 10.
1. Do rejestru wpisuje się zabytek ruchomy na podstawie decyzji wydanej przez woje-
wódzkiego konserwatora zabytków na wniosek właściciela tego zabytku.
2. Wojewódzki konserwator zabytków może wydać z urzędu decyzję o wpisie zabytku
ruchomego do rejestru w przypadku uzasadnionej obawy zniszczenia, uszkodzenia lub
nielegalnego wywiezienia zabytku za granicę.
Art. 11.
Do rejestru nie wpisuje się zabytku wpisanego do inwentarza muzeum lub wchodzącego w
skład narodowego zasobu bibliotecznego.
Art. 12.
1.
Starosta, w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków, może umieszczać
na zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru znak informujący o tym, iż zabytek
ten podlega ochronie.
2. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego określi, w
drodze rozporządzenia, wzór i wymiary znaku, o którym mowa w ust. 1.
3. Rozporządzenie powinno określić formę graficzną znaku, wyróżniającą się wśród in-
nych znaków, z uwzględnieniem dotychczas używanego wzoru, a także pisemną in-
formację, że dany obiekt jest zabytkiem i podlega ochronie.
Art. 13.
1. Zabytek wpisany do rejestru, który uległ zniszczeniu w stopniu powodującym utratę
jego wartości historycznej, artystycznej lub naukowej albo którego wartość będąca
podstawą wydania decyzji o wpisie do rejestru nie została potwierdzona w nowych
ustaleniach naukowych, zostaje skreślony z rejestru.
2. Przepis ust. 1 stosuje się do skreślenia z rejestru części zabytku.
3. Z rejestru skreśla się otoczenie zabytku, w przypadku skreślenia z rejestru tego zabyt-
ku.
4. Z rejestru skreśla się również zabytek, który:

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

alter.htw.pl