ustawa o księgach wieczystych i hipotece, GEODEZJA, GEODETA

Dz.U.01.124.1361
zm. Dz.U.01.125.1368
zm. przen.
Dz.U.01.110.1189
zm. Dz.U.02.169.1387
zm. Dz.U.03.42.363
zm. Dz.U.03.42.363
zm. Dz.U.04.172.1804
USTAWA
z dnia 6 lipca 1982 r.
o księgach wieczystych i hipotece
(tekst ujednolicony)
DZIAŁ I
Księgi wieczyste
Rozdział 1
Przepisy o prawach jawnych z księgi wieczystej
Art. 1.
1. Księgi wieczyste prowadzi się w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości.
2. Księgi wieczyste zakłada i prowadzi się dla nieruchomości, które nie mają ksiąg wieczystych albo których
księgi wieczyste zaginęły lub uległy zniszczeniu.
3. Księgi wieczyste mogą być także prowadzone w celu ustalenia stanu prawnego własnościowego
spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego i prawa do domu
jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej.
Art. 2.
Księgi wieczyste są jawne. Nie można zasłaniać się nieznajomością wpisów w księdze wieczystej ani wniosków,
o których uczyniono w niej wzmiankę.
Art. 3.
1. Domniemywa się, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym.
2. Domniemywa się, że prawo wykreślone nie istnieje.
Art. 4.
Przeciwko domniemaniu prawa wynikającemu z wpisu w księdze wieczystej nie można powoływać się na
domniemanie prawa wynikające z posiadania.
Art. 5.
W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej
a rzeczywistym stanem prawnym treść księgi rozstrzyga na korzyść tego, kto przez czynność prawną z osobą
uprawnioną według treści księgi nabył własność lub inne prawo rzeczowe (rękojmia wiary publicznej ksiąg
wieczystych).
Art. 6.
1. Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie chroni rozporządzeń nieodpłatnych albo dokonanych na
rzecz nabywcy działającego w złej wierze.
2. W złej wierze jest ten, kto wie, że treść księgi wieczystej jest niezgodna z rzeczywistym stanem prawnym,
albo ten, kto z łatwością mógł się o tym dowiedzieć.
MAGAZYN GEODETA
WWW.GEOFORUM.PL
3. Jeżeli do dokonania rozporządzenia potrzebny jest wpis w księdze wieczystej, chwila złożenia wniosku o wpis
jest rozstrzygająca dla oceny dobrej lub złej wiary nabywcy. Jednakże gdy rozporządzenie dochodzi do skutku
dopiero po dokonaniu wpisu, rozstrzyga dzień, w którym rozporządzenie doszło do skutku.
Art. 7.
Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie działa przeciwko:
1) prawom obciążającym nieruchomość z mocy ustawy, niezależnie od wpisu,
2) prawu dożywocia,
3) służebnościom ustanowionym na podstawie decyzji właściwego organu administracji państwowej,
4) służebnościom drogi koniecznej albo ustanowionym w związku z przekroczeniem granicy przy
wznoszeniu budynku lub innego urządzenia.
Art. 8.
Rękojmię wiary publicznej ksiąg wieczystych wyłącza wzmianka o wniosku, o skardze na orzeczenie
referendarza sądowego, o apelacji lub kasacji oraz ostrzeżenie dotyczące niezgodności stanu prawnego
ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym nieruchomości.
Art. 9.
Przepisy art. 5-8 stosuje się także w wypadkach niewymienionych w art. 5 rozporządzeń prawami jawnymi
z księgi wieczystej oraz gdy na podstawie wpisanego prawa zostaje spełnione świadczenie na rzecz osoby
uprawnionej według treści księgi.
Art. 10.
1. W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej
a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo jest
dotknięte wpisem nieistniejącego obciążenia lub ograniczenia, może żądać usunięcia niezgodności.
2.
