Ustawa-Kodeks karny, Zwalczanie przestępczości

wersje oczekujące:

2011-07-01 Dz.U. 2010, Nr 40, poz. 227Art. 1

2010-07-01 Dz.U. 2010, Nr 40, poz. 227Art. 1

2010-06-08 Dz.U. 2009, Nr 206, poz. 1589Art. 1

2010-04-19 Dz.U. 2010, Nr 7, poz. 46Art. 1

brzmienie od 2010-03-31 do 2010-04-18

Kodeks karny

z dnia 6 czerwca 1997 r. (Dz.U. Nr 88, poz. 553)

Zmiany aktu:

2010-03-31 Dz.U. 2010 Nr 40 poz. 229 Art. 4

2010-01-01 Dz.U. 2009 Nr 190 poz. 1474 Art. 92

Nr 201 poz. 1540 Art. 99

2009-10-31 Dz.U. 2009 Nr 168 poz. 1323 Art. 200

2009-10-22 Dz.U. 2009 Nr 166 poz. 1317 Art. 9

2009-08-01 Dz.U. 2009 Nr 62 poz. 504 Art. 72

2008-12-18 Dz.U. 2008 Nr 214 poz. 1344 Art. 1

2008-10-08 Dz.U. 2008 Nr 171 poz. 1056 Art. 10

2008-10-01 Dz.U. 2007 Nr 192 poz. 1378 Art. 36

2008-09-30 Dz.U. 2008 Nr 173 poz. 1080 (wyrok TK)

2008-07-25 Dz.U. 2008 Nr 122 poz. 782 Art. 1

2008-05-26 Dz.U. 2008 Nr 90 poz. 560 (zm.

pośrednia)

2007-10-10 Dz.U. 2007 Nr 123 poz. 850 Art. 22

2007-07-12 Dz.U. 2007 Nr 124 poz. 859 Art. 37

2007-07-01 Dz.U. 2007 Nr 89 poz. 589 Art. 98

2007-03-15 Dz.U. 2006 Nr 218 poz. 1592 Art. 37

2007-03-12 Dz.U. 2006 Nr 226 poz. 1648 Art. 1

2006-10-19 Dz.U. 2006 Nr 190 poz. 1409 (wyrok TK)

2005-12-17 Dz.U. 2005 Nr 178 poz. 1479 Art. 5

2005-11-21 Dz.U. 2005 Nr 180 poz. 1493 Art. 15

2005-09-26 Dz.U. 2009 Nr 63 poz. 533 (wyrok TK)

Dz.U. 2005 Nr 163 poz. 1363 Art. 1

2005-08-24 Dz.U. 2005 Nr 90 poz. 757 Art. 6

2005-08-03 Dz.U. 2005 Nr 132 poz. 1109 Art. 1

2005-06-01 Dz.U. 2005 Nr 86 poz. 732 Art. 23

2005-05-16 Dz.U. 2004 Nr 243 poz. 2426 Art. 1

2004-07-01 Dz.U. 2003 Nr 179 poz. 1750 Art. 162

2004-05-01 Dz.U. 2004 Nr 69 poz. 626 Art. 1

Nr 93 poz. 889 Art. 1

Dz.U. 2003 Nr 228 poz. 2255 Art. 42

2004-03-01 Dz.U. 2004 Nr 25 poz. 219 Art. 179

2003-12-09 Dz.U. 2003 Nr 199 poz. 1935 Art. 1

2003-07-11 Dz.U. 2003 Nr 121 poz. 1142 (wyrok TK)

2003-07-01 Dz.U. 2003 Nr 111 poz. 1061 Art. 1

2002-01-01 Dz.U. 2001 Nr 98 poz. 1071 Art. 95

2001-06-23 Dz.U. 2000 Nr 116 poz. 1216 Art. 43

2001-02-04 Dz.U. 2000 Nr 93 poz. 1027 Art. 1

2000-12-15 Dz.U. 2000 Nr 48 poz. 548 Art. 1

2000-07-15 Dz.U. 2000 Nr 48 poz. 548 Art. 1

1999-10-17 Dz.U. 1999 Nr 83 poz. 931 Art. 4 § 6

1999-08-17 Dz.U. 1999 Nr 64 poz. 729 Art. 1

1998-09-01

(sprost.:Dz.U. 1997, Nr 128, poz. 840)

Część ogólna

Rozdział I. Zasady odpowiedzialności karnej

Art. 1. [Warunki odpowiedzialności]

§ 1. Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez

ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.

