USTAWA o finansach publicznych z 30 czerwca 2005 r., Studia

©Kancelaria Sejmu                            s. 36/105

Pierwszego stycznia 2006 r. zaczęła obowiązywać ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104), przy czym  art. 235 pkt 1 wszedł w życie 21 grudnia 2005 r. Ustawa ta nowelizuje między innymi ustawę o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz. U. Nr 14, poz. 114).

USTAWA

z dnia 30 czerwca 2005 r.

o finansach publicznych

Dział I

Zasady ogólne finansów publicznych

Rozdział 1

Podstawowe definicje

Art. 1.

Ustawa określa:

1)              zasady i sposoby zapewnienia jawności i przejrzystości finansów publicznych;

2)              formy organizacyjno-prawne jednostek sektora finansów pub­licz­nych;

3)              zasady planowania i dysponowania środkami publicznymi;

4)              zasady kontroli finansowej i audytu wewnętrznego w jed­nostkach sektora finansów publicznych;

5)              zasady zarządzania państwowym długiem publicznym oraz procedury ostrożnoś­ciowe i sanacyjne wprowadzane w razie nadmiernego zadłużenia;

6)              sposób finansowania deficytu i zasady operacji finansowych dokonywanych przez jednostki sektora finansów publicznych;

7)              zakres projektowanych i uchwalanych budżetów opartych na dochodach publicznych;

8)              zasady opracowywania projektów i uchwalania budżetów;

9)              zasady i tryb wykonywania budżetów;

10)              zasady i tryb gospodarowania środkami pochodzącymi z:

a) bud­żetu Unii Europejskiej,

b) innych źródeł zagranicznych niepodlegającymi zwrotowi.

Art. 2.

1. Ilekroć w ustawie jest mowa o Ministrze Finansów rozumie się przez to odpowiednio ministra właściwego do spraw budżetu, ministra właściwego do spraw finansów publicznych oraz ministra właściwego do spraw instytucji finansowych.

2. Ilekroć w ustawie jest mowa o zarządzie jednostki samorządu terytorialnego rozumie się przez to również wójta, burmistrza i prezydenta miasta.

Art. 3.

Finanse publiczne obejmują procesy związane z gromadzeniem środków publicznych oraz ich rozdysponowaniem, a w szczególności:

1)              gromadzenie dochodów i przychodów publicznych;

2)              wydatkowanie środków publicznych;

3)              finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa;

4) finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

5)              zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne;

6)              zarządzanie środkami publicznymi;

7)              zarządzanie długiem publicznym;

8)              rozliczenia z budżetem Unii Europejskiej.

Art. 4.

1. Sektor finansów publicznych tworzą:

1)              organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i och­rony prawa, sądy i trybunały;

2)              gminy, powiaty i samorząd województwa, zwane dalej „jednostkami samorządu terytorialnego”, oraz ich związki;

3)              jednostki budżetowe, zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych;

4)              państwowe i samorządowe fundusze celowe;

5)              państwowe szkoły wyższe;

6)              jednostki badawczo-rozwojowe;

7)              samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej;

8)              państwowe i samorządowe instytucje kultury;

9)              Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i zarządzane przez nie fundusze;

10)              Narodowy Fundusz Zdrowia;

11)              Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne;

12)              inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie od­rębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przed­siębiorstw, banków i spółek prawa handlowego.

2. Sektor finansów publicznych dzieli się na podsektory:

1)              rządowy, obejmujący organy władzy publicznej, organy kontroli państwowej i och­rony prawa, sądy i trybunały, organy administracji rządowej, Polską Akademię Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne oraz jednostki wymienione w ust. 1 pkt 3-8, 10 i 12, dla których organem założycielskim lub nadzorującym jest organ administracji rządowej albo inna jednostka zaliczana do podsektora rządo­wego;

2)              samorządowy, obejmujący jednostki samorządu terytorialnego, ich organy oraz związki i jednostki organizacyjne wymienione w ust. 1 pkt 3, 4, 7, 8 i 12, dla któ­rych organem założycielskim lub nadzorującym jest jednostka samorządu tery­torialnego;

3)              ubezpieczeń społecznych, obejmujący jednostki wymienione w ust. 1 pkt 9.

Art. 5.