(1)
Roszczenie o usunięcie niezgodności może być ujawnione przez ostrzeżenie. Podstawą wpisu ostrzeżenia
jest nieprawomocne orzeczenie sądu lub postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia. Do udzielenia
zabezpieczenia nie jest potrzebne wykazanie, że powód ma interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.
Art. 11.
Ograniczone prawo rzeczowe na nieruchomości, ujawnione w księdze wieczystej, ma pierwszeństwo przed
takim prawem nieujawnionym w księdze.
Art. 12.
1. O pierwszeństwie ograniczonych praw rzeczowych wpisanych do księgi wieczystej rozstrzyga chwila, od
której liczy się skutki dokonanego wpisu.
2. Prawa wpisane na podstawie wniosków złożonych równocześnie mają równe pierwszeństwo.
Art. 13.
1. Ustanawiając ograniczone prawo rzeczowe, które ma być wpisane w księdze wieczystej, właściciel może
zastrzec pierwszeństwo przed tym prawem lub równe z tym prawem dla innego prawa.
2. Zastrzeżenia można dokonać także po ustanowieniu prawa, za zgodą osoby, której to prawo przysługuje.
3. Do zastrzeżenia pierwszeństwa ograniczonego prawa rzeczowego niezbędny jest wpis w księdze wieczystej.
Art. 14.
Jeżeli przed wpisaniem prawa, dla którego było zastrzeżone pierwszeństwo, zostało wpisane inne prawo, do
wpisu prawa z zastrzeżeniem pierwszeństwa nie jest potrzebna zgoda osoby, której to inne prawo przysługuje,
chyba że prawo, dla którego zastrzeżono pierwszeństwo, miałoby być wpisane w szerszym zakresie, niż to
wynika z zastrzeżenia pierwszeństwa.
Art. 15.
Przepisy art. 11-14 nie naruszają pierwszeństwa ograniczonych praw rzeczowych określonego w przepisach
szczególnych.
Art. 16.
1. W wypadkach przewidzianych w przepisach ustawowych w księdze wieczystej, poza prawami rzeczowymi,
mogą być ujawnione prawa osobiste i roszczenia.
2. W szczególności mogą być ujawniane:
1) prawo najmu lub dzierżawy, prawo odkupu lub pierwokupu, prawo dożywocia,
MAGAZYN GEODETA
WWW.GEOFORUM.PL
2) roszczenie o przeniesienie własności nieruchomości lub użytkowania wieczystego albo o ustanowienie
ograniczonego prawa rzeczowego; dotyczy to także roszczeń przyszłych i warunkowych,
3) roszczenie wynikające z określenia zarządu lub sposobu korzystania z nieruchomości przez
współwłaścicieli lub wieczystych użytkowników,
4) roszczenie współwłaścicieli wyłączające uprawnienie do zniesienia współwłasności,
5) wierzytelności banku hipotecznego zabezpieczone hipoteką oraz informacje, że zostały one wpisane
do rejestru zabezpieczenia listów zastawnych, o którym mowa w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r.
o listach zastawnych i bankach hipotecznych (Dz. U. Nr 140, poz. 940, z 1998 r. Nr 107, poz. 669,
z 2000 r. Nr 6, poz. 70 i Nr 60, poz. 702 oraz z 2001 r. Nr 15, poz. 148 i Nr 39, poz. 459),
6) prawo korzystania z budynku lub pomieszczenia mieszkalnego w oznaczonym czasie w każdym roku,
o którym mowa w ustawie z dnia 13 lipca 2000 r. o ochronie nabywców prawa korzystania z budynku lub
pomieszczenia mieszkalnego w oznaczonym czasie w każdym roku oraz o zmianie ustaw Kodeks
cywilny, Kodeks wykroczeń i ustawy o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. Nr 74, poz. 855).
Art. 17.