§ 2. Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma.

§ 3. Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w

czasie czynu.

Art. 2. [Przestępstwo skutkowe przez zaniechanie]

Odpowiedzialności karnej za przestępstwo skutkowe popełnione przez zaniechanie podlega ten tylko, na

kim ciążył prawny, szczególny obowiązek zapobiegnięcia skutkowi.

Art. 3. [Zasada humanitaryzmu]

Kary oraz inne środki przewidziane w tym kodeksie stosuje się z uwzględnieniem zasad humanitaryzmu,

w szczególności z poszanowaniem godności człowieka.

Art. 4. [Zmiana ustawy]

§ 1. Jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje

się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza

dla sprawcy.

§ 2. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem zagrożony jest karą, której górna granica jest

niższa od kary orzeczonej, wymierzoną karę obniża się do górnej granicy ustawowego zagrożenia

przewidzianego za taki czyn w nowej ustawie.

§ 3. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zagrożony karą pozbawienia wolności,

wymierzoną karę pozbawienia wolności podlegającą wykonaniu zamienia się na grzywnę albo karę

ograniczenia wolności, przyjmując że jeden miesiąc pozbawienia wolności równa się 60 stawkom

dziennym grzywny albo 2 miesiącom ograniczenia wolności.

§ 4. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zabroniony pod groźbą kary, skazanie

ulega zatarciu z mocy prawa.

Art. 5. [Zasada terytorialna]

Ustawę karną polską stosuje się do sprawcy, który popełnił czyn zabroniony na terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej, jak również na polskim statku wodnym lub powietrznym, chyba że umowa

międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, stanowi inaczej.

Art. 6. [Czas i miejsce przestępstwa]

§ 1. Czyn zabroniony uważa się za popełniony w czasie, w którym sprawca działał lub zaniechał

działania, do którego był obowiązany.

§ 2. Czyn zabroniony uważa się za popełniony w miejscu, w którym sprawca działał lub zaniechał

działania, do którego był obowiązany, albo gdzie skutek stanowiący znamię czynu zabronionego nastąpił

lub według zamiaru sprawcy miał nastąpić.

Art. 7. [Zbrodnia i występek]

§ 1. Przestępstwo jest zbrodnią albo występkiem.

§ 2. Zbrodnią jest czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3

albo karą surowszą.

§ 3. Występkiem jest czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych, karą

ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc.

Art. 8. [Umyślność i nieumyślność]

Zbrodnię można popełnić tylko umyślnie; występek można popełnić także nieumyślnie, jeżeli ustawa tak

stanowi.

Art. 9. [Rozwinięcie]

§ 1. Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce

go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi.

§ 2. Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia,

popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że

możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć.

§ 3. Sprawca ponosi surowszą odpowiedzialność, którą ustawa uzależnia od określonego następstwa

czynu zabronionego, jeżeli następstwo to przewidywał albo mógł przewidzieć.

Art. 10. [Wiek]

§ 1. Na zasadach określonych w tym kodeksie odpowiada ten, kto popełnia czyn zabroniony po

ukończeniu 17 lat.

§ 2. Nieletni, który po ukończeniu 15 lat dopuszcza się czynu zabronionego określonego w art. 134, art.

148 § 1, 2 lub 3, art. 156 § 1 lub 3, art. 163 § 1 lub 3, art. 166, art. 173 § 1 lub 3, art. 197 § 3, art. 252 § 1

lub 2 oraz w art. 280, może odpowiadać na zasadach określonych w tym kodeksie, jeżeli okoliczności

sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają, a w

szczególności, jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się

bezskuteczne.

§ 3. W wypadku określonym w § 2 orzeczona kara nie może przekroczyć dwóch trzecich górnej granicy

ustawowego zagrożenia przewidzianego za przypisane sprawcy przestępstwo; sąd może zastosować

także nadzwyczajne złagodzenie kary.

§ 4. W stosunku do sprawcy, który popełnił występek po ukończeniu lat 17, lecz przed ukończeniem lat

18, sąd zamiast kary stosuje środki wychowawcze, lecznicze albo poprawcze przewidziane dla nieletnich,

jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym

przemawiają.