1. Środkami publicznymi są:

1)              dochody publiczne;

2)              środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej;

3)              środki pochodzące ze źródeł zagranicznych, niepodlegające zwrotowi, inne niż wymienione w pkt 2;

4)              przychody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych pochodzące:

a)              ze sprzedaży papierów wartościowych oraz z innych operacji finansowych,

b)              z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu terytorialnego,

c)              ze spłat pożyczek udzielonych ze środków publicznych,

d)              z otrzymanych pożyczek i kredytów;

5)              przychody jednostek sektora finansów publicznych pochodzące z prowadzonej przez nie działalności oraz pochodzące z innych źródeł.

2. Dochodami publicznymi są:

1)              daniny publiczne, do których zalicza się: podatki, składki, opłaty oraz inne świadczenia pieniężne, których obowiązek po­noszenia na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego, funduszy celo­wych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw niż ustawa budżetowa, zwanych dalej „odrębnymi ustawami”;

2)              inne dochody należne, na podstawie odrębnych ustaw, budżetowi państwa, jednostkom samorządu terytorialnego oraz innym jednostkom sektora finansów publicznych;

3)              wpływy ze sprzedaży wyrobów i usług świadczonych przez jednostki sektora finansów publicznych;

4)              dochody z mienia jednostek sektora finansów publicznych, do których zalicza się w szczególności:

a)              wpływy z umów najmu, dzierżawy i innych umów o po­dobnym charakterze,

b)              odsetki od środków na rachunkach bankowych,

c)              odsetki od udzielonych pożyczek i od posiadanych papierów wartościowych,

d)              dywidendy z tytułu posiadanych praw majątkowych;

5)              spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz jednostek sektora finan­sów publicznych;

6)              odszkodowania należne jednostkom sektora finansów publicznych;

7)              kwoty uzyskane przez jednostki sektora finansów publicznych z tytułu udzielo­nych poręczeń i gwarancji;

8)              dochody ze sprzedaży majątku, rzeczy i praw, niestanowiące przychodów w rozu­mieniu ust. 1 pkt 4 lit. a i b;

9)              inne dochody należne jednostkom sektora finansów pub­licznych określone w odrębnych przepisach lub umowach międzynarodowych.

3. Do środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej zalicza się:

1)              środki przeznaczone na realizację programów przedakcesyjnych;

2)              środki pochodzące z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności;

3)              środki Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnych „Sekcja Gwarancji”;

4)              inne środki.

Art. 6.

1. Środki publiczne przeznacza się na:

1)              wydatki publiczne;

2)              rozchody publiczne, w tym na rozchody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

2. Rozchodami publicznymi są:

1)              spłaty otrzymanych pożyczek i kredytów;

2)              wykup papierów wartościowych;

3)              udzielone pożyczki;

4)              płatności wynikające z odrębnych ustaw, których źródłem finansowania są przy­chody z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu tery­torialnego;

5)              pożyczki udzielone na finansowanie przejściowe zadań realizowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej, zwane dalej „prefinanso­waniem”;

6)              inne operacje finansowe związane z zarządzaniem długiem publicznym i płynnością.

Art. 7.

1. Dodatnia różnica między dochodami publicznymi a wydatkami pub­licznymi, ustalona dla okresu rozliczeniowego, stanowi nadwyżkę sektora finansów publicznych, zaś ujemna różnica jest deficytem sektora finansów publicznych.

2. Dochody publiczne i wydatki publiczne oraz nadwyżkę lub deficyt sektora finansów pub­licznych ustala się po wyeliminowaniu przepływów finansowych pomiędzy jednostkami tego sektora.

Art. 8.

Przez potrzeby pożyczkowe budżetu państwa rozumie się zapotrzebowanie na środki finansowe niezbędne do:

1)              sfinansowania deficytu budżetu państwa;

2)              spłat wcześniej zaciągniętych zobowiązań;

3)              sfinansowania udzielanych przez Skarb Państwa pożyczek;

4)              wykonywania innych operacji finansowych związanych z dłu­giem Skarbu Państwa.

Art. 9.

Przez potrzeby pożyczkowe budżetu jednostki samorządu terytorialnego rozumie się zapotrzebowanie na środki finansowe niezbędne do:

1) sfinansowania deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

2) spłat wcześniej zaciągniętych zobowiązań;

3) wykonywania innych operacji finansowych związanych z długiem jednostki samorządu terytorialnego;

4) sfinansowania udzielonych przez jednostkę samorządu terytorialnego po...