Przez ujawnienie w księdze wieczystej prawo osobiste lub roszczenie uzyskuje skuteczność względem praw
nabytych przez czynność prawną po jego ujawnieniu, z wyjątkiem służebności drogi koniecznej albo służebności
ustanowionej w związku z przekroczeniem granicy przy wznoszeniu budynku lub innego urządzenia.
Art. 18.
Równocześnie z wpisem prawa, do którego odnosi się ujawnione w księdze wieczystej roszczenie, wykreśla się
z urzędu wpisy praw nabytych po ujawnieniu roszczenia, jeżeli wpisy te są sprzeczne z wpisem prawa, którego
roszczenie dotyczyło, albo jeżeli w inny sposób naruszają to prawo.
Art. 19.
1. Roszczenie o przeniesienie własności lub użytkowania wieczystego albo o ustanowienie ograniczonego prawa
rzeczowego na nieruchomości może być po upływie roku od dnia wpisu w księdze wieczystej wykreślone na
jednostronne żądanie właściciela lub wieczystego użytkownika, jeżeli w tym terminie nie złożono wniosku
o wpis prawa, którego dotyczy roszczenie. Jeżeli złożony w tym terminie wniosek nie został uwzględniony,
roszczenie może być wykreślone z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia odmawiającego uwzględnienia
wniosku.
2. Jeżeli uprawniony wykaże przed upływem roku od dnia wpisu, że wystąpił do sądu o przeniesienie lub
ustanowienie prawa określonego w ust. 1, bieg terminu do wykreślenia roszczenia liczy się od dnia zakończenia
postępowania, jednakże w razie nieuwzględnienia żądania roszczenie może być wykreślone z chwilą
zakończenia postępowania.
3. W razie wpisu roszczenia przyszłego lub warunkowego bieg terminu do wykreślenia takiego roszczenia liczy
się od dnia, w którym stało się ono wymagalne.
Art. 20.
1. Do pierwszeństwa praw osobistych oraz roszczeń ujawnionych w księdze wieczystej stosuje się odpowiednio
przepisy o pierwszeństwie ograniczonych praw rzeczowych.
2. O pierwszeństwie prawa, którego ustanowienie było przedmiotem roszczenia ujawnionego w księdze
wieczystej, rozstrzyga chwila złożenia wniosku o wpis roszczenia.
Art. 21.
Właściciel kilku nieruchomości stanowiących całość gospodarczą lub graniczących z sobą może żądać
połączenia ich w księdze wieczystej w jedną nieruchomość.
Art. 22.
1. Ograniczone prawa rzeczowe obciążające którąkolwiek z połączonych nieruchomości obciążają całą
nieruchomość utworzoną przez połączenie. Nie wpływa to jednak na dotychczasowy zakres wykonywania
użytkowania i służebności.
2. Nieruchomości obciążone ograniczonymi prawami rzeczowymi mogą być połączone tylko wtedy, gdy
uprawnieni ułożą się co do pierwszeństwa tych praw na nieruchomości utworzonej przez połączenie.
3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do pierwszeństwa praw i roszczeń, o których mowa w art. 16.
MAGAZYN GEODETA
WWW.GEOFORUM.PL
Rozdział 2
Ustrój ksiąg wieczystych i postępowanie
Art. 23.
Prowadzenie ksiąg wieczystych należy do właściwości sądów rejonowych. Czynności sądu w zakresie
prowadzenia ksiąg wieczystych mogą wykonywać referendarze sądowi.
Art. 23a.
(2)
Sądy rejonowe prowadzące księgi wieczyste współpracują z Szefem Krajowego Centrum Informacji
Kryminalnych w zakresie niezbędnym do realizacji jego zadań ustawowych.
Art. 24.
1. Dla każdej nieruchomości prowadzi się odrębną księgę wieczystą, chyba że przepisy szczególne stanowią
inaczej. Dotyczy to także nieruchomości lokalowych oraz nieruchomości, w których nieruchomości lokalowe
zostały wyodrębnione.