Art. 11. [Zbieg przepisów]

§ 1. Ten sam czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo.

§ 2. Jeżeli czyn wyczerpuje znamiona określone w dwóch albo więcej przepisach ustawy karnej, sąd

skazuje za jedno przestępstwo na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów.

§ 3. W wypadku określonym w § 2 sąd wymierza karę na podstawie przepisu przewidującego karę

najsurowszą, co nie stoi na przeszkodzie orzeczeniu innych środków przewidzianych w ustawie na

podstawie wszystkich zbiegających się przepisów.

Art. 12. [Czyn ciągły]

Dwa lub więcej zachowań, podjętych w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego

zamiaru, uważa się za jeden czyn zabroniony; jeżeli przedmiotem zamachu jest dobro osobiste,

warunkiem uznania wielości zachowań za jeden czyn zabroniony jest tożsamość pokrzywdzonego.

Rozdział II. Formy popełnienia przestępstwa

Art. 13. [Usiłowanie]

§ 1. Odpowiada za usiłowanie, kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim zachowaniem

bezpośrednio zmierza do jego dokonania, które jednak nie następuje.

§ 2. Usiłowanie zachodzi także wtedy, gdy sprawca nie uświadamia sobie, że dokonanie jest niemożliwe

ze względu na brak przedmiotu nadającego się do popełnienia na nim czynu zabronionego lub ze

względu na użycie środka nie nadającego się do popełnienia czynu zabronionego.

Art. 14. [Karalność]

§ 1. Sąd wymierza karę za usiłowanie w granicach zagrożenia przewidzianego dla danego przestępstwa.

§ 2. W wypadku określonym w art. 13 § 2 sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a

nawet odstąpić od jej wymierzenia.

Art. 15. [Czynny żal i odstąpienie]

§ 1. Nie podlega karze za usiłowanie, kto dobrowolnie odstąpił od dokonania lub zapobiegł skutkowi

stanowiącemu znamię czynu zabronionego.

§ 2. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w stosunku do sprawcy, który dobrowolnie

starał się zapobiec skutkowi stanowiącemu znamię czynu zabronionego.

Art. 16. [Przygotowanie]

§ 1. Przygotowanie zachodzi tylko wtedy, gdy sprawca w celu popełnienia czynu zabronionego

podejmuje czynności mające stworzyć warunki do przedsięwzięcia czynu zmierzającego bezpośrednio do

jego dokonania, w szczególności w tymże celu wchodzi w porozumienie z inną osobą, uzyskuje lub

przysposabia środki, zbiera informacje lub sporządza plan działania.

§ 2. Przygotowanie jest karalne tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi.

Art. 17. [Odstąpienie]

§ 1. Nie podlega karze za przygotowanie, kto dobrowolnie od niego odstąpił, w szczególności zniszczył

przygotowane środki lub zapobiegł skorzystaniu z nich w przyszłości; w razie wejścia w porozumienie z

inną osobą w celu popełnienia czynu zabronionego, nie podlega karze ten, kto nadto podjął istotne

starania zmierzające do zapobieżenia dokonaniu.

§ 2. Nie podlega karze za przygotowanie osoba, do której stosuje się art. 15 § 1.

Art. 18. [Sprawstwo, podżeganie i pomocnictwo]

§ 1. Odpowiada za sprawstwo nie tylko ten, kto wykonuje czyn zabroniony sam albo wspólnie i w

porozumieniu z inną osobą, ale także ten, kto kieruje wykonaniem czynu zabronionego przez inną osobę

lub wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, poleca jej wykonanie takiego czynu.

§ 2. Odpowiada za podżeganie, kto chcąc, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, nakłania ją do

tego.

§ 3. Odpowiada za pomocnictwo, kto w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, swoim

zachowaniem ułatwia jego popełnienie, w szczególności dostarczając narzędzie, środek przewozu,

udzielając rady lub informacji; odpowiada za pomocnictwo także ten, kto wbrew prawnemu, szczególnemu

obowiązkowi niedopuszczenia do popełnienia czynu zabronionego swoim zaniechaniem ułatwia innej

osobie jego popełnienie.

