|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
Wykład 9
Przedsiębiorstwo transportowe. Wykład 9 Przedsiębiorstwo transportowe. Specyfika działania, organizacja, przekształcenia Specyfika działania, organizacja, przekształcenia Robert Tomanek 1. Przedsiębiorstwo i cel jego działania • Maksymalizacja zysku (odnosi się do indywidualnych przedsiębiorców) • Analiza W. Baumola: maksymalizacja utargu krańcowego (duże korporacje - zbieżna z maksymalizacją zysku w przypadku doskonałej konkurencji) • Analiza B. Warda: maksymalizacja dochodu przeciętnego przypadającego na jednego pracownika (przedsiębiorstwo samorządowe) Źródło: D.Laidler, S.Estrin, WstĘp do mikroekonomii, Gebethner i Ska , Warszawa 1991, s. 260-281. 2 1 ... 1. Przedsiębiorstwo i cel jego działania – cel działania przedsiębiorstwa publicznego • Maksymalizacja zadanych wielkości ekonomicznych (głównie produktu globalnego) • Maksymalizacja komfortu wytwarzania poprzez wzrost różnicy pomiędzy możliwościami produkcyjnymi, a minimalnym akceptowanym przez centrum poziomem produkcji globalnej Źródło: J.Dąbrowski, Cele przedsiĘbiorstwa a typ własnoŚci, „ Ekonomista” 1990, nr 6, s.869-897. 3 2. Formy działalności gospodarczej w transporcie • jednostki gospodarcze ( Prawo działalnoŚci gospodarczej z 19.11.1999) • spółki cywilne ( Kodeks cywilny z 23.04.1964) – forma zanikająca • spółki osobowe (jawne, komandytowe i komandytowo-akcyjne) • spółki kapitałowe (z o.o., akcyjne – ksh z 26.07.2000 ) • spółdzielnie transportowe ( Prawo spółdzielcze z 7.07.1994) • towarzystwa transportowe ( ustawa z 7.04.1989 o stowarzyszeniach ) • przedsiębiorstwa państwowe ( ustawa z 25.09.1981 o przedsiĘbiorstwie paŃstwowym ) • wspólne przedsięwzięcia – joint venture (ustawa z 14.06.1991 o spółkach z udziałem zagranicznym) • zakłady oraz jednostki budżetowe (ustawa z 26.11.1998 o finansach publicznych) • związki komunalne ( ustawa z 8.03.1990 o samorzĄdzie gminnym ) 4 2 Przedsiębiorstwa państwowe – nadzór MI Źródło: www.msp.gov.pl, odsłona z 14.01.2009. 5 Przedsiębiorstwa państwowe – nadzór wojewodów (2008) Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w: -Biłgoraju, -Kutnie, -Radomiu, -Nowym Dworze Mazowieckim, - Łomży, -Mrągowie, -Ostródzie, -Olsztynie, - Gnieźnie, -Kole, - Ostrowie Wlkp., -Świdwinie. Źródło: www.msp.gov.pl, odsłona z 14.01.2009. Wg danych z 1.12.2010 – 72 spółki zależne lub JSSP /większość/ kwalifikowano do działu „transport” na koniec 2008 roku na ogółem 473 podmioty w nadzorze właścicielskim Skarbu Państwa tj. 15,2%). 6 3 3. Wady form budżetowych w transporcie Zakłady i jednostki budżetowe to organizacje publiczne charakteryzujące się: • instytucjonalną niezależnością • formalną strukturą • nie nastawione na zysk • oferujące dobra społeczne („ze względów fizycznych mogą być dobrami prywatnymi, ale na skutek doktryny społecznej i prowadzonej polityki społecznej są dostępne dla każdego obywatela” S. Owsiak) • finansowane ze środków prywatnych, społecznych i publicznych Źródło: M. Bednarczyk, Organizacje publiczne. ZarzĄdzanie konkurencyjnoŚciĄ, PWN, Warszawa 2001, s. 21. 7 5,00 zł 4,45 zł 4,39 zł 4,50 zł 4,00 zł 3,50 zł 3,16 zł 2,96 zł 3,00 zł 2,50 zł 2,00 zł 1,50 zł 1,00 zł 0,50 zł 0,00 zł dominujący operator - zakłady budżetowe dominujący operator - spółki Jednostkowe wydatki przewozowe Jednostkowe wpływy z biletów *Koszty przewozów w zakładach budżetowych nie obejmują amortyzacji. Rysunek. Jednostkowe koszty przewozów i wpływy ze sprzedaży biletów – duże miasta (średnia arytmetyczna - 2002) Źródło: opracowanie własne na podstawie Komunikacja miejska w liczbach. Dane za 2002 rok , IGKM, Warszawa 2003. 8 4 64,80% 64,60% 64,60% 64,40% 64,20% 64,00% 63,80% 63,60% 63,50% 63,40% 63,20% 63,00% 62,80% Dominujący operatorzy- zakłady budżetowe Dominujący operatorzy- spółki *Koszty przewozów w zakładach budżetowych nie obejmują amortyzacji, co zawyża poziom wskaźnika względem pozostałych modeli organizacji rynku. Rysunek. Dochody ze sprzedaży biletów w finansowaniu przewozów (2002) Źródło: opracowanie własne na podstawie Komunikacja miejska w liczbach. Dane za 2002 rok , IGKM, Warszawa 2003. 9 ... 3. Wady form budżetowych w transporcie • „Budżetowanie w organizacjach publicznych sprzyja tylko na tyle i tylko takich aktywności, na które pozwalają otrzymane fundusze” • Budżetowanie sprzyja „pasywności w działaniu, a nie przedsiębiorczym poszukiwaniom nowych źródeł finansowania” Źródło: Tamże, s. 26-27. 10 5 |
Menu
|