2. W księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości, w której własność lokali została wyodrębniona,
ujawnia się sposób zarządu tą nieruchomością określony w umowie, a w razie nieujawnienia domniemywa się
sposób zarządu wynikający z ustawy.
3. Minister Sprawiedliwości, w drodze rozporządzenia, określa zakładanie i prowadzenie ksiąg wieczystych dla
lokali stanowiących odrębne nieruchomości oraz dla nieruchomości, w których wyodrębnienia dokonano.
Art. 24
1
.
1. Do ksiąg wieczystych dla ograniczonych praw rzeczowych, wymienionych w art. 1 ust. 3, stosuje się
odpowiednio przepisy o księgach wieczystych dla nieruchomości.
2. W razie przekształcenia własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa
do lokalu użytkowego lub prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej w prawo odrębnej
własności lokalu albo w prawo własności domu jednorodzinnego, księga wieczysta prowadzona dla
ograniczonego prawa rzeczowego staje się księgą wieczystą dla nieruchomości, a wpisana w tej księdze hipoteka
na ograniczonym prawie rzeczowym staje się hipoteką na nieruchomości.
3. Właściciel nieruchomości w wypadkach, o których mowa w ust. 2, jest obowiązany do ujawnienia w księdze
wieczystej swego prawa oraz danych do oznaczenia nieruchomości.
Art. 25.
1. Księga wieczysta zawiera cztery działy, z których:
1) pierwszy obejmuje oznaczenie nieruchomości oraz wpisy praw związanych z jej własnością,
2) drugi obejmuje wpisy dotyczące własności i użytkowania wieczystego,
3) trzeci przeznaczony jest na wpisy dotyczące ograniczonych praw rzeczowych, z wyjątkiem hipotek,
na wpisy ograniczeń w rozporządzaniu nieruchomością lub użytkowaniem wieczystym oraz na wpisy
innych praw i roszczeń, z wyjątkiem roszczeń dotyczących hipotek,
4) czwarty przeznaczony jest na wpisy dotyczące hipotek.
2. Księga wieczysta dla ograniczonego prawa rzeczowego zawiera cztery działy, z których:
1) pierwszy obejmuje oznaczenie lokalu lub domu jednorodzinnego oraz oznaczenie nieruchomości,
z którą jest związany,
2) drugi obejmuje wpisy dotyczące osoby, której przysługuje własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu
mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego lub prawo do domu jednorodzinnego
w spółdzielni mieszkaniowej,
3) trzeci jest przeznaczony na wpisy ograniczeń w rozporządzaniu prawem oraz wpisy innych praw
i roszczeń, z wyjątkiem roszczeń dotyczących hipotek,
4) czwarty jest przeznaczony na wpisy dotyczące hipotek.
3. Księgi wieczyste prowadzi się według ustalonych wzorów, obejmujących poszczególne działy księgi
wieczystej.
Art. 25
1
.
1. Księgi wieczyste mogą być zakładane i prowadzone także w systemie informatycznym wprowadzonym
w trybie, o którym mowa w ust. 2.
2. Minister Sprawiedliwości może wprowadzić, w drodze rozporządzenia, system informatyczny zakładania
i prowadzenia ksiąg wieczystych, określając szczegółowy sposób zakładania oraz prowadzenia ksiąg
wieczystych w systemie informatycznym, tak aby zachowane zostały wszystkie cechy ksiąg wieczystych
MAGAZYN GEODETA
WWW.GEOFORUM.PL
prowadzonych w sposób, o którym mowa w art. 25 ust. 1 i 2, sposób przeglądania ksiąg wieczystych
prowadzonych w tym systemie, oraz wyznaczyć sądy, które zakładają i prowadzą księgi wieczyste w systemie
informatycznym.
Art. 26.
1.
(3)
Podstawą oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej są dane katastru nieruchomości.