Art. 19. [Karalność]

§ 1. Sąd wymierza karę za podżeganie lub pomocnictwo w granicach zagrożenia przewidzianego za

sprawstwo.

§ 2. Wymierzając karę za pomocnictwo sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

Art. 20. [Nieakcesoryjność odpowiedzialności]

Każdy ze współdziałających w popełnieniu czynu zabronionego odpowiada w granicach swojej umyślności

lub nieumyślności niezależnie od odpowiedzialności pozostałych współdziałających.

Art. 21. [Okoliczności osobiste]

§ 1. Okoliczności osobiste, wyłączające lub łagodzące albo zaostrzające odpowiedzialność karną,

uwzględnia się tylko co do osoby, której dotyczą.

§ 2. Jeżeli okoliczność osobista dotycząca sprawcy, wpływająca chociażby tylko na wyższą karalność,

stanowi znamię czynu zabronionego, współdziałający podlega odpowiedzialności karnej przewidzianej za

ten czyn zabroniony, gdy o tej okoliczności wiedział, chociażby go nie dotyczyła.

§ 3. Wobec współdziałającego, którego nie dotyczy okoliczność określona w § 2, sąd może zastosować

nadzwyczajne złagodzenie kary.

Art. 22. [Akcesoryjność odpowiedzialności]

§ 1. Jeżeli czynu zabronionego tylko usiłowano dokonać, podmiot określony w art. 18 § 2 i 3 odpowiada

jak za usiłowanie.

§ 2. Jeżeli czynu zabronionego nie usiłowano dokonać, sąd może zastosować nadzwyczajne

złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.

Art. 23. [Czynny żal]

§ 1. Nie podlega karze współdziałający, który dobrowolnie zapobiegł dokonaniu czynu zabronionego.

§ 2. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w stosunku do współdziałającego, który

dobrowolnie starał się zapobiec dokonaniu czynu zabronionego.

Art. 24. [Prowokacja]

Odpowiada jak za podżeganie, kto w celu skierowania przeciwko innej osobie postępowania karnego

nakłania ją do popełnienia czynu zabronionego; w tym wypadku nie stosuje się art. 22 i 23.

Rozdział III. Wyłączenie odpowiedzialności karnej

Art. 25. [Obrona konieczna]

§ 1. Nie popełnia przestępstwa, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na

jakiekolwiek dobro chronione prawem.

§ 2. W razie przekroczenia granic obrony koniecznej, w szczególności gdy sprawca zastosował sposób

obrony niewspółmierny do niebezpieczeństwa zamachu, sąd może zastosować nadzwyczajne

złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.

§ 3. Sąd odstępuje od wymierzenia kary, jeżeli przekroczenie granic obrony koniecznej było wynikiem

strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu.

Art. 26. [Stan wyższej konieczności]

§ 1. Nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa

grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej

uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego.

§ 2. Nie popełnia przestępstwa także ten, kto, ratując dobro chronione prawem w warunkach określonych

w § 1, poświęca dobro, które nie przedstawia wartości oczywiście wyższej od dobra ratowanego.

§ 3. W razie przekroczenia granic stanu wyższej konieczności, sąd może zastosować nadzwyczajne

złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.

§ 4. Przepisu § 2 nie stosuje się, jeżeli sprawca poświęca dobro, które ma szczególny obowiązek chronić

nawet z narażeniem się na niebezpieczeństwo osobiste.

§ 5. Przepisy § 1-3 stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy z ciążących na sprawcy obowiązków tylko

jeden może być spełniony.

Art. 27. [Eksperyment]

§ 1. Nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu przeprowadzenia eksperymentu poznawczego,

medycznego, technicznego lub ekonomicznego, jeżeli spodziewana korzyść ma istotne znaczenie

poznawcze, medyczne lub gospodarcze, a oczekiwanie jej osiągnięcia, celowość oraz sposób

przeprowadzenia eksperymentu są zasadne w świetle aktualnego stanu wiedzy.

§ 2. Eksperyment jest niedopuszczalny bez zgody uczestnika, na którym jest przeprowadzany, należycie

poinformowanego o spodziewanych korzyściach i grożących mu ujemnych skutkach oraz

prawdopodobieństwie ich powstania, jak również o możliwości odstąpienia od udziału w eksperymencie

...