2.
(4)
Podstawą oznaczenia lokalu w księdze wieczystej jest zaświadczenie o położeniu i powierzchni lokalu,
wydane przez spółdzielnię mieszkaniową, a domu jednorodzinnego – zaświadczenie wydane przez spółdzielnię
oraz dane katastru nieruchomości.
3. O założeniu księgi wieczystej, o której mowa w art. 24
1
, oraz o wpisie hipoteki do tej księgi sąd prowadzący
księgę wieczystą zawiadamia spółdzielnię.
Art. 27.
(5)
1. W razie niezgodności danych katastru nieruchomości z oznaczeniem nieruchomości w księdze wieczystej sąd
rejonowy dokonuje – na wniosek właściciela nieruchomości lub wieczystego użytkownika – sprostowania
oznaczenia nieruchomości na podstawie danych katastru nieruchomości.
2. Sprostowanie, o którym mowa w ust. 1, może być dokonane także z urzędu, na skutek bezpośredniego
sprawdzenia danych w bazie danych katastru nieruchomości lub zawiadomienia jednostki prowadzącej kataster
nieruchomości.
3. Do zawiadomienia, o którym mowa w ust. 2, dołącza się wypis z operatu katastralnego, a gdy jest to
niezbędne – także wyrys z mapy katastralnej lub inny dokument stanowiący podstawę sprostowania oznaczenia
nieruchomości.
4. Organ prowadzący kataster nieruchomości zapewni nieodpłatnie sądom, które zakładają i prowadzą księgi
wieczyste w systemie informatycznym, bezpośredni dostęp do bazy danych katastru nieruchomości w celu
sprawdzenia oznaczenia nieruchomości.
Art. 28.
Przy każdej księdze wieczystej prowadzi się akta księgi wieczystej. Do akt tych składa się dokumenty i pisma
dotyczące nieruchomości.
Art. 29.
Wpis w księdze wieczystej ma moc wsteczną od chwili złożenia wniosku o dokonanie wpisu, a w wypadku
wszczęcia postępowania z urzędu – od chwili wszczęcia tego postępowania.
Art. 30.
(6)
(uchylony).
Art. 31.
1.
Wpis może być dokonany na podstawie dokumentu z podpisem notarialnie poświadczonym, jeżeli przepisy
szczególne nie przewidują innej formy dokumentu.
2.
(7)
Wpis potrzebny do usunięcia niezgodności między treścią księgi wieczystej a rzeczywistym stanem
prawnym może nastąpić, gdy niezgodność będzie wykazana orzeczeniem sądu lub innymi odpowiednimi
dokumentami.
Art. 32.
1. Do wpisu ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości wystarcza dokument obejmujący oświadczenie
właściciela o ustanowieniu tego prawa.
2. Do wpisu prawa osobistego lub roszczenia wystarcza dokument obejmujący oświadczenie woli właściciela
o ustanowieniu tego prawa albo obejmujący zgodę na wpis roszczenia. Przepis ten stosuje się odpowiednio do
wpisu przeniesienia hipoteki i ustępstwa pierwszeństwa; jednakże gdy ustępstwem pierwszeństwa mają być
dotknięte prawa innej jeszcze osoby, potrzebny jest także dokument obejmujący zgodę tej osoby.
3. Zgoda na dokonanie wpisu nie może być uzależniona od warunku lub terminu.
Art. 33.
Oświadczenie woli właściciela nieruchomości o ustanowieniu na niej ograniczonego prawa rzeczowego uważa
się za złożone nie tylko wtedy, gdy doszło do wiadomości nabywcy, lecz także gdy zostało złożone
w przepisanej formie w sądzie rejonowym prowadzącym księgę wieczystą. Przepis ten stosuje się odpowiednio
do ustępstwa pierwszeństwa.
MAGAZYN GEODETA
WWW.GEOFORUM.PL

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

alter.htw.pl